Con giời leo là tên dân gian chi loài côn trùng thuộc lớp chân môi giống rết, kích thước nhỏ như cây tăm, màu nâu. Khi di chuyển, chất nhầy chúng tiết ra có chứa chất acid phospho hữu cơ phát sáng xanh trong bóng tối. Giời leo thích sống nơi ẩm ướt, không ưa ánh sáng. Chúng thường bò ra ngoài săn mồi vào ban đêm.
Bệnh giới leo là hiện tượng viêm da do tiếp xúc với acid phospho hữa cơ do con giời leo bò lên người tiết ra, hoặc do dùng tay giết chúng làm dịch tuần hoàn vỡ ra bám vào người.
Ảnh: nguồn internet Phân biệt bệnh giời leo với bệnh zona thần kinh Khác với bệnh zona thần kinh: zona là do virus trú ngụ trong cơ thể gây nên. Chúng có thể tồn tại nhiều năm trong các sợi dây thần kinh cảm giác của cơ thể. Khi chúng hoạt động sẽ tạo ra các vùng phát ban và di chuyển theo đường đi của dây thần kinh. Triệu chứng ban đầu của viêm da tiếp xúc với côn trùng và bệnh zona cơ bản dễ nhầm lẫn khi có cùng biểu hiện là ngứa, đau rát có các mụn rộp nổi lên da. Khác với viêm da tiếp xúc với côn trùng, zona chỉ xuất hiện một bên cơ thể và không lan theo vết gãi, chủ yếu phỏng nước tập trung trên đường đi của dây thần kinh. Còn viêm da do côn trùng có tổn thương thành vết gãi, đặc biệt khi chúng ta làm vỡ mụn nước.
Cách xử trí bệnh giời leo
Do dịch tiết của giời leo có chứa acid phospho hữ cơ nên giai đoạn đầu có thể trung hòa bằng dung dịch kiềm nhẹ sau khi rửa vùng tiếp xúc bằng nước, xà phòng, nước muối loãng. Nếu không thể phân biệt bệnh giời leo với bệnh zona thần kinh, chúng ta nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được khám, tư vấn và xử trí bệnh đúng cách. Bệnh giời leo không khó để chữa trị nhưng nếu không được điều trị đúng cách sẽ để lại những ảnh hưởng tới thẩm mỹ. Thanh nhiệt giải độc cơ thể bằng việc duy trì chế độ ăn hợp lý, bổ sung đầy đủ các dưỡng chất, vitamin, khoáng chất cần thiết để tăng sức đề kháng của cơ thể. Ăn nhiều thực phẩm có chất xơ, rau củ quả có màu xanh, uống nhiều nước để giải độc cho cơ thể.Những lưu ý trong điều trị bệnh giời leo
Theo kinh nghiệm dân gian chưa có bằng chứng khoa học về việc dùng đỗ xanh nhai nát hoặc các nước ép một số cây thảo dược thúc đẩy tốc độ lành da do vậy hết sức chú ý trước nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn. Không nên làm vỡ các nốt phỏng nước, nếu lam vỡ ra sẽ làm lan sang vùng da bên cạnh.Không tự ý bôi hay uống acyclovir, bởi chúng chỉ có tác dụng với virus gây bệnh zona./.
Sưu tầm và tổng hợp: Linh Trang
Hợp tác chuyên môn
Vậy zona [zona thần kinh, giời leo] là gì? Mời bạn tham khảo bài viết sau đây.
Tìm hiểu chung
Bệnh zona [zona thần kinh, giời leo] là gì?
Zona [zona thần kinh, giời leo], là bệnh nhiễm trùng do virus thủy đậu Varicella-zoster gây ra. Zona có thể xảy ra trên những người đã từng bị thủy đậu hoặc đã tiêm vaccin. Do virus vẫn còn trú ngụ bên trong cơ thể ở trạng thái ngủ bên trong các dây thần kinh cảm giác.
Tuy nhiên, không phải ai mang virus này cũng đều phát triển zona [zona thần kinh], đối tượng thường dễ mắc zona là người lớn tuổi và những người bị suy giảm miễn dịch.
Tiêm vắc-xin thủy đậu có thể giúp giảm nguy cơ mắc thủy đậu và zona về sau. Nếu mắc bệnh, điều trị đúng cách sẽ giúp rút ngắn thời gian nhiễm bệnh và giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.
Dấu hiệu, triệu chứng bệnh
Những dấu hiệu và triệu chứng zona [zona thần kinh, giời leo] là gì?
Zona [zona thần kinh, giời leo] có thể xuất hiện tại nhiều vị trí trên cơ thể. Ngoài ngực, lưng, mặt là vị trí thường xuyên xuất hiện zona. Zona phát ban có thể ở môi hoặc trong miệng. Biểu hiện của bệnh bao gồm:
- Khởi đầu xuất hiện cảm giác bỏng rát hoặc ngứa ran hoặc tê bì hoặc đau sâu, đau nhói ở một vùng da, một bên cơ thể. Tăng cảm giác da: đau khi chạm nhẹ vào hay chỉ cần làn gió thổi qua cũng gây đau.
- Sau đó, xuất hiện các vết ban đỏ.
- Sau một vài ngày, nốt ban biến thành các mụn nước chứa đầy dịch.
- Sau 7 – 10 ngày, mụn nước khô lại và đóng vảy.
- Mất một vài tuần tiếp theo để sạch vảy.
Tùy từng vị trí phát triển của bệnh zona [zona thần kinh, giời leo] mà nó có thể gây ra triệu chứng như nấc cụt, giảm hoặc mất thị lực.
Một số người bị zona có thể gặp phải các triệu chứng khác như:
- Sốt
- Ớn lạnh
- Nhức đầu
- Mệt mỏi
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Yếu cơ
Mỗi đợt zona [zona thần kinh, giời leo] kéo dài từ 3 – 5 tuần, một số trường hợp kéo dài 3 tháng. Nếu không điều trị sớm và chăm sóc đúng cách bệnh zona có thể kéo dài hơn và gây biến chứng toàn thân nguy hiểm. Biến chứng gây khó chịu và khó điều trị nhất là đau thần kinh sau zona.
Một số trường hợp, dù không điều trị thì zona cũng sẽ tự hết. Tuy nhiên sau một thời gian, bệnh có thể tái phát trở lại.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Hãy đến khám bác sĩ càng sớm càng tốt khi nghi ngờ bị mắc bệnh zona [zona thần kinh, giời leo], vì thuốc kháng virus chỉ có hiệu quả khi được sử dụng sớm trước 72 giờ. Và nhất là trong các trường hợp sau:
- Tình trạng phát ban và đau diễn ra ở trên mặt. Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm trùng có khả năng gây tổn thương đến mắt vĩnh viễn, thậm chí mù lòa; mất thính lực; liệt mặt tạm thời hoặc hiếm gặp viêm não.
- Lớn hơn 60 tuổi. Tuổi càng cao thì nguy cơ gặp phải biến chứng cũng tăng lên.
- Suy giảm hệ thống miễn dịch [do mắc bệnh ung thư, điều trị ung thư, HIV, ghép tạng..]
- Phát ban da ngày càng lan rộng và gây đau dữ dội.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây bệnh zona [zona thần kinh, giời leo] là gì?
Bệnh zona là một bệnh do virus Varicella-zoster [virus thủy đậu] gây ra. Sau khi phục hồi từ bệnh thủy đậu, virus sau đó vẫn tồn tại ở trạng thái “ngủ” trong hệ thần kinh nhiều năm. Hầu hết người lớn sống chung với virus này trong cơ thể. Khoảng ⅓ trường hợp, virus sẽ tái hoạt trở lại, di chuyển dọc theo đường thần kinh cảm giác đến da và tạo ra các mụn nước.
This post is also available in: English [English]
Bệnh giời leo hiện nay đang trở thành căn bệnh về da phổ biến. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn thắc mắc không biết giời leo là bệnh gì và nó có biểu hiện như thế nào. Bệnh có thể xuất hiện bất cứ đâu trên cơ thể nhưng thường gặp nhất là vùng liên sườn, gần tai và đùi trong.
Bệnh biểu hiện bằng những sang thương bóng nước trên da tập trung dạng đường song song với đường đi của dây thần kinh. Khi phát bệnh, bệnh nhân có thể sốt nhẹ, đau rát và vô cùng nhức nhối tại vết thương. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về căn bệnh này cũng như bị giời leo bôi thuốc gì thông qua bài viết sau đây.
Bệnh giời leo gây ra cảm giác rất khó chịu
Bệnh giời leo là gì?
Zona hay giời leo là một bệnh viêm dây thần kinh do virus nhóm Herpes gây ra. Đây là một nhóm các triệu chứng xuất hiện khi bạn nhiễm virus zona và virus này tấn công các dây thần kinh của bạn. Bệnh giời leo tai gây những mảng phát ban bóng nước, liệt cơ mặt và giảm thính giác. Khi bị bệnh, virus gây bệnh tấn công vào thần kinh tai, lưỡi và mặt.
Hội chứng Ramsay Hunt là một tên gọi khác của bệnh giời leo vùng tai . Bạn cần điều trị kịp thời để giảm nguy cơ xảy ra các biến chứng như yếu cơ mặt vĩnh viễn và điếc.
Những ai sẽ dễ mắc bệnh giời leo?
Bệnh giời leo hiếm gặp ở trẻ em và thường thấy ở người cao tuổi, với tỉ lệ mắc bệnh ở nam nữ ngang nhau. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.
Những dấu hiệu và triệu chứng bệnh giời leo tai là gì?
Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh giời leo tai là các bóng nước nhỏ xuất hiện trong và xung quanh tai, trên màng nhĩ, lưỡi và vòm họng.
Các triệu chứng khác là đau, giảm thính lực một bên tai, mất vị giác phần trước lưỡi, chóng mặt, hoa mắt, ù tai và có thể yếu một bên mặt. Tình trạng này có thể khiến bạn khó cười, nhíu mày và nhắm một bên mắt.
Kết quả là bạn bị chảy nước mũi, thức ăn bị mắc kẹt ở nửa bên bị ảnh hưởng và khô mắt. Đôi khi, sự giảm thính lực và liệt mặt không hồi phục được.
Có thể có các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hình ảnh bị giời leo trên da
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nên gọi bác sĩ nếu bạn thấy xuất hiện các triệu chứng như:
- Bị phát ban bóng nước xung quanh tai;
- Giảm thính lực;
- Liệt một bên mặt;
- Đau mặt kèm nhức đầu.
Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.
Nguyên nhân bị giời leo là gì?
Tại sao bị giời leo? – là câu hỏi được khá nhiều bệnh nhân quan tâm. Bệnh giời leo gây ra bởi cùng một loại virus gây ra bệnh thủy đậu [varicella-zoster]. Khi bạn đã hồi phục sau khi bị thủy đậu, virus vẫn còn tồn tại trong dây thần kinh của bạn trong nhiều năm.
Virus này được tái hoạt khi hệ miễn dịch của cơ thể yếu đi, gây nên bệnh zona, đặc trưng bởi phát ban bọng nước gây đau. Nếu tình trạng nhiễm virus lan đến vùng quanh tai, nó có thể gây bệnh zona tai.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh giời leo?
Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ zona tai, bao gồm:
- Người cao tuổi, đặc biệt trên 60 tuổi;
- Người bị suy giảm miễn dịch;
- Người từng bị thủy đậu.
Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Những dấu hiệu trên chỉ mang tính tham khảo. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để biết thêm chi tiết.
Bệnh giời leo có lây không?
Bị giời leo là một bệnh không lây. Tuy nhiên, người chưa bị thủy đậu hoặc chưa chủng ngừa thủy đậu sẽ có khả năng nhiễm bệnh thủy đậu khi tiếp xúc với người bị bệnh giời leo.
Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh giời leo?
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Cách trị giời leo là dùng thuốc kháng virus [chẳng hạn như acyclovir, famciclovir và valacyclovir] hoặc lá neem Ấn Độ. Những phương thuốc trị giời leo này có thể giúp da lành nhanh hơn và giảm đau do zona.
Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau cho những tình trạng phát ban rộ lên cấp tính và những trường hợp đau kéo dài sau khi đã hết phát ban, gọi là đau thần kinh hậu herpes. Đau thần kinh hậu herpes là một biến chứng gây khó chịu gặp ở một số bệnh nhân bị zona và zona tai.
Sau khi phát ban đã biến mất, cơn đau vẫn có thể kéo dài tới 6 tháng hoặc hơn. Thuốc gabapentin hoặc pregabalin có thể có ích cho những trường hợp này. Ở một số ca, dùng prednisone ở giai đoạn sớm của zona có thể ngăn ngừa đau thần kinh hậu herpes.
Các thuốc kháng viêm chẳng hạn như ibuprofen và naproxen cũng có thể giúp giảm đau. Thỉnh thoảng bác sĩ sẽ kê thuốc giảm đau gây nghiện ngắn ngày với những trường hợp đau nặng không đáp ứng với các loại thuốc khác.
Giời leo tạo thành những mảng mụn nước
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh giời leo?
Bác sĩ có thể chẩn đoán zona tai dựa vào bệnh sử và khám lâm sàng. Thỉnh thoảng, bác sĩ sẽ bóc lớp trên cùng của bóng nước ra và cạo lấy lớp đáy.
Mảnh cạo này [gọi là phết Tzanck] sẽ được gửi đi xét nghiệm. Bác sĩ cũng có thể thực hiện cấy virus. Cấy virus là hình thức phân lập virus bằng cách nuôi nó trên một đĩa cấy đặc biệt.
Trường hợp hiếm, bác sĩ có thể phải cần đến chụp cộng hưởng từ [MRI] để loại trừ các bệnh lý khác.
Những thói quen sinh hoạt hạn chế diễn biến bệnh giời leo?
Bệnh giời leo có thể được hạn chế nếu bạn thực hiện theo những thói quen sinh hoạt sau đây:
- Giữ sạch vùng da bị phát ban;
- Dùng băng ẩm, mát đè lên vùng phát ban để giảm đau;
- Uống thuốc giảm đau không kê đơn hoặc thuốc kháng viêm, chẳng hạn như ibuprofen [Advil, Motrin B…];
- Dùng thuốc nhỏ mắt dưỡng ẩm suốt cả ngày nếu mắt bạn bắt đầu bị khô;
- Vào buổi tối, bôi thuốc mỡ vào mắt và dán mi mắt cho đóng lại hoặc mang miếng che mắt;
- Chích ngừa thủy đậu cho trẻ.
Bệnh giời leo hay zona là một bệnh rất khó chịu, những đau đớn sau khi lành bệnh còn kéo dài từ 6 tháng đến vài năm và buộc người bệnh phải uống thuốc giảm đau thường xuyên. Tuy nhiên, điều may mắn là bệnh này có thuốc tiêm ngừa. Trẻ em được tiêm ngừa vắc xin varicella-zoster có thể phòng được hai bệnh là thủy đậu và bị giời leo.
Nếu chẳng may đã bị thủy đậu, bạn có thể phòng ngừa zona bằng cách giữ hệ miễn dịch luôn khỏe mạnh để chống lại sự bùng phát của virus. Nếu chẳng may bệnh xảy ra, bạn hãy cố gắng đến bác sĩ để được uống thuốc kháng virus sớm giúp hạn chế di chứng và tổn thương sau này.
Nhằm giúp mọi người giải quyết được các vấn đề về sức khỏe tốt hơn, Pacific Cross Việt Nam xin cung cấp các gói bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm du lịch phù hợp với từng đối tượng khách hàng. Để bảo vệ bản thân và người thân từ hôm nay, hãy sử dụng Chương trình Lựa Chọn Bảo Hiểm của chúng tôi hoặc liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí qua email: .
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
Nguồn tham khảo
- Ferri, Fred. Ferri’s Netter Patient Advisor. Philadelphia, PA: Saunders / Elsevier, 2012. Bản tải về
- Ramsay Hunt Syndrome.
//www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ramsay-hunt-syndrome/basics/risk-factors/con-20029560
Ngày truy cập 1/10/2015
//www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001647.htm
Ngày truy cập 1/10/2015
- Vietnamese Medical Plants. //caythuocviet.net/. Ngày truy cập 1/10/2015
- Ngày đăng: Tháng Tư 26, 2018 | Lần cập nhật cuối: Tháng Tư 26, 2018