Nhiều bóng hồng nhưng vẫn cô đơn
Lúc sinh thời, nhạc sỹ Thanh Tùng nổi tiếng là người đào hoa, đa tình và tài ba. Vì lẽ đó, cuộc đời của ông tràn ngập các bóng hồng từ Nam ra Bắc. Và đó cũng là lý do mà khi nói đến âm nhạc của ông, người ta thường nhắc đến những “nàng thơ”. Họ chính là ngọn nguồn cảm hứng, là căn nguyên nỗi buồn vui và là chất xúc tác cho sự thăng hoa khiến ông phải cầm bút lên để viết.
Chính ông từng nhiều lần nhắc đến họ. Những cái tên: Ngọc Bích, Ngọc Thúy, Tôn Nữ Minh Tâm… là “nguyên cớ” cho những “Chuyện tình của biển", "Giọt nắng bên thềm", "Phố biển", "Hát với chú ve con", "Hoa tím ngoài sân", "Lời tỏ tình của mùa Xuân", "Trái tim không ngủ yên"... ra đời đã được ông kể lại trong những lần trà dư tửu hậu cùng bè bạn.
Nhạc sĩ Thanh Tùng cũng từng thú nhận: "Tôi nói với bạn tôi, con đường âm nhạc của tôi đầy ắp tình yêu, chỉ tình yêu thôi. Nhân vật trong ca khúc của tôi bao giờ cũng là người phụ nữ, và đúng là có nhiều nhân vật lắm".
Nói là vậy nhưng thực tế thì Thanh Tùng chưa viết ca khúc nào tặng riêng cho người đẹp nào cả. Ông chỉ viết tặng riêng cho người vợ yêu quý của mình. Những “nàng thơ” trong ca khúc của ông xuất hiện cũng không rõ, ví như mái tóc cô này, nụ cười cô kia, mùi thơm cô nọ…
Trong số các ca khúc ông viết riêng tặng người vợ quá cố của mình, có hai ca khúc mà nhiều người biết đến đó là ca khúc “Một mình” và “Hoa cúc vàng”. Cả hai ca khúc này đều khiến người nghe rơi nước mắt vì xúc động.
Có một câu chuyện mà mỗi khi nhắc đến nhạc sỹ Thanh Tùng, người ta vẫn thường hay kể đó là trước lúc bà Minh, vợ ông lâm chung, có gọi ông lại bên giường bệnh, lúc đó có cả nhạc sỹ Trịnh Công Sơn và bà hỏi ông: “Nếu em chết anh có lấy vợ mới và bỏ các con không?”. Thanh Tùng gọi đó là “tuyên án” chung thân bởi câu trả lời duy nhất lúc đó ông có thể nói chỉ là “Không”. Sau khi bà mất, dù mới chỉ 40 tuổi nhưng ông vẫn giữ lời hứa không tái hôn mà một mình nuôi hai con trai và một con gái khôn lớn. Ngay cả khi ba con đã trưởng thành và đã có gia đình hạnh phúc nhưng nhạc sĩ vẫn chọn sống “một mình”.
“Một mình” ra đời trong thời điểm ông thấu đến tận cùng nỗi cô đơn giữa cuộc đời, khi bên cạnh đã không còn tình yêu của bạn đời. Vì lẽ đó, những lời hát của “Một mình” thật đến xót xa mà khi nghe người ta có thể bật khóc: “Bao đêm tôi đã một mình nhớ em. Đêm nay tôi lại một mình...”. Ca từ thể hiện nỗi nhớ da diết của nhạc sĩ dành cho người vợ quá cố mà ông từng có 18 năm “đầu ấp tay gối”, “chung lưng đấu cật”.
Trong một lần chia sẻ trên báo chí, chính nhạc sỹ Thanh Tùng đã rút ruột: "Đúng là không mất mát thì không hiểu hết, không thể cảm nhận hết tình yêu của vợ cũng như nỗi cô đơn trên cuộc đời này. Người ra đi đã bù đắp cho tôi một hạnh phúc nhỏ nhoi”.
Ông Nguyễn Thế Khoa, nguyên Trưởng đoàn, Chỉ đạo nghệ thuật Đoàn ca múa nhạc Hải Đăng cho rằng: “Một mình” là bài hay nhất của Thanh Tùng mà ông biết. Vì thời đó, toàn bộ kinh tế gia đình ông đều do một người vợ lo hết. “Chị Minh mất vì bị ung thư, để lại 3 con nhỏ.
Khi nghe lại bài hát này, tôi xúc động và khi ấy tôi mới hiểu được phẩm chất của Thanh Tùng. Nổi tiếng là một người cao ngạo nhưng tình cảm của ông lại rất chân thật và khi đó tôi mới hiểu, thật ra, đấy là một con người rất chung thủy. “Một mình” đã vẽ nên một chân dung Thanh Tùng rất đáng được chúng ta yêu mến”.
“Một mình” lần đầu tiên được thể hiện bởi giọng hát của diva Hồng Nhung. Thời điểm đó, ca sỹ Hồng Nhung nhận được văn bản bài hát trong một buổi chiều ngồi trên bãi biển Đà Nẵng. Lời ca đầy ắp nỗi nhớ của một người đàn ông dành cho một người đàn bà và giai điệu thiết tha, đầy xúc cảm đã khiến Hồng Nhung xúc động. Và dù không được nhạc sỹ Thanh Tùng chỉ cho hát nhưng chị đã tự tìm thấy sự đồng cảm với tình yêu trong bài hát của ông nên tự chị cất lên hát một cách chân thành, mộc mạc nhất.
Mơ về vợ trước khi bị tai biến
Khác với “Một mình”, ca khúc “Hoa cúc vàng” lại được nhạc sỹ Thanh Tùng viết sau khi nhìn thấy vợ mình hiện về trong một giấc mơ. Theo ca sỹ Mỹ Dung [người học trò được ông lựa chọn để thể hiện ca khúc này đầu tiên] thì vào năm 2009, khi đó ông chưa bị tai biến, một đêm nằm ngủ ông đã mơ thấy vợ mình. Khi tỉnh dậy, ông đã viết nên ca khúc này.
Ca sỹ Mỹ Dung kể rằng, khi ông gọi cô đến và giao cho cô bài hát này ông không chia sẻ nhiều vì muốn cô tự cảm nhận tâm sự của ông trong bài hát. Ông chỉ cho cô biết, đó là ca khúc ông viết về người vợ của mình sau một đêm ông mơ thấy bà. Vì lẽ đó, bài hát ngập tràn những kỷ niệm và hình ảnh, đó là những hình ảnh mà ông không bao giờ quên được mỗi khi nghĩ về bà.
“Đêm qua anh nằm mơ, anh mơ thấy em về, ta lại ngồi bên nhau nghe gió lay cành khế. Đêm qua anh nằm mơ, anh mơ thấy em về, anh lại ngồi bên em chờ con nắng ghé qua thềm.
Đêm qua anh nằm mơ, anh mơ thấy em về, khi anh tuổi đôi mươi em mới lên mười tám. Trong tim em ngập nắng, mang theo đóa cúc vàng em tặng mùa thu sang, mùa thu bỗng hóa thiên đường... Muốn nói với em rằng, trái tim này mong manh, vẫn mong em về, dù bao tháng ngày, dù hoa đã phai tàn, dù mùa thu đi mãi, mãi mãi không nơi nào. Với anh là xa xôi dẫu nơi chân trời, dù cho bốn biển, rồi anh sẽ đi tìm, tìm lại bóng dáng em.
Đêm qua em vừa đến, sao chưa ghé qua nhà, sao chưa về thăm anh. Anh nhớ em nhiều lắm đấy. Bâng khuâng trong vườn nắng cô đơn khóm trúc vàng đang chờ mùa thu sang, chờ cho đến lúc phai tàn. Muốn nói với em rằng, trái tim này mong manh, vẫn mong vẫn mong em về, dù bao tháng ngày, dù hoa cúc phai tàn, dù mùa thu đi mãi, mãi mãi không nơi nào. Với anh là xa xôi dẫu nơi chân trời, dù cho bốn biển, rồi anh sẽ đi tìm, tìm lại bóng dáng em”.
Câu kết của bài hát “Với anh là xa xôi dẫu nơi chân trời, dù cho bốn biển, rồi anh sẽ đi tìm, tìm lại bóng dáng em” dù ông viết trong cảm xúc tự nhiên nhưng lại là một điềm báo bởi sau đó không lâu thì ông bị tai biến. Kể từ khi bị tai biến, phải nằm liệt giường một thời gian, rồi tập đi xe lăn, tập nói… ông không thể sáng tác thêm được nữa dù ông rất muốn.
Diễn viên Diệu Hương chia sẻ, cô được mời làm MC cho chương trình âm nhạc mừng ngày 8/3 tại Nhà hát Lớn Hà Nội cách đây khá lâu, đó là dịp ca khúc "Hoa cúc vàng" được ra mắt. Ngày đó, vì trẻ tuổi nên cô không hiểu sao khi ca khúc vang lên thì nhạc sỹ Trần Bình lại khóc như mưa như gió. Nhưng đến khi nhạc sỹ Thanh Tùng ra hát những câu nhạc cuối thì cô cũng bật khóc theo vì hiểu được sự tình. Sau đó một thời gian thì nhạc sỹ "Hoa cúc vàng" mắc trọng bệnh.
Nhạc sỹ Trương Ngọc Ninh chia sẻ: “Thật lòng là tôi rất quý anh Thanh Tùng. Anh ấy sống với mọi người rất là tốt. Anh ấy cũng là người hào hoa phong nhã. Thời trẻ anh Tùng là người đẹp trai, sống rất Tây nên cũng có nhiều người yêu mến, nhất là cánh chị em. Tuy nhiên, phải nói rằng, dù là người đa tình nhưng anh Tùng rất trân trọng tình cảm vợ chồng. Khi chị ấy mất đi, anh Tùng đã không tái hôn nữa mà ở vậy nuôi con dù lúc đó đang còn trẻ.
Không những thế, anh ấy còn có nhiều tác phẩm âm nhạc sâu sắc dành cho vợ mình. Đó là điều khiến các con anh ấy rất trân trọng và tận hiếu chăm sóc bố cho đến những ngày cuối đời. Chỉ tiếc là anh ấy bị bệnh sớm quá. Cách đây hàng chục năm anh ấy đã bị tai biến rồi nên sự nghiệp sáng tác của anh ấy không dài và không nhiều tác phẩm âm nhạc. Nếu anh ấy mà khỏe chắc chắc nền âm nhạc Việt Nam đã có nhiều ca khúc hơn nữa”.
Vậy là chọn đúng vào tháng 3 mùa hoa bưởi, nhạc sỹ Thanh Tùng đã thực hiện lời hứa “Với anh là xa xôi dẫu nơi chân trời, dù cho bốn biển, rồi anh sẽ đi tìm, tìm lại bóng dáng em” đối với người vợ quá cố. Ông đã đi về nơi ấy, để thoát “cõi” một mình nhưng những tình khúc của ông thì vẫn mãi ở lại. Tạm biệt ông, người nhạc sỹ tài ba và đào hoa nhưng một đời trọn vẹn với tình yêu.
Hà Tùng Long
Chị Nguyễn Bạch Dương, con gái nhạc sĩ Thanh Tùng, chia sẻ chị tin rằng cha mình sẽ rất vui khi có một đêm nhạc của hai người bạn: Thanh Tùng – Trần Tiến.
"Chuyện tình", đêm nhạc do Ibgroup và Nhà hát Lớn Hà Nội tổ chức sẽ giới thiệu các tác phẩm của hai nhạc sĩ ghi nhiều dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả: Thanh Tùng và Trần Tiến. Chương trình diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội đêm 7 và 8/3 với sự góp mặt của các ca sĩ Hà Trần, Hồng Nhung, Bằng Kiều, Quang Dũng và đặc biệt nhạc sĩ Trần Tiến cũng góp mặt để thể hiện chính tác phẩm của mình. Nhạc sĩ Dương Cầm làm giám đốc âm nhạc.
Chia sẻ về “Chuyện tình”, chị Nguyễn Bạch Dương, con gái út của nhạc sĩ cho hay có lẽ bố mình sẽ rất vui khi có một đêm nhạc chung với người bạn lúc sinh thời cả hai đã từng thân thiết. “Gia đình chúng tôi vẫn ấp ủ làm một đêm nhạc riêng cho ông để mọi người hiểu thêm về bố tôi về những bài hát của Thanh Tùng. Chúng tôi cần chất lượng và sự sáng tạo” – chị Bạch Dương cho hay.
Có lẽ do đủ duyên nên khi nhà tổ chức “Chuyện tình” đến gặp gia đình, con gái nhạc sĩ Thanh Tùng đã đồng ý. “Bằng trực giác, tôi cảm nhận được tình cảm cũng như sự tôn trọng mà họ dành cho bố tôi. Tôi cũng tin sự hợp tác này sẽ mang đến cho khán giả một đêm nhạc hay. Ở nơi nào đó, có lẽ bố tôi sẽ mỉm cười khi âm nhạc ông vang lên, và có thể chạm vào tim khán giả” – chị Bạch Dương nói. Con út của nhạc sĩ tài hoa cũng cho hay, chị hoàn toàn đặt niềm tin vào ê kíp sản xuất chương trình cả trong việc chọn ca khúc cũng như ca sĩ.
Chia sẻ thêm về người cha nổi tiếng, chị Bạch Dương tâm sự bố mình là người phóng khoáng, rộng rãi và tử tế với những người xung quanh. “Tôi có thời gian đi học bên Mỹ 10 năm nên không được ở cùng bố tôi nhiều. Lúc bé thì bé quá, nên chưa đủ để hiểu bố tôi về con người. Sau này khi tôi về lại Việt Nam, và đặc biệt khi bố tôi qua đời, lâu lâu tôi lại đi gặp người nọ người kia, cả bạn bè cũ của bố thời còn ở Triều Tiên để nghe kể thêm về con người ông. Báo chí hay nói về tình yêu của bố, nhưng ở góc cạnh khác, bố tôi là người rất giàu tình cảm, đối với bạn bè, gia đình, người thân, thậm chí cả những người ông không quen. Bố tôi từng mở trại nhận 38 đứa trẻ mồ côi ngay ở quận Ba Đình, bây giờ người ta xin phép gia đình phá bỏ xây trường học mới, vì những đứa trẻ mồ côi đã lớn, có gia đình mà cơ sở vật chất ở đó thì xuống cấp” – chị Bạch Dương tâm sự .
Nói về tình cảm của nhạc sĩ, chị Bạch Dương cho hay tình cảm của bố mẹ chị rất sâu đậm vì cả hai quen nhau từ thời trung học, sau đó mới kết hôn. Nhạc sĩ Thanh Tùng sống nghệ sĩ, phóng khoáng, được nhiều cô gái hâm mộ nhưng ông vẫn giữ lời hứa với vợ khi bà qua đời. Sự chung tình và hy sinh của nhạc sĩ dành cho người vợ mất sớm đã khiến các con ông kính kính trọng, yêu thương bố nhiều hơn. Thậm chí không chỉ yêu như một người con thông thường, các con ông đều ngưỡng mộ và thần tượng bố mình. “Chúng tôi thần tượng cách đối nhân xử thế của ông và thần tượng cả tình cảm mà ông dành cho người vợ của mình là mẹ của chúng tôi. Tôi yêu quý, tự hào và sẽ mãi mãi nhớ về ông” – chị Bạch Dương tâm sự.
Yêu âm nhạc của bố, chị Bạch Dương bật mí, có thời điểm, chị rất thích “Một mình”. Khi nhạc sĩ sáng tác ca khúc này, Bạch Dương đang học ở Mỹ. Chị biết bài hát nhờ đọc bản nhạc của bố qua một tạp chí chứ không phải bản thu âm. “Lúc đó tôi khóc. Tôi tưởng tượng hình ảnh bố tôi, tôi cảm nhận được sự cô đơn của ông cũng như nỗi ám ảnh của ông về cái chết của mẹ. Và hơn hết, tôi hiểu được tình yêu của bố mẹ dành cho chúng tôi. Tôi tưởng ra cảnh bố tôi tìm đến hơi men, bố phải uống thật say để giải toả nỗi buồn chất đầy vì nhớ mẹ” – chị Dương chia sẻ.
Nhưng sau này, ca khúc chị yêu nhất, nhớ nhất là “Hoa cúc vàng”. “Hôm ấy tôi đang đi làm qua Hồ Gươm thì nhận được điện thoại của bố. Bố bảo ông sáng tác được một bài rất hay về mẹ, rồi ông hát cho tôi nghe “Đêm qua anh nằm mơ, anh mơ thấy em về, khi anh tuổi đôi mươi em mới lên mười tám. Trong tim em ngập nắng, mang theo đóa cúc vàng em tặng mùa thu sang, mùa thu bỗng hóa thiên đường... Muốn nói với em rằng, trái tim này mong manh, vẫn mong em về, dù bao tháng ngày, dù hoa đã phai tàn, dù mùa thu đi mãi, mãi mãi không nơi nào. Với anh là xa xôi dẫu nơi chân trời, dù cho bốn biển, rồi anh sẽ đi tìm, tìm lại bóng dáng em. Đêm qua em vừa đến, sao chưa ghé qua nhà, sao chưa về thăm con…”.
Tôi xúc động vì những ca từ trong bài hát như những thước phim quay chậm, làm tôi nhớ về những ký ức của bố mẹ tôi. Hai người đến với nhau từ những năm tháng học sinh, yêu nhau nhiều năm cho đến khi bố tôi học ở Bình Nhưỡng về mới cưới. Khi về đến gần phố Hàng Tre, bố tôi bảo ông đổi tên ca khúc từ “Tình yêu bất diệt” thành “Hoa cúc vàng” vì ông không muốn dùng từ đao to búa lớn. Ca từ trong bài ông cũng đổi từ “về thăm con”, sau thành “về thăm anh”. Tính bố tôi vậy, ông muốn mượn hình ảnh để nói những điều giản dị, nhẹ nhàng chứ không hô hào khẩu hiệu”- con gái nhạc sĩ Thanh Tùng kể lại./.