Những bước dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng bộ đề trên các dòng xe đạp phổ thông, với đĩa trước từ 2 đến 3 dĩa. Nếu xe bạn chỉ có một đĩa trước, hãy bỏ qua bước 1.
1 – Sử dụng tay đề bên trái để dịch chuyển sên qua lại giữa các đĩa trước:
Nếu muốn đạp nhẹ hơn, đặc biệt là khi cần leo dốc, hãy chuyển sên về đĩa nhỏ hơn ở bên trong.
Nếu muốn đạp nặng hơn [và nhanh hơn], hãy chuyển sên lên dĩa lớn hơn ở phía ngoài.
2 – Sử dụng tay đề bên phải đề dịch chuyển sên qua lại giữa các líp sau:
Khi càng lên dốc cao, bạn sẽ càng cần phải chuyển sên lên líp lớn hơn [to hơn, nhiều răng hơn và giúp đạp nhẹ hơn].
Khi đổ dốc hoặc cần tăng tốc dần dần trên đường phẳng, bạn hãy chuyển sên về dần phía líp nhỏ [ở phía ngoài, ít răng hơn nhưng đạp nặng & nhanh hơn].
Bạn có thể cảm thấy việc phải ghi nhớ và phối hợp giữa đề trước và sau này thật rắc rối & khó hiểu. Tuy nhiên, đừng nản chí, hầu như ai mới đến với xe đạp cũng cảm thấy mới lạ với các thao tác này. Chỉ cần bạn thực hành một thời gian ngắn, khoảng 1-2 ngày là các cơ bắp & ý thức sẽ bắt đầu dần quen với việc điều khiển, lúc đó, bạn sẽ không cần phải cố gắng “nhớ” nữa.
Mẹo để chuyển tốc – sang số đúng cách
Những mẹo trên ứng dụng cho hầu hết mọi dòng xe:
Quan sát trước địa hình: Hãy chuyển tốc trước khi bạn bắt đầu vào dốc, chứ không phải là đang lên giữa dốc rồi mới chuyển. Nếu buộc phải chuyển tốc ngay giữa dốc, hãy chỉ chuyển mỗi bước líp một lần, và nên nhớ, nương nhẹ lực chân mỗi khi chuyển líp. Nếu bạn nghe thấy tiếng lạo xạo lớn từ bộ đề, khả năng là bạn đang vừa chuyển tốc mà vẫn vừa nhấn mạnh bàn đạp. Điều này rất không tốt. Chúng sẽ gây ảnh hưởng đến độ bền bộ truyền động, dễ hư hỏng và có thể dẫn đến đứt sên. Trên địa hình phẳng hoặc những đoạn đổ dốc, bạn có thể chuyển nhiều líp một lần.
Khi không rõ nên chọn cỡ líp nào, hãy chọn cỡ khiến bạn đạp nhẹ hơn: Đạp nặng sẽ giúp đi nhanh hơn, nhưng đồng thời chúng cũng vắt kiệt sức của bạn nhanh hơn, và tạo nên áp lực lên khớp gối lớn hơn. Hãy chọn cỡ líp giúp bạn đạp nhẹ và với guồng chân nhanh hơn nếu có thể.
Những mẹo sau áp dụng trên các dòng xe với 2 hoặc 3 đĩa trước:
Chỉ chuyển 1 dĩa một lần: Để đơn giản hoá quá trình chuyển tốc và hạn chế sự căng sên quá mức, đừng chuyển cả líp và dĩa cùng một lần. Hãy nhớ: Nếu cần chuyển nhanh từ cảm giác đạp nặng sang đạp nhẹ, hoặc ngược lại, hãy dùng dĩa trước. Còn nếu cần chuyển từng bước mượt mà, hãy dùng líp sau.
Tránh tình trạng chéo sên: Chọn sai vị trí líp-dĩa sẽ tạo nên áp lực rất lớn trên toàn bộ truyền động. Từ đó sẽ dẫn đến hiệu quả truyền động thấp, dễ hư hỏng & giảm tuổi thọ phụ tùng. Hãy luôn tránh tình trạng chéo sên bằng cách chỉ sử dụng những líp gần tương ứng, hoặc thẳng hàng với đĩa trước [khi nhìn từ trên xuống].
Bảo dưỡng bộ truyền động
Cuối cùng, để tối ưu tuổi thọ & hiệu suất sử dụng của bộ truyền động, hãy luôn chăm sóc chúng thường xuyên. Vệ sinh sau mỗi lần đi mưa hoặc bùn lầy, tra nhớt thường xuyên, kiểm tra độ giãn [chùng] sên vài tháng một lần, tăng cáp đề nếu cần thiết,… Việc bảo dưỡng định kỳ xe sẽ giúp bạn hạn chế chi phí hơn để thật lâu rồi mới bảo dưỡng một lần.
Giờ bạn đã nắm được những nguyên tắc cơ bản để sử dụng bộ truyền động xe đạp rồi. Chúc bạn có những chuyến đạp xe vui vẻ!
| Tham khảo các dòng xe đạp Trek |
Khi mới mua một chiếc xe đạp mtb mới thì hầu như bộ đề của bạn sẽ luôn hoạt động trơn tru và mượt mà . Nhưng sau đó một thời gian sử dụng khoảng 2-3 tháng sau đó tùy theo mức độ hoạt động thì bộ đề này sẽ không còn hoạt động chính xác như thời gian đầu . Chuyển đề khó khăn hơn , thường xuyên phát ra tiếng kêu khó chịu . Chính vì thế mà bạn cần phải căn chỉnh lại bộ đề cho xe đạp MTB để có thể giúp cho chúng trở lại vị trí ban đầu và hoạt động trơn tru tăng hiệu suất hơn .
Để có thể căn chỉnh bộ đề , trước tiên bạn cần vệ sinh và bảo dưỡng bộ đề , vệ sinh xích và giò đĩa .Sử dụng các dụng cụ vệ sinh chuyên dụng để làm sạch hết bùn đất , cát , các loại rác cỏ bám chặt trên các bộ phận này , để làm sạch dầu mỡ trên xích hãy sử dụng các loại nước tẩy rửa dầu mỡ chuyên dụng cho xích . Sau khi làm sạch tiến hành tra dầu mới để xích hoạt động trơn tru.
Chuẩn bị đồ căn chỉnh :
- 1 tua vít
- 1 bộ lục giác
- Gía đỡ xe đạp
Thực hiện dựng xe thẳng đứng trên giá đỡ sao cho vuông góc với mặt sàn nhà .
Đầu tiên khi các bạn căn chỉnh bộ chuyển động trước xe đạp MTB thì các bạn nên trả xích trên bộ giò đĩa trước về với tầng đĩa nhỏ nhất sau đó cũng trả xích ở vị trí líp lớn nhất về vị trí líp nhỏ nhất .
Dùng tua vít điều chỉnh ốc L để đẩy cùi đề lên đỉnh điểm đĩa lớn nhất . Tiếp theo dùng một cây lục giác 5 tháo dây đề ra ngoài. Sau đó để ý khoảng cách giữa đỉnh của mặt răng đĩa lớn nhất với khoảng cách tiếp xúc với mặt dưới của cùi đề với khoảng cách 30mm. Trên cùi đề sẽ có 1 chiếc tem vạch giới hạn rõ cho các bạn khoảng cách giữa đỉnh của răng đĩa với thành dưới cùi đề là 30mm . Khi các bạn mua mới về hoặc lắp đồ mới luôn có cái tem này. Nếu đã mất tem rồi thì ước lượng tầm đó nhé!
Trên một cùi đề thường bố trí cấu tạo bởi 2 con ốc đó là ốc H và ốc L. Ốc H chiếm vị trí cố định giữ xích không bị văng ra ngoài giò đĩa . Ốc L có chức năng cố định cho xích không bị văng vào bên trong khung sườn . Khi các bạn căn chỉnh siết ốc L để đẩy cùi đề lên trên thì các bạn quay ngược chiều kim đồng hồ, rồi điều chỉnh khoảng cách giữa mặt ngoài của xích với mặt trong của cùi đề với khoảng cách là 20 mm . Khi trả về song thì chúng ta quay thử xem thành trong của cùi đề có bị chà xát vào mặt xích hay không?Nếu chà sát thì siết ốc cùng chiều kim đồng hồ.
Ở một tầng đĩa nhỏ nhất thực hiện chuyển xích lên tất cả các tầng líp sao cho 1 tầng đĩa phải đi hết tất cả các líp sẽ không phát ra tiếng kêu. Sau khi hoàn chỉnh đĩa nhỏ nhất tiếp tục chuyển xích lên đĩa thứ 2, thực hiện nối lại dây đề , làm sao cho sợi dây có độ dài vừa dùng để cho khi các bạn chuyển đề thì cùi để sẽ lên được đĩa lớn nhất , nếu các bạn siết chặt căng dây đề quá thì cùi đề sẽ không dịch chuyển lên được đĩa lớn nhất . Lúc này ở đĩa thứ 2, bạn thực hiện chuyển xích lên các tầng đĩa từ nhỏ nhất lên lớn nhất , kiểm tra xem xích có đi hết tất cả các líp hay không ?Nếu xích phát ra tiếng kêu ở trên thành cùi đề thì điều chỉnh trên tay bấm đề có một con ốc màu đen , thực hiện vặn ốc này cùng chiều kim đồng hồ giúp thả lỏng sợi đề, còn khi vặn ngược nó sẽ căng sợi đề siết cùi đề lên trên thì không phát ra tiếng kêu nữa.
Khoảng cách giữa xích với thành bên trong cùi đề là 20m, thực hiện thao tác đi xích từ líp nhỏ nhất lên líp lớn nhất nhiều lần để xem 1 tầng đĩa có đi hết tất cả các líp hay không ?
Sau khi xong đĩa thứ 2 thực hiện chuyển xích lên đĩa thứ 3, ở đĩa thứ 3 đôi khi xích thường bị văng ra bên ngoài thì cố định lại ốc H trên cùi đề , vặn cùng chiều kim đồng hồ thì cùi đề sẽ đi vào bên trong khung sườn cố định không cho xích văng ra ngoài . Nếu xích đi lên mà chà vào mặt trong của cùi đề thì nới lỏng vặn ngược chiều kim đồng hồ với khoảng cách vẫn là 20mm.
Ở đĩa lớn nhất cũng kiểm tra xích đi lên tất cả các líp , sau khi các bạn đã căn chỉnh tất cả 3 tầng đĩa nên đạp xe một vòng và thực hiện dịch chuyển lên tất cả các đĩa và các líp để có thể chuyển động một cách trơn tru nhất .
Thực hiện quay bánh xe khi thấy xích chưa tương ứng với số trên tay bấm đề thì các bạn trả xích về với líp nhỏ nhất và đĩa nhỏ nhất . Đồng thời nới lỏng ốc lục 5 của cùi đề . Cho bánh xe quay thử xem có hiện tượng kêu lạch cạch hay là hai bánh răng của cùi đề sau có trùng với líp nhỏ nhất hay không . Nếu không trùng với líp nhỏ nhất thì điều chỉnh ốc H vặn cùng điều kim đồng hồ. Bạn có thể vặn sao cho 2 bánh răng của cùi đề với líp trùng nhau cùng nằm trên một đường thẳng .
Sau đó cho bánh xe quay khi căn chỉnh , quan sát xe bánh xe cùi đề với líp nếu không còn phát ra tiếng kêu nữa thì nối sợi dây đề vào ốc lục 5 trên cùi đề .Níu thật chặt dây đề , siêt thật chặt ốc . Khi siết chặt ốc sau thực hiện dịch chuyển xích lên các tầng líp . Có một số trường hợp xích không lên được đĩa lớn nhất thì thực hiện xả ốc L bớt ra.
Trên đây là những hướng dẫn hữu ích cho bạn khi sử dụng xe MTB , nếu như bạn là người mới chơi xe đạp leo núi và đang còn khá khoai trong việc căn chỉnh bộ đề thù bạn hãy tham khảo ngay những hướng dẫn chi tiết tư vấn kỹ thuật MTB của các chuyên gia hàng đầu hay người chơi kinh nghiệm để có thể tự điều chỉnh cho chiếc xe của mình nhé.