Cách sản xuất xà phòng từ chất béo và naoh

Phản ứng xà phòng hóa chất béo

Câu hỏi: Phản ứng xà phòng hóa chất béo

Lời giải: 

    - Phản ứng xà phòng hóa chất béo là phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm NaOH/KOH, tạo gryxerol và hỗn hợp các muối Na hoặc K. Hỗn hợp các muối này chính là xà phòng.

Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết về Phản ứng xà phòng hóa chất béo nhé: 

1. Xà phòng là gì?

    - Xà phòng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo có thêm một số chất phụ gia như chất độn, chất diệt khuẩn, chất tạo hương,....

Phương pháp sản xuất

    - Đun chất béo với dung dịch kiềm trong thùng kín ở nhiệt độ cao

[RCOO]3C3H5 + 3NaOH  3R-COONa + C3H5[OH]3

2. Phản ứng xà phòng hóa?

    - Phản ứng xà phòng hóa là quá trình thủy phân este trong môi trường kiềm, tạo thành ancol và muối cacboxylat.

    - Cho một lượng chất béo rắn [ví dụ: tristearin] vào bát sứ đựng dung dịch natri hiđrôxit, đun sôi nhẹ hỗn hợp trong khoãng 30 phút đồng thời khuấy đều. Để nguội hỗn hợp thì chất lỏng đồng nhất. Rót thêm 10-15ml dung dịch natri clorua bão hòa vào hỗn hợp, khuấy nhẹ sau đó giữ yên hỗn hợp, thấy có lớp chất rắn màu trắng nhẹ nổi lên trên, đó là muối natri của axit béo.

[CH2[CH2]16COO]3C3H5 + 3NaOH         3CH3[CH2]16COONa + C3H5[OH]3

    - Muối natristearin được dùng làm xà phòng nên phản ứng trên được gọi là phản ứng xà phòng hóa.

3. Phản ứng xà phòng hóa chất béo

    - Là phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm NaOH/KOH, tạo grixerol và hỗn hợp các muối Na/K. Hỗn hợp các muối này chính là xà phòng.

4. Các chỉ số chất béo

    - Chỉ số axit: là số miligam KOH cần để trung hòa axit béo tự do có trong 1g chất béo.

    - Chỉ số xà phòng hóa: là số miligam KOH cần để xà phòng hóa glixerit và trung hòa axit béo tự do trong 1g chất béo.

    - Chỉ số este: là số miligam KOH cần để xà phòng hóa glixerit của 1 g chất béo, là hiệu số giữa chỉ số xà phòng hóa và chỉ số axit.

    - Chỉ số I2: là số miligam I2 có thể cộng với 100g chất béo không no.

5. Cách làm bài tập về chất béo

Câu 1. Xà phòng hóa hoàn toàn trieste X bằng dd NaOH thu được 9,2g glixerol và 83,4g muối của một axit no. Axit đó là:

A. Stearic

B. Oleic

C. Panmitic

D. Linoleic

Hướng dẫn giải

Câu 2. Xà phòng hóa 100g chất béo có chỉ số a xit bằng 7 cần a gam dd NaOH 25% thu được 9,43g glixerol và bg muối natri, giá trị của a,b là:

A. 15,2 và 103,145

B. 5,12 và 10,3145

C. 51,2 và 103,145

D. 51,2 và 10,3145

Đáp án hướng dẫn giải

Bạn đã bao giờ muốn học cách làm Xà phòng Handmade ngay tại nhà mà không biết bắt đầu từ đâu? Trong hướng dẫn làm xà phòng dưới đây, bài viết sẽ cung cấp cho bạn những điều cơ bản, quy trình cũng như những thiết bị và nguyên liệu cần thiết để bắt đầu trong thế giới tuyệt vời của sản xuất xà phòng!

Tạo xà phòng: Một phản ứng hóa học cơ bản

Xà phòng là phản ứng hóa học cơ bản giữa chất béo hoặc dầu dừa và dung dịch kiềm, quá trình này gọi là quá trình xà phòng hóa. Bằng cách kết hợp hài hòa các loại dầu thực vật chất lượng, thêm hương thơm hoặc tinh dầu theo sở thích và một chút chất tạo màu tự nhiên, bạn đã có thể tạo ra bánh xà bông mang một nét mộc mạc và độc đáo của riêng bạn.

Có 4 phương pháp để tạo xà phòng tại nhà:

• Nóng chảy và đổ khuôn

• Quá trình lạnh

• Quá trình nóng

• Phục hồi

Hai trong số các phương pháp phổ biến nhất là quá trình “Nấu chảy đổ khuôn” và quá trình lạnh. Quy trình nóng và phục hồi là những phương pháp tiên tiến hơn.

Phương pháp xà phòng tan chảy và đổ khuôn

Phương pháp này an toàn, dễ dàng và tiện lợi do sử dụng phôi xà phòng đã qua quá trình xà phòng hóa, vì vậy chúng ta không cần xử lý với dung dịch kiềm. Lưu ý lựa chọn phôi xà phòng tại các cơ sở thủ công uy tín để đảm bảo chất lượng sản phẩm. 

Để bắt đầu với việc nấu chảy và đổ xà phòng, bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ:

• Lò vi sóng hoặc nồi hơi

• Bát chịu nhiệt cho lò vi sóng

• Thìa và dụng cụ đánh trứng

• Tinh dầu, chiết xuất dược liệu, chất phụ gia như mong muốn

• Khuôn đổ

Các phôi xà phòng phổ biến nhất là glycerin trắng hoặc trong, để có loại xà bông cao cấp hơn có thể lựa chọn phôi từ sữa dê, dầu ô liu, bơ hạt mỡ. Thực hiện:

Bước 1: Cắt phôi xà phòng thành những khối nhỏ giúp chúng tan chảy nhanh hơn. Đặt phôi vào bát chịu nhiệt cho vào lò vi sóng khoảng 30 giây cho đến khi khối rắn ở dạng lỏng và mịn. 

Bước 2: Dùng nhiệt kế để khối lỏng nguội đến 50 độ C, cho dần dần tinh dầu, chiết xuất thảo mộc, tạo màu và phụ gia, vừa cho vừa khuấy đều.

Bước 3: Đổ hỗn hợp vào khuôn, đợi một ngày cho đến khi xà phòng đông cứng và khô, lấy ra khỏi khuôn và tác phẩm của bạn đã hoàn thành.

Phương pháp làm xà phòng quy trình lạnh

Phương pháp lạnh xử lý phức tạp hơn và mất nhiều thời gian hơn so với đun chảy và đổ xà phòng, đồng thời cần sử dụng dung dịch kiềm để tạo phản ứng xà phòng hóa.

Để bắt đầu quy trình làm lạnh, cần chuẩn bị các dụng cụ và nơi tiến hành phải có nhiệt độ thấp và có sẵn nước, chuẩn bị:

• Dầu thực vật được chỉ định trong công thức

• Xút NaOH

• Hương thơm hoặc tinh dầu như mong muốn

• Chất tạo màu tự nhiên

• Khuôn

• Đồ bảo hộ, kính, găng tay

• Cân kỹ thuật, nhiệt kế, dụng cụ đánh trứng

Các bước tiến hành:

Bước 1: Đeo kính, mặc đồ bảo hộ và găng tay để tránh xút ăn da

Bước 2: Cân và cho các loại dầu theo công thức vào nồi, đun đến khoảng 45-50 độ C khi dầu đã tan chảy và láng mịn hoàn toàn

Bước 3: Đợi hỗn hợp dầu nguội ngột chút khoảng 37 độ , thêm từ từ dung dịch kiềm và trộn đều, hỗn hợp dầu sẽ bắt đầu tạo váng và chuyển sang màu đục. 

Bước 4: Dùng dụng cụ đánh trứng liên tục khuấy đều đến khi đạt đến độ sáng mịn, thêm hương thơm, màu sắc, chất phụ gia, sau đó đổ vào khuôn.

Xà phòng mất khoảng 24 giờ để đông cứng và vài tuần để đóng rắn trước khi sử dụng. Vì phương pháp này bao gồm quá trình xà phòng hóa, bạn có thể sử dụng các chất phụ gia như sữa tươi và trái cây, Các chất phụ gia này được đưa vào vì môi trường pH cao của quá trình xà phòng hóa giúp bảo quản các thành phần và ngăn chặn sự hình thành của vi khuẩn hoặc nấm mốc.

Chúc các bạn thành công với công thức làm xà bông handmade!