Mục lục bài viết
1. Khái quát về Châu Á
Châu Á là châu lục có diện tích rất rộng, trải dài từ cực Bắc xuống cực Nam gần 8500 km và từ bờ tây sang bờ đông lên tới gần 9200 km. Châu Á có bề mặt hình khối khổng lồ, đường bờ biển bị chia cắt mạnh, có nhiều vịnh, bán đảo lớn, chính vì vậy những vùng trung tâm của Châu Á cách rất xa bờ biển. Những điều kiện tự nhiên đó có ảnh hưởng rất lớn đối với sự hình thành khí hậu và cảnh quan tự nhiên tại khu vực này. Với địa hình 3 mặt giáp biển và đại dương rộng lớn không chỉ là giới hạn tự nhiên cho lục địa mà còn ảnh hưởng rất lớn tới điều kiện tự nhiên cũng như sự phát triển của các quốc gia hải đảo ven bờ, đặc biệt là hai đại dương Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương rộng lớn tạo sự đối lập giữa biển và đất liền, là một trong những nguyên nhân quan trọng làm cho hoàn lưu gió mùa phát triển và phân bố rộng ở châu Á hơn các châu lục khác trên thế giới.
Địa hình Châu Á rất phức tạp và đa dạng với 3/4 diện tích là các núi, sơn nguyên và cao nguyên, đồng bằng chỉ chiếm 1/4. Châu Á có đầy đủ các kiểu địa hình khác nhau: các núi cao, sơn nguyên, cao nguyên và đồng bằng lớn xen lẫn các thung lũng rộng,...
2. Đặc điểm của khí hậu Châu Á
2.1. Khí hậu châu Á phân hoá thành nhiều đới khác nhau
Châu Á có đầy đủ các đới khí hậu trên Trái Đất, các đới khí hậu phân hoá thành nhiều đới khí hậu khác nhau.
- Từ Bắc xuống Nam có 5 đới khí hậu:
- Đới khí hậu cự và cận cực
- Đới khí hậu ôn đới
- Kiểu khí hậu ôn đới lục địa
- Kiểu khí hậu ôn đới gió mùa
- Kiểu khí hậu ôn đới hải dương
- Đới khí hậu cận nhiệt
- Kiểu khí hậu cận nhiệt Địa Trung Hải
- Kiểu khí hậu cận nhiệt gió mùa
- Kiểu khí hậu cận nhiệt lục địa
- Kiểu núi cao
- Đới khí hậu nhiệt đới
- Kiểu nhiệt đới khô
- Kiểu nhiệt đới gió mùa
- Đới khí hậu xích đạo
- Nguyên nhân: Do lãnh thổ kéo dài vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo. Ngoài ra, sự phân hoá còn theo độ cao.
2.2. Các đới khí hậu Châu Á phân hoá thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau
- Nguyên nhân: Do lãnh thổ Châu Á rộng trải dài, núi và sươn nguyên cao ngăn ảnh hưởng của biển xâm nhập vào lục địa.
- Có 2 kiểu khí hậu phổ biến: khí hậu gió mùa và khí hậu lục địa.
- Khí hậu gió mùa: Phạm vi ảnh hưởng bao gồm khu vực Đông Á, Đông Nam Á và Nam Á. Đặc điểm khí hậu gió mùa là trong năm có hai mùa rõ rệt: mùa đông có gió thổi từ nội địa ra nên không khí lạnh và khô, mưa ít, mùa hạ gió thổi từ đại dương vào lục địa thời tiết ẩm, mưa nhiều.
- Khí hậu lục địa: Chiếm phần lớn diện tích của Châu Á và vùng Tây Nam Á. Đặc điểm của kiểu khí hậu này đó là khô hạn, hình thành nhiều vùng hoang mạc và bán hoang mạc ở Trung Á, Tây Nam Á.
3. Đáp án một số câu hỏi
Câu 1: Tại sao khí hậu Châu Á lại chia thành nhiều đới?
A. Lãnh thổ trải dài từ vùng Cực Bắc đến Xích đạo
B. Lãnh thổ trải dài theo chiều kinh tuyến
C. Do ảnh hưởng của các dãy núi
D. Do Châu Á giáp với nhiều đại dương lớn.
Đáp án: A
Giải thích :
Khí hậu Châu Á phân hoá thành nhiều đới khác nhau dõ lãnh thổ trải dài từ vùng cực Bắc đến vùng xích đạo
Các đới khí hậu Châu Á thường phân hoá thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau do:
+ Lãnh thổ rọng rộng lớn
+ Có các dãy núi và sơn nguyên cao, ngăn ảnh hưởng của biển vào sâu đất liền.
+ Khí hậu thay đổi theo độ cao ở các đỉnh núi cao và sơn nguyên.
Câu 2: SGK địa lý 8: Quan sát hình 2.1 em hãy:
+ Đọc tên các đới khí hậu từ vùng cực Bắc đến Xích đoạ dọc theo kinh tuyến 80 độ Đông.
+ Giải thích tại sao khí hậu Châu Á lại chia thành nhiều kiểu, nhiều đới như vậy?
Trả lời:
Tên các đới khí hậu từ vùng cực Bắc đến Xích đạo dọc theo kinh tuyến 80 độ Đông.
+ Cực và cận cực
+ Ôn đới
+ Cận nhiệt
+ Nhiệt đới
Lí do khí hậu Châu Á chia thành nhiều kiểu, nhiều đới:
+ Do lãnh thổ trải dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo nên Châu Á có nhiều đới khí hậu.
+ Do lãnh thổ Châu Á rộng lớn, có các dãy núi và sơn nguyên cao, ngăn ảnh hưởng của biển vào lục địa nên Châu Á có nhiều kiểu khí hậu.
Câu 3: SGK Địa lý trang 8: Dựa vào các biểu đồ nhiệt độ và chất lượng mưa của ba địa điểm dưới đây em hãy cho biết:
- Mỗi địa điểm nằm trong kiểu khí hậu nào?
- Nêu đặc điểm về nhiệtd dộ và lượng mưa của mỗi địa điểm đó
Ba biểu đồ khí hậu thuộc các kiểu khí hậu:
+ U-lan-ba-to [Mông Cổ]: Thuộc kiểu khí hậu ôn đới lục địa
+ E ri-át [A-rập-xê-út]: thuộc kiểu khí hậu nhiệt đới khô.
+ Y-an-gun [Mi-an-ma]: thuộc kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa.
- Đặc điểm về nhiệt độ và lượng mưa của mỗi địa điểm:
+ U-lan-Ba-to: Nhiệt độ trung bình năm khoảng 10 độ C. Lượng mưa trung bình năm 220mm. Mưa tập trung chủ yếu vào các tháng 5, 6, 7, 8.
+ E Ri-át: nhiệt độ trung bình năm trên 20 độ C. Lượng mưa trung binhf năm 82 mm. Mưa tập trung vào các tháng1, 2, 3 nhưng rất ít.
+ Y-an-gun: nhiệt độ trung bình năm cao, trên 25 độ C. Lượng mưa trung bình năm trên 2750 mm. Mưa rất nhiều từ tháng 5 đến tháng 10.
Câu 4: Khí hậu gió mùa châu Á phân bố chủ yếu ở khu vực nào?
A. Bắc á, Trung á
B. Đông á, Đông Nam á và Nam á
C. Tây nam á, Nam á, Đông nam á
D. Đông á, Đông Nam á và Trung á
Đáp án: B
Nguyên nhân: Khí hậu gió mùa của chấu Á gồm:
+ Kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa phân bố ở Nam Á và Đông Nam Á
+ Kiểu khí hậu cận nhiệt và ôn đời gió mùa phân bố ở Đông á.
Câu 5: Châu Á có bao nhiêu đới khí hậu?
A. 4
B. 5
C. 6
D. 7
Đáp án: B
Khí hậu Châu á gồm các đới: đới khí hậu cực và cận cực, đới khí hậu ôn đới, đới khí hậu cận nhiệt, đới khí hậu nhiệt đới, đới khí hậu xích đạo
Câu 6: Nhận xét nào chưa đúng về khí hậu Châu Á?
A. Khí hậu châu á phân hoá thành nhiều đới khác nhau
B. Các đới khí hậu châu á phân thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau
C. Khí hậu châu á phổ biến là các kiểu khí hậu gió mùa và các kiểu khí hậu lục địa
D. Khí hậu châu Á phổ biến là đới khí hậu cực và cận cực.
Đáp án: D
- Khí hậu châu Á phân hoá thành nhiều đới khác nhau: Đới khí hậu cực và cận cực, đới khí hậu ôn đới, đới khí hậu cận nhiệt, đới khí hậu nhiệt đới và đới khí hậu xích đạo
- Các đới khí hậu châu á thường phân hoá thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau.
- Khí hậu châu Á phổ biến là các kiểu khí hậu gió mùa và các kiểu khí hậu lục địa.
Trên đây là một số những chia sẻ của Luật Minh Khuê giải thích lí do khí hậu Châu Á lại phân chia thành nhiều đới khí hậu khác nhau. Hi vọng những chia sẻ trên là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích đối với các bạn.