1. Khái niệm
Khi nói đến lý tưởng trong đời sống cá nhân người ta thường nghĩ tới đó là một mục tiêu cao đẹp, được phản ánh vào đầu óc con người dưới hình thức một hình ảnh mẫu mực và hoàn chuẩn có tác dụng lôi cuốn mạnh mẽ toàn bộ cuộc sống của cá nhân trong một thời gian tương đối lâu dài vào hoạt động để tới mục tiêu đó.
Theo các nhà duy tâm: lý tưởng là lý tưởng, cuộc sống là cuộc sống, lý tưởng khác cuộc sống, tách rời khỏi cuộc sống.
Theo các nhà duy vật biện chứng: lý tưởng cao hơn hiện thực, đi trước hiện thực nhưng xuất phát từ hiện thực cuộc sống, là hình ảnh của hiện thực.
| Ước mơ và lí tưởng Ước mơ là hình ảnh tốt đẹp về tương lai, có sức hấp dẫn đặc biệt, giúp cho con người tăng thêm sức mạnh trong hoạt động. Đây là loại tưởng tượng sáng tạo nhưng không trực tiếp hướng vào hoạt động trong hiện tại. Lí tưởng là loại tưởng tượng tích cực có tính hiện thực cao hơn ước mơ. Đó là một hình ảnh chói lọi, rực sáng, cụ thể, hấp dẫn của sự mong muốn trong tương lai. Nó là một động cơ mạnh mẽ thúc đẩy con người vươn tới tương lai tươi sáng, đẹp đẽ. |
2. Đặc điểm của lý tưởng
Lý tưởng vừa mang tính hiện thực vừa mang tính lãng mạn.
Tính hiện thực: Mục tiêu của lý tưởng được nhào nặn từ những chất liệu có trong hiện thực cuộc sống. Khi xây dựng lý tưởng, cá nhân đều căn cứ vào những điều kiện chủ quan và khách quan. Lý tưởng là hình ảnh của hiện thực.
Tính lãng mạn: Mục tiêu của lý tưởng bao giờ cũng thuộc về ngày mai, thuộc về tương lai. Lý tưởng thể hiện ý muốn của con người vươn tới một cái gì đó hoàn chỉnh và mẫu mực nhưng chưa đạt tới được. Cái mà cá nhân đạt được trong hành động thì cái đó không còn là lý tưởng nữa mà là hiện thực. Từ hiện thực đó cá nhân lại muốn đạt tới cái tốt đẹp, cái hoàn chỉnh, mẫu mực hơn. Có thể nói, con người không bao giờ đạt được lý tưởng một cách tuyệt đối cả.
Trong lý tưởng, người ta tước bỏ đi những gì là không cốt yếu chưa hoàn thiện, nhấn mạnh cái đẹp, cái hoàn thiện.
Lý tưởng luôn được người mang nó tô điểm bằng những màu sắc tươi sáng, rực rỡ nhất.
Tuy nhiên, thiếu chất lãng mạn, lý tưởng chỉ còn là những ước muốn tầm thường nhưng nếu lý tưởng không xuất phát từ hiện thực cuộc sống, thiếu cơ sở hiện thực, xa vời, bay bổng quá mức thì đến một lúc nào đó sẽ chỉ còn là những ước muốn viển vông mà thôi.
Để xây dựng lý tưởng và vươn tới lý tưởng cần có sự thống nhất hài hoà giữa ba yếu tố: nhận thức sâu, tình cảm nồng cháy và ý chí kiên cường.
Lý tưởng mang tính xã hội, lịch sử, giai cấp.
3. Chức năng của lý tưởng
Lý tưởng là biểu hiện và biểu hiện tập trung nhất của xu hướng cá nhân [lý tưởng xác định mục đích cuộc sống của cá nhân, mục tiêu và chiều hướng phát triển của cá nhân].
Lý tưởng là động lực thúc đẩy, điều khiển toàn bộ hoạt động của con người.
Lý tưởng được xây dựng từ nhận thức đầy đủ + tình cảm sâu sắc + ý chí mạnh mẽ đo đó tạo cho con người có một sức mạnh phi thường vượt qua mọi khó khăn trở ngại, thậm chí không sợ hi sinh để đạt được.
Lý tưởng trực tiếp chi phối sự hình thành, phát triển tâm lí cá nhân: lý tưởng có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành và phát triển của nhu cầu, hứng thú. Để vươn tới lý tưởng cao đẹp của đời mình có khi cá nhân phải tự điều chỉnh, huỷ bỏ một số nhu cầu hứng thú không phù hợp, hình thành những nhu cầu, hứng thú mới phù hợp. Do yêu cầu của lý tưởng, cá nhân thấy cần phải trau dồi nhiều năng lực mới, sửa đổi tính tình cho phù hợp với tính chất công việc.
|