Đỉnh cao của phong trào cách mạng 1930 đến 1931 diễn rã ở đấu

Tóm tắt mục II. Phong trào cách mạng 1930-1931 với đỉnh cao Xô viết Nghệ Tĩnh

Mục 1

1. Phong trào cách mạng 1930 - 1931

a] Phong trào trên toàn quốc

- Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế - xã hội, phong trào cách mạng lên cao, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời kịp thời lãnh đạo phong trào đấu tranh của công nông trong cả nước.

- Tháng 2 đến tháng 4/1930 nhiều cuộc đấu tranh của công nhân và nông dân nổ ra.

+ Mục tiêu: đòi cải thiện đời sống, công nhân đòi tăng lương, giảm giờ làm; nông dân đòi giảm sưu thuế.

+ Khẩu hiệu: “Đả đảo chủ nghĩa đế quốc! Đả đảo phong kiến”, “Thả tù chính trị”, …          

- Nhân ngày Quốc tế lao động 1/5, cả nước bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh, đây là bước ngoặt của phong trào cách mạng. Lần đầu tiên công nhân Việt Nam biểu tình kỷ niệm ngày Quốc tế lao động, đấu tranh đòi quyền lợi cho nhân dân lao động trong nước, thể hiện tình đoàn kết cách mạng với nhân dân lao động thế giới.

- Tháng 6 đến tháng 8/1930, cuộc đấu tranh của công nhân, nông dân và các tầng lớp lao động khác trên cả nước.

b] Phong trào ở Nghệ - Tĩnh

- Tháng 9/1930, phong trào dâng cao ở Nghệ An và Hà Tĩnh.

- Nông dân biểu tình có vũ trang tự vệ với hàng nghìn người kéo đến huyện lị, tỉnh lị đòi giảm thuế ở các huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Diễn Châu, Anh Sơn [Nghệ An], Kỳ Anh [Hà Tĩnh] …

+ Phong trào được công nhân Vinh - Bến Thủy hưởng ứng. 

- Ngày 12/ 9/1930 biểu tình của 8000 nông dân Hưng Nguyên [Nghệ An]:

+ Khẩu hiệu: “Đả đảo chủ nghĩa đế quốc!”. Đến gần Vinh, con số lên tới 3 vạn người, xếp hàng dài 4 km.

+ Pháp đàn áp dã man: cho máy bay ném bom làm chết 217 người, bị thương 126 người.

- Hệ thống chính quyền thực dân, phong kiến bị tê liệt, tan rã ở nhiều thôn, xã.

- Nhiều cấp ủy Đảng ở thôn xã lãnh đạo nhân dân tự quản lý đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội ở địa phương, làm chức năng của chính quyền, gọi là Xô viết.

Lược đồ phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh

Mục 2

2. Xô viết Nghệ - Tĩnh

- Tháng 09/1930, chính quyền Xô Viết được thành lập ở một số huyện tại Nghệ An và Hà Tĩnh như: Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên, Can Lộc, Nghi Xuân, …

Đấu tranh trong phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh [tranh sơn dầu]

- Chính quyền Xô Viết đã thực hiện nhiều chính sách đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân, điều hành mọi mặt đời sống xã hội.

+ Chính trị: Quần chúng tự do tham gia các đoàn thể cách mạng. Các đội tự vệ đỏ và tòa án nhân dân thành lập.

+ Kinh tế: Chia ruộng đất công cho dân cày nghèo; Bãi bỏ thuế thân, thuế chợ, thuế đò, thuế muối, xóa nợ cho người nghèo; Đắp đê, phòng lụt, sửa chữa cầu đường; Lập các tổ chức sản xuất để nông dân giúp đỡ nhau

Văn hóa, xã hội: Xóa bỏ các tệ nạn mê tín, dị đoan, rượu chè, cờ bạc, trộm cắp. Trật tự trị an được giữ vững.

* Nhận xét:

 - Xô viết Nghệ Tĩnh là đỉnh cao của phong trào 1930 - 1931, là nguồn cổ vũ mạnh nẽ của nhân dân.

- Trước tác động của phong trào, thực dân Pháp khủng bố dã man.

=> Nhiều cơ quan lãnh đạo của Đảng, cơ sở quần chúng bị phá vỡ, cán bộ, đảng viên bị bắt ….

- Từ giữa năm 1931, phong trào cách mạng trong cả nước dần lắng xuống.

Video tư liệu

3. Hội nghị lần thứ nhất Ban chấp hành Trung ương lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam [10 - 1930]

a] Hoàn cảnh

- Giữa lúc phong trào của quần chúng đang diễn ra quyết liệt, tháng 10/1930 Hội nghị lần thứ nhất Ban chấp hành Trung ương lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam họp tại Hương Cảng [Trung Quốc].

b] Nội dung

- Đổi tên Đảng Cộng sản Việt Nam thành Đảng Cộng sản Đông Dương.

- Cử ra Ban Chấp hành Trung ương chính thức do Trần Phú làm Tổng bí thư

- Thông qua Luận cương chính trị của Đảng.

* Nội dung Luận cương chính trị tháng 10 - 1930

- Đường lối chiến lược và Sách lược: Cách mạng Đông Dương lúc đầu là cách mạng tư sản dân quyền, sau đó tiến thẳng lên xã hội chủ nghĩa, bỏ qua thời kỳ tư bản chủ nghĩa.

-  Nhiệm vụ chiến lược cách mạng: đánh phong kiến và đánh đế quốc là hai nhiệm vụ có quan hệ khăng khít. 

- Động lực cách mạng: công nhân và nông dân.

- Lãnh đạo cách mạng: giai cấpcông nhân - Đội tiên phong là Đảng Cộng sản.

- Nêu rõ hình thức, biện pháp đấu tranh, quan hệ giữa cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới.

Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời [3/2/1930], một cao trào cách mạng đã dấy lên khắp nơi trong cả nước. Nghệ Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ nhất. Mở đầu bằng cuộc biểu tình nhân ngày Quốc tế Lao động 1-5 tại Vinh - Bến Thủy. Sau ngày 1-5 tại các vùng nông thôn như Nghi Lộc, Anh Sơn, Nam Đàn, Quỳnh Lưu, Đô Lương, đã nổ ra các cuộc biểu tình thường xuyên của nông dân.

Đến tháng 8, quần chúng nhân dân đã có những cuộc biểu tình đập phá công đường, dùng áp lực buộc quan lại sở tại phải hứa thực hiện đòi hỏi của nhân dân. Phong trào được đẩy lên đỉnh cao đó là cuộc đấu tranh của 8.000 nông dân huyện Hưng Nguyên ngày 12-9 với khẩu hiệu như “Đả đảo chủ nghĩa đế quốc, đả đảo phong kiến”. Thực dân Pháp đã cho máy bay ném bom và xả súng vào đoàn biểu tình, làm chết 217 người, bị thương 125 người, đốt cháy 177 ngôi nhà. Ngày 12-9 đã đi vào lịch sử đấu tranh cách mạng Việt Nam.

Sau ngày 12-9, phong trào đấu tranh của nhân dân Nghệ Tĩnh lên cao, phát triển thành cuộc đấu tranh vũ trang, làm cho hệ thống chính quyền của đế quốc, phong kiến bị tê liệt và tan rã ở nhiều nơi. Nhiều tên tri phủ, tri huyện bỏ trốn, một số hào lý mang con dấu trả lại cho tri huyện hoặc xin thôi việc.

Trước sự sụp đổ của chính quyền thực dân và phong kiến ở Nghệ Tĩnh, các chi bộ đảng và tổ chức Nông hội đỏ đã đứng ra quản lý và điều hành mọi hoạt động trong làng xã. Một hình thức mới của chính quyền xuất hiện: Xô Viết - Nghệ Tĩnh. Tuy còn sơ khai nhưng đã thực sự làm chức năng của chính quyền cách mạng do giai cấp công nhân lãnh đạo.

Chính quyền mới đã ban hành nhiều chính sách mới về chính trị, kinh tế, văn hóa. Tuy chỉ tồn tại trong vòng 7 tháng và còn sơ khai nhưng phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh đã để lại những dấu ấn tốt đẹp về một Nhà nước công nông đầu tiên chưa có tiền lệ lịch sử, đáp ứng khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của người dân mất nước, nô lệ.

Thành quả lớn nhất của cao trào 1930 - 1931 và Xô Viết - Nghệ Tĩnh là đã khẳng định trong thực tế quyền lãnh đạo và năng lực lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân thông qua chính đảng tiên phong của mình, đoàn kết với các tầng lớp nhân dân yêu nước có đủ khả năng đánh đổ sự thống trị của đế quốc, phong kiến tay sai, giải phóng dân tộc đem lại tự do, hạnh phúc cho nhân dân.

Đây chính là cuộc Tổng diễn tập đầu tiên của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đánh giá về ý nghĩa lịch sử to lớn của phong trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao là Xô Viết - Nghệ Tĩnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu, nhưng Xô Viết - Nghệ Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại nhưng nó rèn lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này”.

90 năm đã trôi qua nhưng khí thế ngất trời của Xô Viết - Nghệ Tĩnh vẫn bừng cháy trong mỗi người Việt Nam yêu nước. Tinh thần Xô Viết - Nghệ Tĩnh không chỉ đồng hành cùng nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn tiếp tục giành thắng lợi trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay, quyết tâm đưa đất nước “phát triển nhanh và bền vững”, “theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.   
 

Phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh được thể hiện qua tranh sơn dầu. Nguồn: Ảnh tư liệu

[Thanhuytphcm.vn]- Cao trào cách mạng 1930 - 1931 được mở đầu ở Nam Kỳ, lan rộng đến Trung Kỳ, Bắc Kỳ và phát triển về số lượng cuộc đấu tranh, quy mô, hình thức đấu tranh trong cả nước, mà đỉnh cao là phong trào công nông ở Nghệ Tĩnh. Đã có 31 tỉnh thành trong cả nước có phong trào đấu tranh với 262 cuộc đấu tranh, chính phong trào cả nước, mà trong đó phong trào của Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định đã góp phần quan trọng vào bản hùng ca mở đầu thời dựng Đảng.

Cao trào cách mạng 1930 - 1931 trên địa bàn Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định

Phong trào đấu tranh của công nhân, nông dân [gọi tắt là công nông] toàn quốc những năm 1930 - 1931 nổ ra là kết quả của những mâu thuẫn không thể giải quyết giữa toàn thể dân tộc Việt Nam, chủ yếu là giai cấp công nông với thực dân Pháp xâm lược và mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân với tư sản mại bản. Các mâu thuẫn này vốn âm ỉ và bùng lên liên tiếp trong nhiều năm; tuy nhiên chỉ đến năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời thì phong trào đấu tranh của công nông mới có những định hướng, quy mô và diễn ra thành một cao trào.

Trước khi hợp nhất, các tổ chức cộng sản ở nước ta đã đi vào công nông tuyên truyền, tổ chức nhiều cơ sở và lãnh đạo quần chúng đấu tranh dưới nhiều hình thức. Ở Nam Kỳ, mở đầu năm 1930 là cuộc đấu tranh ngày 21/1/1930 của 3.000 công nhân Đồn điền Cao su Phú Riềng [Biên Hòa] của Công ty Michelin, được 1.300 công nhân Đồn điền Cao su Thủ Dầu Một bãi công hưởng ứng. Đến ngày 4/2/1930, cuộc bãi công ở Phú Riềng tiếp diễn, mở rộng từ một trại 1.300 người lên tới 5.000 người ở các trại khác hưởng ứng. Cuộc đấu tranh này do tổ chức cộng sản ở Thành phố lãnh đạo[1], có tiếng vang rất lớn cả trong nước và ở nước ngoài. Thực dân Pháp xem bãi công là khởi loạn nên chúng đàn áp rất dữ dội. Chúng bắn chết hai người, bắt hàng trăm quần chúng và một số cốt cán, trong đó có Bí thư Chi bộ.

Hãng rượu Fontaine [Bình Tây] – nơi nổ ra cuộc bãi công ngày 1/8/1930. Nguồn: Ảnh tư liệu

Ở Sài Gòn, ngày 1/2/1930, công nhân Hãng dầu Socony Nhà Bè bãi công phản đối tăng giờ làm việc từ 10 lên 12 giờ một ngày; đòi không được đánh đập công nhân; đòi chủ phải đưa một anh công nhân [tên là Tá] bị chủ đánh trọng thương đi bệnh viện điều trị, phí tổn chủ phải chịu và còn phải bồi thường cho gia đình. Cuộc đấu tranh kéo dài suốt một tuần lễ; chủ phải nhượng bộ. Đây là thắng lợi đầu tiên của công nhân Thành phố năm 1930.

Tiếp đó là hai cuộc bãi công của công nhân Hãng dầu Pháp Á [Nhà Bè] nổ ra trong các ngày 31/2 và 14/3/1930, đòi tăng lương; một cuộc bãi công của công nhân Trường Tiền [Công chính] làm đường Catinat [nay là đường Đồng Khởi, Quận 1] và đường Espagne [nay là đường Lê Thánh Tôn, Quận 1] cùng nổ ra vào ngày 14/3/1930, để phản đối việc giảm tiền công đào một mét khối đất từ 80 xu xuống còn 60 xu.

Sau đó, các cuộc đấu tranh của công nhân liên tiếp nổ ra: Ngày 21/4/1930 một bộ phận công nhân Ba Son đấu tranh đòi cải thiện chế độ lao động; ngày 24/4/1930 công nhân xe lửa Dĩ An bãi công lần thứ hai, anh em vừa rải truyền đơn, treo cờ đỏ búa liềm vừa viết khẩu hiệu lên tường nêu ra 5 yêu sách: bỏ lệ làm ca tách; không được đánh đập; không được cúp lương; tăng lương; thi hành luật ngày làm 8 giờ. Sau một tuần lễ, chủ buộc phải hứa thực hiện 3 yêu sách đầu.

Phong trào bãi công của công nhân Thành phố trong thời điểm trước và sau khi Đảng bộ Thành phố ra đời đã chứng tỏ các nhóm cộng sản trước đó đã có nhiều cơ sở rộng rãi, bền chặt trong công nhân lao động. Đảng bộ ngay khi hình thành đã xác lập rõ vai trò lãnh đạo của mình đối với phong trào cách mạng của nhân dân lao động Thành phố.

Cùng với những cuộc bãi công của công nhân Hà Nội; Dệt Nam Định; Xi măng Hải Phòng; mỏ Hòn Gai; Trường Thi [Vinh]… phong trào bãi công của công nhân Sài Gòn có sự lãnh đạo của Đảng đã khởi đầu cho cao trào cách mạng cả nước trong những năm 1930 và 1931.

Sức mạnh của liên minh giai cấp công nông được biểu hiện đặc sắc trong cao trào 1930 - 1931

Ngay sau khi được thành lập, Xứ ủy Lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam đã cho ra đời tờ báo Cờ đỏ để tuyên truyền cổ động và hướng dẫn quần chúng đấu tranh. Xứ ủy Nam Kỳ và Thành ủy Sài Gòn - Chợ Lớn rất quan tâm đến vấn đề liên minh công nông.

Đầu tháng 3/1930, theo sự phân công của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, đồng chí Bùi Lâm[2] từ Pháp về đã chuyển giao cho đồng chí Ngô Gia Tự tài liệu của Quốc tế Cộng sản gửi Đảng ta, đó là Những nhiệm vụ cần kíp của Đảng. Cũng vào đầu tháng 3/1930, đồng chí Hạ Bá Cang [Hoàng Quốc Việt] được cử từ Sài Gòn sang liên lạc với Đảng Cộng sản Pháp và đã mang được nhiều tài liệu quan trọng mang tính chất lý luận về nước. Mặt khác, từ Sài Gòn, Đảng bộ còn có liên lạc với Quốc tế Cộng sản bằng đường biển đi Hồng Kông. Qua những con đường liên lạc này, phong trào cách mạng ở Thành phố và trong cả nước ta bước đầu có sự phối hợp hành động và được sự hỗ trợ có hiệu quả trên nhiều mặt của phong trào cách mạng thế giới.

Ở Thành phố, trong ngày 1/5 đã có 3 cuộc bãi công của công nhân Đêpô xe lửa Dĩ An, Nhà đèn Chợ Quán và công nhân làm đường Catinat. Cùng ngày, hàng ngàn công nhân Đồn điền Phú Riềng cũng bãi công. Tất cả các cuộc bãi công đều có khẩu hiệu kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động và đòi những quyền lợi dân sinh cụ thể. Hầu hết các cuộc đấu tranh đều có vai trò lãnh đạo của chi bộ, của đảng viên cộng sản hoặc công hội. Trừ một vài nơi việc tổ chức lãnh đạo đấu tranh còn thiếu kinh nghiệm[3], nhìn chung các cuộc đấu tranh ngày 1/5/1930 tại Thành phố và nhiều địa phương ở Nam Kỳ và cả nước đều đã biểu dương được vai trò tiên phong của giai cấp công nhân và sức mạnh liên minh của công nhân và nông dân, được sự đồng tình ủng hộ của các tầng lớp nhân dân lao động khác. Cuộc đấu tranh ngày 1/5/1930 là một bước ngoặt của cao trào cách mạng 1930 - 1931.[4]

Phong trào đấu tranh của nông dân phối hợp với công nhân nổ ra liên tiếp mạnh mẽ sau ngày 1/5/1930.

Ngày 4/6/1930, hàng loạt cuộc biểu tình của nông dân diễn ra ở Đức Hòa, Bà Hom, Bến Lức [Chợ Lớn] và Hóc Môn [Gia Định] theo một kế hoạch thống nhất do đồng chí Châu Văn Liêm chỉ đạo. Tại Hóc Môn, mới 6 giờ sáng đã có hơn 100 người mang theo cờ búa liềm, băng rôn, khẩu hiệu tập trung trước Quận lỵ Hóc Môn. Khoảng 1 giờ sau, một đoàn biểu tình lớn hàng ngàn người từ Quán Tre, Trung Chánh rầm rập tiến qua Bà Điểm, Bình Lý, Tân Mỹ, Tân Thạnh Đông, Tân Phú Trung; phụ nữ đi trước, tự vệ hai bên, kéo vào Quận lỵ dưới sự chỉ huy của các đồng chí Lê Trọng Mân [Khôi] - Bí thư Tỉnh ủy Gia Định, Bùi Văn Châu [tức Giáo Châu], cờ búa liềm được giương cao với các khẩu hiệu Công nông binh đoàn kết lại! Đánh đổ đế quốc, địa chủ và quan làng!.

Tượng đài Xô viết Nghệ Tĩnh tại thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Nguồn: Ảnh tư liệu

Tại Đức Hòa, từ sáng sớm ngày 4/6/1930, dân chúng các làng Hựu Thanh, Mỹ Hạnh, Đức Hòa và các vùng xung quanh đã tập hợp thành hàng ngũ chỉnh tề tiến về phía Quận lỵ. Cuộc biểu tình này do đích thân đồng chí Châu Văn Liêm chỉ huy. Từ bốn ngả đường, đoàn biểu tình trên 1.500 người mang theo biểu ngữ, cờ, đi đầu là chị em phụ nữ, các đảng viên và những người cảm tình với Đảng, tự vệ đi hai bên, kéo đến Quận lỵ Đức Hòa. Lúc bấy giờ, Thống đốc Nam Kỳ đã có lệnh cho Renaul - Chủ tỉnh Chợ Lớn và Chánh mật thám cùng Chưởng lý Tòa án Sài Gòn mang lính, mật thám, cảnh sát tới đàn áp; vừa tới nơi, bọn chúng xả súng bắn ngay vào đoàn đại biểu và quần chúng biểu tình làm 2 người chết [trong đó có đồng chí Châu Văn Liêm] và 6 người bị thương, mấy chục người bị bắt. Đồng chí Châu Văn Liêm đã hy sinh ngay trong trận ra quân đầu tiên của quần chúng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, khi mà cao trào đang dâng lên mạnh mẽ. Đây là một tổn thất lớn cho Đảng bộ Nam Kỳ và Đảng bộ Thành phố.

Một tuần sau, ngày 11/6/1930, hơn 300 nông dân Chợ Đệm [Trung Huyện] lại biểu tình ngay trên đường lớn từ Sài Gòn đi Mỹ Tho. Ngày 1/8/1930, Tỉnh ủy Gia Định và Tỉnh ủy Chợ Lớn lãnh đạo hàng loạt cuộc xuống đường của nông dân: 300 người biểu tình ở Hóc Môn; 500 dân ở giáp ranh Gia Định và Thủ Dầu Một; 3.000 người ở Bà Hom và hơn 200 người ở Xuân Thới Đông [Chợ Lớn]. Sau đó, nhiều cuộc biểu dương lực lượng của nông dân đòi hoãn thuế, đòi thả những người bị bắt liên tiếp nổ ra: ngày 7/8/1930 ở Bà Hom, Bà Điểm; ngày 22/8/1930 ở Tân Thạnh Đông, Tân Thới Đông, Bà Quẹo, Bình Hưng Đông, Bà Điểm…

Trong nội thành, kỷ niệm ngày chống chiến tranh đế quốc 1/8/1930, đã nổ ra hai cuộc bãi công ở Hãng rượu Fontaine [Bình Tây] và ở Công ty Dầu lửa Pháp - Á [Nhà Bè]. Công nhân, treo cờ đỏ trên nóc nhà của Hãng và trước cửa Văn phòng của Chủ hãng để biểu dương khí thế. Tháng 9/1930 có 2 cuộc bãi công của công nhân in APAS [ngày 6/9] và của công nhân Công ty Standard Oil Nhà Bè [[ngày 15/9]. Tháng 10/1930 có 3 cuộc bãi công với các yêu cầu tăng lương, ngày làm 8 giờ của công nhân Nhà đèn Chợ Quán [12/10]; của công nhân Xưởng cưa Đông Á, Vĩnh Hội [13/10] và của 180 công nhân Hãng Đông Á - Khánh Hội [20/10].

Trong phong trào đấu tranh quyết liệt của công nông, Đảng bộ Thành phố đã tổ chức nhiều cuộc mít tinh chớp nhoáng, thường là vào 6 giờ chiều ở những nơi tập trung đông người qua lại và có địa thế dễ rút lui cho những người đứng ra tổ chức. Các cuộc mít tinh để nghe diễn thuyết bao giờ cũng có treo băng, cờ, rải truyền đơn. Hình thức này đã khuấy động mạnh ý thức chính trị, cổ vũ công nông và các tầng lớp xã hội đấu tranh cách mạng làm cho kẻ địch rất lúng túng và hốt hoảng.

Khoảng cuối tháng 6 đầu tháng 7 năm 1930, Xứ ủy và Thành ủy chủ trương thành lập Tổng Công hội Nam Kỳ. Một Đại hội được tổ chức với sự tham dự của đông đảo đại biểu các Công hội: Xây dựng; Rượu Fontaine [Bình Tây; Dầu Nhà Bè; Thuỷ thủ; FAC; Đêpô xe lửa sài Gòn; Đêpô xe lửa Dĩ An; Nhà đèn Chợ Quán; Công hội của giới thợ may, thợ giày, bồi bếp phục vụ người Ấn… Tổng Công hội xuất bản tờ báo Lao động làm cơ quan ngôn luận, hướng dẫn công tác và đấu tranh.

Tổng Công hội Nam Kỳ ra đời góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển các tổ chức Công hội ở nhiều hãng, xưởng và thúc đẩy mạnh hơn phong trào đấu tranh cách mạng của công nhân Thành phố.

Trước ảnh hưởng mạnh mẽ của Xô Viết Nghệ Tĩnh cùng với phong trào đấu tranh ngày càng sôi nổi của công nhân và nông dân Thành phố Sài Gòn - Chợ Lớn, Gia Định, kẻ địch đã tăng cường đàn áp, bắt bớ và ngang nhiên bắn người bừa bãi. Trung ương Đảng ra lời kêu gọi đồng bào cả nước đẩy mạnh phong trào đấu tranh hỗ trợ. Từ tháng 8, tháng 9/1930 trở đi, phong trào đấu tranh của nông dân hai tỉnh Gia Định và Chợ Lớn càng trở nên quyết liệt. Theo thống kê thì tháng 9/1930 có 24 cuộc biểu tình thị uy; tháng 10/1930 có 11 cuộc; tháng 11/1930 có 13 cuộc.

Phong trào đấu tranh của nông dân phối hợp với phong trào công nhân về thời gian và khẩu hiệu hành động hưởng ứng cao trào cách mạng 1930 - 1931 của nhân dân Nam Kỳ chứng tỏ dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự liên minh giữa công nhân với nông dân đã hình thành rõ rệt và ngày càng thêm chặt chẽ. Điều này khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng; bài học về sự gắn bó máu thịt với nhân dân, phát huy năng lực cách mạng của Nhân dân; bài học về thời cơ cách mạng và đặc biệt là bài học về liên minh giai cấp trong sự nghiệp cách mạng vĩ đại của nhân dân Việt Nam.

Phòng Lý luận chính trị - Lịch sử Đảng

Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM

-----------
[1] Nhóm Đông Dương Cộng sản Đảng ở Thành phố do đồng chí Ngô Gia Tự lãnh đạo thông qua đồng chí Trần Tử Bình phụ trách khu vực Đồn điền Cao su Phú Riềng.

[2] Sau đó đồng chí Bùi Lâm ở lại Thành phố hoạt động và tham gia Thành ủy, Xứ ủy.

[3] Như cuộc bãi công ở Nhà đèn Chợ Quán chưa có kinh nghiệm tổ chức, không có Ban điều hành bãi công; công tác tư tưởng chưa chu đáo cho nên buổi sáng bảo công nhân về, nhưng buổi chiều một nửa lại đến sở, hôm sau đi làm đầy đủ; mấy đồng chí đại diện chủ chốt bị lộ, phải bỏ sở đi nơi khác.

[4] Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam [Sơ thảo], NXB Sự thật, Hà Nội, 1981, tập 1, tr. 119.

Tin liên quan

Video liên quan

Chủ Đề