Hướng dẫn trò chơi trên truyền hình

Trò chơi truyền hình [tiếng Anh: Game show] là một dạng hoạt động văn hóa, giải trí được hình thành sau khi truyền hình trở thành một phương tiện truyền thông đại chúng. Trò chơi truyền hình gồm rất nhiều loại hình như: trò chơi trí tuệ, trò chơi vận động, trò chơi giải trí, trò chơi mạo hiểm, v.v…

Phần lớn các trò chơi truyền hình thường được thực hiện tại trường quay của đài truyền hình hoặc trong một diện tích hẹp phù hợp với hoạt động thu hình, do đó số lượng người chơi thường không lớn. Hiện nay, các trò chơi truyền hình được các công ty chuyên cung cấp bản quyền trò chơi truyền hình sáng tạo và sản xuất thử. Các hãng truyền hình, các công ty quảng cáo sẽ mua lại bản quyền các trò chơi này và thực hiện lại chúng.

Trò chơi truyền hình tại Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Giai đoạn 1990-2000[sửa | sửa mã nguồn]

Những năm đầu thập niên 1990, giữa thời điểm thiếu sân chơi cho giới trẻ, muốn xem ca nhạc, tham quan khu du lịch rất đắt đỏ, truyền hình còn nghèo nàn về giải trí, độ phủ sóng của VTV rất ít ở Nam Bộ, chỉ xem được VTV vào lúc 19h00 trên Kênh 9 [HTV9] của Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh [HTV],…. Đứng trước sự thay đổi nội dung chương trình, thay đổi sự tương tác qua Kênh 7 [HTV7] – 1 trong những kênh truyền hình có lượng rating cao vào lúc ấy, cùng với mong muốn của Nhà văn hóa Thanh niên TPHCM về việc tạo sân chơi cho giới trẻ, HTV và Nhà văn hóa Thanh niên Thành phố đã tạo nên 1 trò chơi truyền hình về kiến thức âm nhạc, ca hát mang tên “Âm nhạc và Tuổi trẻ”, một trong những trò chơi truyền hình đầu tiên của HTV và cả nước, sau Đố em trên kênh 9 thập niên 1970 – 1980. Chuơng trình đã thu hút một lượng người xem rất lớn trên kênh HTV7 thời điểm đó tại Nam Bộ.

Năm 1996, khi kênh VTV3 của Đài Truyền hình Việt Nam lên sóng, VTV cũng có hướng đi thay đổi mới cho kênh. SV96 – 1 game show tài năng, kiến thức cho sinh viên chính thức lên sóng, tạo nên cơn sốt trên cả nước, trở thành thương hiệu không thể thiếu của kênh VTV3 thời điểm đó. Sau SV96, một loạt game show được phát sóng trên VTV3 như Những người bạn ngộ nghĩnh, 7 sắc cầu vồng, Nốt nhạc tình yêu, Trò chơi liên tỉnh, Đường lên đỉnh Olympia… gây ấn tượng với khán giả cả nước.

Giai đoạn 2000-2010[sửa | sửa mã nguồn]

Thập niên 2000 là thời điểm bắt đầu bùng nổ mạnh mẽ của game show, khi các đài truyền hình lớn đều sản xuất game show để cạnh tranh, trong số đó gồm Đài Phát thanh – Truyền hình Hà Nội với Khỏe & khéo, Vượt qua thử thách, Đuổi hình bắt chữ…; HTV với Vui để học, Chung sức, Trúc xanh, Rồng vàng, Nốt nhạc vui,…;VTV với Chiếc nón kỳ diệu, Hành trình văn hóa, Trò chơi âm nhạc, Đường đến vinh quang, Trò chơi điện ảnh, Sóng nước phương Nam, Hãy chọn giá đúng, Ai là triệu phú…. Trong giai đoạn này, đa số các trò chơi truyền hình đều thuộc thể loại hỏi đáp kiến thức, hay mang tính quảng cáo như Hãy chọn giá đúng, Siêu thị may mắn,… Giai đoạn này còn có các game show ca nhạc, thể hiện tài năng ở quy mô nhỏ.

Ngoài ra, đây là thời điểm truyền hình tương tác phát triển mạnh mẽ, dẫn đến sự ra đời của những game show tương tác trực tiếp như: Vui cùng Hugo, Thử thách, Stinky & Stomper, Tranh tài thể thao...

Giai đoạn 2010-2015[sửa | sửa mã nguồn]

Sau sức ảnh hưởng của Thần tượng âm nhạc: Vietnam Idol vào những năm 2007 – 2008, bước sang những năm 2010, các trò chơi truyền hình dần có sự chuyển biến về hình thức, khi nhiều chương trình truyền hình thực tế ăn khách trên thế giới lần lượt được mua bản quyền và sản xuất tại Việt Nam như: Thử thách cùng bước nhảy, Bước nhảy hoàn vũ, Giọng hát Việt, Nhân tố bí ẩn, Gương mặt thân quen,… Chưa dừng lại ở đó, giải thưởng dành cho người chơi khi tham gia còn tăng lên đáng kể, có chương trình lên đến 1 tỷ đồng.

Sự xuất hiện của chương trình Giọng hát Việt nhí vào năm 2013 đã làm khuynh đảo thị trường game show dành cho trẻ em nói riêng và truyền hình nói chung. Sau thành công của chương trình, các chương trình truyền hình thưc tế tìm kiếm tài năng dành cho thiếu nhi lần lượt xuất hiện, như Gương mặt thân quen nhí, Sếp nhí khởi nghiệp, Bước nhảy hoàn vũ nhí, Vũ điệu tuổi xanh,…

Giai đoạn này cũng là thời điểm các chương trình hẹn hò, tình yêu bắt đầu xuất hiện trên truyền hình như Bạn muốn hẹn hò, Điểm số hoàn hảo, Vợ chồng son…

Giai đoạn 2015-2020[sửa | sửa mã nguồn]

Sự phát triển của công nghệ thông tin đã dẫn đến sự thay đổi không ngừng của ngành truyền hình, và trò chơi truyền hình cũng không ngoại lệ. Giai đoạn này xuất hiện các trò chơi truyền hình, chương trình hẹn hò chiếu mạng [web series] như: Dare Pong, Dare & Kiss,… Tuy nhiên, các chương trình này hầu hết đều không tạo được dấu ấn, một số chương trình còn bị khán giả “ném đá” vì không phù hợp với thuần phong mỹ tục.

Những năm 2015 – 2016, các trò chơi truyền hình thiên về hài hước bùng nổ mạnh mẽ, khi nhiều nghệ sĩ hài nổi tiếng lần lượt xuất hiện trên các chương trình truyền hình. Trò chơi truyền hình ở giai đoạn này có sự đa dạng mọi hình thức, từ ca hát, diễn xuất, vận động, thử thách đến cách thức pha trò của giám khảo, khách mời. Các đài truyền hình nhỏ lẻ hơn cũng không nằm ngoài sức hút đó. Chương trình Cười xuyên Việt phát sóng trên THVL1 và Thách thức danh hài trên HTV7 [cùng lên sóng vào giữa năm 2015] đã tạo cơn sốt lớn trên truyền hình lúc bấy giờ, nhất là với một số đài truyền hình địa phương. Kéo theo thành công của hai chương trình trên, các game show về ca nhạc, hài hước,… liên tục xuất hiện trên các đài truyền hình địa phương với tần suất dày đặc. Thế nhưng, hàng loạt các bê bối, tranh cãi đã xảy ra [tiêu biểu là sự việc giữa Hương Giang và Trung Dân trong chương trình Siêu sao đoán chữ vào năm 2017] khiến các game show hài giảm đi sức hút và trở nên thoái trào.

Sau khi sức hút của các chương trình hài giảm mạnh, khán giả bắt đầu tìm đến các thể loại giải trí khác nhau. Giai đoạn 2018 trở về sau chứng kiến sự lên ngôi của các trò chơi truyền hình thiên về trí tuệ từng rất đình đám ở những năm 2000, như Nhanh như chớp, 5 vòng vàng kỳ ảo, Tường lửa, Chọn ai đây, Vượt thành chiến, Quả cầu bí ẩn…. Chương trình Nhanh như chớp [lên sóng lần đầu năm 2018] với hình thức đố mẹo kết hợp với kiến thức thực tế, cùng với các yếu tố hài hước đã gây ấn tượng với khán giả truyền hình, và ngay lập tức giành giải Mai Vàng cho Chương trình truyền hình được yêu thích nhất chỉ sau một năm lên sóng. Các game show ở thời điểm này cũng được đầu tư mạnh mẽ, điển hình như Tường lửa [lên sóng năm 2019] đã trở thành trò chơi truyền hình có giải thưởng cao nhất tại Việt Nam, cao hơn gấp 5 – 6 lần so với nhiều chương trình trước đây. Hay Siêu trí tuệ Việt Nam [lên sóng cùng năm], được mua bản quyền từ format Siêu trí tuệ từng gây tiếng vang lớn trên toàn thế giới.

Từ 2020 – nay[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện tại[sửa | sửa mã nguồn]

Tại Việt Nam, trò chơi truyền hình phát triển với tốc độ rất nhanh, hầu hết tất cả các đài lớn đều cho ra đời nhiều chương trình mới, lùng sục bản quyền từ các nước Châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Đông Nam Á, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, xem kẽ các chương trình thuần Việt. Hoạt động mạnh nhất là kênh HTV7 của Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh, kênh THVL1 của Đài Phát thanh – Truyền hình Vĩnh Long, kênh VTV3 của Đài truyền hình Việt Nam, và một số kênh khác như HTV2, HTV9, VTV8, VTV9, Đài PTTH Đồng Nai, Bình Dương, Vũng Tàu, VTC….

Hiện nay, Việt Nam đã nhập khẩu và sản xuất hơn 300 chương trình trò chơi truyền hình, truyền hình thực tế,… trải dài trên các kênh sóng, lấn át các khung giờ vàng trong tuần trên các kênh.

Những mặt hạn chế và tiêu cực[sửa | sửa mã nguồn]

Có ý kiến cho rằng khoảng vài năm trở lại đây, các game show do các đài truyền hình tự sản xuất giảm sức hút, không còn hấp dẫn như trước. Những game show, chương trình gây chú ý thường là của tư nhân, hợp tác phát sóng theo chủ trương xã hội hóa.

Những năm gần đây, hàng loạt chương trình cũng nhiều lần gây bão dư luận với những scandal như dàn xếp kết quả, nội dung thiếu văn hóa hay nghệ sĩ xúc phạm nhau khi cùng tham gia một chương trình, v.v…[1][2][3]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Giải trí nhẹ
• Giới giải trí
• Công nghiệp văn hoá
• Công nghiệp sáng tạo
• Danh sách trò chơi truyền hình tại Việt Nam

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^

   “Game show Việt và những chiêu trò dậy sóng dư luận”. 15 tháng 5 năm 2017.

2. ^ “‘Kèo này ai thắng’ gây phẫn nộ vì cô gái ngậm củ cải, MC phải xin lỗi”. 13 tháng 3 năm 2020.
3. ^ “Sự thật sau các scandal rúng động của gameshow truyền hình”. 13 tháng 4 năm 2015.