Chí Phèo bị tha hóa có nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất là Chí Phèo là trẻ mồ côi không được dạy dỗ đàng hoàng lận đận rồi đến làm cho nhà Bá Kiến. Nhưng Bá Kiến hãm hại làm cho Chí phải đi tù. Nguyên nhân thứ 2 là cuộc sống trong tù đã làm cho hắn bị tha hóa nhân cách 1 cách trầm trọng, trở về làng ai cũng phải khiếp sợ hắn vì hắn chuyên ăn vạ, gây họa cho nhà người khác. Nguyên nhân gián tiếp thứ 3 là người dân làng không ai yêu thương hắn, không ai quan tâm hắn, không ai biết rằng hắn cũng muốn được sống lương thiện. Và rồi, hắn lại bị Bá Kiến dụ dỗ, lừa gạt và chỉ biết đi ăn vạ kiếm tiền cho qua ngày mà thôi.
Đề: Phân tích bi kịch bị tha hoá của Chí Phèo trong tác phẩm cùng
tên của Nam Cao, từ đó nhận xét về giá trị hiện thực của tác phẩm.
Dàn bài
- MỞ BÀI
II. THÂN BÀI
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Phân tích:
- Nguyên nhân tha hoá: Vì ghen tuông, Lý Kiến khiến Chí Phèo phải
ngồi tù bảy, tám năm liền. Chính cơn ghen ấy đã hủy hoại cuộc đời của
một người lương thiện. Nguyên nhân sâu xa hơn nằm trong sự mục ruỗng
của xã hội thực dân nửa phong kiến với quyền lực của giai cấp thống trị,
lẽ phải không thuộc về cái đúng mà thuộc về người có quyền hành. Giai
cấp thống trị có thể làm mưa làm gió, có thể bỡn cợt lên số phận người
lương thiện. Sau 7 – 8 năm, khi trở về làng, Chí đã hoàn toàn biến thành
một con người khác, bị hủy hoại cả nhân hình lẫn nhân tính.
- Sự tha hóa: Sau khi ra tù, Chí không còn là anh canh điền ngày xưa
mà trở thành Chí Phèo, con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Giá trị tố cáo được
Nam Cao đẩy lên đến đỉnh điểm: trong khi nhà tù là nơi cải tạo con người,
đưa họ về con đường lương thiện thì nhà tù thực dân lại đưa người nông
dân lương thiện trở thành một tên lưu manh.
-Tha hoá về nhân hình: Nhà tù thực dân đã vằm nát bộ mặt của Chí
Phèo. Không ai có thể nhận ra anh canh điền ngày xưa nữa: “cái đầu thì
trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai
mắt gờm gờm trông gớm chết…cái ngực phanh đầy những nét chạm trổ
rồng phượng với một ông tướng cầm chùy, cả hai cánh tay cũng thế.” Với
nhân dạng đó, Chí Phèo trở thành một tên lưu manh, một sản phẩm của
nhà tù thực dân.
-Tha hoá về nhân tính: Phương diện quan trọng và nổi bật mà Nam
Cao đã nhìn thấy, đó là sự tha hóa, bần cùng về nhân tính của người nông
dân. Nhà tù thực dân không chỉ hủy hoại nhân hình mà còn bào mòn nhân
tính, khiến Chí Phèo đánh mất con người lương thiện ngày xưa, trở thành
một kẻ ác, một con quỷ dữ:
-Chí chọn cách tồi tệ nhất để giao tiếp với người làng Vũ Đại: Tiếng
chửi:
Hắn vừa đi vừa chửi…. Bắt đầu hắn chửi trời. Có hề gì? Trời có của
riêng
nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao: đời là tất
cả nhưng chẳng là ai. Tức mình hắn chửi tất cả làng Vũ
Đại. Nhưng cả làng Vũ Đại ai cũng nhủ: “Chắc nó trừ
mình ra!”. Không ai lên tiếng cả. Tức thật… Đã thế hắn
chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng
không ai ra điều…. Không biết đứa chết mẹ nào lại đẻ ra
thân hắn cho hắn khổ đến
nông nỗi này? A ha! Phải đấy hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ
chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng
Chí Phèo…
+Tiếng chửi mở đầu tác phẩm đã tạo một không khí gay gắt ngay từ
những dòng đầu tiên.
+Tiếng chửi của Chí Phèo là tiếng chửi trong trạng thái lưỡng phân: tỉnh
mà say, say mà tỉnh. Đó là một tiếng chửi có lớp lang: đối tượng chửi thu
hẹp dần, cụ thể dần. Ban đầu hắn chửi “trời”, rồi đến chửi “đời”, “tất cả
cái làng Vũ Đại”, “đứa nào không chửi nhau với hắn”, “đứa chết mẹ nào
đã đẻ ra hắn” – nhưng tất cả đều im lặng, đáp lại lời hắn chỉ có tiếng sủa
của những con chó.
+Tiếng chửi là kênh giao tiếp của Chí Phèo với mọi người chứ không phải
lời nói, tiếng hát hay cử chỉ. Đó là cách chửi điên cuồng của một tên say