Nhắc đến tác giả Nguyễn Tuân, chúng ta ấn tượng nhất với tác phẩm Chữ Người Tử Tù. Bài văn nổi bật với nhân vật tài năng Huấn Cao, người đam mê cái đẹp là viên quản ngục. Cái tài, cái tâm cùng hội ngộ và gặp nhau trong một hoàn cảnh đặc biệt. Cùng phân tích cảnh cho chữ để thấy được tấm lòng tốt bụng, yêu cái đẹp của viên quản ngục với tài năng của Huấn Cao.
Phân tích chi tiết cảnh cho chữ trong Chữ Người Tử Tù
Tác phẩm Chữ Người Tử Tù được trích ra từ tập Vang Bóng Một Thời, do Nguyễn Tuân sáng tác. Câu chuyện xoay quanh 2 nhân vật Huấn Cao và viên quản ngục, một người tử tù và người còn lại là quan chức. Trong cảnh cho chữ, tôn lên nét đẹp của nhân vật, diễn ra tại một hoàn cảnh đặc biệt.
- Luận điểm 1: Hoàn cảnh của nhân vật Huấn Cao và viên quản ngục trước khi cho chữ
Huấn Cao là một người anh hùng yêu nước, mang danh làm giặc phản, lãnh án tử hình. Trước khi chết ông được nhốt tại nhà giam, nơi đây ông gặp viên quản ngục. Huấn Cao là người có tâm hồn rộng rãi, yêu tự do và cực kỳ ghét những người quan chức hại dân. Ông có cái tài viết chữ đẹp, nổi lừng danh, quyết không làm việc gì trái với lương tâm. Từ trước tới nay, ông chỉ cho chữ những ai mà mình trân quý, không vì đồng tiền hay quyền lực.
Phân tích cảnh cho chữđể thấy được hoàn cảnh, cái tài của Huấn Cao thật đặc biệt. Mặt khác, viên quản ngục lại là một người đại diện cho tầng lớp quan chức, nhưng ông lại có tấm lòng tốt. Đặc biệt, khi biết sắp nhận tử tù Huấn Cao, ông đã ngạc nhiên vì đây là người tài năng, chữ đẹp nổi tiếng. Khao khát quy nhất của viên quản ngục là xin được chữ từ Huấn Cao. Chính tấm lòng của viên quản ngục đã làm lay động Huấn Cao. Ông nhắn rằng “ Về bảo với chủ ngươi, tối nay, lúc nào lính canh về trại nghỉ, thì đem lụa, mực, bút và một bó đuốc xuống đây ta cho chữ”. Tuy nhiên, cảnh cho chữ lại diễn ra ngay tại phòng giam của Huấn Cao.
Trong hoàn cảnh 1 người là Huấn Cao đưa về nhà giam do quản ngục cai trị. Huấn cao ban đầu chưa nhận ra được vẻ đẹp, tấm lòng nhân hậu viên quản ngục. Cuối cùng, trước một ngày bị tử hình, ông đã đồng ý cho viên quản ngục chữ, trân trọng một người biệt nhỡn thiên tài.
- Luận điểm 2: Diễn biến đặc biệt của cảnh cho chữ trong ngục tù của Huấn Cao
Thời gian cho chữ được diễn ra trong đêm khuya, mọi thứ đã đi vào im lặng, an toàn. Đảm bảo rằng không ai phát hiện, ảnh hưởng đến chức vụ, tính mạng của viên quản ngục. Đó chính là đêm cuối cùng mà Huấn Cao được sống, được thể hiện cái tài lần cuối. Tuy nhiên, trong bóng tối nhem nhuốc, u ám, lại diễn ra cảnh tượng cho chữ độc đáo.
Thông qua việcphân tích cảnh cho chữ , chúng ta mới thấy cái đẹp tồn tại ở tất cả mọi nơi.Không gian cho chữ là nơi có mặt đất ẩm mốc, mùi hôi, côn trùng, chuột chạy khắp nơi. “ Một người tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh ván. Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng ”. Huấn Cao hiên ngang cho chữ, còn người nhận thì lại “khúm núm” lo sợ nhưng lại vô cùng phấn khởi. Viên quản ngục là người có chức quyền, nhưng lại thấp đầu mang ơn nhân vật tử tù.
- Luận điểm 3: Cảnh cho chữ là cảnh xưa nay chưa từng có
Cái tài, cái đẹp chỉ xuất hiện ở những nơi sang trọng, rộng rãi, thoải mái, sạch sẽ. Ngược lại, cảnh cho chữ của Huấn Cao lại diễn ra nơi chốn tù giam, cái ác ngự trị. Một tác phẩm nghệ thuật chất lượng cần thư giãn tâm lý, tay chân, nhưng Huấn Cao chân vướng xiềng, đeo gông. Ngày mai ông lại bị dẫn ra pháp trường để giết vì tội oan. Viên quản ngục là người có quyền thế, nhưng không hề ép buộc, đàn áp Huấn Cao, sự việc diễn ra hoàn toàn tự nguyện.
- Luận điểm 4: Mục đích, ý nghĩa của cảnh cho chữ trong tác phẩm
Cảnh cho chữ thật đơn giản, diễn ra nhanh chóng, nhưng để lại ấn tượng nhất trong tác phẩm. Tác giả gia ngợi lòng thương người, nhân hậu của viên quản ngục và tài năng Huấn Cao. Dù cho ở hoàn cảnh nào, cái đẹp, cái tài, cái thiện luôn được tôn trọng, kính nể. Qua đó, chúng ta thấy Huấn Cao sở hữu nét đẹp tâm hồn, thanh cao, rất anh hùng.
Kết bài
Phân tích cảnh cho chữtrong tác phẩm Chữ Người Tử Tù để thấy được nét đẹp lương thiện của viên quản ngục. Cảnh cho chữ diễn ra thật hấp dẫn, mang ý nghĩa sâu sắc. Cái tài gặp cái tâm, hai nhân vật như hòa làm một, họ bỗng trở nên gần gũi hơn. Nguyễn Tuân đã nâng niu, quý trọng, đánh giá cao cái đẹp trong mọi trường hợp.
Đừng quên ấn nút chia sẻ ngay nếu thấy bài phân tích mà chúng tôi cập nhật hay cả nhà nhé!
Nói đến nhà thơ Nguyễn Tuân-một nhà thơ xuất sắc của phong trào thơ ca Việt Nam thời kỳ hiện đại. Một con người với nhãn quang vô cùng sâu sắc và tinh tế, luôn đi tìm cái đẹp ở mức độ đẹp đẽ nhất, rực rỡ nhất. Hình tượng nhân vật và cách xây dựng tình huống truyện trong tác phẩm Chữ Người Tử Tù của Ông cũng vậy. Bằng ngòi bút sáng tạo của mình, Nguyễn Tuân đã xây dựng nên một cảnh tượng cho chữ rất hiếm có “xưa nay chưa từng có” để tạo nên điểm nhấn nhá sâu sắc cho tác phẩm của mình.
Xem thêm: Bài văn Biểu cảm về Mẹ
1.Dàn ý chi tiết phân tích cảnh cho chữ trong tác phẩm Chữ người Tử Tù.
1.1.Mở bài
Khi nói đến một nhà văn với tâm hồn văn chương phóng khoáng, trí tưởng tượng vô cùng phong phú và nghệ sĩ; một con người suốt đời khát khao đi tìm cái đẹp ở mức chân, thiện, mỹ thì không ngoài ai khác chính là cây bút tài hoa Nguyễn Tuân.Đó cũng chính là lời nhận xét của GS Nguyễn Đăng Mạnh: “Nguyễn Tuân là nhà văn của những tính cách phi thường, những tình cảm, cảm giác mãnh liệt”.Cũng chính những khao khát về cái đẹp phi thường ấy, nhà văn đã sáng tạo nên một tình huống rất đẹp đó là tình huống cho chữ trong tác phẩm Chữ Người tử Tù của mình. Tình huống cho chữ cũng là điểm nhấn vô cùng đặc sắc, hội tụ đủ những nét đẹp trong thiên truyện của thi sĩ tài hoa này.
1.2.Thân bài
Có thể nói tác phẩm Chữ Người Tử Tù là một trong những tác phẩm đặc sắc nhất trích từ tập truyện ngắn đầu tay Vang bóng một thời [1940] của nhà văn Nguyễn Tuân. Nhà văn Nguyễn Tuân đã thể hiện cái tài của mình trong việc xây dựng hình tượng nhân vật Huấn Cao và tình huống truyện đạt đến độ thẩm mỹ cao nhất về cái đẹp của nhà văn tài hoa, nghệ sĩ này. Quả thật không ngẫu nhiên khi nói rằng cách xây dựng cảnh tượng cho chữ đã hội tụ đầy đủ các vẻ đẹp ở mức độ cao nhất: đó là sự chiến thắng giữa cái tốt thiện với cái ác .Sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối; sự chiến thắng của vẻ đẹp một vị anh hùng Huấn Cao hiên ngang bất khuất với sự khiêm nhường của quân tay sai của triều Đình.
*Phân tích chi tiết:
-Cảnh cho chữ là biểu hiện của sự chiến thắng của ảnh sáng đối với bóng tối.
Dựa vào không gian và thời gian diễn ra cảnh cho chữ trong tác phẩm để thấy rõ dụ ý này của nhà văn.
+Thời gian: cảnh cho chữ diễn ra vào thời gian lúc nửa đêm, khi mọi người đã chìm vào giấc ngủ say [ Cảnh cho chữ diễn ra vào lúc đêm khuya ở nhà ngục tối tăm]
+Không gian: ở chốn ngục thất dơ bẩn, tối tăm và dày đặc bóng tối.
Nhưng bằng bút pháp tương phản đối lập của mình nhà văn đã miêu tả sự chiến thắng của ánh sáng và bóng tối giữa chốn ngục thất tối tăm, dơ bẩn ấy. Nguyễn Tuân viết: “trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ” và “lửa đóm cháy rừng rực, lửa rụng xuống nền đất ẩm phòng giam, tàn lửa tắt nghe xèo xèo”. Dường như chính thứ ánh sáng đỏ rực đang cháy rừng rực của bó đuốc đã xua tan và đẩy lùi đi bóng tối của chốn ngục thất dơ bẩn và biến nơi đó thành chốn thiêng liêng, không gian trang nghiêm trong khung cảnh cho chữ .
-Cảnh tượng cho chữ là biểu hiện của sự chiến thắng giữa cái đẹp , thiên lương cao đẹp với cái xấu và cái phàm tục luôn hiện hữu trong tâm hồn con người.
Nguyễn Tuân đã nói về cái xấu, cái phàm tục đó ở ngay cách miêu tả về phòng giam Huấn Cao: “một buồng chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Còn ở phương diện cái đẹp, cái thiên lương lại được tác giả nói đến sâu sắc trong hai chi tiết về hình ảnh phiến lụa trắng tinh và chậu mực tươi với mùi thơm đang bốc lên.
Hơn thế nữa sự chiến thắng của thiên lương cao đẹp còn được tác giả khéo léo miêu tả qua chi tiết về hành động khuyên Viên Quản Ngục về quê để giữ cho “thiên lương” trong sáng.
=>Thông qua cách xây dựng tình huống truyện độc đáo, nhà văn Nguyễn Tuân đã thể hiện sự lên ngôi của cái đẹp, thiên lương trong sáng để chiến thắng, xua tan đi cái xấu, phàm tục để nó không còn tồn tại ngay cả ở không gian tăm tối nhất.
-Cảnh cho chữ còn thể hiện sự chiến thắng giữa phong thái hiên ngang của vị anh hùng Huấn Cao đối với sự e dè, khúm núm của quân tay sai triều đình.
+Điều đó được thể hiện ở sự hoán đổi ngôi vị, thứ bậc trong cảnh cho chữ. Lúc này, người làm chủ không gian lại là người tử tù Huấn Cao[ với phong thái ung dung, hiên ngang, tự do sáng tạo những nét chữ trên tấm lụa trắng tinh còn nguyên vẹn lần hồ].Còn thầy thơ lại và vị quan coi ngục thì trong tư thế đối lập là khúm núm, sợ hãi [viên quản ngục “khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ”, thầy thơ lại “run run bưng chậu mực”].
=>Một điều hơn hết được thể hiện đó chính là ở đây không còn là cảnh cho chữ và nhận chữ tầm thường nữa mà nó đã biến thành một cảnh thọ giáo thiêng liêng diễn ra trong một khung cảnh hết sức đặc biệt. Trong khung cảnh ấy, người anh hùng Huấn Cao với thiên lương lành vững đã đưa ra những lời khuyên giúp cảm hóa, cảnh tỉnh lương tâm cho một thân phận mà bấy lâu nay vẫn cam chịu thân phận nô lệ, giúp một con người lầm đường lạc lối trở về với cuộc sống lương thiện, thoải mái.
Xem thêm: Bài mẫu phân tích bài thơ Mùa xuân nho nho nhỏ
1.3.Kết bài
– Khái quát lại những sự chiến thắng trong cảnh cho chữ hiếm có trong tác phẩm.
– Nêu ý nghĩa nhân văn và giá trị nhân đạo sâu sắc của những sự chiến thắng đó [lúc bấy giờ và bây giờ].
2.Bài văn phân tích cảnh cho chữ trong tác phẩm Chữ Người Tử Tù hay nhất.
Nguyễn Tuân là một nhà văn yêu say đắm cái đẹp, ngợi ca cái đẹp và luôn tôn thờ cái đẹp. Theo Nguyễn Tuân, cái đẹp tồn tại cả ở bên ngoài và bên trong con người , là đỉnh cao của nhân cách con người. Ông miêu tả cái đẹp của con người trong những hoàn cảnh đặc biệt nhất bằng thứ ngôn ngữ giàu có của riêng ông. Như GS Nguyễn Đăng Mạnh đã từng nhận xét về con người tài hoa, nghệ sĩ này: “Nguyễn Tuân là nhà văn của những tính cách phi thường, những tình cảm, cảm giác mãnh liệt”. Cũng chính những khao khát mãnh liệt muốn tìm kiếm cái đẹp ở mức độ chân, thiện, mỹ ấy mà nhà văn đã sáng tạo nên một tình huống cho chữ-một cảnh tượng xưa nay chưa từng có trong truyện ngắn Chữ người tử tù [1939] trích ra từ tập Vang bóng một thời là áng văn hay nhất, tiêu biểu nhất khẳng định tên tuổi nhà văn.
Chữ người tử tù của tác giả Nguyễn Tuân thực sự là một áng văn gần như đạt đến sự hoàn thiện, hoàn mỹ bởi nó không chỉ ca ngợi truyền thống Nho Giáo tốt đẹp của Cha Ông mà còn ca ngợi một vị anh hùng Huấn Cao oai phong với dũng khí thật phi thường-lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nhân dân đòi lại công đạo cho người dân bị chế độ phong kiến đè nén. Hoàn thiện trong cách nhà văn xây dựng nhân vật Huấn Cao dựa trên hình mẫu lý tưởng của nhân vật cao Bá Quát–người có tài viết chữ đẹp nổi tiếng và khí phách lừng lẫy. Hoàn mỹ được thể hiện ở cái tài xây dựng tình huống truyện li kì, hấp dẫn đã đạt đến độ thẩm mỹ cao nhất về cái đẹp của nhà văn tài hoa, nghệ sĩ này. Quả thật không ngoa khi nói rằng cảnh tượng cho chữ đã hội tụ đầy đủ các vẻ đẹp ở mức độ cao nhất: đó là sự chiến thắng giữa cái tốt thiện với cái ác .Sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối; sự chiến thắng của vẻ đẹp một vị anh hùng Huấn Cao hiên ngang bất khuất với sự khiêm nhường của quân tay sai của triều Đình.
Cảnh cho chữ là biểu hiện của sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối ngập tràn, đang bao phủ khắp không gian nơi nhà tù tối tăm. Có thể dễ dàng nhận thấy sự miêu tả về không gian và thời diễn ra cảnh tượng cho chữ đã thể hiện rõ dụng ý nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Thời gian diễn ra cảnh tượng cho chữ diễn ra vào lúc nửa đêm trong nhà tù tăm tối, hiện thân cho cái ác, cái tàn bạo.Nhưng bằng bút pháp tương phản đối lập của mình nhà văn đã miêu tả sự chiến thắng của ánh sáng và bóng tối giữa chốn ngục thất tối tăm, dơ bẩn ấy. Nguyễn Tuân viết: “trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ” và “lửa đóm cháy rừng rực, lửa rụng xuống nền đất ẩm phòng giam, tàn lửa tắt nghe xèo xèo”. Dường như chính thứ ánh sáng đỏ rực đang cháy rừng rực của bó đuốc đã xua tan và đẩy lùi đi bóng tối của chốn ngục thất dơ bẩn và biến nơi đó thành chốn thiêng liêng, không gian trang nghiêm trong khung cảnh cho chữ .
Có thể thấy rõ vì sao Nguyễn Tuân nói đây là cảnh tượng xưa nay chưa từng có, bởi cảnh tượng cho chữ xưa nay thường diễn ra ở những nơi trang nghiêm, sạch sẽ thì đối lập lại ở đây lại diễn ra ở một nơi tối tăm, dơ bẩn, mang đầy sự nhem nhuốc.
Cảnh tượng cho chữ cũng chính là biểu hiện của sự chiến thắng giữa cái đẹp, thiên lương cao đẹp với cái xấu và cái phàm tục luôn hiện hữu trong tâm hồn con người. Nhà văn đã dụng công miêu tả về phòng giam Huấn Cao để làm rõ lên sự ngự trị cái xấu của cái đẹp. Nguyễn Tuân như đang ở đó, chứng kiến cảnh tượng vô cùng tỉ mỉ, Ông miêu tả: “một căn buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột và gián đã bày ra một cảnh tượng cho chữ xưa nay chưa từng có”.Còn ở phương diện cái thiên lương cao đẹp chiến thắng cái phàm tục đó là 2 hình ảnh tượng trưng phiến lụa trắng và mùi thơm của chậu mực tươi đang bốc lên biểu hiện cho sự trong sáng của tâm hồn con người . Hơn thế nữa đó là là lời khuyên của vị anh hùng Huấn Cao đối với Viên quan coi ngục : “thầy có thấy mùi thơm ở chậu mực bốc lên không?… Ta bảo thực đấy,thầy Quản nên tìm về quê mà ở đã….Ở đây khó mà giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi”.
Chính những lời khuyên chân thành xuất phát từ tâm can của người anh hùng Huấn cao, xuất phát từ một con người có thiên lương cao đẹp ấy đã khai hóa, cảm hóa và thức tỉnh hai con người phàm tục kia tránh xa khỏi chốn lừa lọc, đầy cạm bẫy này. Bằng tài hoa trong việc sử dụng bút pháp tương phản đối lập và cách xây dựng nên một tình huống truyện thật độc đáo thể hiện sự lên ngôi của cái đẹp, đánh thức thiên lương trong sáng ở mỗi con người. Đúng như cách mà Ông miêu tả về tính cách của Viên Quan coi ngục: “là một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ” hay “ông trời hay chôi ác đầy ải những cái thuần túy vào giữa một đống cặn bã. Và những người có tâm điền tốt và thẳng thắn,lại phải ăn đời ở kiếp với lũ quay quắt”.
Qua hình tượng cho chữ của Huấn Cao với Viên quản Ngục, Nguyễn tuân còn gửi gắm ở đó sự chiến thắng giữa phong thái hiên ngang, hùng dũng của vị anh hùng Huấn Cao đối với sự e dè, khúm núm, xấu hổ của những kẻ tay sai triều đình.
Trong khung cảnh cho chữ, nổi bật lên giữa những tối tăm của chốn lao tù đó là hình ảnh một người tử tù Huấn Cao [với phong thái ung dung, hiên ngang, tự do đang dậm tô những nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng phẳng trên mảnh ván]. Còn đối lập lại là hình ảnh thầy thơ lại và vị quan coi ngục trong tư thế khúm núm, sợ hãi [Viên quản ngục “khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gầy gò thì run run bưng chậu mực”].
Rõ ràng ở đây không còn là khoảng cách vai vế giữa hai giai cấp tử tù và Viên Quan triều đình nữa mà chỉ có một người nghệ sĩ tài hoa đang sáng tạo cái đẹp trước đôi mắt ngưỡng mộ sùng kính của những kẻ biệt nhỡn liên tài, tất cả từ không gian đến con người đều được soi rọi bởi thứ ánh sáng thuần khiết của cái đẹp, cái đẹp của thiên lương và khí phách. Nơi đây đã biến thành một cảnh thọ giáo thiêng liêng, sự lên ngôi của người anh hùng Huấn Cao bằng khí phách oai hùng, hiên ngang của mình đã đưa ra lời khuyên đúng đắn giúp cảm hóa, cảnh tỉnh lương tâm cho một thân phận mà bấy lâu nay vẫn cam chịu thân phận nô lệ, giúp một con người lầm đường lạc lối trở về với cuộc sống lương thiện để giữ cho thiên lương lành vững. Điều đó được tác giả miêu tả rất rõ trong biểu cảm xúc động và hành động “vái tên tù một vái và nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẻ miệng làm cho nghẹn ngào: xin vái lĩnh.”
Quả thật tác phẩm chữ người tử tù của Nguyễn Tuân là một văn phẩm gần như đạt đến độ hoàn thiện, hoàn mỹ bởi nó không chỉ ca ngợi những giá trị truyền thống của cha ông về nét đẹp viết thư pháp thông qua một nhân cách tài hoa, nghệ sĩ mà còn khẳng định chân lý “cái đẹp cứu rỗi nhân loại”, giúp cảm hóa, gột rửa tâm hồn con người khỏi cái xấu, cái phàm tục nhơ nhuốc. Thông qua tác phẩm, người đọc còn thấy được sự tài hoa, uyên bác của phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân- một con người với tài năng kiệt xuất, tài hoa bậc nhất luôn khát khao vẻ đẹp của một thời vang bóng.
Xem thêm: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh Khuya