Phản ứng chống lạnh của cơ thể là

Thời tiết đột ngột chuyển lạnh khiến cơ thể phải thay đổi để đáp ứng với nhiệt độ khác thường. Dưới đây là những phản ứng khác nhau của cơ thể khi nhiệt độ xuống thấp.

Căng cơ

Theo Prevention, bạn có thể cảm thấy cơ bắp căng cứng hơn khi tiếp xúc với cái lạnh. Điều này khiến bạn khó vận động so với thời tiết ấm áp.

Bạn nên làm ấm cơ thể bằng một vài động tác khởi động, tránh tình trạng đau nhức do cơ vận động đột ngột. Hãy tiến hành khởi động từ từ để đề phòng các tổn thương về cơ.

Máu tập trung vào bên trong

Tiến sĩ Stacy Sims, nhà sinh lý học, tác giả cuốn sách "Roar" cho biết: "Cơ thể luôn tập trung bảo vệ nội tạng. Điều đó có nghĩa là máu được tập trung vào các cơ quan trung tâm để lưu giữ nhiệt độ tối đa cho cơ thể.

Đó là lý do bàn tay, bàn chân, thậm chí cả khuôn mặt, đều bị tê cóng trong thời tiết lạnh. Vì vậy, để giữ ấm toàn bộ cơ thể, bạn nên chú ý bảo vệ đầu, tay, chân với quần áo ấm, găng tay, giày".

Cơ thể run rẩy

Nếu bạn mất nhiều nhiệt hơn so với những gì bạn tạo ra, bạn sẽ bị lạnh. Khi đó, làn da phản ứng bằng cách sởn gai ốc. Đây là hiện tượng giúp cơ thể tạo ra lớp không khí, gia tăng khả năng giữ nhiệt giữa da và lông.

Bước tiếp theo của quá trình giữ nhiệt là run rẩy, giúp các nhóm cơ chuyển động mạnh để sản sinh ra nhiệt, nhưng cũng không có hiệu quả cao. Lúc này, bạn nên tự giữ ấm bằng cách mặc thêm quần áo thay vì để cơ thể tự chống lại cái lạnh.

Nhịp tim thay đổi

Thông thường, nhịp tim sẽ giảm để đáp ứng với cái lạnh, bơm ít máu đến da và tứ chi. Khi bạn bắt đầu vận động, nhịp tim tăng lên do bộ phận này phải làm việc chăm chỉ hơn để giữ ấm và đưa máu lưu thông vào các cơ.

Khí quản co lại

Hít thở không khí lạnh, khô sẽ khiến đường hô hấp và phổi gặp vấn đề, có thể làm bạn cảm thấy khó thở, thậm chí gây hen suyễn ở những người nhạy cảm với thời tiết. Một lần nữa, vận động, làm nóng cơ thể là biện pháp hữu hiệu nhất hạn chế tình trạng này.

Sổ mũi

Khoang mũi có nhiệm vụ duy trì độ ẩm và làm ấm không khí bạn hít vào phổi. Khi bạn hít thở khó khăn trong thời tiết lạnh, mũi bắt đầu gặp vấn đề, tăng sản xuất chất lỏng, gây ra hiện tượng chảy nước mũi.

Đi tiểu nhiều hơn

Khi cơ thể phải điều tiết nhiều máu và chất lỏng vào các cơ quan trung tâm để giữ ấm, não bộ nhận tín hiệu phải giảm khối lượng chất lỏng tổng thể có thể làm mất nhiều nhiệt, do đó yêu cầu bạn phải đi tiểu thường xuyên hơn.

[Nguồn: Zing News]

Đề bài

- Mọi hoạt động của cơ thể đều sinh nhiệt. Vậy nhiệt do hoạt động của cơ thể sinh ra đã đi đâu và để làm gì?

- Khi lao động nặng, cơ thể có những phương thức toả nhiệt nào?

- Vì sao vào mùa hè, da người ta hồng hào, còn mùa đông, nhất là khi trời rét, da thường tái hoặc sởi gai ốc?

- Khi trời nóng, độ ẩm không khí cao, không thoáng gió [trời oi bức], cơ thể ta có những phản ứng gì và có cảm giác như thế nào?

- Từ những ý kiến trả lời trên hãy rút kết luận về vai trò của da trong sự điều hoà thân nhiệt.

Video hướng dẫn giải

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Lời giải chi tiết

- Nhiệt do hoạt động của cơ thể tạo ra thường xuyên được máu phân phối khắp cơ thể và toả ra môi trường đảm bảo cho thân nhiệt ổn định.

- Khi lao động nặng, cơ thể toả nhiệt qua hơi nước ở hoạt động hô hấp và toả nhiệt qua da, qua sự bốc hơi của mồ hôi. Do đó, người lao động nặng thì hô hấp mạnh và đổ mồ hôi. 

- Mùa hè da hồng hào vì mao mạch ở da dãn, lưu lượng máu qua nhiều tạo điều kiện cho cơ thê tăng cường toả nhiệt. Trời lạnh, mao mạch co lại, lưu lượng máu qua da ít nên da tím tái. Đồng thời cơ chân lông co lại nên sởi gai ốc làm giảm thiểu sự toả nhiệt qua da.

- Trời nóng, độ ẩm không khí cao, mồ hôi tiết ra nhiều, khó bay hơi nên mồ hôi chảy thành dòng, sự toả nhiệt khó khăn, ta cảm thấy bức bối, khó chịu.

Kết luận:

- Da là cơ quan đóng vai trò quan trọng nhất trong điều hoà thân nhiệt.

- Khi trời nóng và khi lao động nặng, mao mạch ở da dãn giúp toả nhiệt nhanh, đồng thời tăng cường tiết mồ hôi, mồ hồi bay hơi sẽ lấy đi một lượng nhiệt của cơ thể.

- Khi trời rét, mao mạch ở da co lại, cơ chân lông co để giảm sự toả nhiệt.

- Ngoài ra, khi trời quá lạnh, còn có hiện tượng cơ co dãn liên tục gây phản xạ run để sinh nhiệt.

Loigiaihay.com

Điều hòa nhiệt độ là cơ chế sinh học chịu trách nhiệm duy trì nhiệt độ bên trong cơ thể ổn định. Hệ thống điều hòa nhiệt bao gồm vùng dưới đồi trong não, cũng như các tuyến mồ hôi, da và hệ tuần hoàn.

Cơ thể con người duy trì nhiệt độ khoảng 98,6 ° F [37 ° C] bằng cách kết hợp sử dụng các quá trình vật lý khác nhau. Chúng bao gồm đổ mồ hôi để giảm nhiệt độ cơ thể, run rẩy để tăng nhiệt độ và thu hẹp hoặc giãn các mạch máu để thay đổi lưu lượng máu.

Nếu không thể điều chỉnh nhiệt độ, cơ thể có thể quá nóng, dẫn đến tăng thân nhiệt. và ngược lại, nếu nhiệt độ giảm xuống dưới mức an toàn sẽ gây ra hiện tượng hạ thân nhiệt. Cả hai tình trạng này đều có thể đe dọa tính mạng.

Điều hòa nhiệt là gì?

Rối loạn điều hòa nhiệt

Phạm vi nhiệt độ phù hợp cho cơ thể con người là rất hẹp. Nếu cơ thể không thể duy trì nhiệt độ trong phạm vi này, các rối loạn điều hòa nhiệt có thể hình thành.

Tăng thân nhiệt

Tăng thân nhiệt xảy ra khi cơ chế điều nhiệt của cơ thể bị rối loạn và nhiệt độ cơ thể trở nên quá cao. Có một số mức độ của chứng tăng thân nhiệt, bao gồm:

• Chuột rút nhiệt, biểu hiện như đổ mồ hôi nhiều và chuột rút cơ khi tập thể dục.
• Kiệt sức vì nhiệt, nghiêm trọng hơn và gây ra một loạt các triệu chứng khác nhau.
• Say nắng, là một trường hợp cấp cứu y tế

Các triệu chứng của kiệt sức do nhiệt là:

• Đổ mồ hôi
• Da nhợt nhạt, sần sùi hoặc lạnh
• Mạch nhanh hoặc yếu
• Mệt mỏi, kiệt sức
• Chóng mặt
• Buồn nôn hoặc nôn
• Đau đầu
• Ngất xỉu

Say nắng gây ra các triệu chứng tương tự, nhưng có một số điểm khác biệt quan trọng, bao gồm:

• Da đỏ bừng hoặc nóng, có thể khô hoặc ẩm
• Mạch nhanh, mạnh
• Nhiệt độ cơ thể từ 103 ° f [39,4 ° C] trở lên

Hạ thân nhiệt

Hạ thân nhiệt xảy ra khi cơ thể mất nhiệt nhanh hơn mức có thể tạo ra. Tiếp xúc lâu với nhiệt độ lạnh có thể gây hạ thân nhiệt. Các triệu chứng bao gồm

• Run rẩy
• Kiệt sức hoặc cảm thấy rất mệt mỏi
• Tay run, luống cuống
• Nói lắp
• Buồn ngủ
• Mất trí nhớ

Ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, hạ thân nhiệt khiến da lạnh, có thể có màu đỏ tươi ở những người có tông màu da sáng.

Điều gì có thể làm suy giảm điều hòa nhiệt?

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến điều chỉnh nhiệt, bao gồm điều kiện môi trường, bệnh tật và một số loại thuốc nhất định.

Thời tiết khác nghiệt

Thời tiết khắc nghiệt có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể.

Hạ thân nhiệt xảy ra khi một người tiếp xúc với nhiệt độ quá lạnh trong một thời gian dài. Trong những trường hợp này, cơ thể mất nhiệt nhanh chóng và quá trình sản sinh nhiệt không thể theo kịp, khiến nhiệt độ cơ thể giảm xuống.

Ngoài nhiệt độ thấp, hạ thân nhiệt cũng có thể xảy ra ở nhiệt độ mát nếu đổ mồ hôi, mưa hoặc ngâm mình trong nước lạnh làm lạnh người.

Ngược lại, thời tiết nóng bức và tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời có thể khiến cơ thể quá nóng. Thay vì mất nhiều nhiệt hơn mức có thể tạo ra, cơ thể nóng lên nhanh hơn mức có thể tự hạ nhiệt.

Một người cũng có thể bị tăng thân nhiệt ở nhiệt độ ấm do:

• Uống không đủ nước
• Mặc quần áo nặng, chật, không thoáng khí
• Ở nơi quá đông người
• Thể chất yếu.

Nhiễm trùng

Khi một người bị nhiễm trùng, các vi sinh vật có hại sẽ xâm nhập vào cơ thể và phát triển. Những mầm bệnh này có thể phát triển mạnh ở nhiệt độ cơ thể bình thường, nhưng nhiệt độ tăng lên khiến một số chúng khó sống sót hơn.

Vì lý do này, một phần của phản ứng miễn dịch đối với nhiễm trùng thường là sốt. Điều này xảy ra khi cơ thể tự tăng nhiệt độ trong nỗ lực tiêu diệt các sinh vật gây nhiễm trùng. Do đó, nhiều bác sĩ khuyên bạn nên để cơn sốt tự hết để cơ thể có thể vận hành cơ chế bảo vệ một cách tự nhiên.

Tuy nhiên, các vấn đề có thể phát sinh nếu nhiệt độ cơ thể trở nên quá cao, cản trở các chức năng cần thiết. Nếu một người bị sốt trên 105 ° F [40,5 độ C] Bác sĩ sẽ điều trị cơn sốt để cố gắng hạ nhiệt độ cơ thể xuống mức an toàn.

Tuổi

Trẻ sơ sinh và người lớn tuổi có nguy cơ mắc chứng rối loạn điều hòa nhiệt cao hơn. Lý do là những người này có khối lượng cơ thấp hơn, phản xạ run rẩy giảm và khả năng miễn dịch thấp hơn.

Người lớn tuổi có xu hướng thân nhiệt thấp hơn và có thể không bị sốt khi mắc bệnh do vi rút hoặc vi khuẩn. Đôi khi, chúng có thể bị hạ thân nhiệt.

Những căn bệnh khác

Các bệnh khác cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình điều nhiệt. Bao gồm các:

Rối loạn nội tiết

Hệ thống nội tiết bao gồm các tuyến và cơ quan sản xuất hormone, chẳng hạn như tuyến tụy, tuyến giáp, tuyến yên và tuyến thượng thận. Nếu có một tác nhân nào đó cản trở việc sản xuất hormone, nó có thể ảnh hưởng đến nhiệt độ cơ thể.

Ví dụ, một tuyến giáp hoạt động kém [suy giáp], có thể dẫn đến nhiệt độ cơ thể thấp hơn, trong khi tuyến giáp hoạt động quá mức, được gọi là cường giáp, có thể gây ra nhiệt độ cơ thể cao hơn.

Rối loạn hệ thần kinh trung ương [CNS]

Hệ thần kinh trung ương bao gồm não, tủy sống và dây thần kinh. Các điều kiện ảnh hưởng đến thần kinh trung ương có thể gây trở ngại cho việc điều chỉnh nhiệt bằng cách làm suy yếu khả năng cảm nhận và kiểm soát trung tâm. Một số tình trạng có thể gây ra bao gồm:

• Chấn thương não
• Tổn thương tủy sống
• Bệnh thần kinh, chẳng hạn như Parkinson hoặc bệnh đa xơ cứng
• Khối u.

Thuốc

Một số loại thuốc có thể làm gián đoạn quá trình điều hòa nhiệt như một tác dụng phụ, gây tăng nhiệt độ cơ thể tạm thời. Một số người gọi đây là “cơn sốt thuốc”. Ví dụ về các loại thuốc có thể có tác dụng này bao gồm:

• Kháng sinh
• Thuốc chống viêm không steroid [NSAID]
• Thuốc chống co giật thế hệ đầu tiên
• Thuốc chống trầm cảm

Thông thường, điều hòa nhiệt độ nhanh chóng trở lại bình thường khi một người ngừng dùng thuốc. Tuy nhiên, nên luôn nói chuyện với bác sĩ trước khi thay đổi liều lượng thuốc.

Tóm lược

Động vật có vú trong đó có con người sử dụng điều hòa nhiệt để giữ cơ thể trong một phạm vi nhiệt độ nhất định. Điều này rất cần thiết để các cơ quan và các quá trình trong cơ thể hoạt động hiệu quả.

Nếu nhiệt độ cơ thể vượt ra quá mức khỏi khoảng nhiệt độ bình thường 98,6 ° F [37 ° C], một người có thể phát triển chứng tăng thân nhiệt hoặc hạ thân nhiệt. Các yếu tố khác nhau có thể góp phần gây ra tình trạng này, bao gồm nhiễm trùng, thời tiết, thuốc men và các tình trạng sức khỏe khác.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh