Phên tre là 1 loại vật liệu thô được làm từ phần cật của những cây tre lồ ô. Nguyên liệu làm phên là sử dụng những cây tre già đủ tuổi. Chất lượng của tấm phên phụ thuộc vào nguyên liệu và quá trình xử lý ngâm nước cây tre để tạo độ bền, độ dẻo dai và chống mối mọt. Thẩm mỹ của tấm phên phụ thuộc vào tay nghề của người đan.
Nếu bạn đang bị nhầm lẫn giữa phên tre với các loại mặt hàng được làm từ tre khác như: cót tre, cót ép, mê bồ bạn có thể tham khảo bài viết tại đây.
3 loại phên tre phổ biến hiện nay là gì?
Phên tre hiện nay phổ biến có 3 loại được chia ra làm 3 loại: phên tre, phên nứa, phên tre phơi bánh tránh. 2 loại được dùng nhiều trong xây dựng là: phên tre và phên nứa. Còn loại phên tre còn lại được dùng để phơi bánh tráng, các loại nhu yếu phẩm…
Đan phên tre như thế nào?
Quy trình đan phên tre cần trải qua nhiều công đoạn. Cây tre sau khi được khai thác và qua quá trình xử lý sẽ được chẻ ra thành từng nan tre thành có kích cỡ đều nhau [nan tre được lấy từ phần cật tre]. Các nan tre được đan vào nhau tương tự như đan len hoặc dệt vải nhưng đơn giản hơn.
Ngày xưa người ta thường đan phên theo cách thủ công là chủ yếu. Nhưng hiện nay khi nhu cầu sử dụng cao, các thiết bị máy móc đang dần thay thế con người ở một số quy trình: cắt tre, chẻ nan, vót nan… Nhưng hiện nay phần lớn vẫn sử dụng cách đan bằng tay.
Phên tre và phên nứa khác nhau chỗ nào?
Phên tre và phên nứa đều là những vật liệu tự nhiên được làm ra từ cây tre lồ ô, cây nứa. Công dụng của phên nứa hay tre là giống nhau. Chỉ khác nhau về chất liệu, độ bền và giá thành. Mỗi loại đều có những ưu nhược điểm riêng. Để biết được loại nào tốt hơn thì chúng ta phải tìm hiểu về đặc tính của cây tre và nứa như thế nào?
Như bạn đã biết thì cây tre và cây nứa là hai loại cây có rất nhiều ở Việt Nam. Cây tre thường có phần cật dày hơn. Phần cật của cây nứa mỏng hơn cây tre rất nhiều. Vì vậy 1 tấm phên làm từ nứa thường nhẹ hơn 1 tấm phên làm từ tre vì vậy kích thước của phên nứa cũng thường lớn hơn.
Phên nứa [một số vùng còn gọi là phên lò] thường được làm trực tiếp từ cây nứa tươi không được qua xử lý. Nên độ bền, độ dẻo dai chống mối mọt không tốt bằng phên tre. Vì vậy giá bán phên nứa cũng rẻ hơn phên tre khá nhiều. Tùy vào mục đích sử dụng để chọn ra loại phù hợp nhé!
Ứng dụng của tấm phên nứa
Đo độ bền không cao, giá thành rẻ nên loại phên này thường sử dụng với mục đích tạm thời và trong thời gian ngắn. Nếu bạn có dịp về thăm những làng quê thì có thể bạn sẽ bắp gặp được hình ảnh tấm phên nứa che gió cho mạ [cây lúa lúc mới gieo hạt].
Hoặc bạn nào ở gần khu vực lò gạch thì sẽ thấy người ta sử dụng phên nứa để che mưa cho những viên ngạch bằng đất mới đóng xong. Một số vùng quê người ta còn sử dụng phên nứa kết hợp với lá dừa để chống nóng. Để thấy được hình ảnh của phên nứa tại nơi đô thị phồn hoa là hơi khó. Nếu bạn muốn trải nghiệm thì hãy đi về những vùng ven ngoại thành nhé!
Ứng dụng của tấm phên tre xây dựng
Tấm phên tre có độ bền, độ dẻo dai đàn hồi tốt nên rất được ưa chuộng trong các công trình xây dựng. Ngoài ra chúng còn được làm ra để phục vụ trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Công dụng thường thấy là:
- Chặn đất thành hố móng
- Chống sạt lở sói mòn đất tại các bờ kênh, bờ bao [khi kết hợp với các loại cọc khác].
Phên tre phơi bánh tráng [tấm liếp tre]
Phên tre phơi bánh tráng [một số nơi gọi là liếp tre phơi bánh tráng hay vỉ tre bánh tráng] được làm từ cật của những cây tre già. Thường được làm theo hình chữ nhật. Các nan tre được chẻ nhỏ đan vào nhau dạng lưới theo hình chữ thập, hai bên được nẹp kiên cố lại bằng hai thanh tre.
Do các nan tre nhỏ được dát mỏng và đan theo dạng lưới nên có độ thông thoáng cao, giúp phơi đồ nhanh khô hơn và không bị quá dính. Đặc biệt loại này được làm theo hình chữ nhật, chiều rộng khoảng 40-50cm, chiều dài khoảng 2m, rất nhẹ dễ dàng trong quá trình vận chuyển, đặc biệt có độ bền và độ dẻo dai tốt.
Cận cảnh về tấm liếp tre phơi bánh tráng
Ứng dụng của tấm phên tre phơi bánh tráng
- Phơi bánh tráng, bánh đa.
- Phơi bánh phở, hủ tiếu.
- Phơi các loại rau củ quả.
- Phơi cá, mực, tôm và các loại thực phẩm để làm khô.
Mua tấm phên tre ở đâu?
Trên thị trường có rất nhiều đại lý, nhà cung cấp phên tre xây dựng với nhiều mức giá và chất lượng khác nhau. Mua tấm phên ở đâu để có giá tốt mà lại đảm bảo chất lượng? Cừ Tràm Đại Nam là một trong những nhà cung cấp phên tre xây dựng giá rẻ uy tín hàng đầu tại TPHCM và các tỉnh lân cận. Đặc biệt là phên tre phơi bánh tráng là một trong những sản phẩm độc quyền của chúng tôi, loại này chúng tôi chỉ cung cấp sỉ với số lượng từ 500 tấm trở lên. Chúng tôi luôn cam kết về chất lượng và giá thành luôn dẫn đầu thị trường. Hãy gọi ngay hotline 0888.666.511 để được tư vấn báo giá phên tre tốt nhất.
08:57, 17/10/2021
Nhà cũ cha mẹ để lại con đã phá đi rồi để xây ngôi nhà mới tiện nghi, hợp với cuộc sống hiện đại của nông thôn mới. Cha mẹ cũng đã nương theo hương khói về cùng tiên tổ. Cuộc sống hối hả trong vòng quay xô bồ của cơm áo, gạo tiền.
Thế mà chiều nay nơi khoảnh sân nhà, tấm liếp phên một thời xưa cũ, trải qua bao mưa nắng vẫn khiến con bồi hồi xúc động, không nỡ bỏ đi cái kỷ vật tưởng như vô giá ấy. Bao kỷ niệm ngày xưa ùa về xa xăm mà ngỡ vẫn tươi nguyên như mới hôm qua.
Ở làng quê xưa, tấm liếp phên tre trở thành vật dụng đa năng không thể thiếu trong mỗi ngôi nhà. Tùy vào cách đan dày hay thưa và nan tre chẻ to hay nhỏ mà liếp phên có những công dụng khác nhau. Trong nhà thì làm bức vách, làm mái trần. Ngoài sân lại thành mái hiên di động cho sân đất, sân gạch. Che tấm liếp trước hiên nhà, mùa nắng đỡ rọi mùa mưa đỡ tạt, đỡ người ngoài nhìn thông thốc vào nhà. Cũng vật liệu ấy, nếu đan thưa và tấm nhỏ lại thành tấm mành rào vườn để chăm chút ít hoa màu khỏi sự phá hoại của bầy gà. Ở các làng nghề, người ta có thể đan tấm liếp phên để phơi bánh tráng, bánh đa...
Cái hữu dụng và mang nét gần gũi, bình yên cho mỗi ngôi nhà làng quê xưa bỗng dưng một ngày bị thay thế mà ta vô tâm chẳng nhận ra. Thậm chí đôi lúc còn đáng trách hơn khi ta muốn sự thay thế ấy diễn ra nhanh chóng hơn mà đâu biết nó là kỷ niệm, là nhân chứng của một thời khó nhọc đã qua, đã xa, đã một đi không trở lại. Ta đâu nhớ rằng để đan được tấm liếp phên cũng cần biết bao sự tỉ mỉ, nhẫn nại kì công. Đầu tiên là chọn những cây tre già, dài đốt chặt về đem ngâm xuống ao một vài tháng để tăng độ bền và khả năng chống mối mọt. Sau đó, tre được vớt lên, phơi khô, cưa thành khúc tùy theo công dụng và chẻ thành nan để đan. Người xưa thường bảo “Giỏi đan lồng mốt, dốt đan lồng hai” để nói rằng có rất nhiều cách thức đan lát theo từng nan lẻ hay nan đôi nhằm tạo ra những sản phẩm khác nhau và đan lát là cả một nghệ thuật đầy công phu.
| Minh họa: Trà My |
Nguyên liệu chính của tấm liếp phên là tre và dây mây. Đó cũng là nguyên liệu để làm nên tất tần tật mọi vật dụng trong nhà từ thúng, mủng, rổ rá đến nong nia, giần, sàng... Thậm chí vòng tuần hoàn của một đời người cũng gắn với một đời tre.
Khi con sinh ra được mẹ, bà hát ru ầu ơ trên chiếc chõng tre mà khôn lớn, trưởng thành. Khi chết đi, vẫn là hai đòn tre nâng đỡ thân xác để trở về cát bụi. Ký ức tuổi thơ của mọi đứa trẻ thôn quê ngày xưa chạm vào đâu cũng là hình ảnh của cây tre, lũy tre. Bao nhiêu trò chơi, đồ chơi gắn liền với tre từ chiếc bẹ làm cống ngày mưa, nhánh tay non bóc bẹ quay vòng, làm ống phóc đến đan sập lồng, đan lồng bẫy chim hay những trò chơi quên cả thời gian buổi trưa hè dưới lũy tre mát rượi...
Cây tre một thuở thân thuộc, tiện dụng như thế nên bao nhiêu nhà văn, nhà thơ ví như con người Việt Nam: “Rễ siêng không ngại đất nghèo/ Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù” [Tre Việt Nam - Nguyễn Duy] hay “Tre giữ làng giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hy sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu” [Cây tre Việt Nam - Thép Mới]...
Khi đất nước bước vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sắt thép đã nhiều hơn tre nứa. Làng quê giờ đã hiếm hoi những lũy tre trùm mát rượi. Khúc nhạc tâm tình của tre đã lùi về dĩ vãng. Những vật dụng từ tre được thay thế bằng nhựa, inox... Ta bỗng luyến nhớ, tiếc thương thể như cánh diều tre tuổi thơ buổi chiều căng gió đã vụt bay mất.
Tấm liếp phên kỷ niệm rồi làm sao ta có thể giữ mãi cho khỏi hư hỏng cùng thời gian. Cha mẹ ta rồi cũng khuất mờ trong ký ức theo hương khói. Nhập nhòa trong nước mắt, ta chợt thấy bóng mình của một buổi mai nào ngồi trước hiên nhà, chống liếp phên lên ngóng đợi cha đi cày ruộng, mẹ đi chợ xa sao vẫn chưa về...
Đinh Hạ