Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024

Chương trình giáo dục Toán Tiểu học mới hiện nay đề cao xây dựng kiến thức nền tảng song song phát triển tư duy sáng tạo, hướng tới rút gọn lý thuyết và nhấn mạnh tính ứng dụng thực tế nhằm mục đích giúp học sinh thực hành áp dụng kiến thức vào cuộc sống tốt nhất.

Tại Tọa đàm “Hướng dẫn một số nghiệp vụ sư phạm cơ bản trong dạy học trực tuyến” được tổ chức sáng 12/9/2021, TS. Tôn Quang Cường – Chủ nhiệm Khoa Công nghệ giáo dục, Trường ĐH Giáo dục, ĐHQGHN đã gửi gắm thông điệp tới các nhà trường và giáo viên bậc tiểu học: “Dạy học tiểu học, nhất là cho học sinh lớp 1, 2 cần phải lấy sự hứng thú và tham gia của học sinh làm cái gốc! Ở lứa tuổi này, mỗi bài học nên là một trò chơi; kiến thức, kỹ năng cần hình thành chính là luật chơi; giáo viên, cha mẹ học sinh chính là bạn cùng chơi; và công nghệ phải là đồ chơi!”.

Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu phương pháp dạy học tích cực đối với môn Toán ở cấp Tiểu học thông qua nền tảng giáo dục trực tuyến miễn phí – Khan Academy, giúp tăng tính chủ động, thúc đẩy con tự học, tự làm bài theo trình độ của bản thân.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024

Tâm lý chung của trẻ ở cấp Tiểu học là hiếu động và thích khám phá, do đó ba mẹ cần giúp con làm quen với những kiến thức mới bằng phương pháp học Toán sinh động và thu hút. Mục tiêu của Khan Academy là giúp học sinh hiểu rõ và nắm vững những khái niệm phức tạp theo cách dễ dàng và hiệu quả nhất, tạo ra một không gian học tập thoải mái, không bị gò bó theo tốc độ chung, từ đó khiến con hứng thú và tự tin hơn trong hành trình xây dựng nền tảng Toán học.

Khác với phương pháp học tập truyền thống, phương pháp học tập Tinh thông “Mastery learning” chính là cá nhân hoá lộ trình học tập, học sinh được chủ động học và ôn luyện các kiến thức, kỹ năng theo nhu cầu và khả năng cho tới khi thực sự thành thạo, không còn lỗ hổng nào, hay chính là trở nên Tinh thông. Ngoài ra, với sự hỗ trợ của công nghệ AI (Trí tuệ nhân tạo), hệ thống sẽ tự động phân tích kết quả làm bài của con và đưa ra đề xuất cho những phần kiến thức cần củng cố, từ đó con có thể tự lên kế hoạch học tập mà không cần sự “trợ giúp” từ ba mẹ.

Giới thiệu phương pháp học tập Tinh Thông “Mastery learning”

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Hệ thống phân tích và đề xuất những phần kiến thức cần củng cố

Nội dung và phương pháp học tập trên Khan Academy được phát triển dựa trên những mục tiêu giáo dục mới, tập trung vào việc hình thành năng lực, phẩm chất và các kỹ năng ứng dụng. Ngoài việc trang bị kiến thức, Khan Academy khuyến khích con phát triển tư duy cầu tiến (Growth mindset), nhìn nhận sai lầm như cơ hội để học hỏi thông qua cách truyền tải mang tính khích lệ.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Khan Academy động viên trẻ khi làm chưa đúng, cung cấp các gợi ý giúp trẻ giải quyết vấn đề
Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Khan Academy sử dụng hệ thống huy chương để khích lệ trẻ đạt được mục tiêu trong học tập

2. Bám sát những thay đổi theo định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Trong quá trình đồng hành cùng con học Toán, ba mẹ cũng cần cập nhật và bám sát chương trình mới nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Chương trình hiện đang được áp dụng hiện nay là Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, hướng tới đánh giá năng lực toàn diện của học sinh chứ không tập trung vào điểm số. Đáp ứng tiêu chí này, chương trình Toán Tiểu học trên Khan Academy ngoài đảm bảo toàn bộ kiến thức theo quy định còn có tính mở, khuyến khích con tìm hiểu thêm những bài học ngoài chương trình, từ đó phát triển tư duy, mở rộng kiến thức và nâng cao kỹ năng tự học.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Chương mở rộng về số La Mã trong Toán lớp 3 trên Khan Academy
Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Đáp ứng chương trình mới của Bộ GD và Đào tạo đưa​​ Thống kê và xác suất vào trong chương trình dạy Toán Tiểu học

Ngoài ra, theo Công văn 955/BGDĐT-ĐANN được ban hành năm 2021, Bộ GD&ĐT khuyến khích các trường tích hợp ngoại ngữ (Tiếng Anh) trong các môn như Toán và Khoa học, góp phần thực hiện mục tiêu trọng tâm của Đề án Ngoại ngữ Quốc gia. Đáp ứng xu hướng giáo dục mới này, con có thể làm quen với chương trình Toán Tiếng Anh đồng thời cùng chương trình Toán Tiếng Việt trên nền tảng Khan Academy. Giáo trình Toán Tiếng Anh tại Khan Academy được biên soạn dựa trên tiêu chuẩn CCSS của Hoa Kỳ (Tiêu chuẩn cốt lõi chung). Đây là bộ tiêu chuẩn được áp dụng trên toàn nước Mỹ và tại nhiều trường trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Tổng quan chương trình Toán Tiếng Anh theo từng khối lớp trên Khan Academy

3. Đa dạng hóa hình thức học tập

Phương pháp trực quan (ứng dụng công nghệ vào dạy học)

Đây là phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan như hình ảnh, video và bài giảng tương tác (kéo-thả-nối,…) nhằm giúp con hiểu rõ hơn về các khái niệm trừu tượng thông qua các cách minh hoạ cụ thể. Việc sử dụng các kích thích thị giác có thể thúc đẩy cải thiện khả năng lưu giữ và thu hồi thông tin, vì phương pháp này để lại dấu ấn mạnh mẽ hơn trong trí nhớ.

Bài giảng trực quan trong chương trình Toán lớp 1 trên Khan Academy

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ vào phương pháp học tập trực quan có xu hướng hấp dẫn và thú vị hơn đối với học sinh Tiểu học ở giai đoạn 6 – 11 tuổi, trí nhớ trực quan – hình tượng phát triển chiếm ưu thế hơn trí nhớ từ ngữ – logic, do đó việc học tập với phương pháp này giúp con có thêm động lực và hứng thú với môn Toán.

Phương pháp kiến tạo

Mục tiêu của chương trình môn Toán tiểu học mới chính là hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức Toán học vào cuộc sống nhiều hơn. Do đó, ba mẹ nên khuyến khích con tìm hiểu những bài giảng có tính gợi mở để con có thể học cách giải quyết các tình huống nảy sinh trong cuộc sống bằng những kiến thức đã học như là cách chia bánh thành các phần bằng nhau, ước lượng độ dài không cần thước… Phương pháp này giúp con có cơ hội ứng dụng lý thuyết vào thực tiễn, hình thành năng lực giải quyết các vấn đề toán học trong cuộc sống.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Bài toán về phép nhân: bãi đỗ xe trong chương trình Toán lớp 3 trên nền tảng Khan Academy

Phương pháp thực hành – luyện tập

Để con nắm vững kiến thức, ba mẹ nên khuyến khích con làm bài luyện tập sau mỗi phần kiến thức nhỏ. Con có thể sử dụng Khan Academy để luyện tập bởi sau mỗi bài giảng đều được thiết kế hệ thống câu hỏi ôn tập, giúp con nắm bắt được kiến thức, thực hành và hiểu bài tốt hơn. Khi con cần ôn luyện toàn bộ chương và khoá học, Khan Academy hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu này bằng các bài kiểm tra hết chương và bài kiểm tra tổng quát.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Bài tập thực hành được cung cấp xuyên suốt chương học

Ngoài ra, ba mẹ đừng lo các câu hỏi trong bài kiểm tra ôn tập sẽ trùng lặp nhau nhé, bởi hệ thống câu hỏi tại Khan Academy sẽ thay đổi mới sau mỗi lần con vào làm lại bài kiểm tra, giúp ba mẹ và con đánh giá chính xác mức độ nắm chắc kiến thức của con sau mỗi bài, chương học.

Thông qua phương pháp thực hành – luyện tập, Khan Academy khuyến khích học sinh tự chủ với quá trình học tập của mình qua việc tự đặt ra mục tiêu học tập, hiểu rõ đam mê và thế mạnh của bản thân, đồng thời xác định phần kiến thức cần bổ sung.

Phương pháp trực quan trong dạy học toán lớp 3 năm 2024
Bảng theo dõi mức độ tinh thông giúp trẻ tự chủ trong việc định hướng học tập

Bên cạnh đó, phần lớn giáo viên hiện nay mới chỉ tập trung nỗ lực tương tác trong quá trình giờ học trên lớp mà quên mất các khả năng hỗ trợ học sinh trước và sau giờ học cũng như sự tham gia trợ giúp của cha mẹ học sinh. Khan Academy hoàn toàn có thể trở thành trợ thủ đắc lực cho giáo viên và ba mẹ trong việc giúp con củng cố và làm quen trước các nội dung Toán trên lớp và luôn sát sao nắm bắt được quá trình học tập của con.

Phương pháp dạy học trực quan là gì?

Cụ thể, phương pháp dạy học trực quan là hình thức dạy học sử dụng những phương tiện dạy học trực quan như: Bản đồ, sơ đồ, video, tranh ảnh, các thí nghiệm… giúp người học nhận biết hình dạng, đặc điểm bên ngoài của sự vật – hiện tượng, từ đó dễ dàng tiếp thu kiến thức.

Phương pháp quan sát trong dạy học là gì?

- Phương pháp quan sát là phương pháp dạy học giáo viên tổ chức cho hoc sinh sử dụng các giác quan hác nhau để tri giác các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội một cách trực tiếp, có mục đích, có ế hoạch và trọng tâm, qua đó rút ra được những ết luận hoa học.

Các phương tiện trực quan là gì?

phương tiện trực quan là cầu nối, là khâu trung gian trong giai đoạn trừu tượng hóa (từ cụ thể trừu tượng lên khái niệm lí thuyết) và cả trong giai đoạn cụ thể hóa (tái tạo ra cái cụ thể trong tư duy). Dạy học nguyên hàm, tích phân, GV cần chú trọng việc sử dụng phương tiện trực quan để giúp HS xây dựng tri thức.

Trực quan là như thế nào?

Trực quan là quá trình tiếp nhận, xử lý và hiểu thông tin thông qua thị giác. Quá trình này không chỉ liên quan đến khả năng nhìn thấy mà còn liên quan đến khả năng hiểu biết, xử lý và tương tác với thế giới xung quanh.