Cây trồng nông nghiệp có cả 2 phương pháp sinh sản: hữu tính và vô tính, sinh sản hữu tính có thể bằng tự thụ phấn hoặc thụ phấn chéo .Vì vậy sản xuất giống cây trồng nông nghiệp có 3 quy trình tương ứng. trước hết chúng ta tìm hiểu quy trình sản xuất giống cây trồng tự thụ phấn.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Giáo án Công nghệ lớp 10 bài 4: Sản xuất giống cây trồng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Bài 4: SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG I. Mục tiêu - Kiến thức: + Trình bày được mục đích của sản xuất giống cây trồng + Nếu được các cấp trong hệ thống tổ chức sản xuất giống và giải thích đặc điểm của mỗi cấp trong quá trình sản xuất giống cây trồng. + Phân biệt được khái niệm giống siêu nguyên chủng, giống nguyên chủng và giống xác nhận. + Nêu đặc điểm của quy trình sản xuất giống theo sơ đồ duy trì và phục tráng đối với cây tự thụ phấn. - Kĩ năng: Phân biệt nội dung quy trình sản xuất giống theo sơ đồ duy trì và phục tráng đối với cây tự thụ phấn. - Ý thức, thái độ: Hình thành ý thức lao động, làm việc có khoa học. II. Phương tiện dạy học: - Sách giáo khoa, phấn, bảng - Hình 3.1; Hình 3.2; Hình 3.3 ; Hình 4.1 được phóng to bằng giấy A0 III. Tiến trình bài dạy 1. Ổn định lớp: [1 phút] Kiểm tra số học sinh, tình hình chung của lớp. 2. Kiểm tra bài cũ [3 phút] a. Phương pháp kiểm tra: vấn đáp b. Số học sinh dự kiến kiểm tra: 1 học sinh c. Câu hỏi kiểm tra: Để giống mới được đưa vào sản xuất đại trà phải qua các thí nghiệm khảo nghiệm nào? Mục đích của từng thí nghiệm đó là gì? d. Đáp án: - TN so sánh, TN kiểm tra kỹ thuật, TN sản xuất quảng cáo. - TN so sánh giống để đánh giá các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển, năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu của giống. - TN kiểm tra kỹ thuật nhằm xác định quy trình kỹ thuật gieo trồng. - TN sản xuất quảng cáo để tuyên truyền đưa vào sản xuất đại trà. 3. Đặt vấn đề: 1 phút Trong sản xuất nông, lâm nghiệp giống là một yếu tố quan quyết định năng suất chất lượng nông sản, song thực tế cho thấy sau một thời gian sử dụng giống thường bị thoái hóa, lẫn tạp, kém phẩm chất. Vì vậy để sản xuất có hiệu quả, cần tập trung làm tốt khâu giống. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu những nội dung cơ bản của công tác giống cây trồng. 4. Bài mới: [35 phút] Hoạt động thầy và trò Nội dung Nếu một số giống cây trồng ở địa phương có biểu hiện thoái hóa, kém chất lượng cần cải tạo. Nhu cầu thực tiễn của sản xuất nông nghiệp luôn đòi hỏi phải có giống mới phong phú, đa dạng về chủng loại đáp ứng yêu cầu thị trường. ? Vậy mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng là gì? - Lắng nghe, tìm ra dẫn chứng thực tế rút ra mục đích. ? Hệ thống sản xuất giống cây trồng bắt đầu từ đâu và khi nào kết thúc? ? Hãy cho biết sản xuất hạt giống gồm những giai đoạn nào? ? Thế nào là hạt giống SNC? - Nhiệm vụ của giai đoạn 1 là gì? Nơi nào có nhiệm vụ sản xuất hạt giống SNC? ? Thế nào là hạt giống NC và hạt giống XN? ? Cơ quan nào thực hiện sản xuất hạt NC và hat XN? - Cây trồng nông nghiệp có cả 2 phương pháp sinh sản: hữu tính và vô tính, sinh sản hữu tính có thể bằng tự thụ phấn hoặc thụ phấn chéo .Vì vậy sản xuất giống cây trồng nông nghiệp có 3 quy trình tương ứng. trước hết chúng ta tìm hiểu quy trình sản xuất giống cây trồng tự thụ phấn. Quan sát hình 3.2 cho biết quy trình sản xuất giống cây trồng tự thụ phấn từ hạt tác giả thường diễn ra trong mấy năm? Nhiệm vụ của từng năm là gì? - Sản xuất giống cây trồng đã áp dụng hình thức chọn lọc nào? - Qúa trình chọn lọc ở phương thức phục tráng có gì giống và khác quá trình chọn lọc ở phương thức duy trì? - Nhìn vào sơ đồ, em hãy mô tả quy trình sản xuất giống cây trồng theo phương thức phục tráng. - Thế nào là hình thức sinh sản thụ phấn chéo? - Vì sao cần chọn ruộng sản xuất hạt giống ở khu cách li? - Tại sao cần phải loại bỏ những cây không đạt yêu cầu từ trước khi tung phấn? - Có nhận xét gì về các hình thức chọn lọc của quy trình sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo? ? Cây sinh sản vô tính bằng cành, hom, củ có thể áp dụng quy trình sản xuất giống cây tự thụ phấn được không? Vì sao? - Giống cây rừng được sản xuất theo quy trình như thế nào? Vì sao? Rừng giống là thế nào? - Vận dụng kiến thức thực tế và SGK để trả lời I, Mục đích công tác sản xuất giống cây trồng - Duy trì, củng cố đặc điểm tốt của giống - Tạo số lượng giống cần thiết - Đưa giống tốt nhanh chóng vào sản xuất II, Hệ thống sản xuất giống cây trồng Hạt giống SNC NC XN Đại trà Hình 3.1: Hệ thống sản xuất giống cây trồng III, Quy trình sản xuất giống cây trồng 1. Sản xuất giống cây trồng nông nghiệp. a. Sản xuất giống cây trồng tự thụ phấn - Hạt SNC, tác giả Hạt SNC, hạt tác giả XN NC SNC - Hạt nhập nội Vật liệu khởi đầu TN so sánh Nhân giống sơ bộ SNC SNC NC XN b. Sản xuất cây trồng thụ phấn chéo Vật liệu khởi đầu Lô hạt SNC NC XN c. Sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô tính SNC→NC→XN 2. Sản xuất giống cây rừng B1: Chọn những cây rừng tốt đạt tiêu chuẩn, khảo nghiệm và chọn lấy các cây đạt tiêu chuẩn xây dựng thành vườn giống hoặc rừng giống B2: Lấy hạt của những cây ở vườn giống đưa vào sản xuất. IV. Củng cố [5 phút] HS làm theo phiếu học tập sau: So sánh quy trình sản xuất giống ở 3 nhóm cây trồng Cây tự thụ phấn Cây thụ phấn chéo Cây nhân giống vô tính Giống khác Đáp án: Cây tự thụ phấn Cây thụ phấn chéo Cây nhân giống vô tính Giống Qua 3 giai đoạn: SNC, NC, XN khác - Vật liệu khởi đầu là hạt tác giả, hạt nhập nội hoặc hạt thoái hóa - Không đòi hỏi yêu cầu cách li cao - Vật liệu khởi đầu là hạt SNC, hạt tác giả - Yêu cầu cách li nghiêm ngặt - Vật liệu khởi đầu là thế hệ vô tính đạt tiêu chuẩn cấp SNC. - Không yêu cầu cách li. V. Dặn dò Chia lớp thành 8 nhóm, mỗi nhóm chuẩn bị 50 hạt đậu xanh bình thường có tố có xấu và đọc kỹ bài thực hành để hôm sau thực hành.
File đính kèm:
- Bai_4_Dot_bien_gen_20150726_111850.doc
Xuất bản ngày 24/01/2019
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 14 Sách giáo khoa Công nghệ lớp 10: quy trình sản xuất giống theo sơ đồ duy trì và phục tráng có gì giống và khác nhau.
Đề bài:
Dựa vào sơ đồ trong hình 3.2 3.3, em hãy cho biết quy trình sản xuất giống theo sơ đồ duy trì và phục tráng có gì giống và khác nhau?
Xem lại bài trước: Câu hỏi thảo luận trang 13 SGK Công nghệ 10
Trả lời câu hỏi thảo luận trang 14 SGK Công nghệ 10
Trả lời:
Giống nhau: Đều có thể sản xuất ra hạt giống xác nhận, hạt giống nguyên chủng, hạt giống siêu nguyên chủng. Năm đầu tiên đều chọn hạt ưu tú. Năm thứ hai đều gieo thành các dòng.
Khác nhau:
| Sơ đồ duy trì | Sơ đồ phục tráng | |
| Hạt giống khởi đầu | Hạt siêu nguyên chủng | Hạt của vật liệu khởi đầu [cần phục tráng] |
| Số năm | 4 năm | 5 năm |
| Số lần đánh giá dòng | 1 lần | 2 lần |
---------
Mời các em truy cập doctailieu.com để cập nhật đầy đủ hướng dẫn giải Công nghệ lớp 10 chi tiết nhất
1.1. Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng
- Duy trì, củng cố độ thuần chủng, sức sống và tính trạng điển hình của giống
- Tạo ra số lượng giống cần thiết để cung cấp cho sản xuất đại trà
- Đưa giống tốt phổ biến nhanh vào sản xuất
1.2. Hệ thống sản xuất giống cây trồng
Hệ thống sản xuất giống gồm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn một: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng [SNC]:
- Hạt giống SNC là hạt giống có chất lượng và độ thuần khiết rất cao
- Tiến hành tại các xí nghiệp, các trung tâm sản xuất giống chuyên trách
- Giai đoạn hai: Sản xuất hạt giống nguyên chủng [NC] từ siêu nguyên chủng [SNC]:
- Hạt giống NC là hạt giống chất lượng cao được nhân ra từ hạt giống SNC
- Tiến hành tại các công ty hoặc các trung tâm giống cây trồng
- Giai đoạn ba: Sản xuất hạt giống xác nhận [XN]:
- Hạt giống XN được nhân ra từ hạt giống nguyên chủng để cung cấp cho nông dân sản xuất đại trà
- Tiến hành tại các cơ sở nhân giống liên kết giữa các công ti, trung tâm và cơ sở sản xuất
Tóm lại: Hệ thống sản xuất giống có thể tóm tắt bằng sơ đồ sau:
Hình 1. Hệ thống sản xuất giống cây trồng
1.3. Quy trình sản xuất giống cây trồng
Quy trình sản xuất giống cây trồng nông nghiệp được xây dựng dựa vào các phương thức sinh sản của cây trồng
a. Sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn a.1. Sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây trồng tự thụ phấnHình 2. Sơ đồ sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ nhất: Gieo hạt tác giả [hạt SNC], chọn cây ưu tú
Hình 2.1. Quy trình năm thứ nhất sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ hai: Hạt của cây ưu tú gieo thành từng dòng. Chọn các dòng đúng giống, thu hoạch hỗn hợp hạt. Những hạt đó là hạt siêu nguyên chủng
Hình 2.2. Quy trình năm thứ hai sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ ba: Nhân giống nguyên chủng từ giống siêu nguyên chủng
Hình 2.3. Quy trình năm thứ ba sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ tư: Sản xuất hạt giống xác nhận từ giống nguyên chủng
Hình 2.4. Quy trình năm thứ tư sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây trồng tự thụ phấn
a.2. Sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấnCác giống nhập nội, các giống bị thoái hoá [không còn giống siêu nghuyên chủng] sản xuất hạt giống theo sơ đồ phục tráng.
Hình 3. Sơ đồ sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ nhất: Gieo hạt của vật liệu khởi đầu [cần phục tráng] chọn cây ưu tú
Hình 3.1. Quy trình năm thứ nhất sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ hai: Đánh giá dòng lần 1. Gieo hạt cây ưu tú thành dòng, chọn hạt của 4 đến 5 dòng tốt nhất để gieo ở năm thứ ba
Hình 3.2. Quy trình năm thứ hai sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ ba: Đánh giá dòng lần 2. Hạt của dòng tốt nhất chia làm hai để nhân sơ bộ và so sánh giống. Hạt thu được là hạt siêu nguyên chủng đã phục tráng
Hình 3.3. Quy trình năm thứ ba sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ tư: Nhân hạt giống nguyên chủng từ hạt siêu nguyên chủng
Hình 3.4. Quy trình năm thứ tư sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấn
- Năm thứ năm: Sản xuất hạn giống xác nhận từ hạt giống nguyên chủng
Hình 3.5. Quy trình năm thứ năm sản xuất giống theo sơ đồ phục tráng ở cây trồng tự thụ phấn
Câu 1
Cho biết những điểm [nhiệm vụ, sản phẩm, nơi thực hiện] khác nhau của từng giai đoạn trong hệ thống sản xuất giống cây trồng?
Gợi ý trả lời:
| Giai đoạn 1 | Giai đoạn 2 | Giai đoạn 3 | |
| Nhiệm vụ | Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng [SNC] | Sản xuất hạt giống nguyên chủng [NC] từ siêu nguyên chủng [SNC] | Sản xuất hạt giống xác nhận [XN] |
| Sản phẩm | SNC | NC | XN |
| Nơi thực hiện | Các xí nghiệp, các trung tâm sản xuất giống chuyên trách | Các công ty hoặc các trung tâm giống cây trồng | Các cơ sở nhân giống liên kết giữa các công ti, trung tâm và cơ sở sản xuất |
Câu 2
Quy trình sản xuất giống theo phương thức duy trì và phục tráng khác nhau ở điểm nào?
Gợi ý trả lời:
Hai phương thức này khác nhau ở quy trình chọn lọc và ở vật liệu khởi đầu:
- Ở phương thức phục tráng có thêm hình thức chọn lọc hỗn hợp qua thí nghiệm so sánh nên thời gian chọn lọc dài hơn
- Vật liệu khởi đầu của quy trình sản xuất giống theo phương thức duy trì là hạt tác giả, còn ở quy trình sản xuất theo phương thức phục tráng là giống nhập nội hoặc giống thoái hóa
3. Luyện tập Bài 3 Công Nghệ 10
Sau khi học xong bài này, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:
- Mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng
- Hệ thống sản xuất giống cây trồng
- Quy trình sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn theo sơ đồ tư duy và sơ đồ phục tráng
- Phương hướng, nhiệm vụ phát triển nông, lâm, ngư nghiệp ở nước ta
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 3 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
3.2. Bài tập SGK và Nâng cao
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 10 Bài 3 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 17 SGK Công nghệ 10
Bài tập 2 trang 17 SGK Công nghệ 10
Bài tập 3 trang 17 SGK Công nghệ 10
Bài tập 4 trang 17 SGK Công nghệ 10
4. Hỏi đáp Bài 3 Chương 1 Công Nghệ 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công Nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!