Tại sao adv lại kết tình thông gia với kẻ thù?

Soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy

1. Dựa theo cốt truyện, tìm những chi tiết liên quan đến nhân vật An Dương Vương. Trên cơ sở các chi tiết đã liệt kê, anh [chị] hãy phân tích:
a. Do đâu mà An Dương Vương được thần linh giúp đỡ? Kể về sự giúp đỡ thần kì đó, dân gian muốn thể hiện cách đánh giá như thế nào về nhà vua ?
b. Sự mất cảnh giác của nhà vua được biểu hiện thế nào?
c. Sáng tạo chi tiết Rùa Vàng, Mị Châu, nhà vua tự tay chém đầu con gái, nhân dân muốn biẻu lộ thái độ, tình cảm gì đối với nhân vật lịch sử An Dương Vương và việc mất nước Âu Lạc?
2.
Về việc Mị Châu lén đưa cho Trọng Thủy xem nỏ thần, có hai cách đánh giá như sau:
- Mị Châu làm vậy chỉ là thuận theo tình cảm vợ chồng mà bỏ quên nghĩa vụ với đất nước.
- Mị Châu làm theo ý chồng là lẽ tự nhiên, hợp đạo lí.
Ý kiến riêng của anh [chị] như thế nào?
3.Mị Châu bị Rùa Vàng kết tội là giặc, lại bị vua cha chém đầu, nhưng sau đó, máu nàng hóa thành ngọc trai, xác nàng hóa thành ngọc thạch. Hư cấu như vậy, người xưa muốn bày tỏ thái độ và tình cảm thế nào đối với nhân vật Mị Châu và muốn gửi gắm gì đến thế hệ trẻ muôn đời sau.
4.Trọng Thủy gây nên sự sụp đổ cơ đồ Âu Lạc và cái chết của Mị Châu. Vậy anh [chị] hiểu như thế nào về hình ảnh "ngọc trai - giếng nước"?
5.Từ những điều đã phân tích, anh [chị] hãy cho biết đâu là "cốt lõi lịch sử" của truyện và cốt lõi lịch sử đó được dân gian thần kì hóa như thế nào?
Lời giải:
Tóm tắt:
An Dương Vương sớm có ý xây dựng thành để giữ nước, được thần Kim Quy giúp đỡ. Thần ở lại giúp ba năm, trước khi ra về còn tặng cho chiếc vuốt để làm lẫy nỏ thần. Nhờ có nỏ, An Dương Vương đánh bại quân Triệu Đà sang xâm lược lần thứ nhất. Triệu Đà cầu hôn Mị Châu cho Trọng Thuỷ, vua vô tình đồng ý, còn cho phép Thủy ở rể. Trọng Thuỷ dỗ Mị Châu cho xem trộm nỏ thần rồi ngầm đổi lấy lẫy thần mang về phương Bắc cho cha. Triệu Đà có được vuốt thần, dẫn binh đánh Âu Lạc. An Dương Vương chủ quan, không biết nỏ thần đã bị mất nên thua trận, đưa Mị Châu chạy về phương Nam. Vì dấu lông ngỗng của Mị Châu, quân Trọng Thủy đuổi theo đến tận bờ biển. Vua cùng đường phải cầu cứu Thần Kim Quy. Thần hiện lên kết tội Mị Châu, vua chém chết con rồi cùng thần rẽ nước đi xuống biển. Mị Châu chết, máu chảy xuống biển biến thành ngọc trai. Trọng Thuỷ mang xác vợ về chôn ở Loa Thành, xác liền biến thành ngọc thạch. Vì quá tiếc thương Mị Châu, Trọng Thuỷ lao đầu xuống giếng tự tử. Người đời sau mò được ngọc trai, rửa bằng nước giếng ấy thì ngọc càng trong sáng thêm.
Câu 1 : Dựa theo cốt truyện, tìm những chi tiết liên quan đến nhân vật An Dương Vương. Trên cơ sở các chi tiết đã liệt kê, anh [chị] hãy phân tích:
a. Do đâu mà An Dương Vương được thần linh giúp đỡ? Kể về sự giúp đỡ thần kì đó, dân gian muốn thể hiện cách đánh giá như thế nào về nhà vua ?
b. Sự mất cảnh giác của nhà vua được biểu hiện thế nào?
c. Sáng tạo chi tiết Rùa Vàng, Mị Châu, nhà vua tự tay chém đầu con gái, nhân dân muốn biẻu lộ thái độ, tình cảm gì đối với nhân vật lịch sử An Dương Vương và việc mất nước Âu Lạc?
Những chi tiết liên quan đến nhân vật An Dương Vương:
- An Dương Vương xây thành nhiều lần nhưng thất bại.
- An Dương Vương được Rùa Vàng giúp xây thành và chế nỏ thần để giữ nước.
- Vua nhờ nỏ thần mà đánh thắng quân Triệu Đà xâm lược lần thứ nhất.
- Vua chủ quan khi Triệu Đà đem quân đánh lần thứ hai.
- Vua thất bại, phải bỏ chạy và chém chết Mị Châu.
a] An Dương Vương được thần linh giúp đỡ vì ngay cả khi đất nước yên ổn, thịnh vượng, nhà vua đã có ý thức đề cao cảnh giác chống giặc ngoại xâm : lo việc xây thành đắp lũy, chuẩn bị vũ khí.
Kể về sự giúp đỡ thần kì đó, dân gian đã tỏ thái độ coi trọng, biết ơn, ca ngợi công lao của nhà vua ; đồng thời thể hiện sự tự hào về thành Cổ Loa đồ sộ, rộng lớn và nỏ thần rất lợi hại giúp đất nước chống được giặc ngoại xâm.
b] Sự thất bại của An Dương Vương được biểu hiện lần lượt qua các sự việc :
+ Vua chấp nhận lời cầu hòa, vô tình gả con gái là Mị Châu cho con trai Đà là Trọng Thủy, lại đồng ý cho Thủy ở rể.
Ở sự việc này, An Dương Vương đã không sáng suốt trong việc đoán định mưu đồ của kẻ thù, không nhận ra sự ngoan cố trong dã tâm muốn xâm chiếm đất nước ta, tỏ ra mất cảnh giác.
+ Vua chủ quan khi Triệu Đà đem quân xâm lược lần thứ hai. Khi quân của Đà tiến tới gần, vua ỷ vào có vũ khí lợi hại mà chủ quan ngồi đánh cờ, không hề có sự đề phòng khi quân giặc tiến đánh.
c] Thái độ, tình cảm gì đối với nhân vật lịch sử An Dương Vương và việc mất nước Âu Lạc :
+ Chi tiết Rùa Vàng : Niềm tin của nhân dân vào một sức mạnh thần bí giúp đỡ đất nước trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
+ Các chi tiết liên quan đến Mị Châu : phê phán thái độ mất cảnh giác của Mị Châu [sự cả tin, yếu lòng của phái nữ], đồng thời cũng là lời giải thích nhẹ nhàng nguyên nhân và xoa dịu nỗi đau mất nước Âu Lạc.
+ Chi tiết nhà vua tự tay chém đầu con gái : lòng kính trọng của nhân dân đối với vị vua anh hùng, sẵn sàng hi sinh tình cảm riêng tư để giữ tròn khí tiết và danh dự với đất nước.
Câu 2 : Về việc Mị Châu lén đưa cho Trọng Thủy xem nỏ thần, có hai cách đánh giá như sau:
- Mị Châu làm vậy chỉ là thuận theo tình cảm vợ chồng mà bỏ quên nghĩa vụ với đất nước.
- Mị Châu làm theo ý chồng là lẽ tự nhiên, hợp đạo lí.
Ý kiến riêng của anh [chị] như thế nào?
Những chi tiết thể hiện việc làm của Mị Châu dẫn đến bi kịch mất nước của người Âu Lạc:
- Mị Châu lén cho Trọng Thủy xem trộm nỏ thần : Mị Châu mất cảnh giác, cả tin đem trao bí quyết chống giặc giữ nước của quốc gia vào tay giặc.
- Trên đường rút chạy, Mị Châu rắc lông ngỗng cho Thủy và quân lính đuổi theo, khiến hai cha con bị rơi vào đường cùng : Mị Châu vì bị tình cảm làm cho lu mờ mà chỉ đường cho giặc truy đuổi đến tận cùng.
Như thế, nếu có ý kiến cho rằng Mị Châu làm vậy là chỉ tuân theo tình cảm vợ chồng mà bỏ quên nghĩa vụ đối với Tổ quốc và việc Mị Châu tuyệt đối nghe và làm theo ý chồng là đương nhiên thì đây là những nhận định chưa thuyết phục. Mị Châu sống giữa lễ giáo phong kiến, là một người vợ thời phong kiến, làm tròn đạo xuất giá tòng phu. Tuy nhiên, nàng vì tình cảm cá nhân mà đã không giữ trọn được đạo nghĩa với đất nước. Những hành động của Mị Châu bộc lộ rõ sự sai lầm trong việc giải quyết mối quan hệ giữa tình nhà với nghĩa nước, giữa tình cảm riêng với lợi ích chung của cộng đồng. Đây là một bài học thấm thía nhưng đầy xót xa trong việc giữ nước.
Khi xây dựng lên những chi tiết thể hiện việc làm của Mị Châu dẫn đến bi kịch mất nước của người Âu Lạc, tác giả dân gian cũng đã bộc lộ rõ ràng thái độ bao dung với nhân vật này. Mị Châu tuy bị trừng trị là một dứt khoát [bị chính vua cha An Dương Vương tút gươm chém chết] ; nhưng lại được hồi sinh [hóa thân vào ngọc và đá]. Vì truyền thống yêu nước và lòng thiết tha với độc lập tự do của người Việt nên tác giả dân gian mới để Mị Châu bị vua cha chém chết. Tuy nhiên, nhân dân cũng mang niềm cảm thông với sự trong trắng ngây thơ của nàng công chúa. Việc Mị Châu bị trừng trị và được cảm thông sau đó thể hiện hai cái nhìn tưởng như trái ngược nhưng lại rất thống nhất của tác giả dân gian, đó là lòng yêu nước thiết tha và sự bao dung, rộng lượng, đều thể hiện tinh thần nhân đạo sâu sắc.
Câu 3 : Mị Châu bị Rùa Vàng kết tội là giặc, lại bị vua cha chém đầu, nhưng sau đó, máu nàng hóa thành ngọc trai, xác nàng hóa thành ngọc thạch. Hư cấu như vậy, người xưa muốn bày tỏ thái độ và tình cảm thế nào đối với nhân vật Mị Châu và muốn gửi gắm gì đến thế hệ trẻ muôn đời sau.
Mị Châu bị Rùa Vàng kết tội là giặc, lại bị vua cha chém đầu. Đây là thái độ trừng trị là một dứt khoát đối với sai lầm trong việc giải quyết mối quan hệ giữa tình nhà với nghĩa nước của nhân dân đối với Mị Châu.
Nhưng sau đó, máu của Mị Châu lại hóa thành ngọc trai, xác nàng hóa thành ngọc thạch. Chi tiết này thể hiện niềm cảm thông sâu sắc của dân gian với sự trong trắng ngây thơ của nàng công chúa.
Hư cấu như vậy, người xưa muốn bày tỏ sự thương cảm, muốn giải bớt nỗi oan tình cho Mị Châu. Đồng thời, đây cũng là bài học cảnh giác sâu sắc mà ông cha ta muốn nhắn nhủ tới thế hệ trẻ mai sau. Mỗi chúng ta cần ý thức được mối quan hệ riêng - chung cho đúng mực ; không được nặng về tình riêng mà quên lợi ích chung, phải biết hi sinh tình cảm riêng để giữ trọn vẹn nghĩa vụ và trách nhiệm của mình đối với đất nước.
Câu 4 : Trọng Thủy gây nên sự sụp đổ cơ đồ Âu Lạc và cái chết của Mị Châu. Vậy anh [chị] hiểu như thế nào về hình ảnh "ngọc trai - giếng nước"?
Ở truyện này, Trọng Thủy là người có những hành động trực tiếp gây nên sự sụp đổ cơ đồ Âu Lạc và cái chết của Mị Châu. Tuy nhiên, hành động của Thủy cần được nhìn nhận ở hai khía cạnh :
+ Đối với đất nước : Trọng Thủy vừa là con, vừa là bề tôi, đã tuân thủ tuyệt đối theo mệnh lệnh của Triệu Đà, giúp Đà đạt được âm mưu xâm chiếm Âu Lạc. Ở khía cạnh này, Trọng Thủy đúng là một kẻ thù của dân tộc.
+ Đối với Mị Châu : Trọng Thủy thương tiếc tình vợ chồng, trước khi đi vẫn tìm cách để sau này hai nước thất hòa, vẫn có cơ hội được đoàn tụ với vợ. Sau cái chết của Mị Châu, Thủy vì quá thương nhớ đến nỗi nhảy xuống giếng tự vẫn. Nhìn ở khía cạnh này, Thuỷ lại là một kẻ trọng tình cảm đến nỗi đáng thương.
Hình ảnh ngọc trai giếng nước là một hình ảnh đẹp và giàu ý nghĩa. Chi tiết ngọc trai đã chứng thực được tấm lòng trong sáng, không hề có ý phản nghịch, mưu hại cha của Mị Châu. Chi tiết giếng nước có hồn Trọng Thủy lại là chi tiết được dựng lên để chứng minh ân tình của Trọng Thủy với Mị Châu ; đồng thời hóa giải nỗi hối hận vô cùng về tội lỗi của nhân vật này. Dân gian đã rất thương cảm khi xây dựng nên cặp hình ảnh ngọc trai giếng nước với việc ngọc trai kia đem rửa trong nước giếng này lại càng sáng đẹp hơn. Có thể nói, đây là một sự kết thúc hoàn mĩ nhất cho mối tình không được trọn vẹn của hai người con, vì chính sự quốc gia mà phải li biệt.
Câu 5 : Từ những điều đã phân tích, anh [chị] hãy cho biết đâu là "cốt lõi lịch sử" của truyện và cốt lõi lịch sử đó được dân gian thần kì hóa như thế nào?
- Cốt lõi lịch sử của truyện : An Dương Vương xây thành Cổ Loa và sự thực về sự thất bại của Âu Lạc trước sự xâm lược của Triệu Đà.
- Cốt lõi lịch sử đó đã được dân gian thần kì hóa bằng việc thêm vào nhiều sự việc chi tiết kì ảo như : chuyện xây thành, chế nỏ được thần giúp đỡ; chuyện về cái chết của An Dương Vương và của Mị Châu; chi tiết về Ngọc trai giếng nước. Việc thêm vào truyện các chi tiết thần kì này đã giúp cho câu chuyện thêm sinh động và hấp dẫn. Đồng thời, nó cũng thể hiện một cái nhìn nhiều chiều, bao dung của nhân dân ta với các nhân vật và sự kiện lịch sử.
GHI NHỚ :
Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu - Trọng Thuỷ là một cách giải thích nguyên nhân việc mất nước Âu Lạc. Qua đó, nhân dân ta nêu lên bài học lịch sử về tinh thần cảnh giác với kẻ thù và cách xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa riêng và chung, giữa nước với nhà, giữa cá nhân với công đồng.
Hình tượng nhân vật và những chi tiết hư cấu trong truyện cho thấy mối quan hệ giữa phần cốt lõi lịch sử với phần tưởng tượng của dân gian.
Giải các bài tập Tuần 4 SGK Ngữ văn 10 Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy Lập dàn ý bài văn tự sự
Bài trước Bài sau

Video liên quan

Chủ Đề