Bệnh nhiễm trùng là một trong những bệnh phổ biến hiện nay, nó gặp ở mọi lứa tuổi và ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Có rất nhiều loại vi khuẩn ảnh hưởng đến con người, chúng có khả năng gây ra nhiều bệnh khác nhau và mỗi loại cần có cách điều trị riêng. Nuôi cấy và định danh vi khuẩn nhằm mục đích xác định chính xác vi khuẩn đang gây hại cho cơ thể giúp bác sĩ đưa ra phương pháp chữa bệnh phù hợp, đảm bảo sức khỏe.
1. Phương pháp nuôi cấy và định danh vi khuẩn là gì?
Cơ thể chúng ta là môi trường sống rất thích hợp cho sự xâm nhập, sinh sôi và phát triển của rất nhiều loại vi khuẩn kể cả vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại. Hệ thống miễn dịch của cơ thể luôn có cơ chế chống lại sự xâm nhập gây hại của vi khuẩn nhưng một yếu tố nào đó gây ra sự mất cân bằng khiến cho các vi khuẩn gây hại cho cơ thể.
Các vi khuẩn có hại xâm nhập vào cơ thể bằng nhiều con đường khác nhau, chúng mang theo các độc tố làm cơ thể bị nhiễm độc, hoặc cạnh tranh chất dinh dưỡng dẫn đến nguy cơ mắc bệnh. Mỗi loại vi khuẩn sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau phụ thuộc vào cách thức gây bệnh của chúng vì vậy để xác định được phương pháp điều trị cần phải xác định được đúng loại vi khuẩn gây bệnh.
Hinh ảnh vi khuẩn
Các loại gây bệnh thường gặp ở người như: Tụ cầu vàng, liên cầu, E coli,...
Hiện nay có rất nhiều phương pháp được sử dụng nhằm mục đích xác định vi khuẩn gây bệnh trong đó phương pháp nuôi cấy và định danh vi khuẩn là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán chính xác nguyên nhân vi khuẩn gây bệnh, từ đó định hướng phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.
Mỗi loại vi khuẩn có những đặc tính khác nhau nên môi trường nuôi cấy cũng sẽ khác nhau.
2. Kỹ thuật nuôi cấy và định danh vi khuẩn được thực hiện như thế nào?
2.1. Nguyên lý thực hiện
Vi khuẩn được định danh dựa vào đặc điểm nuôi cấy, một số tính chất chuyển hóa, các đặc điểm về hình thái và có thể kết hợp với tính chất kháng nguyên.
Khi người bệnh có các triệu chứng khiến bác sĩ nghi ngờ có sự xuất hiện của vi khuẩn, bác sĩ sẽ yêu cầu tiến hành xét nghiệm nuôi cấy và định danh vi khuẩn.
2.2. Quy trình thực hiện
Tùy và từng loại vi khuẩn nghi ngờ và các vị trì bị tổn thương do vi khuẩn mà nhân viên y tế xác định có thể lấy các loại mẫu bệnh phẩm khác nhau như: máu [nghi ngờ nhiễm khuẩn huyết,...], dịch hầu họng [liên cầu khuẩn, vi khuẩn HI,...], dịch âm đạo [lậu], dịch niệu đạo [lậu],...
Bệnh phẩm sau khi được lấy xong sẽ chuyển ngay về phòng xét nghiệm để tiến hành phân tích.
-
Phòng xét nghiệm vi sinh tiếp nhận mẫu sẽ tiến hành nhuộm soi bệnh phẩm để đánh giá sơ bộ nhằm mục đích xác định sơ bộ các vi khuẩn có trong mẫu để tiến hành chọn môi trường nuôi cấy phù hợp.
-
Sau khi đã đánh giá sơ bộ và chọn loại môi trường nuôi cấy thích hợp. Kỹ thuật viên sẽ tiến hành cấy bệnh phẩm và môi trường nuôi cấy phân lập. Ủ qua đêm ở nhiệt độ thích hợp.
-
Mỗi vi khuẩn trên môi trường cấy sẽ sinh sôi phát triển thành khuẩn lạc. Dựa vào đặc điểm hình thái đặc trưng và các tính chất sinh vật hóa học để tiến hành định danh vi khuẩn.
Cần lưu ý rằng tất cả những bước trong quy trình đều phải được thực hiện trong môi trường vô khuẩn, cụ thể là tủ an toàn sinh học cấp II trong phòng xét nghiệm để tránh trường hợp ngoại nhiễm các loại vi khuẩn khác ở ngoài môi trường.
Cấy vi khuẩn trên môi trường thích hợp
Cách lấy mẫu bệnh phẩm là rất quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Người bệnh cần tuân thủ sự hướng dẫn của nhân viên y tế, và nhân viên y tế cần tuân thủ chính xác các bước trong quy trình lấy mẫu, bảo quản và vận chuyển bệnh phẩm. Riêng bệnh phẩm là máu trong nghi ngờ nhiễm khuẩn huyết hay nhiễm sốt rét cần lấy mẫu vào thời điểm bệnh nhân đang sốt cao, rét run và lấy vào ống cấy máu tự động.
2.3. Trả kết quả
Âm tính nếu không tìm thấy vi khuẩn hoặc không phân lập được vi khuẩn gây bệnh.
Dương tính: phân lập và định danh được vi khuẩn, trả kết quả tên vi khuẩn phân lập được đến mức độ chi và/hoặc loài.
Những yếu tố gây ảnh hưởng đến kết quả nuôi cấy và định danh vi khuẩn:
Những người bệnh sử dụng kháng sinh trước 1 - 2 ngày lấy bệnh phẩm cũng có thể cho kết quả dương tính giả.
Việc lấy bệnh phẩm và bảo quản bệnh phẩm không đúng cách có thể gây ra kết quả dương tính giả.
3. Ý nghĩa của xét nghiệm nuôi cấy và định danh vi khuẩn
Đôi khi các triệu chứng nhiễm vi khuẩn giống với các triệu chứng nhiễm nấm hay virus. Trong khi đó các thuốc sử dụng để điều trị các tác nhân này là không giống nhau nên việc sử dụng các loại thuốc kháng sinh không phù hợp có thể gây ra tình trạng kháng kháng sinh khiến cho việc điều trị khó khăn hơn. Nuôi cấy và định danh vi khuẩn giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh nhằm xác định được chính xác phương pháp điều trị.
Nhằm hạn chế tình trạng đa kháng thuốc kháng sinh, nhiều loại vi khuẩn kháng thuốc không thể điều trị bằng thuốc kháng sinh cũ. Phương pháp nuôi cấy và định danh vi khuẩn còn được sử dụng để tiến hành phương pháp kháng sinh đồ chọn ra loại kháng sinh phù hợp cho việc điều trị.
Xét nghiệm giúp bác sĩ xác định phương pháp điều trị kịp thời và đúng cách ngăn chặn sự trở nặng của bệnh và tiết kiệm chi phí điều trị cho người bệnh.
Theo dõi hiệu quả việc điều trị, tái nhiễm vì vi khuẩn rất khó điều trị dứt điểm ngay lần đầu.
Trung tâm xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC
Xét nghiệm nuôi cấy và định danh vi khuẩn cần được thực hiện trong môi trường vô trùng hoàn toàn để tránh việc ngoại nhiễm vi khuẩn ngoài môi trường vì vậy xét nghiệm này được thực hiện tại các trung tâm xét nghiệm có khả năng đáp ứng được điều kiện vô trùng.
Trung tâm xét nghiệm của bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với hệ thống trang thiết bị hiện đại đạt chuẩn quốc tế cùng với các phòng xét nghiệm đạt các tiêu chuẩn an toàn sinh học luôn đáp ứng được các điều kiện để tiến hành xét nghiệm một cách chính xác nhất.
Gọi ngay tới tổng đài 1900 56 56 56 để được giải đáp các thắc mắc của bạn.
Nuôi cấy vi sinh, hay nuôi cấy vi sinh vật, là phương pháp nhân lên các vi sinh vật bằng cách cho chúng sinh sản trong môi trường nuôi cấy định trước trong điều kiện phòng thí nghiệm được kiểm soát. Nuôi cấy vi sinh vật là phương pháp chẩn đoán cơ bản và cơ bản được sử dụng rộng rãi như một công cụ nghiên cứu trong sinh học phân tử.
Nuôi cấy vi sinh vật được sử dụng để xác định loại sinh vật, sự phong phú của nó trong mẫu được thử nghiệm hoặc cả hai. Đây là một trong những phương pháp chẩn đoán chính của vi sinh vật và được sử dụng như một công cụ để xác định nguyên nhân gây bệnh truyền nhiễm bằng cách cho tác nhân nhân lên trong môi trường định trước. Ví dụ, nuôi cấy cổ họng bằng cách cạo lớp mô ở phía sau họng và làm mờ mẫu vào môi trường để có thể sàng lọc các vi sinh vật gây hại, như Streptococcus pyogenes, tác nhân gây bệnh viêm họng liên cầu khuẩn.[1] Hơn nữa, thuật ngữ nuôi cấy thường được sử dụng không chính thức để chỉ "phát triển có chọn lọc" một loại vi sinh vật cụ thể trong phòng thí nghiệm.
Nó thường là cần thiết để cô lập một nền văn hóa tinh khiết của vi sinh vật. Một nuôi cấy thuần túy [hoặc axenic] là một quần thể các tế bào hoặc các sinh vật đa bào phát triển trong trường hợp không có các loài hoặc loại khác. Một nền văn hóa thuần túy có thể bắt nguồn từ một tế bào đơn hoặc một sinh vật, trong trường hợp đó các tế bào là bản sao di truyền của nhau. Với mục đích gel hóa nuôi cấy vi sinh vật, môi trường của gel agarose [agar] được sử dụng. Agar là một chất gelatin có nguồn gốc từ rong biển. Một chất thay thế rẻ tiền cho agar là guar gum, có thể được sử dụng để phân lập và bảo trì thermophiles.
Nuôi cấy Bacillus anthracis
Có một số loại phương pháp nuôi cấy vi khuẩn được lựa chọn dựa trên tác nhân được nuôi cấy và sử dụng phổ biến.
Môi trường nuôi cấy
Một phương pháp nuôi cấy vi khuẩn là nuôi cấy lỏng, trong đó vi khuẩn mong muốn được treo lơ lửng trong môi trường dinh dưỡng lỏng, như Luria Broth, trong một bình thẳng đứng. Điều này cho phép một nhà khoa học phát triển một lượng lớn vi khuẩn cho nhiều ứng dụng downstream.
Nuôi cấy lỏng là lý tưởng để chuẩn bị xét nghiệm kháng khuẩn trong đó người thí nghiệm cấy nước canh lỏng với vi khuẩn và để nó phát triển qua đêm [họ có thể sử dụng máy lắc để tăng trưởng đồng đều]. Sau đó, họ sẽ lấy phần mẫu thử để kiểm tra hoạt tính kháng khuẩn của một loại thuốc hoặc protein cụ thể [peptide kháng khuẩn].
Nuôi cấy lỏng cyanobacterium Synechococcus PCC 7002
Để thay thế, nhà vi trùng học có thể quyết định sử dụng nuôi cấy chất lỏng tĩnh. Những nuôi cấy này không bị lung lay và chúng cung cấp cho các vi khuẩn một gradient oxy.[2]
- ^ Healthwise, Incorporated [ngày 28 tháng 6 năm 2010]. “Throat Culture”. WebMD. Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2013.
- ^ Old, D.C.; Duguid, J.P. [1970]. “Selective Outgrowth of Fimbriate Bacteria in Static Liquid Medium”. Journal of Bacteriology. American Society for Microbiology. 103 [2]: 447–456. PMC 248102. PMID 4914569.
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuôi_cấy_vi_sinh&oldid=67726212”