SỨC KHOẺBệnh và chữa bệnh cho trẻ em
“Bé nhà em bị nhiễm khuẩn đường ruột nên dùng men vi sinh nào ạ? Em dùng enter mà không khỏi ạ”...Sáng nay đang lướt fb, tự dưng nhìn thấy thắc mắc của mẹ Nguyet Nguyen trên một group các mẹ. Thấy nhiều mẹ ‘xôm’ quá làm mình nhớ lại cảnh ngày trước. Thú thực, nếu mình là chủ top thì cũng hoang mang không kém khi đứng trước một loạt cái tên: Pediakid, Buona Simbiosistem, Probionic, Biogaia, Zeambi,... Nếu các bé dùng hiệu quả thì các mẹ mới giới thiệu chứ. Nhưng nghịch lý ở chỗ, nhiều sự lựa chọn quá thì lại không biết chọn cái nào. Thậm chí có mẹ khác còn khuyên “Bú mẹ không cần bổ sung men đâu nha”. Có mẹ thì tích cực hơn: “Phải dùng thuốc chứ dùng men vi sinh không thì làm sao khỏi được mom?” “Nên đi khám bác sĩ chuyên khoa nhi, đừng nghe lung tung”... Bé nhà mình sinh non 8 tháng nên thể trạng cũng yếu hơn các bé khác, nhất là vấn đề đường ruột và hô hấp. Lại còn bị chứng không dung nạp với lactose. Hồi đầu mình không biết, con cứ uống sữa vào là nôn, nặng hơn còn tiêu chảy, phân lỏng toàn bọt với nước chua,... Mình mệt mỏi hết sức.Cũng may đổi sữa cho con thì hợp. Sau mỗi lần con ốm, muốn bổ sung cái gì cho con cũng phải tìm hiểu kỹ lắm. Hồi 11 tháng bé cũng bị tiêu chảy do nhiễm khuẩn đường ruột, đi hơn 10 lần/ngày toàn nước với phân sống,... Mình cũng lo lắng nhiều lắm. Lục tung báo mạng, diễn đàn và rồi hỏi cả những người bạn Bác sĩ của mình chăm con lúc này như thế nào? có nên dùng kháng sinh không? rồi dùng men vi sinh loại nào được, nhiều loại quá.. Và có những đáp án khác xa với hiểu biết ban đầu của mình mẹ ạ.Nếu mẹ cũng có những thắc mắc như mình, hy vọng những chia sẽ, kinh nghiệm dưới đây sẽ giúp mẹ bớt bối rối.1. Có nên cho con dùng kháng sinh khi nhiễm khuẩn đường ruột không?Câu trả lời là: CóBị nhiễm khuẩn thì phải dùng kháng sinh, đó là điều hoàn toàn dễ hiểu. Thực ra, nhiều mẹ không thích dùng kháng sinh cho con, và bản thân mình cũng thế. Nhưng cũng không thể anti kháng sinh hoàn toàn nhất là khi lượng vi khuẩn quá lớn mạnh. [một lý do bất ngờ nữa mà mẹ sẽ được tìm hiểu ở mục 2 nhé].Quan trọng là phải dùng đúng loại và đúng cách mẹ ạ.Có bao nhiêu loại kháng sinh? Điểm danh sơ sơ thì đã có đến 9, 10 nhóm kháng sinh với cơ chế hoạt động khác nhau. Mỗi nhóm lại có nhiều thế hệ 1,2,3,... Mỗi thế hệ lại gồm nhiều kháng sinh. Rất nhiều các mẹ ạ. Dùng kháng sinh như thế nào? Riêng cái nhiễm khuẩn đường ruột này thôi, cũng có nhiều con vi khuẩn gây bệnh khác nhau, Salmonella, Shigella, E. coli, Vibrio, Campylobacter,... E.coli là con phổ biến nhất. Triệu chứng thường gặp khi nhiễm khuẩn đường ruột là tiêu chảy, sốt. Nhưng tiêu chảy cũng có thể gặp khi không nhiễm khuẩn.Để dùng kháng sinh đúng trường hợp và đúng loại:Một là, tốt nhất vẫn nên đi khám bác sĩ nhất là với bé còn nhỏ để biết bé có phải tiêu chảy do nhiễm khuẩn hay không, có cần thiết phải dùng kháng sinh. Thực chất, khi mua thuốc ở ngoài cũng có nhiều bé khỏi. Nhưng hên xui lắm mẹ ạ, mà hầu hết đều cho kháng sinh để "giết nhầm còn hơn bỏ sót". Việc điều trị chủ yếu là theo kinh nghiệm. Kinh nghiệm cũng có điểm tốt nhưng không phải trong mọi trường hợp. Và con trẻ là đối tượng còn nhạy cảm cần được bảo vệ, để "mạo hiểm" như thế, nhất là với những bé sơ sinh còn nhỏ là điều không nên chút nào.Hai là, tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Nhất là trong việc dùng kháng sinh đủ ngày để tránh kháng kháng sinh [thường là 5-7 ngày]. Mình cũng từng sợ dùng kháng sinh cho con không tốt. Nhưng dùng không đủ ngày, đủ liều lượng cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của con không kém đó mẹ.2. Bị nhiễm khuẩn đường ruột nên dùng men vi sinh loại nào?Đây chắc chắn là câu hỏi được nhiều mẹ quan tâm nhất. Từ Pediakid, Buona Simbiosistem, Probionic, Biogaia, Zeambi,... đến vô vàn những loại men vi sinh khác. Có quá nhiều loại men vi sinh với công dụng na ná nhau thật khó để phân biệt được, chưa nói đến là việc lựa chọn.Một sai lầm phổ biến mà chúng ta thường mắc phải là chỉ biết chung chung rằng, probiotics [các lợi khuẩn] rất tốt cho hệ tiêu hóa, sức khỏe của bé. Nhưng sự thật là, không phải tất cả các probiotics [lợi khuẩn] đều như nhau, lợi ích sức khỏe là đặc hiệu riêng theo từng chủng lợi khuẩn. Hiện tại, theo mình tìm hiểu thì các sản phẩm men vi sinh [kể cả sữa chua] chủ yếu ở Việt Nam thường chứa chủng lợi khuẩn Lactobacillus, Bacillus subtilis, Bacillus clausii,... Còn các sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài thường chứa các chủng mới hơn:Pediakid Colicilus Bebe: Lactobacillus rhamnosuss GG [LGG]Buona Simbiosistem: Lactobacillus rhamnosuss thế hệ mới [LR06], Lactobacillus reuteri LRE 02Biogaia Protectis: Lactobacillus reuteri DSM 17938Bé bị nhiễm khuẩn đường ruột chủ yếu là do vi khuẩn E.coli. Theo các tài liệu thì trong các loại chủng trên, mới có Lactobacillus rhamnosuss là có thể ức chế vi khuẩn E.coliMình mới biết ở Việt Nam có men vi sinh nhập khẩu Buona Simbiosistem [Ý] và Pediakid Colicilus Bebe [Pháp] là chứa lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosuss này. Trong đó, chủng Lactobacillus rhamnosuss thế hệ mới [LR06] trong men vi sinh Buona Simbiosistem được đánh giá khá tốt. Em này có khả năng kháng được nhiều chủng E.coli hơn so với chủng LGG trước đó. Hiện nay, các loại men vi sinh chứa lợi khuẩn loại Lactobacillus rhamnosuss này ở Việt Nam không nhiều nên mình cần đọc kỹ thành phần hơn mẹ ạ. Không nên lựa chọn đại một loại men vi sinh nào đó. Nếu không, nhất định phải dùng kháng sinh để chữa đúng bệnh cho con nhanh khỏi mẹ nhé! Trên đây là những gì mình tìm hiểu được cả trên báo việt, báo nước ngoài và những người bạn Bác sĩ của mình. Hành trình chăm con có nhiều khó khăn, nhưng lúc hiểu được thì thích lắm mẹ ạ, mình còn biết cách chăm sóc sức khỏe bản thân nữa. Còn rất nhiều điều mình chưa biết nữa. Các mẹ có kinh nghiệm hay câu hỏi gì cùng chia sẻ nhé!
SỨC KHOẺBệnh và chữa bệnh cho trẻ em
Khi bé tiêu chảy, bà mẹ phải chú ý quan sát kỹ phân của bé. Phải nhìn cho thật kỹ xem phân có màu gì và nếu cần, phải… ngửi để xem phân có mùi gì…? Nếu phân lổn nhổn, hoa cà hoa cải, có màu xanh, có mùi chua chẳng hạn- và nếu trẻ đang được bú sữa mẹ- thì đó làtiêu chảy sinh lý,không lo, không cần chữa trị gì cả vì không phải bệnh! Bé tiêu “xèn xẹt” như vậy mà vẫn khỏe, vẫn mau lớn vì sữa mẹ là thứ sữa tốt nhất dành cho bé, hoàn toàn vô trùng, có tính acid cao, kích thích đường ruột làm cho bé đi phân loãng nhiều lần nhưng không nóng sốt, vẫn vui, vẫn chơi, vẫn lên cân đều đều Trái lại, thấy trẻ tiêu chảy mà có nóng sốt, bỏ ăn, bứt rứt, khó ngủ thì đó làtiêu chảy nhiễm trùng.NHÌN CHẤT THẢI ĐOÁN BỆNH CỦA BÉTrong những ngày đầu sau khi sinh, phân của trẻ sơ sinh được gọi là phân su. Phân su có màu xanh đen, dính và sệt. Nó được tạo thành từ chất nhầy, nước ối và tất cả những gì bé đã tiêu hóa khi đang nằm trong bụng mẹ. Phân su có thể hơi khó chùi nhưng sự xuất hiện của nó là dấu hiệu cho thấy hệ tiêu hóa của bé hoạt động bình thường1/ Phân của trẻ sơ sinh khi bé bú mẹSữa non của bạn, hay còn gọi là sữa đầu, có tác dụng nhuận tràng, giúp đẩy phân su ra khỏi cơ thể của bé. Sau khoảng ba ngày bú sữa, phân của bé sẽ dần thay đổi. Phân sẽ:• Màu sáng hơn, chuyển từ màu xanh nâu sang màu vàng. Phân vàng này có thể có mùi hơi ngọt.• Hơi lỏng. Thỉnh thoảng phân có thể lợn cợn hoặc vón cục.Trong những tuần đầu, bé có thể đại tiện trong khi ăn hoặc sau mỗi lần ăn. Trung bình, bé sẽ đại tiện bốn lần mỗi ngày trong tuần đầu tiên. Tần suất sẽ giảm dần và hệ tiêu hóa của bé sẽ tự thiết lập chu kỳ thích hợp. Sau đó bạn có thể thấy rằng bé sẽ đại tiện vào cùng một thời điểm trong ngày.Sau một vài tuần đầu tiên, một số trẻ bú mẹ sẽ chỉ đại tiện vài ngày một lần hay một tuần một lần. Đây không phải là một vấn đề miễn là phân của bé mềm và ra dễ dàng.Chu kỳ của bé có thể thay đổi:• khi bạn cho bé ăn dặm• nếu bé cảm thấy không khỏe• khi bé bắt đầu bú ít hơn2/ Phân của trẻ sơ sinh khi bé bú sữa công thứcNếu bạn cho bé uống sữa công thức, phân của bé có thể khác với khi bú sữa mẹ. Bạn có thể nhận thấy phân:• Nhiều hơn so với phân của bé bú sữa mẹ. Lý do là vì sữa công thức không thể được tiêu hoá hoàn toàn như sữa mẹ.• Màu vàng nhạt hoặc nâu vàng.• Nặng mùi, giống phân của người lớn hơn.Trẻ uống sữa công thức dễ bị táo bón hơn trẻ bú mẹ. Trao đổi với bác sĩ nếu bạn bạn cảm thấy con mình có vấn đề về tiêu hóa.3/ Khi chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức ?Bạn có thể nhận thấy phân bé sẫm màu hơn và giống bột hồ hơn. Phân cũng nặng mùi hơn! Nếu bạn đang cho bé chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức thì hãy cố kéo dài thời gian chuyển đổi, tốt nhất là trong nhiều tuần. Điều này sẽ cho hệ tiêu hoá của bé có thời gian để thích nghi và giúp ngăn ngừa táo bón. Quá trình này cũng làm giảm nguy cơ bị đau, sưng và viêm ngực ở người mẹ. Khi con bạn đã thích nghi với sữa bình, bé có thể sẽ có một chu kỳ đại tiện hoàn toàn mới.4/ Khi trẻ bắt đầu ăn dặmĂn dặm sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến phân của bé. Bạn sẽ thấy rằng phân của bé sẽ bị thức ăn ảnh hưởng. Nếu bạn cho bé ăn cà rốt nghiền thì nội dung trong tã của bé sẽ có màu cam sáng.Bạn cũng có thể thấy các thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như nho khô hoặc đậu nướng xuất hiện nguyên vẹn trong tã. Điều này sẽ thay đổi khi bé lớn hơn và có thể tiêu hoá chất xơ hiệu quả hơn.Khi bé làm quen với nhiều loại thức ăn thì phân của bé cũng sẽ đặc hơn, sẫm màu hơn và bốc mùi hơn.5/ Phân của trẻ sơ sinh như thế nào là không bình thường?- Tiêu chảyBé có thể bị tiêu chảy nếu:• phân của bé rất lỏng• bé đại tiện thường xuyên hơn và lượng phân nhiều hơn bình thường• phân phun mạnh ra từ hậu mônNếu bạn nuôi con bằng sữa mẹ thì bé ít bị tiêu chảy hơn, vì sữa của bạn có thể giúp bạn ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây tiêu chảy. Trẻ uống sữa công thức thường dễ bị nhiễm trùng, đó là lý do tại sao việc khử trùng các dụng cụ và rửa tay rất quan trọng.Nếu bé bị tiêu chảy, nguyên nhân có thể là:• nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm dạ dày – ruột• quá nhiều trái cây hoặc nước ép trái cây• phản ứng với thuốc• nhạy cảm hoặc dị ứng với thức ănNếu bạn cho bé uống sữa công thức, bé của bạn có thể phản ứng xấu với loại sữa bạn đang dùng. Tuy nhiên bạn nên nói chuyện với bác sĩ trước khi chuyển qua loại sữa khác phòng trường hợp có nguyên nhân khác.Nếu bé đang mọc răng, phân của bé sẽ lỏng hơn bình thường nhưng không gây tiêu chảy. Nếu bé của bạn bị tiêu chảy, đừng cho rằng nguyên nhân là do mọc răng vì rất có thể là do nhiễm trùng.Tiêu chảy thường tự hết trong 24 giờ mà không cần điều trị. Nếu không thì phải đưa bé đi kiểm tra vì bé có nguy cơ bị mất nước. Nếu bé của bạn đã tiêu chảy 6 lần trong 24 giờ qua, hãy gặp bác sĩ ngay lập tức.- Táo bónNhiều trẻ mặt đỏ tía tai và rặn mạnh khi đại tiện. Đây là điều bình thường.Táo bón là khi:• Bé của bạn có vẻ thực sự gặp khó khăn trong việc đại tiện.• Phân nhỏ và khô, giống như phân thỏ, de. Ngoài ra, phân cũng có thể lớn và cứng.• Bé có vẻ cáu gắt, căng thẳng và khóc khi đại tiện.• Bụng bé có cảm giác cứng khi sờ vào.• Phân bé có lẫn những sợi máu. Điều này là do những vết nứt trên da, gọi là vết nứt hậu môn, do phân cứng gây ra.Trẻ bú mẹ không thường ít bị táo bón hơn trẻ uống sữa công thức. Sữa mẹ chứa tất cả các chất dinh dưỡng thích hợp để giữ phân mềm. Pha quá nhiều sữa bột với lượng nước quá ít có thể dẫn đến táo bón. Luôn làm theo hướng dẫn trong khi pha sữa. Chắc chắn rằng bạn đã cho đủ lượng nước cần thiết vào bình trước khi đổ sữa bột vào.Táo bón cũng có thể gây ra bởi:• sốt• mất nước• thay đổi lượng nước uống• thay đổi chế độ ăn uống• một số loại thuốcĐôi khi, trẻ lớn bị táo bón bởi vì chúng đang cố tránh bị đau. Ví dụ, chúng có thể bị một vết rách gần hậu môn [vết nứt hậu môn]. Điều này có thể trở thành một vòng tròn luẩn quẩn. Trẻ nhịn đại tiện và bị táo bón hơn nữa, những cơn đau thậm chí còn tồi tệ hơn khi trẻ buộc phải đại tiện.Luôn đưa bé đi gặp bác sĩ ngay khi bé bị táo bón, đặc biệt nếu như có máu trong phân. Bác sĩ sẽ kiểm tra tất cả những nguyên nhân có thể gây ra táo bón.Bạn có thể sẽ được khuyên nên cho bé uống nhiều nước, ăn thêm chất xơ [nếu bé đã ăn dặm]. Nghiền mận khô hoặc mơ cho bé ăn là biện pháp bổ sung chất xơ hiệu quả.- Phân màu xanh lá câyNếu bạn cho con bú sữa mẹ thì phân màu xanh có thể là một dấu hiệu cho thấy bé của bạn đã nạp vào quá nhiều lactose [đường tự nhiên trong sữa]. Điều này có thể xảy ra nếu trẻ bú thường xuyên, nhưng không bú được phần sữa sau giàu dinh dưỡng. Đảm bảo rằng bé đã bú xong một bên ngực trước khi chuyển sang ngực bên kia.Nếu bạn cho con bú sữa bột thì nhãn hiệu mà bạn dùng có thể khiến phân bé biến thành màu xanh đậm. Bạn có thể nên chuyển sang một loại sữa khác xem có tác dụng hay không.Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 24 giờ thì hãy gặp bác sĩ. Nguyên nhân có thể là:• nhạy cảm với một loại thức ăn• tác dụng phụ của thuốc• thói quen, giờ giấc bú sữa của bé• vi khuẩn đường ruột- Phân rất nhạtPhân rất nhạt có thể là dấu hiệu của bệnh vàng da, một bệnh thường thấy ở trẻ sơ sinh. Bệnh vàng da khiến da và tròng trắng mắt của bé ngả vàng và thường là tự hết trong một vài tuần sau khi ra đời. Tuy nhiên nếu phân bé trắng như phấn hãy đưa bé thăm khám bác sĩ ngay. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề về gan, đặc biệt là khi bệnh vàng da kéo dài hơn hai tuần.Chăm sóc bé tiêu chảyBệnh tiêu chảy ở trẻ do mấy nhóm nguyên nhân sau:1. Do vi rút: Rota virut. Bệnh này gây tiêu chảy trên 10 lần/ngày, nôn liên tục và mất nước rất nhanh. Không có thuốc chữa triệt để, không được cầm đi ngoài, chỉ có thể cho trẻ bù nước, uống Vitamin và ăn uống tăng cường. Sau 7-10 ngày chăm sóc tốt số lần đi sẽ giảm dần và khỏi bệnh. Hiện đã có vacin phòng bệnh nhưng chỉ dành cho trẻ dưới 6 tháng tuổi..2. Do loạn khuẩn đường ruột: thường xảy ra sau khi trẻ uống kháng sinh làm diệt vi khuẩn có lợi trong ruột hoặc do chế độ ăn uống của trẻ không ổn định dẫn đến rối loạn tiêu hoá.- Biểu hiện: bé đi phân nhão, nước, không nhầy, không có máu, mủ, thường lẫn thức ăn không tiêu hoá hết. Không nôn, sốt, đầy bụng có thể hơi đau.- Bù nước cho trẻ: uống dung dịch Oresol; hoặc uống nước cháo thật loãng, nước gạo rang cho tí xíu muối. Nước cháo đó đặc nhưng xốp, dễ nuốt, bổ và vô cùng nhiều vitamine B1 là loại vitamine vô cùng cần cho đường ruột.- Cho ăn uống thức ăn cầm đi ngoài:+ Nấu cháo theo tỷ lệ: 2 thìa gạo + 1 thìa khoai tây + 1 thìa cà rốt + 1 thìa chuối xanh+ Thái chỉ cà rốt, sao vàng và đun nước uống+ Ninh cà rốt và chuối xanh lấy nước uống- Chế độ ăn:+ Không nên cho trẻ ăn ít, quá kiêng khem mà vẫn đảm bảo các nhóm thực phẩm cơ bản+ Nên cho ăn loãng và thêm bữa ăn cho trẻ+ Chuyển sang dùng sữa dành cho trẻ tiêu chảy: AL110, Celia, Isomil, Hop doctor, Frisosoy....AL 110 tốt, rẻ, dễ mua, mà tác dụng nhanh, thành fần dinh dưỡng đảm bảo, đó là sữa bò thủy phân, không đường lactose, tuy nhiên nếu dùng lâu em bé sẽ ko thích nghi với sữa có đường lactose, vậy nên sau 1 hộp, nếu chuyển sang sữa thường ngay em bé sẽ dễ bị lại.Cần có giai đoạn chuyển tiếp sữa, lúc này dùng GALIA diggest là tốt nhất, bởi vì sữa này vẫn có đường lactose, nhưng công nghệ sản xuất sữa thế nào đó khiến bé không tiêu chảy, như vậy ruột bé được thích nghi với đường lactose, đến khi chuyển sang sữa thường không bị sốc.- Thức ăn nên kiêng:+ Không cho bé ăn rau củ vì rau củ rất âm, lạnh bụng sẽ làm bé tiếp tục đi lỏng+ Tuyệt đối không ăn khoai lang vì khoai lang nhuận tràng.- Thuốc:+ Men tiêu hoá: nên dùng men Biolactamin của Viện công nghệ sinh học, men của BV Bạch Mai hoặc men Entermi.. của Pháp. Các men này mạnh, tốt, tác dụng nhanh. Ngoài ra có các men Lactomin, Bio-acemin, Antibio... nhưng rất nhẹ.+ Có thể dùng neopeptine [men tiêu hoá đạm và bột] giúp ruột tiêu hóa nhanh thức ăn để ruột nhanh lành, nhanh tái tạo lại hệ vi khuẩn ở thành ruột.+ Vit.3. Tiêu chảy do vi khuẩn:Thường gọi là kiết lỵ, có 2 nhóm: lỵ trực trùng và lỵ amid. Trong đó lỵ amid khó chữa hơn.- Biểu hiện: phân nhão, nhầy như nước mũi, thỉnh thoảng có lẫn máu, mủ. Kèm theo nôn, sốt, đau bụng quanh rốn. Xét nghiệm phân thấy có ký sinh trùng đường ruột, HC+ và BC+Cách chăm sóc:- Bù nước cho trẻ: như trên- Cho ăn uống thức ăn cầm đi ngoài: như trênĐặc biệt, riêng với bệnh này nên dùng các loại nước lá: cỏ sữa [1 nắm], rau sam [1 nắm], rau má [1 nắm] đun kỹ uống thay nước- Chế độ ăn: như trên- Thức ăn nên kiêng: ngoài các thức ăn nên kiêng như trên, nên kiêng tanh, các đồ ăn sống, nhiều đường [phomai, sữa chua có đường, hoa quả....]- Thuốc:+ Men tiêu hoá:+ Có thể dùng neopeptine [men tiêu hoá đạm và bột] giúp ruột tiêu hóa nhanh thức ăn để ruột nhanh lành, nhanh tái tạo lại hệ vi khuẩn ở thành ruột. Bài viết mang tính tham khảo giúp các mẹ thêm hiểu biết không quá hoang mang khi trẻ bị tiêu chảy.
Bình luận đã bị vô hiệu hoá cho bài viết này