Bệnh thủy đậu lây truyền như thế nào

Những ngày thời tiết giao mùa nồm ẩm chuyển từ xuân sang hè làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm trong đó có thuỷ đậu càng gia tăng.

Triệu chứng thuỷ đậu

Bệnh thủy đậu do một loại siêu vi mang tên Varicella Zoster Virus (VZV) gây nên, thủy đậu là một bệnh rất dễ lây truyền.

Khi 1 người mang siêu vi thủy đậu nói, hắt hơi nhảy mũi) hoặc ho... thì các siêu vi đó theo nước bọt, nước mũi bắn ra ngoài tan thành bụi. Người khác hít phải bụi đó sẽ lây bệnh ngay.

Bệnh xảy ra phần nhiều ở trẻ em, nhưng cũng không ít người lớn mắc bệnh này. Thông thường, từ lúc nhiễm phải siêu vi, đến lúc phát ra bệnh - được gọi là thời gian nung bệnh hoặc ủ bệnh - là khoảng 2-3 tuần.

Khởi phát bệnh thường đột ngột với triệu chứng nổi mụn nước, mụn nước nổi ở vùng đầu mặt, chi và thân, mụn nước xuất hiện rất nhanh trong vòng 12 - 24 giờ có thể nổi toàn thân.

Mụn nước có kích thước từ l - 3mm đường kính, chứa dịch trong, tuy nhiên những trường hợp nặng mụn nước sẽ to hơn hay khi nhiễm thêm vi trùng mụn nước sẽ có màu đục do chứa mủ.

Bên cạnh mụn nước trẻ nhỏ thường kèm sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hay trẻ lớn thường kèm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói.

Bệnh sẽ kéo dài từ 7 - 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo, nhưng nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể để lại sẹo.

Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh. Sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi là điều thông thường.

Bệnh lây lan như thế nào?

Bệnh rất truyền nhiễm và lây lan qua sự đụng chạm đến ban ngứa từ người bị thuỷ đậu hoặc qua những giọt nước nhỏ trong không khí từ miệng hay mũi của một người bị nhiễm (ví dụ, khi một người bị nhiễm trái rạ hắt hơi nhảy mũi hoặc ho).

Bệnh cũng có thể lây lan qua sự tiếp xúc đến quần áo hoặc vải trải giường bị ô nhiễm bởi chất dịch từ ban ngứa hoặc từ miệng hay mũi của người bị bệnh.

Bệnh phát triển trong vòng 10-21 ngày sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh.

Biến chứng của thuỷ đậu

Biến chứng của bệnh thủy đậu rất là nhiều, mặc dù đây là một bệnh lành tính, không có triệu chứng nặng nề ngoài những hồng ban mụn nước lan tràn. Tuy nhiên, bệnh có thể có những biến chứng rất quan trọng.

Biến chứng nhẹ của bệnh là nhiễm trùng da nơi mụn nước, nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu gây nhiễm trùng huyết. Các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não... là các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng, hay để lại di chứng sau này.

Đặc biệt, thậm chí sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh, siêu vi thuỷ đậu vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt (ngủ đông).

Nhiều năm sau đó, có thể là 10, 20, hay 30 năm sau, khi có điều kiện thuận tiện như sức đề kháng cơ thể kém hay có yếu tố gì khác, thì siêu vi này sẽ tái hoạt động trở lại và gây ra bệnh Zona, có người còn gọi là giời leo.

Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi.

Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virus sẽ gây sẩy thai, hay khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh...

Còn nếu bị trong những ngày sắp sinh hay sau sinh trẻ bị lây bệnh sẽ bệnh rất nặng với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi.

Cách phòng thuỷ đậu

Vaccine chống thuỷ đậu có hiệu quả cao và lâu dài, giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus thủy đậu, được áp dụng đối với các đối tượng sau:

- Tất cả trẻ em từ 12-18 tháng tuổi được tiêm 1 lần.

- Trẻ em từ 19 tháng tuổi đến 13 tuổi chưa từng bị thuỷ đậu lần nào cũng tiêm 1 lần.

- Trẻ em trên 13 tuổi và người lớn chưa từng bị thủy đậu lần nào thì nên tiêm 2 lần, nhắc lại cách nhau từ 4-8 tuần.

Hiệu quả bảo vệ của vaccine thủy đậu có tác dụng lâu bền.

Nếu đã được chủng ngừa vaccine thủy đậu thì đại đa số từ 80-90% có khả năng phòng bệnh tuyệt đối.

Tuy nhiên, cũng còn khoảng 10% còn lại là có thể bị thủy đậu sau khi tiêm chủng, nhưng các trường hợp này cũng chỉ bị nhẹ, với rất ít nốt đậu, khoảng dưới 50 nốt, và thường là không bị biến chứng.

Thời gian ủ bệnh của thuỷ đậu là từ 1-2 tuần sau khi tiếp xúc với bệnh nhân, do đó, nếu một người chưa được tiêm phòng vaccine thuỷ đậu mà có tiếp xúc với bệnh nhân thuỷ đậu, trong vòng 3 ngày ta có thể tiêm ngừa thì vaccine có thể phát huy tác dụng bảo vệ ngay sau đó giúp phòng ngừa thủy đậu

Thủy đậu là bệnh lây nhiễm nhanh và thời gian phát bệnh khá dài, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe của người mắc. Muốn phòng ngừa hiệu quả, bạn cần nắm được thủy đậu lây qua đường nào? Loại bỏ con đường lây nhiễm là cách bảo vệ bản thân và gia đình tốt nhất khỏi virus gây bệnh.

1. Thủy đậu lây qua đường nào?

Thủy đậu do 1 loại virus herpes gây bệnh, chúng gây bệnh ở cả trẻ em và người lớn, những người chưa có khả năng miễn dịch với virus này. Tuy nhiên ở trẻ nhỏ, thủy đậu thường nguy hiểm hơn, diễn tiến kéo dài và nguy cơ biến chứng nặng. Giống như nhiều bệnh do virus khác, thủy đậu cũng rất dễ lây lan từ người bệnh qua người lành.

Thủy đậu do virus herpes nên rất dễ lây nhiễm

Vậy thủy đậu lây qua đường nào? Những con đường lây lan căn bệnh này bao gồm:

1.1. Đường hô hấp (dịch tiết mũi họng của người bệnh)

Virus thủy đậu có trong nước bọt của người mắc bệnh. Khi những người này ho, nói chuyện hoặc hắt hơi, virus có trong nước bọt có thể bắn ra ngoài không khí. Nếu người lành hít phải sẽ bị nhiễm virus.

1.2. Lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp

Đây là con đường lây truyền bệnh thủy đậu nhanh nhất, khi người lành tiếp xúc trực tiếp với nốt mụn nước hoặc vùng da nhiễm virus của người bệnh. Virus từ những nốt mụn này lây sang người lành và gây bệnh.

1.3. Lây truyền qua tiếp xúc gián tiếp

Không phải trực tiếp chạm vào nguồn bệnh song virus thủy đậu có thể tồn tại trong tự nhiên trong thời gian khá lâu. Nếu người bệnh vô tình chạm tay hay sử dụng vật dụng, khiến virus bám trên đó và người lành tiếp xúc sẽ có nguy cơ lây nhiễm cao. Các vật dụng dễ truyền virus gồm: khăn mặt, chăn màn, gối, giường chiếu,…

Virus thủy đậu có thể tồn tại khá lâu ngoài môi trường

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp tiếp xúc, lây nhiễm virus thủy đậu cũng gây khởi phát bệnh. Nếu người lành chưa có khả năng miễn dịch (có thể là miễn dịch tự nhiên do nhiễm thủy đậu trước đó hoặc miễn dịch nhờ vắc xin), virus thủy đậu xâm nhập vào miệng hầu, đường hô hấp trên. Dần dần virus nhân lên với số lượng lớn, chúng sẽ dần lan tràn đến da và niêm mạc làm khởi phát bệnh.

Cơ chế gây mụn nước của virus Herpes nói chung và virus thủy đậu nói chung như sau:

• Virus xâm nhập vào lớp tế bào đáy, lớp gai.
• Virus nhân lên hình thành các hốc nhỏ, gây thoái hóa tế bào biểu mô.
• Các tế bào này tích tụ dịch phù, sau đó thoái hóa thành mụn nước cùng các dịch nhân mụn.

Ngoài gây hình thành mụn nước khắp cơ thể, thủy đậu còn gây nhiều triệu chứng đặc trưng theo từng giai đoạn bệnh. Xem xét triệu chứng giúp bệnh nhân và người thân nắm bắt được giai đoạn lây nhiễm bệnh hay giai đoạn an toàn không lây nhiễm.

2. Bệnh thủy đậu lây nhiễm ở giai đoạn nào?

Bệnh thủy đậu tiến triển theo nhiều giai đoạn, trong đó giai đoạn toàn phát là lúc bệnh có khả năng lây nhiễm cao nhất. Thời gian tiến triển bệnh theo từng giai đoạn ở mỗi người là khác nhau tùy theo khả năng miễn dịch và chăm sóc, điều trị. Thông thường cơ thể người bệnh sẽ phơi nhiễm thủy đậu từ 10 - 21 ngày.

Giai đoạn toàn phát là khi virus thủy đậu dễ lây truyền nhất

Mặc dù giai đoạn toàn phát là dễ lây nhiễm nhất nhưng nếu không chăm sóc tốt, bệnh có thể tái nặng và khả năng lây nhiễm vẫn có thể xảy ra. Triệu chứng nhận biết của từng giai đoạn bệnh như sau:

2.1. Thủy đậu giai đoạn ủ bệnh

Thời gian ủ bệnh là thời gian virus sau lây nhiễm phát triển, nhân lên với số lượng lớn và gây bệnh. Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 10 - 21 ngày, thông thường từ 14 - 16 ngày.

Triệu chứng ở giai đoạn này khá nhẹ nhàng, nhiều trường hợp không thể phát hiện, thường chỉ sốt nhẹ, mệt mỏi. Một số trường hợp bị nổi hạch sau tai do virus cư trú trong hạch thần kinh, viêm họng,… Hầu hết người bệnh nhầm lẫn bản thân bị cảm cúm thông thường dẫn đến điều trị sai, bệnh càng tiến triển nặng và nguy hiểm hơn.

Vì thế nếu nghi ngờ từng tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu, chưa có miễn dịch hoặc trong mùa dịch thủy đậu, khi xuất hiện những dấu hiệu này không nên chủ quan.

2.2. Thủy đậu giai đoạn toàn phát

Triệu chứng bệnh thủy đậu giai đoạn toàn phát rõ ràng, thường bắt đầu sau 2 - 3 ngày kể từ khi có dấu hiệu bệnh đầu tiên. Người bệnh bị sốt nhẹ (sốt cao nếu người bệnh bị suy giảm miễn dịch), đau cơ, đau đầu, nôn ói, chán ăn. Đặc biệt dấu hiệu phát ban đỏ ngày càng nhiều, tồn tại trên da khoảng 24 giờ và dần chuyển thành mụn nước hình tròn nhỏ, chứa nhiều dịch bên trong.

Khu vực mụn nước dễ xuất hiện nhất là mặt, thân mình, nách, bên sườn,… và nền da của mụn nước có màu hồng. Hai giai đoạn trên là thời kỳ bệnh dễ lây nhiễm nhất.

Vào giai đoạn hồi phục, mụn nước khi “chín” căng mọng nước dịch màu vàng nhạt, sau đó dần lõm xuống thành mụn mủ màu trắng mịn. Đến khi vảy xuất hiện, khô và tự rụng (sau 1 - 2 tuần) thì bệnh ở giai đoạn hồi phục và khỏi. Tuy nhiên nếu chăm sóc không tốt hoặc do cơ địa, những nốt mụn thủy đậu này dù khỏi nhưng vẫn để lại sẹo.

Chỉ khi mụn nước khô lại, virus trong đây mới bị tiêu diệt hoàn toàn và nghĩa là người bệnh không có khả năng gây lây nhiễm nữa. Thời gian diễn tiến bệnh thủy đậu có thể kéo dài lâu hơn do hệ miễn dịch kém, nhất là ở trẻ nhỏ. Vì thế ngay khi xuất hiện dấu hiệu bệnh, cần sớm đưa trẻ đi thăm khám và điều trị, tránh biến chứng đáng tiếc xảy ra.

3. Cách phòng ngừa thủy đậu hiệu quả nhất

Dù ở trẻ em hay người trưởng thành, người có sức khỏe tốt hay người bị suy giảm miễn dịch thì tiêm phòng vắc xin vẫn là cách phòng ngừa thủy đậu chủ động, hiệu quả nhất. Vắc xin thủy đậu đã được triển khai phổ biến tại Việt Nam và trên toàn thế giới, được khuyến cáo tiêm phòng cho mọi trẻ em và người lớn để tăng cường khả năng miễn dịch.

Người bệnh thủy đậu thường bị sốt và cần cách ly để tránh lây lan

Ngoài ra, nếu mắc bệnh, người bệnh và người chăm sóc cần được cách ly, tránh tiếp xúc gần với người bệnh hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân. Nhất là thời kỳ lây lan mạnh người bệnh cần cách ly vừa giúp bảo vệ sức khỏe mọi người, vừa giúp bệnh nhanh khỏi hơn.

Biết thủy đậu lây qua đường nào bạn sẽ chủ động hơn trong việc phòng tránh bệnh để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Chúc bạn và gia đình sức khỏe.

Thủy đậu khi nào sẽ hết lầy?

Bệnh thuỷ đậu có thể lây từ 1-2 ngày trước khi nổi ban ngứa cho đến khi tất cả những vết phồng đã đóng vảy (thông thường trong vòng 5 ngày từ khi những vết phồng nổi lên). Những người nào có hệ miễn dịch bị suy yếu mà bị trái rạ thì có thể phải mất một thời gian lâu hơn để những mụn thuỷ đậu của họ đóng vảy.

Bệnh thủy đậu sau bao lâu thì khỏi?

Như vậy, tùy vào thể trạng mà bệnh sẽ mất từ 7 đến 21 ngày để xuất hiện những triệu chứng cụ thể. Sau đó, sẽ mất thêm khoảng 7 - 10 ngày từ giai đoạn toàn phát đến khi khỏi bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, với những người có hệ miễn dịch yếu, thủy đậu cũng có thể kéo dài từ 2 - 3 tuần mới khỏi hẳn.

Tiếp xúc với người bị thủy đậu thì nên làm gì?

Khi tiếp xúc gần với người bệnh, hãy rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý Người bệnh thủy đậu không nên gãi, chà xát các nốt mụn nước để tránh lây nhiễm cho người khác khi mụn nước bị vỡ ra.

Bệnh thủy đậu có triệu chứng gì?

Các triệu chứng của bệnh thủy đậu diễn biến nặngCác nốt thủy đậu mọc nhiều hơn và dày đặc trên da, có thể xuất hiện ở vùng niêm mạc họng, thanh quản, thủy đậu mọc trong miệng, niêm mạc mắt và vùng kín. Triệu chứng mệt mỏi, suy kiệt, nhức đầu và đau cơ trở nặng hơn, sốt cao hơn, có thể trên 39 độ C.