Hiện nay, tình trạng lười học, lười tư duy, học vẹt, tiếp thu kiến thức một cách thụ động, máy móc đang ở mức báo động với hầu hết học sinh, đặc biệt là môn văn. Đây là một môn học trừu tượng, yêu cầu các em phải biết vận dụng và sáng tạo giữa kiến thức trên sách vở và kiến thức thực tế. Tuy nhiên, đa phần học sinh chỉ xem đây là một môn học phụ, không cần thiết, xem nhẹ vai trò của môn ngữ văn. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập của các em và hổng kiến thức là điều không thể tránh khỏi. Một trong những lỗ hổng kiến thức mà các em thường sai sót nhiều nhất trong các đề thi đó chính là các biện pháp tu từ.
Bạn đang xem: Biện pháp nghệ thuật là gì
Tại sao các em lại hay nhẫm lẫn ở dạng bài này?
Dạng bài tập xác định biện pháp tu từ yêu cầu các em phải nắm rõ từng định nghĩa, cách sử dụng để phân biệt được các dạng biện pháp này. Tuy nhiên, các em lại học thuộc bài một cách thụ động, không có tư duy logic. Nhiều học sinh thuộc định nghĩa, thuộc các ghi nhớ trong sách giáo khoa nhưng khi làm bài tập lại không thể làm được bất cứ dạng bài nào. Đây là vấn đề hết sức nguy hiểm cần phải khắc phục nhanh chóng cho những trường hợp trên.
Hiểu và nắm bắt được thực trạng trên của các em học sinh, sau đây gia sư văn Hà Nội xin được chia sẻ một số lưu ý để hướng dẫn các em học sinh ghi nhớ và phân biệt 8 biện pháp tu từ một cách chủ động nhất:
Nội dung chính
1. So sánh
– Khái niệm: so sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng
– Tác dụng: Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự vật được nhắc tới, khiến cho câu văn thêm phần sinh động, gây hứng thú với người đọc
– Dấu hiệu nhận biết: Có các từ ngữ so sánh: “là”, “như”, “bao nhiêu…bấy nhiêu”. Tuy nhiên, các em nên lưu ý một số trường hợp, từ ngữ so sánh bị ẩn đi.
Ví dụ:
+ Trẻ em như búp trên cành
+ Người ta là hoa đất
+ “Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào”
2. Nhân hóa
– Khái niệm: Là biện pháp tu từ sử dụng những từ ngữ chỉ hoạt động, tính cách, suy nghĩ,… vốn dành cho con người để miêu tả đồ vật, sự vật, con vật,…
– Tác dụng: Làm cho sự vật, đồ vật, cây cối trở nên gần gũi, sinh động, thân thiết với con người hơn
– Dấu hiệu nhận biết: Các từ chỉ hoạt động, tên gọi của con người: ngửi, chơi, sà, anh, chị,…
Ví dụ:
+ “ Chị ong nâu nâu nâu nâu/ chị bay đi đâu đi đâu”
+ Heo hút cồn mây súng ngửi trời
3. Ẩn dụ
– Khái niệm: Ẩn dụ là phương thức biểu đạt gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó
– Tác dụng: Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
– Dấu hiệu nhận biết: Các sự vật dùng để ẩn dụ có nét tương đồng với nhau
Ví dụ: “Người cha mái tóc bạc/ đốt lửa cho anh nằm/ rồi Bác đi dém chăn/ từng người từng người một”
⇒ Người cha, Bác chính là: Hồ Chí Minh
4. Hoán dụ
– Khái niệm: Là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi
– Tác dụng: Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
– Dấu hiệu nhận biết: Đọc kĩ khái niệm
Ví dụ: “Áo nâu cùng với áo xanh/ Nông thôn cùng với thành thị đứng lên”
⇒ Áo nâu đại diện cho người nông dân của vùng nông thôn, áo xanh đại diện cho giai cấp công nhân của thành thị
5. Nói quá
– Khái niệm: Là biện pháp tu từ phóng đại quy mô, mức độ, tính chất của sự vật, hiện tượng
– Tác dụng: Giúp hiện tượng, sự vật miêu tả được nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm
– Dấu hiệu nhận biết: Những từ ngữ cường điệu, khoa trương, phóng đại so với thực tế
Ví dụ: “Lỗ mũi mười tám gánh lông/ chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho”.
Xem thêm: Nguyên Nhân Đau Vùng Thắt Lưng Là Bệnh Gì ? Đau Thắt Lưng [Đau Lưng Dưới] Là Bệnh Gì
6. Nói giảm nói tránh
– Khái niệm: Là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển
– Tác dụng: Tránh gây cảm giác đau thương, ghê sợ nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự
– Dấu hiệu nhận biết: Các từ ngữ diễn đạt tế nhị, tránh nghĩa thông thường của nó:
Ví dụ: “Bác đã đi rồi sao Bác ơi/ Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời”
⇒ Ở 2 câu thơ này từ “đi” đã được sử dụng thay cho từ “chết” để tránh cảm giác đau thương mất mát cho người dân Việt Nam.
7. Điệp từ, điệp ngữ
– Khái niệm: Là biện pháp tu từ nhắc đi nhắc lại nhiều lần một từ, cụm từ
– Tác dụng: Làm tăng cường hiệu quả diễn đạt như nhấn mạnh, tạo ấn tượng, gợi liên tưởng, cảm xúc, vần điệu cho câu thơ, câu văn.
– Dấu hiệu nhận biết: Các từ ngữ được lặp lại nhiều lần trong đoạn văn, thơ
– Lưu ý: Phân biệt với lỗi lặp từ
Ví dụ: “Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”
⇒ Từ “giữ” được nhắc lại 4 lần nhằm nhấn mạnh vai trò của tre trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc.
8. Chơi chữ
– Khái niệm: Là biện pháp tu từ sử dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ
– Tác dụng: Tạo sắc thái dí dỏm, hài hước, làm câu văn hấp dẫn và thú vị
Ví dụ: “Mênh mông muôn mẫu màu mưa/ mỏi mắt miên man mãi mịt mờ”
Lưu ý: Ẩn dụ và hoán dụ là 2 biện pháp tu từ học sinh hay nhầm lẫn nhất:
+ Ẩn dụ: So sánh ngầm 2 sự vật, hiện tượng có tính chất tương đồng nhau với hiệu quả tạo ra nghĩa bóng so với nghĩa gốc của nó
+ Hoán dụ: Lấy một sự vật, hiện tượng ngầm để chỉ cái lớn lao hơn
Trên đây là những chia sẻ của gia sư văn Hà Nội về 8 biện pháp tu từ thông dụng trong chương trình học của các em. Chúng tôi tin rằng bài viết này sẽ thực sự mang lại những kiến thức quý báu, giúp các em nhận biết, phân biệt và áp dụng tốt các biện pháp tu từ trong bài tập làm văn. Chúc các em đạt được thành tích cao trong học tập!
Trong kiến thức ngữ văn trung học cơ sở và trung học phổ thông chúng ta đã học và làm quen với bao nhiêu biện pháp tu từ? Tác dụng, cách nhận biết, phân loại và tác dụng của các phép tu từ sẽ được thư viện hỏi đáp giải thích trong bài viết này. Hãy cùng tham khảo tất cả các biện pháp tu từ dưới đây với thuvienhoidap.net nhé .
Video hướng dẫn có mấy biện pháp tu từ ?
a – Khái niệm
Biện pháp tu từ hay còn được gọi là biện pháp nghệ thuật, thủ pháp nghệ thuật là việc sử dụng ngôn ngữ theo một cách đặc biệt ở một đơn vị ngôn ngữ nào đó như từ, câu, văn bản… trong một ngữ cảnh nhất định nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt và tạo ra ấn tượng với người đọc về một hình ảnh, một cảm xúc, một câu chuyện.
b – Biện pháp tu từ trong văn bản nghệ thuật là gì?
Trong văn bản nghệ thuật, người ta có thể sử dụng một hoặc nhiều biện pháp tu từ khác nhau và thậm chí có thể khai thác tối đa sức mạnh nghệ thuật của một vài biện pháp tu từ đó. Đây là biện pháp được sử dụng nhiều trong văn học .
c – Tác dụng của biện pháp tu từ
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho con người, cảnh vật, thiên nhiên.
- Thu hút người đọc, người nghe.
- Thể hiện sự đa dạng và độc đáo về từ vựng và ngữ pháp tiếng Việt.
- Giúp người đọc, người nghe dễ nhớ, tạo ấn tượng cho người đọc.
- Thể hiện tâm tư, tình cảm, cảm xúc của tác giả.
==>> Tải về tài liệu : Các biện pháp tu từ lớp 10
Phân loại các phép tu từ trong tiếng Việt
Ngữ pháp tiếng Việt đa dạng về cách sử dụng các phép tu từ, nhưng về cơ bản được chia thành 3 loại chính gồm những biện pháp tu từ hãy cùng theo dõi :
Xin trả lời cho các bạ còn đang thắc mắc có mấy loại biện pháp tu từ là có 3 loại chính biện pháp tu từ gồm :
a – Biện pháp tu từ ngữ âm
Được chia thành 4 loại chính gồm:
- Điệp âm
- Điệp vần: cách gieo vần
- Điệp thanh: phối hợp thanh bằng, thanh trắc.
- Nhịp: Cách ngắt nhịp dài, ngắn.
Ví dụng trong sơ đồ tư duy chiếc lược ngà có phần sử dụng Biện pháp tu từ ngữ âm các bạn hãy tham khảo thêm nhé để hiểu bài hơn !
b – Biện pháp tu từ cú pháp
Gồm có 3 dạng chính gồm:
- Phép lặp cú pháp: Lặp lại cấu trúc ngữ pháp.
- Liệt kê: Kể ra các yếu tố quan hệ đồng đẳng.
- Đảo ngữ: đảo lộn trật tự cú pháp câu.
c – Biện pháp tu từ từ vựng
Đây là phép tu từ đa dạng nhất, thường được sử dụng trong văn thơ và xuất hiện nhiều trong các kỳ thi quan trọng. Gồm có 8 loại chính là: So sánh, hoán dụ, ẩn dụ, nhân hóa, phép điệp, liệt kê, nói quá, nói giảm – nói tránh, chơi chữ, phép đối…
Vậy là đã trả lời xong biện pháp tu từ gồm những gì ? ơ bên trên rồi nhé .
Các biện pháp tu từ thường gặp nhất
Dưới đây là những biện pháp tu từ thường gặp mới nhất hãy cùng tham khảo :
Trong các kỳ thi chuyển cấp lên lớp 10, thi tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc các kỳ thi đại học, cao đẳng thì 10 biện pháp tu từ sau đây thường xuất hiện nhất gồm:
1 – Biện pháp so sánh
Khái niệm: So sánh là phép đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho diễn đạt.
Tác dụng phép so sánh: Tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động, giúp cho câu văn hàm súc gợi trí tưởng tượng bay bổng, phong phú.
Phân loại: Có 2 kiểu so sánh chính là so sánh ngang bằng và so sánh không ngang bằng.
2 – Biện pháp ẩn dụ
Khái niệm: Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên của sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Tác dụng: Tạo tính hàm súc và hình tượng cao cho câu văn, câu thơ.
Các kiểu ẩn dụ:
- Ẩn dụ phẩm chất.
- Ẩn dụ hình thức.
- Ẩn dụ cách thức.
- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
3 – Biện pháp hoán dụ
Khái niệm: Hoán dụ là phép gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự biểu đạt.
Tác dụng: Tăng sức gợi cảm, làm cho câu văn, đoạn thơ hàm súc hơn, giàu hình tượng hơn.
Phân loại:
- Lấy bộ phận để chỉ toàn thể.
- Lấy vật chứa đựng để chỉ vật bị chứa đựng.
- Lấy dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật.
- Lấy vật dùng để chỉ người dùng.
- Lấy cái cụ thể để chỉ cái trừu tượng.
4 – Biện pháp nhân hóa
Khái niệm: Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật bằng những từ vốn gọi hoặc tả con người làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.
Tác dụng: giúp sự vật trở nên sống động, gần gũi, lời văn, câu thơ có tính biểu cảm cao.
Các kiểu nhân hóa:
- Trò chuyện với vật như con người.
- Dùng những từ ngữ vốn dành cho người để dùng cho vật.
- Dùng từ ngữ vốn chỉ hành động, tính chất của người để miêu tả, hô gọi những sự vật không phải người.
5 – Biện pháp điệp ngữ
Khái niệm: Điệp ngữ là nhắc đi nhắc lại một yếu tố ngôn ngữ như một vần, một từ, một ngữ, một cấu trúc hay một đoạn nhằm tạo hiệu quả giao tiếp nhất định.
Tác dụng: Làm nổi bật, nhấn mạnh ý và gây cảm xúc mạnh.
Phân loại điệp ngữ:
- Điệp từ.
- Điệp cấu trúc.
- Điệp ngữ vòng.
- Điệp cú pháp – cấu trúc.
6 – Biện pháp liệt kê
Khái niệm: Phép liệt kê là cách sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm.
Tác dụng: Để nhấn mạnh một ý nào đó.
7 – Nói giảm – nói tránh
Khái niệm: Nói giảm nói tránh Là phép tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, nhằm tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự
8 – Biện pháp nói quá
Khái niệm: Nói quá là phép tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
9 – Biện pháp chơi chữ
Khái niệm: Chơi chữ là phép tu từ lợi dụng những đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước, làm câu văn hấp dẫn và thú vị.
Phân loại các lối chơi chữ:
- Dùng từ đồng âm.
- Dùng từ gần âm.
- Dùng điệp âm,
- Dùng từ nói lái.
- Dùng từ đồng nghĩa, gần nghĩa, trái nghĩa.
10 – Phép đối
Khái niệm: Phép đối là cách sắp xếp các từ ngữ trong câu cân đối nhau nhằm tạo hiệu ứng giống nhau hoặc trái ngược nhau trong diễn đạt để thể hiện một ý nghĩa nào đó.
Với những kiến thức như trên hy vọng bạn sẽ xác định các biện pháp tu từ nhé .
Các biện pháp tu từ khác
Ngoài những phép tu từ phổ biến trên, trong các tác phẩm văn học chúng ta còn tiếp xúc với những phép tu từ khác gồm:
1 – Câu hỏi tu từ
Khái niệm: Câu hỏi tu từ là câu hỏi nhưng không nhằm mục đích tìm kiếm câu trả lời, mà dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người viết.
Phân loại các kiểu câu hỏi tu từ:
- Bộc lộ tình cảm của người viết.
- Gợi sự suy tư, băn khoăn, trăn trở.
- Khẳng định hay phủ định điều muốn nói.
Ví dụ câu hỏi tu từ và hướng dẫn tìm biện pháp tu từ
- Còn mặt đất hôm nay thì em nghĩ thế nào?
- Lòng đất rất giàu, mặt đất cứ nghèo sao?
Ví dụ 2:
- Vườn ai mướt quá xanh như ngọc?
- Lá trúc chen ngang mặt chữ điền.
2 – Phép tương phản
Khái niệm: Là cách sử dụng từ ngữ đối lập, trái ngược nhau để làm tăng hiệu quả diễn đạt.
Ví dụ:
- O du kích nhỏ giương cao súng.
- Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu.
Một số câu hỏi liên quan đến biện pháp tu từ của câu
Biện pháp tu từ và biện pháp nghệ thuật có giống nhau không ?
Sự khác nhau giữa biện pháp nghệ thuật và nghệ thuật – biện pháp nghệ thuật bao gồm:
- Các phép tu từ: so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hóa, nói quá,…
- Nghệ thuật: mang nghĩa rộng hơn bao gồm cả biện pháp nghệ thuật và cá phép khác: vd: từ láy, tính từ, động từ, trạng từ, từ tượng hình, tượng thanh,.
Liệt kê có phải là biện pháp tu từ không ?
- Khái niệm: Liệt kê là biện pháp tu từ sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm.
- Bài soạn đã học: Soạn bài Liệt kê Ví dụ:“Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộngEm đã sống lại rồi, em đã sống!Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nungKhông giết được em, người con gái anh hùng!”[Người con gái anh hùng – Trần Thị Lý]
Thành ngữ có phải biện pháp tu từ không ?
Kết luận: Đây là các biện pháp tu từ phổ biến nhất mà các em cần ghi nhớ và nắm vững để làm bài thi dạng đọc hiểu trong môn ngữ văn nha.
Từ kháo tìm kiếm : biện pháp tu từ được sử dụng,các biện pháp tu từ là,tìm các biện pháp tu từ,chỉ ra 1 biện pháp tu từ,biện pháp tu từ về từ,biện pháp từ,cacs biện pháp tu từ,biện pháp tu từ khác biện pháp nghệ thuật,có mấy bptt,nhưng biện pháp tu từ,8 biện pháp tu từ,phép tu từ đó có tác dụng gì,hãy chỉ ra biện pháp tu từ,nghệ thuật tu từ,biển pháp tu từ,các biện pháp tu từ,các kiểu biện pháp tu từ,các biện pháp tư từ,nghệ thuật biện pháp tu từ,các biện pháp tu từ và,các biện pháp tu từ từ vựng,chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng,bp tu từ,từ láy có phải là biện pháp nghệ thuật không,các biện pháp tu từ về từ,biện pháp tu từ nghị luận,chỉ ra hai biện pháp tu từ,các biện phát tu từ,phép đối có phải biện pháp tu từ không,liệt kê biện pháp tu từ,biện pháp tu từ đặc sắc,các biện pháp tu từ nào,chỉ ra và nêu biện pháp tu từ,biện pháp tu từ nào được sử dụng,điệp từ có phải biện pháp tu từ không,biện pháp tu từ của câu,thành ngữ có phải là biện pháp tu từ không