Lễ cúng giao thừa hay còn gọi là lễ Trừ Tịch được các gia đình thực hiện vào giờ chính Tý, tức 0 giờ ngày 30 tháng Chạp. Lễ cúng giao thừa là một nghi lễ rất có ý nghĩa và thiêng liêng đối với gia đình người Việt. Nó chính là niềm hy vọng để xua đi những điều không may của năm cũ và chào đón những điều tốt lành, may mắn của năm mới.
Cúng giao thừa trong nhà hay cúng ngoài trời trước?
Cỗ cúng trong nhà là để cúng tổ tiên, còn mâm cỗ ngoài trời là cúng Trời, Phật và chư vị thần linh. Đầu tiên, bạn phải khấn Trời Phật và các vị thần trước, xin Trời Phật phù hộ, cầu quốc thái dân an, cầu cho sức khỏe gia đình bình an. Sau đó, bạn mới khấn lễ trong nhà. Như vậy, bạn đã có đáp án nên cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước rồi đấy.
2. Hướng dẫn buổi cúng giao thừa ngoài năm Tân Sửu 2021
Lễ cúng giao thừa ngoài trời được xem là có ý nghĩa quan trọng hơn. Gia chủ mong rằng qua buổi lễ, các vị thần hiểu được tấm chân thành và ban phước phù hộ.
2.1 Mâm cúng giao thừa ngoài trời
Mỗi vùng miền sẽ có những mâm cúng khác nhau, nhưng mâm cúng cơ bản sẽ gồm:
- Thủ lợn hoặc có thể thay bằng gà trống tơ
- Bánh chưng
- Đèn nến
- Vàng mã
- Hoa tươi
- Trầu cau
- Rượu, trà
Quan niệm dân gian cho rằng việc bàn giao, tiếp nhận công việc của các vị thần diễn ra rất nhanh. Vì thế, họ chỉ có thể ăn vội vàng hoặc ngang qua để chứng kiến tấm lòng chân thành của gia chủ. Do đó, mâm cỗ cúng thường đặt ngoài cửa chính. Gia chủ nên đặt mâm cỗ cúng hướng Bắc hoặc hướng Đông, tùy vào hướng nhà. Khi đặt mâm cỗ, bạn cần chú ý để ở nơi sạch sẽ. Thêm vào đó, bạn nên đặt trên mâm thêm 1 bát gạo, đĩa muối sau khi cúng thì đem rắc xung quanh nhà để trừ tịch.
Cúng giao thừa
Nam mô A-di-đà Phật
Nam mô A-di-đà Phật
Nam mô A-di-đà Phật
Kính lạy:
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần
Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán Quan.
Con kính lạy ngài đương niên thiên quan Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Hổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn Thần.
Nay là phút giao thừa năm Canh Tý với năm Tân Sửu
Chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà:…, ấp/khu phố:…, xã/phường …, quận/huyện/ thành phố …, tỉnh/thành phố …
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng-đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật
Nam mô A-di-đà Phật
Nam mô A-di-đà Phật [3 lạy]
2. Hướng dẫn buổi cúng giao thừa trong nhà năm Tân Sửu 2021
Lễ cúng trong nhà là buổi lễ cảm ơn ông bà, tổ tiên đã phù hộ cho con cháu trong một năm qua. Hơn nữa, gia chủ trong buổi lễ này xin được phù hộ độ trì cho gia đình của mình. Gia chủ cũng mong ước vạn sự như ý, mạnh khỏe, may mắn trong năm mới…
3.1 Mâm cúng giao thừa trong nhà
Mâm cúng giao thừa trong nhà dành cho những người thân của gia đình nhưng cũng cần được tôn trọng và chuẩn bị kỹ càng. Mâm cúng cơ bản sẽ gồm:
- Mâm cúng mặn với các món ăn truyền thống ngày Tết như: Gà luộc, bánh chưng, giò bột, xôi đỗ, canh bí… Tùy thuộc vào từng địa phương mà các món ăn sẽ được thay đổi khác nhau.
- Mâm ngũ quả
- Hoa, nến, cau trầu
- Tiền vàng mã, mũ loại không có cánh chuồn
Sau khi cung kính bày lễ lên bàn thờ gia tiên, đốt đèn nến, thắp hương, gia chủ thành kính đọc văn khấn. Trước khi khấn mời tổ tiên về ăn Tết cùng với con cháu phải khấn xin Thổ Công, tức là vị thần cai quản trong nhà để xin phép cho tổ tiên về ăn Tết.
Lễ cúng giao thừa trong nhà
3.2 Bài khấn giao thừa trong nhà
Nam mô A-di-đà Phật.
Nam mô A-di-đà Phật.
Nam mô A-di-đà Phật.
Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.
Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật.
Nam mô Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh.
Nay phút giao thừa năm Kỷ Hợi với năm Canh Tý.
Chúng con là : …sinh năm: …, hành canh: … tuổi, ngụ tại số nhà …, ấp/khu phố …, xã/phường …, quận/huyện/thành phố …, tỉnh/thành phố …
Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật- Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ thần, Phúc đức chính thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các ngài bản gia Táo phủ thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ tiên linh, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô dì tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật.
Nam mô A-di-đà Phật.
Nam mô A-di-đà Phật. [3 lạy]
Cúng giao thừa đón năm mới bình an, đầm ấm
Qua bài viết trên, chúng tôi đã giải đáp thắc mắc nên cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước của bạn. Đồng thời, bài viết này cũng có chia sẻ thêm những kinh nghiệm để giúp bạn tổ chức một buổi lễ giao thừa hoàn hảo. Phong Thủy Tam Nguyên chúc bạn và gia đình có một năm mới Tân Sửu đầy hứa hẹn, trọn vẹn.
Theo quan niệm dân gian, mỗi năm sẽ có các vị thần khác nhau về cai quản hạ giới. Hết năm, các vị thần sẽ bàn giao cho những vị thần mới tới cai quản. Bởi vậy, để "tống cựu nghênh tân" [tiễn thần cũ, đón thần mới], các gia đình thường chuẩn bị 2 mâm cỗ: Một mâm cỗ trong nhà cúng tổ tiên và một mâm cỗ ngoài trời cúng các vị thần.
Theo nghệ nhân dân gian Ánh Tuyết, vào thời khắc chuyển giao năm mới và năm cũ, nên thực hiện cỗ cúng ngoài trời trước rồi mới tới trong nhà: "Mâm cỗ cúng Giao thừa đã là lễ nghi truyền thống từ xưa đến nay. Ai cũng quan niệm thời khắc năm cũ đi qua và năm mới đến là thời khắc hết sức thiêng liêng nên nhà nhà người người đều cầu mong bình an. Cỗ cúng trong nhà cũng là cúng tổ tiên, ông bà còn mâm cỗ ngoài trời là cúng trời, Phật.
Bao giờ cũng phải khấn ngoài trời, khấn Phật và các quan trước, xin trời Phật phù hộ, cầu dân an quốc thái, cầu cho sức khỏe gia đình bình an sau đó mới lễ trong nhà. Nếu lễ trong nhà trước là quan niệm không đúng lắm vì cao nhất là trời Phật rồi mới đến ông bà, tổ tiên nhà mình", nghệ nhân Ánh Tuyết chia sẻ.
Về thời điểm tiến hành nghi lễ cúng Giao thừa ngoài trời thường sẽ đúng giờ tý tức 12 giờ đêm 30 tháng Chạp. Sau đó, trở vào để cúng ông bà tổ tiên nhà mình.
Về những món ăn bày biện trên mâm cỗ cúng, nghệ nhân Ánh Tuyết cho rằng, đó là điều không bắt buộc mà nên "tùy tiền biện lễ", quan trọng là cái tâm, khả năng bao nhiêu bày lễ bấy nhiêu miễn là có tâm.
Tuy nhiên, vẫn có những món đồ đã trở thành truyền thống, hầu như được các gia đình sử dụng sẽ là cặp bánh chưng, gà lễ [gà lễ phải là gà trống tơ chưa đạp mái], đĩa xôi gấc và bát canh măng. Còn các món ăn khác tùy vào điều kiện của từng gia đình, quan trọng nhất vẫn là ở tại tâm.
Khi cúng Giao thừa trong nhà, tất cả thành viên trong gia đình đứng trang nghiêm trước bàn thờ, khấn tổ tiên để xin được các cụ phù hộ độ trì trong năm mới, cầu an khang thịnh vượng, sức khỏe tốt.
Văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời - Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn Hóa Thông tin.
Nam mô A Di Đà Phật [ Ba lần ] .
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Kính lạy :
- Đức đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật .
- Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần .
- Ngài Cựu niên Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan
- Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
- Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .
- Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa . Ngài định Phúc Táo quân . Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn
Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này .
Nay là giờ phút Giao thừa năm Canh Tý
Chúng con là :………………
Ngụ tại :………………….
Phút thiêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, Tam Dương khai Thái, vạn tượng canh tân. Nay Ngài Thái tuế chí đức tôn Thần trên vâng lệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt . Quan cũ về Triều để khuyết, lưu Phúc, lưu Ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban Tài tiếp Lộc. Nhân buổi tân Xuân, chúng con thành tâm sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cúng trần, dâng lên trước Án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời : Ngài Cựu niên đương cai Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần,
Lý Tào phán quan, Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan. Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương . Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Ngài Phúc Đức chính Thần. Các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long mạch tài Thần. Ngài Bản Gia Táo Quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này. Cúi xin giáng lâm trước Án, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình n , tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám .
Cẩn cáo.