Đề kiểm tra giữa học kì I Ngữ văn 10 - Đề số 15 được biên soạn theo hình thức tự luận có lời giải chi tiết giúp các em ôn tập hiệu quả chuẩn bị cho bài kiểm tra trên lớp
Đề bài
I. ĐỌC HIỂU [3,0 điểm]
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Mấy ngày mẹ về quê
Là mấy ngày bão nổi
Con đường mẹ đi về
Cơn mưa dài chặn lối
Hai chiếc giường ướt một
Ba bố con nằm chung
Vẫn thấy trống phía trong
Nằm ấm mà thao thức
Nghĩ giờ này ở quê
Mẹ cũng không ngủ được
Thương bố con vụng về
Củi mùn thì lại ướt
Nhưng chị vẫn hái lá
Cho thỏ mẹ, thỏ con
Em thì chăm đàn ngan
Sáng lại chiều no bữa
Bố đội nón đi chợ
Mua cá về nấu chua
Thế rồi cơn bão qua
Bầu trời xanh trở lại
Mẹ về như nắng mới
Sáng ấm cả gian nhà.
[Mẹ vắng nhà ngày bão – Đặng Hiển]
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.
Câu 2: Nội dung chính của văn bản trên là gì?
Câu 3: Tìm và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ cuối.
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn [không quá 10 dòng] phát biểu cảm nghĩ của anh/chị về mẹ.
II. LÀM VĂN [7,0 điểm]
Vẻ đẹp những bài ca dao:
- Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ dưới chợ biết vào tay ai
- Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen
Ai ơi nếm thử mà xem
Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi
- Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân
Lời giải chi tiết
I. ĐỌC HIỂU
Câu 1:
- Phương thức biểu đạt: tự sự, biểu cảm
Câu 2:
- Nội dung chính: Văn bản Mẹ vắng nhà ngày bão có hình thức là một bài thơ nhưng đã kể câu chuyện mẹ vắng nhà trong những ngày mưa bão. Nhà chỉ còn ba bố con chăm lo việc nhà dù còn nhiều lúng túng, vất vả. Niềm vui sướng khi mẹ trở về.
Câu 3:
- Biện pháp tu từ: so sánh
- Tác dụng:
+ Hình ảnh mẹ vềsau cơn bão được so sánh với nắng mới, xua tan đi cái u ám của những ngày giông bão, làm sáng ấm cả gian nhà. Nắng là ánh mặt trời nhưng cao hơn là hơi ấm thương yêu toả ra từ lòng mẹ.
+ Lời thơ cũng là lời kể, lời tâm sự của người con khi mẹ trở về cũng là lúc cơn bão qua đi. Hình ảnh người mẹ trở về trong nắng ấm, sưởi ấm lòng con sau những ngày rét buốt.
+ Biện pháp so sánh giúp tác giả vừa thể hiện niềm vui khi mẹ về; tình cảm yêu quý của con với mẹ và đề cao vai trò của người mẹ trong cuộc sống của con
Câu 4:
- Về hình thức: Học sinh viết đúng hình thức đoạn văn và dung lượng không quá 10 dòng.
-Về nội dung: Học sinh phát biểu những cảm nghĩ chân thành về người mẹ của mình. Ví dụ: kính trọng mẹ, yêu quý mẹ, biết ơn mẹ,..
II. LÀM VĂN
* Giới thiệu khái quát ca dao - lời thơ trữ tình dân gian, thường kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng , được sáng tác nhằm diễn tả thế giới nội tâm của người bình dân xưa àTiếng hát than thân là một trong những biểu hiện.
* Cảm nhận về những vẻ đẹp ba bài ca dao
- Vẻ đẹp chung: đề tài than thân, cùng bắt đầu bằng công thức ngôn từ “ thân em như…”, là lời chung về giá trị con người và thân phận nhỏ bé, tội nghiệp, là tiếng lòng cất lên từ chính cuộc đời bị phụ thuộc của những người con gái/ phụ nữ trong xã hội xưa đồng thời là tiếng nói khẳng định giá trị, phẩm chất của họ.
- Vẻ đẹp riêng mỗi bài từ những lời than mang sắc thái riêng được diễn tả bằng những hình ảnh so sánh, ẩn dụ khác nhau:
+ Nhân vật trữ tình ý thức được sắc đẹp, giá trị, tuổi xuân của mình [qua hình ảnh so sánh thân phận như tấm lụa đào] nhưng đồng thời cũng lo lắng, băn khoăn dự cảm về tương lai thân phận: không biết rơi vào tay ai, được đối xử thế nào…Nỗi băn khoăn bắt nguồn từ hoàn cảnh xã hội xưa - trọng nam khinh nữ, thân phận người con gái bị phụ thuộc tam tòng tứ đức, không có quyền quyết định số phận của mình. Sự đối lập hai dòng thơ là sự thấm thía nỗi lo và nỗi đau của người con gái.
+ Nhân vật trữ tình ý thức khẳng định giá trị thực sự- vẻ đẹp nội tâm [qua hình ảnh so sánh “củ ấu gai” cùng phép so sánh bổ sung], bày tỏ lời tâm tình, mong muốn được hiểu, được yêu thương bởi phẩm chất trong trắng, cao đẹp, ngọt bùi bên trong. Số lượng câu chứa đựng cả nỗi ngậm ngùi chua xót bởi giá trị không được ai biết đến.
+ Nhân vật trữ tình thể hiện sắc thái than thân rõ nhất bởi lời khẳng định về những sự phũ phàng mà bản thân phải chấp nhận “người khôn rửa mặt người phàm rửa chân”
- Vẻ đẹp lời than thân bày tỏ trong hình thức thể loại thơ lục bát với âm điệu triền miên da diết, hàm súc trong cách sử dụng những hình ảnh quen thuộc nhưng giàu sức gợi, ngôn từ bình dị, gần gũi lời ăn tiếng nói hàng ngày, giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ, đối lập… đặc biệt lối diễn đạt bằng một số công thức ngôn từ…
Loigiaihay.com
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Ngữ Văn 10 - Xem ngay
60 điểm
NguyenChiHieu
Đọc hiểu Mẹ vắng nhà ngày bão – Đặng Hiển
Tổng hợp câu trả lời [1]
I. ĐỌC HIỂU [3 điểm] Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: Mấy ngày mẹ về quê Là mấy ngày bão nổi Con đường mẹ đi về Cơn mưa dài chặn lối Hai chiếc giường ướt một Ba bố con nằm chung Vẫn thấy trống phía trong Nằm ấm mà thao thức Nghĩ giờ này ở quê Mẹ cũng không ngủ được Thương bố con vụng về Củi mùn thì lại ướt Nhưng chị vẫn hái lá Cho thỏ mẹ, thỏ con Em thì chăm đàn ngan Sáng lại chiều no bữa Bố đội nón đi chợ Mua cá về nấu chua Thế rồi cơn bão qua Bầu trời xanh trở lại Mẹ về như nắng mới Sáng ấm cả gian nhà. [Mẹ vắng nhà ngày bão – Đặng Hiển] Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. Câu 2: Nội dung chính của văn bản trên là gì? Câu 3: Tìm và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ cuối. Câu 4: Viết đoạn văn ngắn [không quá 10 dòng] phát biểu cảm nghĩ của anh/chị về mẹ. Đáp án và thang điểm PHẦN I: ĐỌC HIỂU [3 điểm] Câu 1: [0,5 điểm] - Phương thức biểu đạt: tự sự, biểu cảm Câu 2: [0,5 điểm] - Nội dung chính: Văn bản Mẹ vắng nhà ngày bão có hình thức là một bài thơ nhưng đã kể câu chuyện mẹ vắng nhà trong những ngày mưa bão. Nhà chỉ còn ba bố con chăm lo việc nhà dù còn nhiều lúng túng, vất vả. Niềm vui sướng khi mẹ trở về. Câu 3: [1 điểm] - Biện pháp tu từ: so sánh - Tác dụng: + Hình ảnh mẹ vềsau cơn bão được so sánh với nắng mới, xua tan đi cái u ám của những ngày giông bão, làm sáng ấm cả gian nhà. Nắng là ánh mặt trời nhưng cao hơn là hơi ấm thương yêu toả ra từ lòng mẹ. + Lời thơ cũng là lời kể, lời tâm sự của người con khi mẹ trở về cũng là lúc cơn bão qua đi. Hình ảnh người mẹ trở về trong nắng ấm, sưởi ấm lòng con sau những ngày rét buốt. + Biện pháp so sánh giúp tác giả vừa thể hiện niềm vui khi mẹ về; tình cảm yêu quý của con với mẹ và đề cao vai trò của người mẹ trong cuộc sống của con Câu 4: [1 điểm] - Về hình thức: Học sinh viết đúng hình thức đoạn văn và dung lượng không quá 10 dòng. -Về nội dung: Học sinh phát biểu những cảm nghĩ chân thành về người mẹ của mình. Ví dụ: kính trọng mẹ, yêu quý mẹ, biết ơn mẹ,..
Câu hỏi hay nhất cùng chủ đề
- Đoạn trích đề cập đến vấn đề gì ?
- Đọc hiểu Theo Báo CAND số 62
- Bêlinxki đã viết: “Bất cứ thi sĩ vĩ đại nào, sở dĩ họ vĩ đại bởi vì những đau khổ và hạnh phúc của họ bắt nguồn từ khoảng sâu thẳm của lịch sử xã hội; bởi vì họ là khí quan và đại biểu của xã hội, của thời đại và của nhân loại.” [Dẫn theo Lý luận văn học, Phương Lựu, NXB Giáo dục 1997, tr. 361] Từ ý kiến trên, anh/chị hiểu như thế nào về sự vĩ đại của Nguyễn Du qua tác phẩm Truyện Kiều.
- Đọc hiểu Những kết quả nghiên cứu gần đây của nhiều nhà Việt ngữ học
- Có ý kiến cho rằng: Những thói xấu ban đầu là người khách qua đường, sau trở nên người bạn thân ở chung nhà và kết cục biến thành ông chủ nhà khó tính. Anh [chị] thấy ý kiến này như thế nào?
- Đọc hiểu Trái tim người thầy
- Câu 1: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: Trong những giấc mơ của không ít các bạn trẻ, đặc biệt là các cô gái, có chuyện ước gặp thần tượng ngoài đời thực. Họ phải…tốn kha khá tiền để đến sân vận động nhòm mặt thần tượng, có người về nhà mặt mày tái mét, áo quần đứt cúc tuột khuy. Chỉ có điều đáng nói là thần tượng đến, rồi đi, để lại những dư âm đáng ghét. Khi “ diễn giao lưu” họ cố gắng bộc lộ niềm yêu mến của mình với bao nhiêu khán giả. Những cái hôn gió, những lời nói có cánh và những hứa hẹn hết mình với nghệ thuật… Nhưng những bó hoa được bỏ lại trên sân khấu, nét mặt lạnh lùng khi đi giữa hàng rào bảo vệ, những pha cắt đuôi quá quắt trước làn sóng báo chí của họ… thật khó để nói tình yêu ấy thật lòng. Đã vậy, chỉ sau vài sô diễn, một số người đã có những phát biểu không mấy thiện cảm về khán giả. [ Theo Báo CAND số 62] a] Chỉ ra 1 phép liên kết câu có trong đoạn trích trên. b] Bạn hiểu như thế nào về câu văn sau: “Những bó hoa được bỏ lại trên sân khấu, nét mặt lạnh lùng khi đi giữa hàng rào bảo vệ , những pha cắt đuôi quá quắt trước làn sóng báo chí của họ… thật khó để nói tình yêu ấy thật lòng.” c] Nêu nội dung chính của đoạn trích trên d] Thông qua đoạn trích trên, em rút ra bài học gì cho bản thân. [Trả lời trong khoảng 3 - 5 dòng]. Câu 2: Có ý kiến cho rằng: Sống trải nghiệm là lối sống rất cần thiết với giới trẻ hiện nay. Em có đồng tình với nhận định trên không? Hãy viết một bài văn ngắn [khoảng 1 trang giấy thi] trình bày suy nghĩ của mình.
- Biện pháp tu từ trong bài Thề nguyền?
- Stephen R.Covey chia sẻ: Khi lắng nghe thấu hiểu, bạn không chỉ nghe bằng tai, mà quan trọng hơn, bạn còn nghe bằng mắt và con tim. Bạn lắng nghe để cảm nhận, để giải nghĩa, để hiểu được hành vi của người khác. [Stephen R.Covey, 7 thói quen để thành đạt, Vũ Tiến Phúc dịch, NXB Tổng hợp TP.HCM, 2016, tr.353] Từ ý kiến trên, em hãy viết một đoạn văn [khoảng 200 chữ] trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc lắng nghe thấu hiểu đối với mỗi người trong cuộc sống.
- Đọc hiểu: Lần lữa “căn bệnh” khó chữa của người trẻ