Nghị quyết Đại hội 17 Đảng bộ thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2020-2025 xác định đến năm 2025, thành phố phấn đấu đưa 5 huyện, gồm: Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Đan Phượng, Thanh Trì phát triển thành quận. Thành phố đã có nhiều giải pháp để đầu tư đồng bộ, phát triển các huyện thành quận.
Tuy nhiên, đến nay, việc thực hiện triển khai các tiêu chí lên quận còn chậm. Huyện Đông Anh đạt 26/27 tiêu chí, huyện Gia Lâm đạt 25/27 tiêu chí. Huyện Đông Anh còn 1 tiêu chí chưa đạt là tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật, song để hoàn thành tiêu chí này, phải đầu tư hệ thống thu gom dẫn nước thải trên địa bàn huyện về Nhà máy xử lý nước thải Bắc Thăng Long, hiện nay dự án này chưa được đầu tư. Cân đối thu, chi ngân sách và Cơ sở y tế cấp đô thị. Nhóm thứ hai gồm các huyện: Đan Phượng, Thanh Trì, Hoài Đức còn thiếu từ 3 đến 6 tiêu chí để phát triển thành quận.
Việc triển khai thực hiện các tiêu chí từ xã lên phường còn nhiều vướng mắc hơn. Một số địa phương đạt tỷ lệ thấp. Từ xã lên phường có 15 tiêu chí, nhưng ngay cả địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao như huyện Gia Lâm mới đạt 9/15 tiêu chí, 20/22 xã, thị trấn chưa đạt; một số huyện như: Đan Phượng còn thiếu tới 9 tiêu chí, Hoài Đức thiếu 8 tiêu chí...
Đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, khối lượng công việc để hoàn thành các tiêu chí chưa đạt là rất lớn. Về khách quan, một số tiêu chí trong Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13 của Ban Thường vụ Quốc hội mới chỉ nêu ra mà chưa hướng dẫn cách tính rõ ràng, cụ thể [mật độ đường giao thông đô thị]; một số tiêu chí của ngành thống kê quy định cho tiêu chí huyện thành quận, song đối chiếu theo quy định chuyên ngành không được quy định cho cho cấp huyện, xã do đó không có cơ sở tính toán, đánh giá.
Sau khi đánh giá tình hình, Sở Kế hoạch và Đầu tư dự kiến đến năm 2025 sẽ có 2 huyện sẽ có khả năng hoàn thành đề án là huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm; 3 huyện còn lại: Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng có số lượng tiêu chí chưa hoàn thành còn nhiều [từ 3 đến 6 tiêu chí], việc hoàn thành đề án đến năm 2025 sẽ khó khả thi.
Từ thực tế trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất Ban Chỉ đạo Thành phố xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện như sau: huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành 2022-2025; còn 3 huyện còn lại rà soát, báo cáo Ban Chỉ đạo xem xét điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành.
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo xây dựng, phát triển 5 huyện thành quận mới đây, Phó Bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến đánh giá cao việc 5 huyện và các sở, ngành đã rất cố gắng, chủ động làm việc để rà soát lại các tiêu chí để triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới.
Đồng chí đề nghị, thời gian tới, Ban Chỉ đạo tiếp tục làm việc với từng huyện, sở, xác định lộ trình và tới đây báo cáo với Thường vụ Thành ủy Hà Nội quyết tâm phấn đấu đến năm 2023 để hai huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận. Ngoài ra, tính toán lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính sau khi các huyện lên quận.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh phát biểu tại hội nghị - Ảnh: UBND TP Hà Nội
Ngày 2-6, Thành ủy Hà Nội đã tổ chức Hội nghị Ban chỉ đạo xây dựng, phát triển 5 huyện thành quận của TP Hà Nội. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh - trưởng ban chỉ đạo - chủ trì hội nghị.
Tại đây, Sở Kế hoạch và đầu tư, các đơn vị liên quan và 5 huyện [Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng] báo cáo tình hình, từ đó có định hướng để đẩy nhanh tiến độ triển khai.
Ông Nguyễn Văn Đức - phó giám đốc Sở Kế hoạch và đầu tư Hà Nội - cho biết qua báo cáo của 5 huyện cho thấy, sau khi rà soát, đánh giá và thống nhất với các sở chuyên ngành, kết quả có 4 huyện [Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức và Đan Phượng] thực hiện các tiêu chí vẫn giữ nguyên so với thời điểm ban chỉ đạo của TP họp tháng 12-2021. Riêng huyện Đông Anh sau khi rà soát và tích cực thực hiện, đạt tăng thêm 5 tiêu chí.
"Trên cơ sở kết quả thực hiện đề án, huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm đã đề xuất UBND TP giao nhiệm vụ xây dựng đề án thành lập quận, các xã thành phường và được UBND TP đồng ý chủ trương", ông Đức nói.
Sở này cũng đề xuất Ban chỉ đạo TP xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện như sau: huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành vào năm 2022-2025; 3 huyện còn lại rà soát, báo cáo ban chỉ đạo xem xét điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành đề án.
Phó bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến cho biết thời gian tới, các đơn vị liên quan sẽ phải xác định lộ trình và tới đây báo cáo với thường vụ để quyết tâm phấn đấu đến năm 2023 hai huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận.
Ngoài ra, tính toán lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính sau khi các huyện lên quận. Tiếp tục rà soát lại các chính sách còn lại để thực hiện việc phân cấp cho các địa phương…
Kết luận phiên họp, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh cho biết, ban chỉ đạo sẽ tập hợp lại
các ý kiến xác đáng tại hội nghị và ban hành thông báo kết luận cuộc họp để làm căn cứ cho các đơn vị tiếp tục triển khai nhiệm vụ phát triển 5 huyện lên quận trong thời gian tiếp theo.
Chủ tịch UBND TP Chu Ngọc Anh cũng nêu những khó khăn đều đã được xác định và đã có giải pháp. Trên cơ sở đó, các sở, ngành và 5 huyện cần rà soát lại các nhiệm vụ cùng với giải pháp và báo cáo ban chỉ đạo trong tháng 6-2022.
Đối với các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của UBND TP, Chủ tịch UBND TP Chu Ngọc Anh giao nhiệm vụ cụ thể tới các phó chủ tịch phụ trách theo thẩm quyền và các sở, ngành tiếp tục phối hợp để tháo gỡ khó khăn cho 5 huyện.
Trước đó, UBND TP Hà Nội đã phê duyệt đề án phát triển lên quận đối với huyện Hoài Đức với mục tiêu huyện lên quận vào năm 2020; đối với 4 huyện còn lại là Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Đan Phượng được đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ lên quận.
UBND TP cũng đã bố trí hơn 10.600 tỉ đồng trong giai đoạn 2016-2020 để đầu tư các dự án cấp TP trên địa bàn 5 huyện.