Đái tháo đường là một bệnh mãn tính không lây, đang ngày một gia tăng nhanh chóng trên toàn thế giới. Nguyên nhân có thể là do di truyền trong gia đình, hoặc do thay đổi lối sống dẫn đến thừa cân, béo phì [ví dụ: quá nhiều căng thẳng stress, ít vận động, thói quen ăn quá nhiều thức ăn giàu năng lượng…]
Theo Hiệp hội đái tháo đường Mỹ [ADA] năm 2015, để chẩn đoán bệnh đái tháo đường thì cần dựa vào 1 trong 4 tiêu chí sau đây:
1. Glucose huyết tương lúc đói [fasting plasma glucose: FPG] ≥ 7 mmol/L. Bệnh nhân phải nhịn ăn [không uống nước ngọt, có thể uống nước lọc, nước đun sôi để nguội] ít nhất 8 giờ [thường phải nhịn đói qua đêm từ 8 -14 giờ], hoặc:
2. Glucose huyết tương ở thời điểm sau 2 giờ làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống 75g [oral glucose tolerance test: OGTT] ≥ 11,1 mmol/L.
3. HbA1c ≥ 6,5% [48 mmol/mol]. Xét nghiệm này phải được thực hiện ở phòng thí nghiệm được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế.
4. Ở bệnh nhân có triệu chứng kinh điển của tăng glucose huyết hoặc mức glucose huyết tương ở thời điểm bất kỳ ≥ 11,1 mmol/L
Trong điều kiện thực tế tại Việt Nam, 2 phương pháp đơn giản và hiệu quả được Bộ y tế khuyến cáo nên dùng để chẩn đoán đái tháo đường là định lượng glucose huyết tương lúc đói và xét nghiệm HbA1c được đo tại phòng xét nghiệm được chuẩn hóa quốc tế.
XÉT NGHIỆM HBA1C LÀ GÌ? TẠI SAO CÓ THỂ ĐƯỢC DÙNG TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ THEO DÕI KIỂM SOÁT BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG?
Glucose kết hợp với hemoglobin [Hb] liên tục và gần như không hồi phục trong suốt 120 ngày đời sống của hồng cầu. Khi nồng độ glucose máu tăng cao hơn mức bình thường trong thời gian đủ dài, glucose sẽ phản ứng với Hb mà không cần sự xúc tác của enzyme tạo thành hemoglobin bị glycosyl hóa.
Hồng cầu có 3 loại Hb: HbA1 chiếm 97- 99%, HbA2 chiếm 1- 3%, HbF 6.5%: lượng glucose trong máu tăng cao, lượng đường huyết của người bệnh đang không được kiểm soát tốt, bệnh nhân nhân có thể mắc các bệnh lý tiểu đường, suy thận, ngộ độc chì,...
Khi chỉ số HbA1c < 4 %: lượng glucose trong máu giảm thấp. Nguyên nhân có thể do đang mang thai, mới hiến máu, cắt lách, hoặc đang mắc phải các bệnh lý như thiếu máu, thiếu sắt, thời gian sống của hồng cầu ngắn, sử dụng quá liều vitamin C, E,...
3. Những điều cần lưu ý khi xét nghiệm tiểu đường
Xét nghiệm này không yêu cầu người bệnh phải có sự chuẩn bị đặc biệt nào. Người bệnh cũng không cần nhịn ăn như các loại xét nghiệm máu thông thường, do đó người bệnh có thể làm xét nghiệm HbA1c vào bất kỳ thời điểm nào đều không gây ảnh hưởng đến kết quả.
Trước khi tiến hành xét nghiệm, người bệnh cần:
- Việc tạm dừng sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh tiểu đường cũng là điều không cần thiết.
- Không uống rượu, bia, các đồ uống chứa cồn hoặc các chất kích thích như: cà phê, thuốc lá,...
- Hạn chế ăn uống thức ăn chứa nhiều tinh bột, chất béo, nhiều đạm,...
- Uống đủ nước, nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, tạo tinh thần thoải mái. Hơn thế nữa, việc bổ sung đầy đủ nước cũng là yếu tố giúp cơ thể không bị mất nước và có kết quả xét nghiệm chính xác hơn.
Sau quá trình lấy mẫu xét nghiệm, người bệnh có thể quay trở lại sinh hoạt và ăn uống như bình thường.
Người bệnh không cần quá lo lắng vì trước khi tiến hành xét nghiệm, bác sĩ đều sẽ thông tin cụ thể về những điều cần lưu tâm.
Theo dõi, kiểm soát chỉ số HbA1c trong máu
4. Các đối tượng được chỉ định xét nghiệm HbA1c
Đây là xét nghiệm được chỉ định trong chẩn đoán, điều trị bệnh lý tiểu đường. Ngoài ra, còn được sử dụng như xét nghiệm tầm soát tiểu đường đối với các trường hợp sau:
- Đánh giá nguy cơ tiểu đường thai kỳ đối với những phụ nữ mang thai lần đầu.
- Bệnh nhân nghi ngờ mắc tiểu đường type 2 và giai đoạn tiền tiểu đường.
- Khi xuất hiện các dấu hiệu cho thấy nồng độ glucose trong máu tăng như: uống nước nhiều, đi tiểu nhiều, liên tục, mệt mỏi, sụt cân,...
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường.
- Trường hợp người bệnh có tiền sử mắc bệnh tim, ít vận động.
- Đói thường xuyên, liên tục, ngay cả khi mới ăn xong có thể do thiếu insulin dẫn đến cơ thể không hấp thu năng lượng.
- Người thừa cân, béo phì, rối loạn chuyển hóa, có chỉ số BMI cao hơn 23.
5. Cách giúp kiểm soát đường huyết trong máu
Đường huyết được kiểm soát tốt nhất khi chỉ số HbA1c < 6.5%, các cách giúp kiểm soát đường huyết tốt nhất như sau:
- Có chế độ luyện tập và rèn luyện sức khỏe hợp lý, điều độ.
- Kiểm soát lượng tinh bột trong thức ăn, kiểm soát lượng đạm, chế độ ăn hợp lý, tăng cường các thực phẩm nhiều chất xơ, ăn thêm trái cây.
- Hạn chế rơi vào tình trạng stress hoặc căng thẳng, cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức, ngủ đủ giấc,...
Đối với bệnh nhân tiểu đường, việc kiểm soát lượng đường trong máu tốt giúp ngăn ngừa xuất hiện các biến chứng tiểu đường xảy ra, còn đối với người bình thường, việc kiểm soát lượng đường huyết tốt giúp phòng tránh tiểu đường.
6. Xét nghiệm HbA1c ở đâu an toàn, uy tín và đảm bảo chất lượng?
Ngày nay, với sự phát triển tiên tiến của y học hiện đại, bệnh nhân có nhiều sự lựa chọn về các bệnh viện, cơ sở y tế trong khám chữa bệnh. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên có sự tham khảo, cân nhắc hợp lý để có sự lựa chọn tốt nhất, tránh trường hợp “tiền mất, tật mang”.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tự hào là đơn vị y tế được nhiều khách hàng tin tưởng và lựa chọn để thực hiện xét nghiệm HbA1c trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về tiểu đường. Với Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 12189:2012 cùng đội ngũ y bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang lại dịch vụ khám chữa bệnh tốt nhất cho khách hàng.
Xét nghiệm HbA1c ở đâu an toàn, uy tín và đảm bảo chất lượng
Ngoài ra MEDLATEC còn hỗ trợ bệnh nhân lấy mẫu xét nghiệm tại nhà để tiết kiệm chi phí và công sức đi lại cho bệnh nhân. Kết quả sẽ được trả tận nhà hoặc qua các phương thức liên lạc online.
Nếu còn vấn đề thắc mắc về xét nghiệm HbA1c hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn và giải đáp cụ thể.