Trên thực tế thường gặp các hỗn hợp, chất tinh khiết hoàn toàn là cực hiếm. Do đó cần phải tách chất để sử dụng chất tinh khiết [chất nguyên chất]. Vậy có cách nào để tách các chất ra khỏi hỗn hợp không?
I. Nguyên tắc tách chất
Trong tự nhiên và cuộc sống, ta gặp rất nhiều hiện tượng tách chất ra khỏi hỗn hợp theo những cách khác nhau.
Phù sa trong nước sông lắng xuống, tách khỏi nước
Làm bay hơi nước biển, thu được muối ăn
Trong các ví dụ trên, hạt phù sa nặng hơn nước nên lắng xuống đáy sông, muối ăn không bị bay hơi nên làm cho nước biển bay hơi sẽ thu được muối rắn. Vậy có thể tách các chất trong hỗn hợp dựa trên sự khác nhau về tính chất của chúng.
II. Một số cách tách chất
1. Lắng, gạn và lọc
Trong không khí thường có lẫn bụi. Khi lặng gió, sau một thời gian, hạt bụi nặng hơn tự động lắng xuống, giúp làm sạch không khí một cách tự nhiên. Đối với nước đục do bị lẫn đất, bùn, khi để yên, các hạt bùn, đất nặng hơn nước sẽ lắng xuống đáy. Gạn lấy lớp nước ở phía trên ta được nước trong hơn.
@1659178@
Khi các hạt chất rắn lơ lửng, khó lắng xuống, ta có thể lọc để tách chúng ra khỏi chất lỏng hoặc chất khí. Để lọc chất rắn ra khỏi chất lỏng, ta thường dùng phễu lót giấy lọc. Giấy lọc chứa những lỗ nhỏ li ti. Khi chất lỏng chảy qua giấy lọc, những hạt chất rắn có kích thước lớn hơn lỗ này sẽ bị giữ lại.
Bộ dụng cụ lọc đơn giản
2. Cô cạn
Khi chất rắn tan trong chất lỏng, hoặc kích thước hạt chất rắn quá nhỏ không lọc được, làm thế nào để tách chất rắn ra khỏi chất lỏng?
Người ta có thể tách muối ăn từ nước muối bằng cách đun nóng dung dịch này cho đến khi nước bay hơi hết, còn lại muối. Người làm nuối cũng biết lợi dụng nắng, gió để nước bay hơi, thu được muối ăn.
Đun nước bay hơi, thu được muối
Phương pháp cô cạn dùng để tách chất tan rắn ra khỏi dung dịch hoặc huyền phù bằng cách làm cho dung môi bay hơi, thu được chất rắn còn lại. Lưu ý rằng dung dịch chất tan rắn khi bay hơi chỉ có dung môi bay hơi, chất tan không bay hơi thu được ở dạng rắn.
Để cô cạn dung dịch nhanh có thể tăng nhiệt độ [đun sôi], thổi khí trên mặt thoáng và tăng diện tích mặt thoáng.
@1659232@
Khi hai chất lỏng không tan vào nhau, hỗn hợp sẽ tách thành hai lớp chất lỏng riêng biệt. Dùng cách dụng cụ như bình chiết, phễu chiết ta có thể tách hai chất lỏng ra.
Tách dầu ăn khỏi nước bằng phễu chiết
@1659326@
Dựa vào các tính chất khác nhau có thể áp dụng cách phù hợp để tách chất ra khỏi hỗn hợp:
1. Lọc [tách chất rắn không tan ra khỏi chất lỏng].
2. Lắng [tách các chất rắn lơ lửng nặng hơn ra khỏi các chất nhẹ hơn].
3. Cô cạn [tách các chất khó bay hơi ra khỏi các chất dễ bay hơi].
4. Chiết [tách các chất lỏng không tan vào nhau ra khỏi nhau].
TÁCH, TINH CHẾ CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP
I. HƯỚNG GIẢI
1. Tách bằng phương pháp vật lí
- Dựa vào tính chất: các chất thành phần luôn giữ nguyên tính chất của nó trong hỗn hợp
- Có thể sử dụng các cách sau: lọc, cô cạn, chưng cất phân đoạn làm đông đặc, chiết…
2. Tách bằng phương pháp hóa học
- Dùng phản ứng hóa học:
- Phương pháp này cần thỏa mãn các yêu cầu sau:
- Chỉ tác dụng lên một chất trong hỗn hợp cần tách.
- Sản phẩm tạo thành có thể tách dễ dàng ra khỏi hỗn hợp.
- Sản phẩm có khả năng tái tạo chất ban đầu.
II. BÀI TẬP MẪU
Bài 1. Tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp muối ăn.
Hướng dẫn giải: Đun sôi hỗn hợp, khi nhiệt độ hỗn hợp đạt 1000C thì nước bốc hơi, ta sẽ còn lại muối ăn.
Bài 2. Một hỗn hợp gồm dầu hỏa có lẫn nước, làm thế nào để tách nước ra khỏi dầu hỏa?
Hướng dẫn giải: Vì dầu hỏa nhẹ hơn nước và không tan trong nước, nên muốn tách nước ra khỏi hỗn hợp dầu hỏa, ta cho hỗn hợp vào phễu chiết, dầu nổi ở trên và nước ở phía dưới, mở khóa phễu chiết, tách nước ra trước sau đó đến dầu hỏa, ta được nước và dầu hỏa riêng biệt.
Bài 3. Tách khí oxi và CO2 ra khỏi hỗn hợp khí gồm khí oxi và CO2. Biết khí CO2 hòa hợp được với nước vôi trong dư tạo thành canxi cacbonat và canxi cacbonat nung tạo ra khí CO2 và chất khác.
Hướng dẫn giải: Cho hỗn hợp khí lội qua nước vôi trong dư ta thu được khí oxi [vì CO2 bị nước vôi trong giữ lại].
Lấy sản phẩm thu được [khí CO2 hòa hợp với nước vôi trong] nung ở nhiệt độ cao ta thu được khí CO2.
III. BÀI TẬP
Bài 1. Một hỗn hợp gồm nước và dầu ăn. Làm thế nào để tách chất thành từng chất riêng biệt.?
Bài 2. Muối ăn có lẫn bột lưu huỳnh. Làm thế nào để thu được muối ăn sạch?
Bài 3. Dựa vào tính chất khác nhau của nước và rượu, làm thế tách hỗn hợp gồm nước và rượu etylic?
Bài 4. Làm thế nào để tách khí oxi và khí nitơ ra khỏi hỗn hợp khí gồm nitơ và oxi. Biết nhiệt độ hóa lỏng của nitơ là – 1960C và oxi là – 1830C.
Bài 5. Khi axetylen có lẫn khí cacbonic. Làm thế nào để thu được khí axetylen tinh khiết?
Bài 6. Một hỗn hợp gòm bột sắt và đồng, có thể tách bằng cách sau:
A. Hòa tan vào nước B. Lắng, lọc
C. Dùng nam châm để hút D. Tất cả đều đúng.
Hãy chọn phương án đúng.
Bài 7. Có hỗn hợp muối ăn và vôi sống, có thể tách riêng tưng chất bằng cách:
A. Hòa tan hỗn hợp vào nước B. Sục khí CO2 vào hỗn hợp
C. Lọc D. Nung ở nhiệt độ cao E. Tất cả các cách trên
Hãy chọn phương án đúng.
HƯỚNG DẪN:
Bài 1. Cho hỗn hợp dầu ăn và nước vào phễu, để hợp chất đứng yên trong một thời gian và mở khóa phễu sẽ tách được nước và dầu riêng biệt [vì dầu ăn không tan trong nước].
Bài 2. Hòa tan hỗn hợp muối ăn và lưu huỳnh và nước, dùng đũa khuấy cho muối ăn tan hết. Sau đó cho hỗn hợp hòa tan vào phễu có đặt sẵn giấy lọc, bột lưu huỳnh bị giữ lại ở trên, cô cạn dung dịch nước muối thu được muối ăn.
Bài 3. Cho hỗn hợp rượu và nước vào bình có nhánh, gắn với ống sinh hàn [dụng cụ làm lạnh]. Đung ở 78,30C, rượu sẽ bốc hơi, hơi dẫn đi qua ống sinh hàn thu được rượu [vì rượu sôi ở78,30C] còn lại là nước.
Bài 4. Hạ nhiệt độ của hỗn hợp nitơ và oxi xuống thấp và áp suất cao [để hóa lỏng không khí], sau đó tăng dần nhiệt độ cho không khí lỏng bay hơi, ở – 1960C nitơ bay hơi, còn ở – 1830C thì oxi bay hơi.
Bài 5. Dẫn hỗn hợp khía lội qua dung dịch nước vôi trong , khí CO2 bị nước vôi trong giữ lại, thu được khí axetylen tinh khiết.
Bài 6. Phương án đúng là C.
Bài 7. Phương án đúng là E.
Giải thích:
- Hòa tan hỗn hợp muối ăn và vôi sống vào nước vôi trong ta thu được hỗn hợp nước muối và nước vôi trong.
- Sục khí CO2 vào hỗn hợp dung dịch trên, khí cacbonic làm nước trong vôi vẩn đục [do CO2 phản ứng với nước vôi trong tạo ra kết tủa CaCO3 không tan trong nước]
- Dùng phễu đặt sẵn giấy lọc, lọc hỗn hợp nước sau khi sục khí CO2. Dung dịch nước thu được là nước muối, cô cạn hỗn hợp này thu được muối ăn.
- Phần kết tủa thu được đem nung ở nhiệt độ cao thu được vôi sống
Tất cả nội dung bài viết. Các em hãy xem thêm và tải file chi tiết dưới đây:
Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Hóa lớp 8 - Xem ngay
>> Học trực tuyến lớp 8 trên Tuyensinh247.com cam kết giúp học sinh lớp 8 học tốt, hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả.