Giáo án nghề làm vườn lớp 11 - Tiết 15+16: Bài 9: PHƯƠNG PHÁP GHÉP VÀ CÁC KIỂU GHÉP. potx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [208.4 KB, 10 trang ]
Giáo án nghề làm vườn lớp 11 - Tiết 15+16: Bài 9:
PHƯƠNG PHÁP GHÉP VÀ CÁC KIỂU GHÉP.
I. MỤC TIÊU:
1/ Kiến thức:
- Hiểu được cơ sở khoa học, ưu nhược điểm của
phương pháp ghép.
- Biết được những yếu tố ảnh hưởng đến tỉ lệ ghép
sống [thành công].
- Phân biệt được nội dung kĩ thuật của từng
phương pháp ghép.
2/ Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng phân tích, so sánh, khái quát.
- Vận dụng kiến thức vào thực tế.
II. CHUẨN BỊ:
- SGK.
- Những giống cây có thể sử dụng ghép.
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1/ Ổ định tổ chức:
2/ Kiểm tra bài cũ:
H? Cần chú ý những khâu kĩ thuật nào để tỉ lệ ra
rễ của cành chiết cao?
HS:
3/ Dạy bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
VÀ HS
NỘI DUNG
GVH? Thế nào là ghép?
Ghép được thực hiện nh
ư
thế nào?
I. KHÁI NIỆM
CHUNG VÀ CƠ SỞ
KHOA HỌC CỦA
PHƯƠNG PHÁP
GHÉP.
1/ Khái niệm chung.
HS:
GVH? Đ
ặc điểm của cây
mới được tạo ra?
HS:
- Ghép là một phương
pháp nhân giống vô tính.
- Được thực hiện bằng
cách: Lấy một bộ phận
[mắt, cành] của cây giống
[cây mẹ] gắn lên một cây
khác [cây gốc ghép] cho
ta một cây mới.
- Đặc điểm của cây mới
được tạo ra: Giữ được
những đặc tính di truyền
của cây mẹ, năng suất
cao, phẩm chất tốt, chống
chịu được với điều kiện
ngoại cảnh.
2/ Cơ sở khoa học của
phương pháp ghép.
- Ghép là quá trình tạo
GVH? Phương pháp ghép
có những ưu điểm gì?
HS:
GVH? Mu
ốn ghép đạt tỉ
l
ệ sống cao cần chú ý
cho tầng thượng của mắt
ghép hay cành ghép tiếp
xúc với tầng thượng của
gốc ghép. Chỗ tiếp giáp
rễ sinh ra sẽ phân hóa
thành các hệ thống mạch
dẫn giúp nhựa vận
chuyển giữa gốc ghép và
cành ghép.
II. ƯU ĐIỂM CỦA
PHƯƠNG PHÁP
GHÉP:
- Cây ghép sinh trưởng,
phát triển tốt nhờ tính
thích nghi, tính chống
chịu của cây gốc ghép.
- Cây ghép sớm ra hoa,
kết quả.
những yếu tố nào?
HS:
GVH? Cần chọn cành,
mắt ghép theo tiêu chu
ẩn
nào?
HS:
GVH?Những yếu tố nào
của thời vụ ảnh hư
ởng
đ
ến tỉ lệ ghép sống? Cần
ghép vào thời kì nào là
phù hợp?
HS:
GVH? Trong quá trình
- Giữ được đầy đủ đặc
tính của giống cây muốn
nhân.
- Tăng tính chống chịu
của cây.
- Hệ số nhân giống cao.
III. NHỮNG YẾU TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỈ
LỆ GHÉP SỐNG:
1/ Cây làm gốc ghép và
giống cây lấy cành, mắt
ghép phải có quan hệ họ
hàng, huyết thống gần
nhau.
2/ Chất lượng của gốc
ghép.
ghép c
ần chú ý những
điểm nào trong thao tác k
ĩ
thuật?
HS:
GVH? Có mấy kiểu ghép
cây?
HS: Có 2 kiểu ghép cây.
GVH? Ghép rời được
thực hiện như thế nào? Có
những kiểu ghép rời nào?
HS:
3/ Cành ghép, mắt ghép.
- Chọn cành bánh tẻ [ 3-6
tháng tuổi] phía ngoài
giữa tầng tán.
4/ Thời vụ ghép:
- Điều kiện phù hợp :
Nhiệt độ [20- 30] độ c
độ ẩm [80-90]%
- Các giống cây ăn quả
ghép vào 2 vụ:
+ Xuân: Tháng 3-4
+ Thu: Tháng 8-9
5/ Thao tác kĩ thuật:
- Dao ghép phải sắc,
thao tác nhanh gọn.
- Giữ vệ sinh cho vết cắt
mắt ghép, cành ghép, gốc
GVH? Quan sát hình 9.1
nêu cách lấy mắt. mở gốc
ghép?
HS:
ghép.
- Đặt mắt ghép[cành
ghép] vào gốc ghép sao
cho tầng thượng của
chúng tiếp xúc càng
nhiều càng tốt.
- Buộc chặt vết ghép để
tránh mưa, nắng. thoát
hơi nước.
V: CÁC KIỂU GHÉP:
1/ Ghép rời:
- Được thực hiện bằng
cách lấy một bộ phận
[đoạn cành, mắt] rời khỏi
cây mẹ, đem gắn vào cây
gốc ghép.
- Có 3 kiểu ghép:
a] Ghép mắt chữ T.
- Lấy mắt ghép: Trên
cành nhỏ, mắt ghép còn
để lại cuống lá và một
lớp gỗ phiá trong.
- Mở gốc ghép theo kiểu
chữ T
b] Ghép mắt cửa sổ:
- Lấy mắt ghép: Lấy trên
cành to hơn, cuống lá đã
rụng, chỉ còn thấy vết sẹo
cuống lá. Miếng cắt ghép
không còn gỗ.
- Mở gốc ghép: hình cửa
sổ.
c] Ghép mắt nhỏ có gỗ:
- Lấy mắt ghép kiểu chữ
T, phái trong mắt ghép
còn dính một lớp gỗ
mỏng.
- Mở gốc ghép: Vạt vào
gốc ghép một lớp gỗ
mỏng.
d] Ghép đoạn cành:
- Trên cây mẹ, chọn cành
bánh tẻ, khoảng cách lá
thưa, có mầm ngủ đã tròn
mắt cua ở nách lá.
- Cành ghép chỉ cắt lấy
một đoạn dài [6-8cm], có
2-3 mầm ngủ [ở phái
ngọn cành]
2/ Ghép áp cành:
[SGK-T51,52]
4. CỦNG CỐ:
Hãy so sánh các kiểu ghép đã học để phân biệt,
nhận biết.
5. BTVN: Trả lời các câu hỏi SGK
Phương pháp ghép mắt
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [89.45 KB, 4 trang ]
Phương pháp ghép mắt
1.Khái niệm
Ghép mắt: lấy 1 mắt[chồi] của cây khác mang ghép vào mắt[chồi] hoặc
thân của cây cần ghép.Sau đó cũng phải bó lại nhưng không cần phải cho
thêm đất vào.Chất dinh dưỡng sẽ đi trực tiếp từ cây sang mắt.
2.Ưu nhược điểm của ghép mắt
* Ưu điểm
-Giúp cho việc chọn lọc và duy trì các dòng vô tính
-Lợi dụng các đặc tính tốt của giống làm gốc ghép
-Ghép đơn giản rất phổ biến
-Dễ làm dễ sống
-hệ số nhân giống cao ít bị nhiễm bệnh
-Nghiên cứu bệnh vius bằng việc ghép mắt cây bị nghi ngờ lên cây chỉ thị
*Nhược điểm
-Khi sản xuất giống bằng ghép yêu cầu người sản xuất phải trình độ kĩ thuật
cao
-Chu kì tạo ra một cây mới lâu hơn so với các phương pháp chiết giâm cành .
3.Các bước thao tác kĩ thuật
- Mắt ghép là chồi non nhú lên trên nách lá.
- Cành lấy mắt ghép là những cành " bánh tẻ", đường kính gốc cành từ 6- 10
mm tùy mùa ghép và tùy theo giống loài. Mỗi cành có từ 6-8 mầm ngủ ở các
nách lá to. Chú ý chọn những cành ngoài bìa tán, không có sâu bệnh và ở các
cấp cành cao. Mỗi cành có từ 6-8 mầm ngủ ở các nách lá to. Vệ sinh chăm sóc
và chuẩn bị gốc ghép như ở phương pháp ghép đoạn cành.
- Có 3 phương pháp ghép mắt chủ yếu là: ghép chữ T , ghép cửa sổ và ghép
mắt nhỏ có gỗ.
a. Ghép chữ T:
Thường áp dụng cho những cây non, vỏ mỏng, gốc ghép phải đang lên nhựa
mới thực hiện được.
Mở miệng gốc ghép như sau: Dùng dao ghép rạch một đường ngang 1cm
cách mặt đất từ 10-20cm. Sau đó từ điểm giữa rạch một đường vuông góc
với đường rạch trên dài 2 cm làm thành hình chữ T; dùng mũi dao tách vỏ
theo chiều dọc vết ghép.
+Cắt mắt ghép tay trái cầm cành ngọn quay ra ngoài tay phải cầm dao đặt
vào phần chuẩn bị cắt kéo lưỡi dao vào trong lòng mắt ghép dài 2.2cm.Sau
đó tách rời lõi gỗ với phần vỏ mắt có kèm theo cuống lá vết cắt ngọt tránh
dập nát
+. Tay phải cầm cuống lá gài mắt ghép vào khe dọc chữ T đã mở, đẩy nhẹ
cuống lá xuống. Dùng nilông mỏng và bền buộc chặt và kín vết ghép lại. Buộc
càng chặt càng tốt.
1: lấy mắt ghép - 2: tách vỏ hình chữ T trên gốc ghép - 3: đặt mắt ghép vào
gốc ghép
- 4: Quần lại bằng dây nilon - 5: kết quả sau khi mắt ghép phát triển tốt
Tùy theo mùa vụ và giống loài cây mà sau ghép 15-20 ngày có thể mở dây
buộc, kiểm tra sức sống của mắt ghép. Nếu mắt ghép xanh, cuống lá vàng và
rụng đi là chắc sống. Từ 7-10 ngày sau khi mở dây buộc có thể cắt ngọn gốc
ghép.
b. Ghép cửa sổ:
Thường áp dụng đối với những cây to, vỏ dày và già.
Dùng dao ghép mở "cửa sổ" trên thân gốc ghép, cách mặt đất từ 10-20cm.
Nếu đất ẩm thì mở cửa sổ cao, đất khô cần ghép thấp hơn. Kích thước miệng
ghép " cửa sổ" 1 x 2 cm. Bóc một miếng vỏ trên cành ghép đã mở. Đặt mắt
ghép vào " cửa sổ" đã mở của gốc ghép, đậy cửa sổ lại và quấn dây nilông
mỏng cho thật chặt.
Trong vài ngày dầu không nên tưới vì có thể làm úng và hỏng mắt ghép.
Sau ghép 15-20 ngày có thể mở dây buộc và cắt miếng vỏ đậy ngoài của gốc
ghép, nếu có nhựa hàn kín, chứng tỏ việc ghép dã thành công. Cắt ngọn gốc
ghép cách vết ghép 2cm và nghiêng một góc 450 về phía ngược chiều với mắt
ghép. Ghép cửa sổ là một trong những phương pháp ghép có tỷ lệ sống cao
nhất.
1: Cắt vỏ trên gốc ghép - 2: Lấy mắt ghép - 3: Đặt mắt ghép vào gốc ghép
- 4: Quấn chặt lại bằng dây nilon [chừa đỉnh sinh trưởng của mắt ghép]
C.Ghép mắt nhỏ có gỗ
Trên gốc ghép, ở độ cao cách mặt đất 25 - 30 cm, chọn vị trí không có
nhánh hoặc mầm ngủ, tiến hành mở gốc ghép có dạng hình lưỡi của gốc
ghép.
Trên cành ghép, chọn vị trí có mầm ngủ, cắt lấy mắt ghép dạng hình lưỡi có
một phần gỗ tương tự như trên gốc ghép. Đặt mắt ghép vào gốc ghép và
dùng dây nilon cuốn lại, lưu ý cuốn kín dây từ dưới lên trên một lượt để tránh
nước mưa thấm vào và cố định dây ghép. Trường hợp mắt ghép nhỏ hơn so
với vết mở trên gốc ghép thì đặt mắt ghép lệch về một bên để có ít nhất một
phía tượng tầng được trùng khớp.
Sau ghép 20 - 25 ngày tuỳ thuộc vào chủng loại cây ăn quả, tiến hành cởi
dây ghép. Nếu mắt ghép còn xanh thì sau 2 - 3 ngày tiến hành cắt ngọn gốc
ghép, áp dụng các biện pháp kỹ thuật chăm sóc cây con sau khi ghép mắt.
Ghép mắt nhỏ có gỗ – kỹ thuật ghép quả bưởi – YouTube Video
Bên cạnh bài hướng dẫn từng bước một này, tôi cũng thực hiện một YouTube video [xin xem bên dưới] chỉ cách ghép mắt nhỏ có gỗ trên nhóm cây có múi.
Chọn chồi giống cam quít từ nguồn không sâu bệnh
Chồi giống trên cây có múi có khả năng lan truyền bệnh làm chết cây, mà thường thì một cây đã nhuốm bệnh tử vong lại không có biểu hiện nào đã nhuốm bệnh nặng. Do vậy nguồn cung cấp chồi giống tốt tối ư là quan trọng.
Tại California nơi tôi đang sinh sống, có một bệnh ngoại lai làm chết cây cam quýt và ngay cả côn trùng truyền bệnh này đã xuất hiện. Tình hình này hết sức nghiêm trọng cho đến nỗi tại California hiện nay ai ghép cành cam quít bằng chồi giống cắt ra từ vườn nhà là phạm pháp. Để cứu giúp cây cam quít, dân chơi cây không còn trao đổi chồi cây cắt ra trong vườn mà đã đặt chồi giống với giá tượng trưng từ Chương trình nhân giống vô sinh cây cam quýt [còn gọi là CCPP], một chương trình đã ra đời để cung cấp chồi giống cam quýt không sâu bệnh.
Chương trình CCPP sẽ gửi chồi giống đến bất cứ nơi nào trên thế giới miễn là pháp luật địa phương cho phép. Có nhiều địa phương không cho phép vì họ đã có một chương trình tương tự của chính họ. Tôi đã tạo ra một trang mạng tại đây liệt kê một số chương trình khác: Chương trình cung cấp chồi giống cam quít.
Video trên YouTube dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết quá trình thiết lập một tài khoản và đặt chồi giống với CCPP.
Khử trùng dụng cụ ghép
Để tăng tối đa khả năng sống còn của mối ghép cũng như ngăn ngừa truyền nhiễm bệnh từ cây này sang cây khác, một vấn đề rất quan trọng là phải khử trùng dụng cụ ghép giữa mỗi lần ghép. Để tìm hiểu thêm về khử trùng dụng cụ ghép, xin vui lòng xem liên kết tại đây: Khử trùng dụng cụ ghép