Thứ Năm, 01/11/2018, 11:48 Tăng giảm cỡ chữ: Vì ham rẻ, nhiều người vội vàng quyết định mua một chiếc xe cũ trong khi chiếc xe đó là tang vật của một vụ trộm cắp. Trong trường hợp này, người mua xe có hoàn toàn tay trắng? Theo Điều 117 của Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự chỉ
được coi là có hiệu lực pháp luật khi có đủ các điều kiện như: Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch; Tự nguyện tham gia giao dịch; Mục đích, nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức của xã hội. Trong khi đó, điều cấm của luật được hiểu là những quy định của luật không cho phép thực hiện những hành vi nhất định. Thực hiện
giao dịch mua bán xe do trộm cắp mà có là vi phạm quy định nêu trên và trong trường hợp này, giao dịch được coi là vô hiệu. Theo khoản 2 Điều 131 của Bộ luật Dân sự, khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Như vậy, trong trường hợp nêu trên, bên mua xe phải giao lại xe cho cơ quan công an để hoàn trả lại cho
người mất và yêu cầu bên bán hoàn trả lại tiền. Nếu bên bán cố tình không trả, bên mua có thể yêu khởi kiện Tòa án.
Giao dịch mua bán được coi là vô hiệu
Mua xe máy là tài sản trộm cắp có bị xử lý hình sự không ?
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Thứ nhất, về việc xử lý hình sự.
Trường hợp 1: người mua xe SH biết chiếc xe này là tài sản do phạm tội mà có nhưng vẫn quyết định mua.
Điều 250 Bộ Luật hình sự quy định về Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có, như sau:
Điều 323. Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có
1. Người nào không hứa hẹn trước mà chứa chấp, tiêu thụ tài sản biết rõ là do người khác phạm tội mà có, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a] Có tổ chức;
b] Có tính chất chuyên nghiệp;
c] Tài sản, vật phạm pháp trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;
d] Thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng;
đ] Tái phạm nguy hiểm.`
…
Như vậy, nếu người mua xe SH biết được chiếc xe này do trộm cắp mà có được [biết trước thời điểm mua nhưng sau thời điểm thực hiện hành vi trộm cắp] nhưng vẫn quyết định mua thì người mua xe SH có thể sẽ phạm tội “chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” Tùy vào tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội, người mua xe SH có thể sẽ phải chịu những hình phạt khác nhau.
Trường hợp 2: người mua xe SH thỏa thuận trước, hứa hẹn trước với người bán xe SH về việc sẽ mua chiếc xe này sau khi trộm cắp được.
Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về Đồng phạm, như sau:
Điều 17. Đồng phạm
1. Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm.
2. Phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm.
3. Người đồng phạm bao gồm người tổ chức, người thực hành, người xúi giục, người giúp sức.
Người thực hành là người trực tiếp thực hiện tội phạm.
Người tổ chức là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm.
Người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm.
Người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm.
4. Người đồng phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi vượt quá của người thực hành.
Về nguyên tắc, những người đồng phạm trong cùng 1 tội phạm sẽ bị xử lý như nhau. Song có thể căn cứ vào tính chất hành vi của từng người phạm tội cũng như các tình tiết giạm nhẹ hoặc tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, mà mỗi người đồng phạm có thể sẽ có mức hình phạt khác nhau. Bộ Luật Hình sự 2015 có quy định cụ thể tại Điều 58 như sau:
Điều 58. Quyết định hình phạt trong trường hợp đồng phạm
Khi quyết định hình phạt đối với những người đồng phạm, Tòa án phải xét đến tính chất của đồng phạm, tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng người đồng phạm.
Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự thuộc người đồng phạm nào, thì chỉ áp dụng đối với người đó.
Như vậy, nếu người bạn của bạn biết trước về hành vi trộm phạm tội của người bán xe SH kia nhưng vẫn quyết định mua xe hoặc thỏa thuận, hứa hẹn trước với người này về việc sẽ mua xe sau khi trộm cắp được, thì người bạn của bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự với mỗi tội danh tương ứng.
Thứ hai, vê việc giải quyết giao dịch dân sự vô hiệu.
Nếu người bạn của bạn hoàn toàn không biết về việc chiếc xe SH này do trộm cắp mà có thì việc mua sẽ SH hoàn toàn không cấu thành các tội danh trên. Bởi vậy sẽ không đặt ra trách nhiệm hình sự trong trường hợp này. Bởi vậy trong trường hợp này, bạn của bạn cần lưu ý đến vấn đề dân sự đó là hợp đồng mua bán xe SH.
Điều 127 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa:
Điều 127. Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
Khi một bên tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe dọa, cưỡng ép thì có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu.
Lừa dối trong giao dịch dân sự là hành vi cố ý của một bên hoặc của người thứ ba nhằm làm cho bên kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của giao dịch dân sự nên đã xác lập giao dịch đó.
Như vậy, hợp đồng mua bán xe giữa bạn của bạn và người bán xe SH sẽ vô hiệu do có yếu tố lừa dối, giả tạo. Theo quy định tại Điều 131 BLDS thì khi giao dịch dân sự vô hiệu các bên sẽ trả lại cho nhau những gì đã nhận.
Trân trọng!
Công ty Luật Minh Gia