Nhà máy thủy điện Thác Bà trên dòng sông Chảy. Ảnh: Minh Tâm-TTXVN
Sự hỗ trợ kinh tế của Liên Xô và trước hết là Nga dành cho Việt Nam trong giai đoạn giữa hai cuộc kháng chiến hướng vào việc xây dựng và phát triển các ngành kinh tế chủ chốt. Một phần ba sự giúp đỡ của Liên Xô là viện trợ không hoàn lại. Trong 10 năm này, 92 xí nghiệp khác nhau đã được khôi phục và thi công. Khi kháng chiến chống Mỹ bùng nổ, những cơ sở này trở thành trụ cột kinh tế của miền Bắc Việt Nam. Trong số đó có vài nhà máy điện lực. Nổi tiếng nhất như Uông Bí và Thác Bà thường được nhắc khi nói tới sự hỗ trợ của Liên Xô dành cho nền kinh tế Việt Nam trước cuộc kháng chiến lần thứ hai. Nhưng ít ai nghe thấy về nhà máy thủy điện Bàn Thạch. Thực tế, đó là công trình thủy điện đầu tiên được xây dựng ở miền Bắc Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám, nằm trên hệ thống kênh mương lớn được tạo ra bằng sức người.
Như Bộ trưởng Bộ Thủy lợi và Điện lực Dương Quốc Chính từng ghi nhận vào cuối năm 1959, nhà máy thủy điện này vô cùng cần thiết cho đất nước. Thứ nhất, để cung cấp điện cho cơ sở nông nghiệp và công nghiệp tỉnh Thanh Hóa, thứ hai là cơ hội trau dồi kinh nghiệm thi công thủy điện từ Liên Xô, cùng với sự giúp đỡ của các chuyên gia đào tạo nên một lực lượng công nhân xây dựng.
Cả hai mục tiêu này đều đã đạt được. Đặc biệt, trạm bơm Yên Định đi vào hoạt động nhờ nguồn điện Bàn Thạch và 20.000 ha đất canh tác bắt đầu cho thu hoạch hai vụ lúa một năm. Năng lượng của thủy điện Bàn Thạch đến với các xí nghiệp gang thép và xay xát lúa, tới thành phố Thanh Hoá. Tới nhà máy cưa gỗ có sản phẩm đường gờ sàn được xuất khẩu sang Liên Xô, nhận được sự đánh giá cao từ các chuyên gia và nhà xây dựng. Nhà máy cưa gỗ cũng được thành lập vào năm 1956, trang bị công nghệ của Liên Xô, sáu chuyên gia từ Nga đã làm việc tại đây để hướng dẫn các công nhân Việt Nam.
Điện Bàn Thạch cũng là trường dạy nghề tuyệt vời cho các nhà thủy điện tương lai của Việt Nam. Như ông Mikhail Kiparisov, một chuyên gia Liên Xô từng làm việc tại công trình nhớ lại, hàng trăm người Việt Nam đã dự các khóa học đào tạo. Sau này trong các bức thư gửi những người bạn Nga đã trở về quê hương, họ cho biết nhiều người đã trở thành kỹ sư, thợ cả, được đánh giá khen thưởng vì thành tích xuất sắc trên các công trình khác.
Nhà máy điện Bàn Thạch được đưa vào hoạt động năm 1961, trở thành công trình thủy điện đầu tiên tại Việt Nam xây dựng sau Cách mạng tháng Tám. Nhưng 5 năm sau đó, Bàn Thạch là một trong những cơ sở kinh tế đầu tiên của Việt Nam bị máy bay Mỹ ném bom.
"Nhà máy đã bị tàn phá, ông Dương Quốc Chính viết cho ông Mikhail Kiparisov. Nhưng tình hữu nghị giữa người Việt Nam và người Nga sẽ được gìn giữ mãi mãi. Dựa trên kinh nghiệm của các bạn, sự giúp đỡ của các bạn, chúng tôi nhất định sẽ giành chiến thắng và xây dựng các nhà máy điện mới".
Ông Mikhail Kiparisov thường nghĩ tới những dòng viết của vị bộ trưởng Việt Nam mỗi lần ông nghe thấy tin tức về các công trình điện lực Hòa Bình, Phả Lại, Trị An… Ông mường tượng ở nơi đó, sát cánh làm việc cùng các chuyên gia đến từ Nga có những người lao động Việt Nam từng được đào tạo trên công trường thủy điện đầu tiên của đất nước - nhà máy điện Bàn Thạch.
PV [Báo Tin Tức]
Nhà máy Thủy điện Hoà Bình được xây dựng tại tỉnh Hòa Bình [từ năm 1979 đến năm 1991 là tỉnh Hà Sơn Bình], trên dòng sông Đà thuộc miền bắc Việt Nam. Đây là nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á từ năm 1994 đến 2012 [Bị phá vỡ kỉ lục vào năm 2012 bởi Nhà máy thủy điện Sơn La].[cần dẫn nguồn] Nhà máy thủy điện Hòa Bình do Liên Xô [sau năm 1991 đến 1994 là Liên bang Nga] viện trợ kinh phí, hỗ trợ công tác xây dựng và hướng dẫn vận hành.
Cổng trước thủy điện Hòa Bình
Thông số kĩ thuật chính:
Nhà máy thủy điện Hòa Bình
Sông Đà là một trong ba phụ lưu chính của hệ thống sông Hồng chiếm 55% lượng nước. Công trình thủy điện Hòa Bình góp phần quan trọng vào việc phòng chống lũ lụt cho vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, trong đó có thủ đô Hà Nội.
Nhà máy thủy điện Hòa Bình là nguồn cung cấp điện chủ lực của toàn bộ hệ thống điện Việt Nam. Năm 1994, cùng với việc khánh thành nhà máy và tiến hành xây dựng Đường dây 500 kV Bắc - Nam từ Hòa Bình tới trạm Phú Lâm [Thành phố Hồ Chí Minh] hình thành một mạng lưới điện quốc gia. Công trình này góp phần đắc lực trong việc cung cấp nguồn điện cho miền Nam và miền Trung Việt Nam. Nhà máy cung cấp khoảng 27% [Thời điểm trước năm 2010] nguồn điện của cả nước.
Đập thủy điện Hòa Bình góp phần quan trọng vào việc cung cấp nước tưới cho sản xuất nông nghiệp ở vùng hạ lưu trong đó có đồng bằng sông Hồng, nhất là trong mùa khô. Điều tiết mực nước sông đồng thời đẩy nước mặn ra xa các cửa sông.
Cải thiện việc đi lại bằng đường thủy ở cả thượng lưu và hạ lưu. Năm 2004, công trình tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ được vận chuyển chủ yếu bằng con đường này. Một cửa xả nước
Trong quá trình xây dựng thủy điện Hòa Bình, 168 người đã hi sinh [do tai nạn lao động hoặc bệnh tật], trong đó có 11 chuyên gia Liên Xô. Đài tưởng niệm những người này được xây dựng cách nhà máy thủy điện về phía hạ lưu sông Đà khoảng 300 mét.[1] Tại sân truyền thống nhà máy Thủy điện Hòa Bình có một khối bê tông hình chóp cụt, trên đó có tấm biển thép khắc dòng chữ: "Nơi lưu giữ bức thư của những người xây dựng Thủy điện Hòa Bình gửi thế hệ mai sau. Thư được mở vào ngày ngày 1 tháng 1 năm 2100". "Kho lưu trữ" lá thư thực chất chỉ là một khối bê tông hình chóp cụt tứ giác đều [4 mặt bên hình thang] có cạnh đáy 2 mét, chiều cao 1,8 mét, cạnh trên 0,8 mét, nặng gần 10 tấn. Sau khi được Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Văn Đồng và đồng chí Đỗ Mười đồng ý, lãnh đạo Tổng Công ty Xây dựng nhà máy Thủy điện Hòa Bình mời một số nhà văn, nhà báo, nhà trí thức tham gia viết thư. Tuy nhiên, đồng chí Đỗ Mười cũng khuyên là vì Việt Nam chưa có tục lệ này, cho nên không được "chôn" vào lòng đập mà nên đặt ở chỗ nào trang trọng. Và thế là sau khi bàn bạc với chuyên gia Liên Xô, lãnh đạo tổng công ty quyết định đặt lá thư đó vào lòng khối bê tông. Lá thư hiện nay để trong khối bê tông là một công trình tập thể. Sau khi lá thư được hoàn chỉnh về nội dung, một cán bộ viết chữ đẹp được giao nhiệm vụ chép hai bản đó với tiếng Việt và tiếng Nga bằng mực Tàu.[2] Nhà thơ Quang Huy đã sáng tác bài thơ Tiếng đàn Balalaika trên sông Đà vào tháng 11 năm 1979, khi nhà máy mới được khởi công. Bài thơ lấy hình ảnh một cô gái Nga đang chơi một bản nhạc bằng chiếc đàn balalaika bên sông Đà để nói lên tình tình hữu nghị Việt-Xô và sự giúp đỡ của nhân dân Liên Xô trong việc xây dựng nhà máy thủy điện Hòa Bình. Bài thơ đạt giải nhất trong cuộc thi thơ năm 1983 của Hội hữu nghị Việt Nam-Liên Xô . Có 14 nhạc sĩ đã phổ nhạc cho bài thơ này, trong đó phiên bản của nhạc sĩ An Thuyên đạt giải nhất của Hội Âm nhạc năm 1984.[3] Một đoạn trích của bài thơ đã được đưa vào sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam.[4]
Các chuyên gia đã tính toán và đưa ra cảnh báo: "Nếu vỡ đập thủy điện Hòa Bình thì toàn bộ 6 tỉnh đồng bằng sông Hồng sẽ bị cuốn trôi ra biển chỉ trong một ngày và Hà Nội sẽ ngập dưới 30 mét nước tính từ chỗ cao nhất của nhà ga Hàng Cỏ." Do đó, cần phải chuẩn bị sẵn kịch bản đối phó nếu lũ quá lớn nếu đập thủy điện không chống chọi được[5] Tháng 10 năm 2017, sau 21 năm, thủy điện Hòa Bình - dung tích 9,74 tỉ m3 - đã phải xả 8/12 cửa xả đáy sau nhiều đợt mưa lớn kéo dài làm nước dâng cao hơn giới hạn cho phép gần 5 mét và đạt mức 117m so với mức tối đa cho phép là 120m.[5] Thư viện Quốc Gia France tài trợ hình ảnh này
Video liên quanChủ Đề |