Tại sao Bộ Giáo dục phải thay đổi chương trình giáo dục phổ thông môn Tiếng Việt? Môn Tiếng Việt ở chương trình giáo dục phổ thông mới khác chương trình cũ như thế nào? Ứng dụng học tiếng Việt miễn phí tại nhà VMonkey có thể hỗ trợ bé học tiếng Việt như thế nào với chương trình mới này? Ba mẹ hãy cùng Monkey tìm hiểu cụ thể trong bài viết này nhé!
Tại sao Bộ Giáo dục phải thay đổi chương trình giáo dục phổ thông?
Chương trình và sách giáo khoa hiện hành được triển khai trên toàn quốc từ 2002 đến nay. Dù có nhiều ưu điểm, nhưng trước yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trước sự phát triển nhanh chóng của khoa học - công nghệ và khoa học giáo dục cũng như những đòi hỏi hội nhập quốc tế, chương trình và sách giáo khoa hiện hành khó đáp ứng yêu cầu của đất nước trong giai đoạn mới.
Các chương trình giáo dục phổ thông hiện hành và trước đây trả lời cho câu hỏi: “Học xong chương trình, học sinh biết được những gì?”; còn chương trình giáo dục phổ thông mới tập trung trả lời câu hỏi: “Học xong chương trình, học sinh làm được những gì?” - Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới chia sẻ.
Chương trình giáo dục phổ thông mới có thể khắc phục được những hạn chế còn tồn tại của chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, cụ thể ba mẹ có thể thấy rõ qua bảng so sánh sau của Monkey:
| Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành | Chương trình giáo dục phổ thông mới |
| - Định hướng nội dung nặng về truyền thụ kiến thức, chưa chú trọng giúp học sinh vận dụng kiến thức học được vào thực tiễn => Học sinh phải học và ghi nhớ rất nhiều nhưng khả năng vận dụng vào đời sống rất hạn chế. | - Xây dựng theo mô hình phát triển năng lực, thông qua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học. => Học sinh hình thành và phát triển những phẩm chất và năng lực mà nhà trường và xã hội kỳ vọng. |
| - Các môn học theo chương trình hiện hành còn chưa kết nối chặt chẽ với nhau, khiến học sinh khó vận dụng kiến thức liên môn. | - Chú ý hơn đến tính kết nối giữa chương trình của các lớp học, cấp học trong từng môn học và giữa chương trình của các môn học trong từng lớp học, cấp học. |
| - Thiếu tính mở nên hạn chế khả năng chủ động và sáng tạo của địa phương và nhà trường cũng như của tác giả SGK và giáo viên. | - Bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với học sinh toàn quốc. - Trao quyền chủ động và trách nhiệm cho địa phương và nhà trường trong việc lựa chọn, bổ sung một số nội dung giáo dục và triển khai kế hoạch giáo dục phù hợp với đối tượng giáo dục và điều kiện của địa phương, của cơ sở giáo dục, góp phần bảo đảm kết nối hoạt động của nhà trường với gia đình, chính quyền và xã hội. |
3 đổi mới của môn Tiếng Việt cấp Tiểu học theo chương trình giáo dục phổ thông mới
Tăng thời lượng học môn tiếng Việt
Với chương trình giáo dục hiện hành, học sinh tiểu học chỉ học 1 buổi/ngày, mỗi tiết 45 phút, nhưng theo chương trình giáo dục phổ thông mới, các bé sẽ học 2 buổi/ngày, mỗi ngày bố trí không quá 7 tiết học, mỗi tiết 35 phút.
Đặc biệt, thời lượng học môn Tiếng Việt ở tiểu học nhất là lớp 1, lớp 2 chiếm số tiết lớn, trong chương trình giáo dục phổ thông mới, ở cấp tiểu học, thời lượng dành cho môn Tiếng Việt là 1.505 tiết [trung bình 43 tiết/tuần], chiếm 31% tổng thời lượng chương trình dành cho các môn học bắt buộc. Mục đích của việc tăng thời lượng học môn Tiếng Việt là để bảo đảm học sinh đọc thông viết thạo, tạo tiền đề học các môn học khác.
Như vậy, có thể thấy tiếng Việt là môn học vô cùng quan trọng trong những năm tháng đầu đời của trẻ, đặc biệt là khi trẻ bắt đầu vào tiểu học. Bởi vậy việc chuẩn bị trước kiến thức, kĩ năng tiếng Việt cho con ngay tại nhà là rất cần thiết, nhưng không phải phụ huynh nào cũng có đủ học liệu, phương pháp hay kĩ năng sư phạm cần thiết để có thể dạy con học tiếng Việt hiệu quả tại nhà.
Trong tình huống này, nhiều ba mẹ sẽ cần đến một công cụ có thể hỗ trợ ba mẹ dạy con tiếng Việt, cung cấp nguồn học liệu dồi dào, phong phú và chất lượng, đồng thời có thể rèn kĩ năng Nghe - Đọc hiểu cho con với giọng đọc chuẩn và nuôi dưỡng tâm hồn con với những nội dung mang tính giáo dục cao.
Ứng dụng học tiếng Việt VMonkey có thể đáp ứng được những nhu cầu đó với kho truyện tiếng Việt phong phú và tương tác sinh động, giúp cho các bé có thể rèn luyện Kĩ năng Nghe - Đọc hiểu và sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt lưu loát, tự tin, phát triển trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo vốn có cũng như nuôi dưỡng tâm hồn và những tính cách tốt đẹp của trẻ.
Kho truyện của VMonkey được xây dựng theo chuẩn đầu ra môn Tiếng Việt của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chia làm 2 cấp độ học: Mầm non và Tiểu học [gồm 5 độ tuổi, từ lớp 1 đến lớp 5], với nội dung phù hợp với lứa tuổi, vừa giúp các con làm quen với chương trình giáo dục phổ thông mới, vừa có thêm tư liệu giúp ba mẹ hướng dẫn con ôn tập ngay tại nhà.
Thay đổi sách giáo khoa
Theo chương trình giáo dục phổ thông mới, sẽ có 5 bộ sách giáo khoa [SGK] khác nhau gồm 4 bộ sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam:
- Bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" gồm 10 cuốn
- Bộ "Chân trời sáng tạo" gồm 9 cuốn
- Bộ “Cùng học để phát triển năng lực” gồm 10 cuốn
- Bộ “Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục” gồm 9 cuốn
Và 1 bộ sách của Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội và Nhà xuất bản Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh: bộ "Cánh Diều" gồm 9 cuốn.
Ngoài ra, 5 bộ sách mới này cũng đi kèm với sách giáo khoa điện tử. Đây là kho học liệu với nhiều video, bài giảng điện tử, bài tập tương tác cho phép dạy và học trực tuyến một cách thuận tiện, giáo viên cũng dễ tổ chức các hoạt động giáo dục khoa học, hiệu quả hơn.
Mỗi trường sẽ được lựa chọn 1 bộ SGK để đưa vào giảng dạy cho học sinh toàn trường. Từ năm học 2020-2021, học sinh lớp 1 sẽ học sách giáo khoa mới do hiệu trưởng các trường lựa chọn trong số sách đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt.
5 bộ SGK này khác nhau như nào? Và tại sao lại có đến 5 bộ SGK khác nhau thay vì chỉ 1 bộ như trước đây? Ba mẹ tham khảo thêm bài viết dưới đây để nắm rõ hơn những khác biệt của các bộ SGK và tìm hiểu tại sao VMonkey lại có thể giúp các bé làm quen được với nhiều bộ sách khác nhau, để dù trường học chọn bộ sách nào thì các bé vẫn không bỡ ngỡ nhé!
Học sinh được thực hành nhiều hơn
Theo Bộ GD&ĐT khi áp dụng chương trình SGK mới, giáo viên cũng sẽ thực hiện phương pháp dạy học mới. Theo đó, thay vì truyền thụ kiến thức một chiều, nặng về lý thuyết như hiện nay, giáo viên sẽ dạy học tích cực, hướng dẫn học sinh hoạt động, tự tìm tòi kiến thức, phát triển kỹ năng vận dụng vào đời sống.
Ví dụ khi dạy các con kĩ năng nghe và nói trong môn Tiếng Việt, để tạo điều kiện cho mọi học sinh được thực hành nói, giáo viên sẽ linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động học tập như: yêu cầu từng cặp học sinh nói cho nhau nghe hoặc học sinh trình bày bài nói trước nhóm, lớp; tổ chức cho học sinh thảo luận, tranh luận, qua đó hiểu được tính chất tương tác của ngôn ngữ nói và hình thành thái độ tích cực, hợp tác khi trao đổi, thảo luận và có khả năng giải quyết vấn đề qua trao đổi, thảo luận; chia nhóm, lắng nghe nhận xét, rút kinh nghiệm dựa trên những hướng dẫn cụ thể về tiêu chí đánh giá mà giáo viên cung cấp.
Như vậy, việc các bé được thực hành từ sớm ngay tại nhà, đặc biệt là trong thời gian các con đều đang phải nghỉ học vì dịch Covid-19 như hiện tại là hết sức cần thiết. T
uy nhiên, một vấn đề mà rất nhiều ba mẹ đang băn khoăn là nếu ba mẹ không có các kĩ năng sư phạm, không biết các phương pháp dạy con hiệu quả tại nhà thì nên giúp con thực hành tiếng Việt tại nhà như thế nào? Ba mẹ hãy tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu các phương pháp dạy tiếng Việt hiệu quả cho các bé nhé!
Chuẩn bị trước để giúp các bé sẵn sàng thích nghi với chương trình giáo dục phổ thông mới với VMonkey
Với những thay đổi trong chương trình giáo dục phổ thông mới, ba mẹ cần chuẩn bị cho con rất nhiều từ kiến thức cho đến tinh thần để giúp con sẵn sàng thích nghi với chương trình mới, đặc biệt trong thời điểm dịch Covid-19 đang có những diễn biến phức tạp như hiện nay.
Tuy nhiên, chính vì do dịch bệnh nên hiện tại các con đều đang phải nghỉ học ở nhà, nên việc chuẩn bị kiến thức cho con gặp rất nhiều khó khăn. Với mong muốn chia sẻ bớt những gánh nặng cho ba mẹ, CEO Đào Xuân Hoàng đã quyết định tài trợ 100% chương trình học tiếng Việt VMonkey cho bé học tiếng Việt tại nhà mà vẫn đáp ứng được chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục phổ thông mới.
Câu 1: So sánh chương trình [tổng thể] giáo dục tiểu họchiện hành và đổi mới.Kế thừa từ chương trình hiện hành Thứ nhất: Về mục tiêu giáo dục, CT mới vẫn tiếp tục được xây dựng trên quan điểm coi mục tiêu giáo dục phổ thông là giáo dục con người toàn diện, giúp học sinh phát triển về“Đức, Trí, Thể, Mỹ”. Thứ 2: Về phương châm giáo dục, CT mới vẫn kế thừa cácphương châm giáo dục nền tảng như “Học đi đôi với hành”,“Lý luận gắn liền với thực tiễn”, “Giáo dục nhà trường gắn liền với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Thứ 3: Về nội dung giáo dục, CT mới vẫn tiếp tục tập trung vào những giá trị cơ bản của văn hóa dân tộc, bảo đảm phù hợp với đặc điểm con người và văn hóa Việt Nam.Bên cạnh một số kiến thức được cập nhật để phù hợp với những thành tựu mới của khoa học công nghệ và định hướng mới của CT, kiến thức nền tảng của các môn học trong CT GDPT mới chủ yếu là những kiến thức cốt lõi, tương đối ổn định trong các lĩnh vực tri thức của nhân loại, được kế thừa từ CT GDPT hiện hành, nhưng được tổ chứclại để giúp học sinh phát triển phẩm chất và năng lực một cách hiệu quả hơn. Những kiến thức nặng tính hàn lâm, không thích hợp với học sinh phổ thông sẽ được cắt bỏ để “giảm tải”. Thứ 4: Về hệ thống môn học, hầu hết tên các môn học được giữ nguyên như CT hiện hành. Hoạt động trải nghiệmở cả ba cấp học cũng là một nội dung quen thuộc vì được xây dựng trên cơ sở các hoạt động giáo dục tập thể như chào cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt Sao Nhi đồng Tháng Tám, Đội TNTP Hồ Chí Minh, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp [tham quan, lao động, hướng nghiệp, thiện nguyện, phục vụ cộng đồng,…] trong CT hiện hành. Thứ 5: Về thời lượng dạy học, tuy CT mới có thực hiện giảm tải so với CT hiện hành nhưng những tương quan về thời lượng dạy học giữa các môn học không có sự xáo trộn. Thứ 6: Về phương pháp giáo dục, phương pháp giáo dục mới phát huy tính tích cực của học sinh, khắc phục nhược điểm của phương pháp truyền thụ một chiều.Từ nhiều năm nay, Bộ GD&ĐT đã phổ biến và chỉ đạo áp dụng nhiều phương pháp giáo dục mới [như mô hình trường học mới, phương pháp bàn tay nặn bột, giáo dục STEM,…]; do đó, hầu hết giáo viên các cấp học đã được làm quen, nhiều giáo viên đã vận dụng thành thạo các phương pháp giáo dục mới." Những điểm cần khắc phục từ CT GDPT hiện hành cũng chính là khác biệt chủ yếu của CT GDPT mới so với CT GDPT hiện hành." GS Nguyễn Minh ThuyếtĐiểm biệt cơ bản Thứ nhất: CT GDPT hiện hành được xây dựng theo môhình định hướng nội dung, nặng về truyền thụ kiến thức,chưa chú trọng giúp học sinh vận dụng kiến thức học đượcvào thực tiễn. Theo mô hình này, kiến thức vừa là “chấtliệu”, “đầu vào” vừa là “kết quả”, “đầu ra” của quá trìnhgiáo dục. Vì vậy, học sinh phải học và ghi nhớ rất nhiềunhưng khả năng vận dụng vào đời sống rất hạn chế.CT GDPT mới được xây dựng theo mô hình phát triển năng lực, thôngqua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các phương pháptích cực hóa hoạt động của người học, giúp học sinh hình thành và pháttriển những phẩm chất và năng lực mà nhà trường và xã hội kỳ vọng.Xuất phát điểm của quá trình xây dựng CT theo mô hình này là mụctiêu của giáo dục, được cụ thể hóa thành những phẩm chất chủ yếu vànăng lực cốt lõi cần thiết cho tất cả mọi người.Các môn học và hoạt động giáo dục [gọi chung là môn học] nhằm giúphọc sinh có được những phẩm chất và năng lực được mô tả trong CT.Theo cách này, kiến thức được dạy học không nhằm mục đích tự thân.Nói cách khác, giáo dục không phải để truyền thụ kiến thức mà nhằmgiúp học sinh hoàn thành các công việc, giải quyết các vấn đề trong họctập và đời sống nhờ vận dụng hiệu quả và sáng tạo những kiến thức đãhọc.Quan điểm này được thể hiện nhất quán ở nội dung giáo dục, phươngpháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục. Thứ 2: CT GDPT hiện hành có nội dung giáo dục gần nhưđồng nhất cho tất cả học sinh; việc định hướng nghề nghiệpcho học sinh, ngay cả ở cấp THPT chưa được xác định rõràng.CT GDPT mới phân biệt rõ hai giai đoạn: giai đoạn giáo dục cơ bản [từ lớp 1đến lớp 9] và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp [từ lớp 10 đến lớp12].Trong giai đoạn giáo dục cơ bản, CT thực hiện lồng ghép những nội dungliên quan với nhau của một số môn học trong CT hiện hành để tạo thành mônhọc tích hợp, thực hiện tinh giản, tránh chồng chéo nội dung giáo dục, giảmhợp lý số môn học; đồng thời thiết kế một số môn học theo các học phần, tạođiều kiện cho học sinh lựa chọn những học phần/chủ đề phù hợp với sở thíchvà năng lực của học sinh.Trong giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, bên cạnh một số môn họcvà hoạt động giáo dục bắt buộc, học sinh được lựa chọn những môn học, họcphần và chuyên đề phù hợp với sở thích, năng lực và định hướng nghề nghiệpcủa mình. Thứ 3: Trong CT GDPT hiện hành, sự kết nối giữa CT cáccấp học trong một môn học và giữa CT các môn học chưachặt chẽ; một số nội dung giáo dục bị trùng lặp, chồng chéohoặc chưa thật sự cần thiết đối với học sinh phổ thông.CT GDPT mới chú ý hơn đến tính tích hợp giữa CT của các lớp học, cấp họctrong từng môn học và giữa CT của các môn học trong từng lớp học, cấp học.Việc xây dựng CT GDPT tổng thể, lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam,đặt cơ sở cho sự kết nối này. Thứ 4: CT GDPT hiện hành thiếu tính mở nên hạn chế khảnăng chủ động và sáng tạo của địa phương và nhà trườngcũng như của tác giả SGK và giáo viên.CT GDPT mới bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dụccốt lõi, bắt buộc đối với học sinh toàn quốc, đồng thời trao quyền chủ độngvà trách nhiệm cho địa phương và nhà trường trong việc lựa chọn, bổ sungmột số nội dung giáo dục và triển khai kế hoạch giáo dục phù hợp với đốitượng giáo dục và điều kiện của địa phương, của cơ sở giáo dục, góp phầnbảo đảm kết nối hoạt động của nhà trường với gia đình, chính quyền và xãhội.CT chỉ quy định những nguyên tắc, định hướng chung về yêu cầu cần đạt vềphẩm chất và năng lực của học sinh, nội dung giáo dục, phương pháp giáodục và phương pháp đánh giá kết quả giáo dục, không quy định quá chi tiếtđể tạo điều kiện cho tác giả SGK, cơ sở giáo dục và giáo viên phát huy tínhchủ động, sáng tạo trong thực hiện CT.