Hỏi - 08/03/2014
Bé 7 tuần tuổi, bú hay bị sặc, khi đó bé ho, lấy hơi lên và thở khò khè một chút rồi lại đòi bú tiếp. Thỉnh thoảng sau cữ bú 1giờ thì vặn mình trớ sữa [có khi như nôn ói]. Bé bú mẹ đi phân lỏng, vàng, lợn cợn, khoảng 4-5 lần một ngày. Xin hỏi bé có bị gì không và cách xử lí khi bé bị sặc hoặc nôn trớ. Xin cám ơn bác sĩ.
Trả lời
Chào bạn!
BS. Chung Thị Mộng Thúy
Khoa Sơ sinh - BV Từ Dũ
Em bé bú hay bị sặc là hiện tượng khá phổ biến và bình thường ở bé sơ sinh trong những tháng đầu. Tuy nhiên, nếu không để ý có thể sẽ bị sặc sữa lên mũi gây nguy hiểm với bé. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và một số giải pháp trong bài viết này nhé!
Những nguyên nhân dễ khiến em bé bú hay bị sặc
>>> Xem thêm: Chăm sóc trẻ sơ sinh: em bé mới sinh cần tiêm phòng những gì?
- Cho bé bú bình nhưng núm vú để xa, miệng bé ngậm không kín, bình sữa dốc không đủ cao. Hậu quả là bé nuốt nhiều hơi khi bú; dẫn đến chướng bụng, nôn sau bú.
- Lỗ thông đục ở đầu vú cao su to quá, sữa chảy nhanh, mạnh làm bé nuốt không kịp
- Ép bé bú quá nhiều, dẫn đến trớ sữa. Có khi cha mẹ bóp mũi cho bé há miệng ra để đổ sữa, bột vào, làm bé sặc sữa lên mũi.
- Bé có thói quen vừa ăn vừa ngủ: Nhiều mẹ có thói quen cho bé nằm bú bình, bé vừa ăn vừa ngủ. Tuy nhiên trong lúc bú rất có thể bé sẽ ngủ quên; miệng ngậm núm vú vẫn chảy nhưng không hề nuốt. Khi thở mạnh bé vô tình hít sữa lên mũi vào khí quản, phế quản; dẫn đến tình trạng sặc sữa lên mũi, khó thở.
- Đặt bé nằm ngay sau lúc bú: bé sơ sinh đang bú hoặc sau khi bú thường chìm vào giấc ngủ luôn. Nhiều mẹ thấy vậy thường đặt bé nằm ngủ cố định ở tư thế ngửa đầu. Điều này rất nguy hiểm vì mới ăn no nên khả năng sặc sữa lên mũi rất cao, thêm việc bé không thể tự xoay đầu, khiến bé không thể tự thoát khỏi cơn ngạt, khó thở.
- Không theo dõi bé thường xuyên sau bú
- Bé 3 – 4 tháng tuổi đã bắt đầu biết nói chuyện; nhiều người vừa cho bú vừa nói chuyện, bé mải hóng chuyện, ngậm sữa trong miệng không chịu nuốt; lúc toét miệng cười làm sữa tràn vào khí quản gây sặc sữa lên mũi.
Xử lý khi em bé bú hay bị sặc
Khi thấy bé có dấu hiệu sặc sữa, mẹ cần thực hiện sơ cấp cứu cơ bản ngay lập tức. Nhanh chóng lấy sữa ra khỏi đường hô hấp; dùng miệng hút mạnh vào miệng và mũi bé. Hút càng nhanh, càng mạnh càng tốt; nếu để chậm sữa sẽ vào sâu trong khí quản khó rút ra, bé bị tắc thở lâu, khó cứu. Sau đó, hút kỹ những sữa còn đọng ở họng và mũi.
>>> Xem thêm: Có nên cho trẻ sơ sinh nằm võng không?
Nếu bé bị tắc thở lâu, khả năng cứu chữa càng khó khăn; khi hút xong nên kích thích mạnh để bé khóc và thở được; sau đó phải đưa ngay đến bệnh viện gần nhất để cấp cứu kịp thời.
Ngoài ra, nếu phát hiện bé sặc, khó thở, tím tái, mẹ nên nhanh chóng đặt bé nằm sấp đầu thấp trên cánh tay. Dùng lòng bàn tay vỗ mạnh 5 cái liên tiếp vào lưng bé, ở vị trí giữa hai xương bả vai. Sau đó lật bé lại quan sát. Nếu trẻ khóc được, hết tím tái, hãy đưa bé đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ tiếp tục theo dõi
Chống sặc sữa ở bé sơ sinh
>>> Xem thêm: [Chia sẻ kinh nghiệm] Mẹ đơn thân làm gì để nuôi con nên người?
- Tuyệt đối mẹ không nên để bé vừa bú vừa ngủ. Khi cho con bú mẹ cũng không nên cười đùa với bé, điều này sẽ khiến bé dễ cười dẫn tới sặc sữa.
- Nên cho bé bú ở nơi yên tĩnh, tránh làm bé bị phân tâm.
- Cho bú ở tư thế đầu cao [bế, hoặc đặt trẻ vào loại ghế nửa nằm nửa ngồi]. Tránh để bé nằm thẳng đầu. Nếu bé bị nghẹt mũi, phải lấy đờm trong mũi, miệng ra trước khi cho bú.
- Khi cho bé bú bình với đầu vú cao su thì cần nghiêng bình sao cho sữa ngập cổ bình để tránh nuốt không khí vào dạ dày. Với những em bé bú bình, hãy lựa chọn bình sữa với lỗ ở núm vú bình thường, không quá to; điều này giúp sữa chảy xuống nhẹ nhàng bé sẽ không bị sặc sữa lên mũi.
- Đối với các bé bị viêm đường hô hấp trên, phải cho bú từ từ; nếu trẻ nuốt sữa không kịp thì phải cho ngừng ngay.
- Sau khi cho bú, phải bế bé đứng tối thiểu 15 phút và vỗ nhẹ lưng cho ợ hơi.
- Không để bé nằm sấp hoặc mặt quay vào tường. Thường xuyên theo dõi giấc ngủ của bé.
- Không để bé nằm trong môi trường quá nóng hoặc quá lạnh để tránh rối loạn nhịp thở.
Tham khảo thêm video về Có 800 triệu nên đầu tư gì dưới đây, bạn nhé!
Trên đây là những thông tin cực kỳ hữu ích giúp các mẹ xử lý nhanh khi trẻ bị sặc. Chúc các mẹ luôn khỏe mạnh và thành công trong cuộc sống nhé!
Xem thêm thông tin đầu tư TẠI ĐÂY
Sặc sữa là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là khi bắt đầu học bú bình. Vậy trẻ bú bình hay bị sặc có nguy hiểm không? Nguyên nhân và cách xử lý thế nào? Cùng Góc của mẹ tìm câu trả lời qua bài viết này nhé!
1. Nguyên nhân khiến trẻ bú bình hay bị sặc
Có nhiều nguyên nhân khiến bé hay bị sặc sữa khi bú bình. Bao gồm cả yếu tố đến từ bé và đến từ cách mẹ cho bé bú bình.
1.1. 4 Nguyên nhân do bé
1 – Bé chưa quen với việc bú bình: Bé dưới 6 tháng tuổi chưa biết cách bú, dễ bú nhanh/chậm/ngậm sai khớp ngậm dẫn đến sặc sữa. Khi bé quen dần việc này sẽ ít xảy ra hơn.
2 – Bé bị đói quá: Nhiều bé ngủ liền tù tì đến sáng, bỏ qua cữ sữa nửa đêm [trẻ sơ sinh cần bú 2 – 3h/lần, khiến buổi sáng ngủ dậy bé bị đói quá. Bé có thể bú mạnh và “vội vàng” khiến sữa chảy ra nhiều hơn, nếu nuốt sữa không kịp dẫn đến sặc sữa.
3 – Bé vừa bú vừa hóng chuyện: Bé 3 – 4 tháng tuổi đã biết hóng chuyện rồi đó mẹ. Nếu lúc cho bé bú mà mẹ nói chuyện với bé hoặc những người xung quanh, bé sẽ mải hóng, ngậm sữa trong miệng không chịu nuốt. Lúc thích chí, bé có thể toét miệng cười khiến sữa tràn vào khí quản gây sặc sữa.
4 – Bé bú bình khi buồn ngủ: Nhiều mẹ có thói quen cho bé bú bình nằm, khiến bé dễ ngủ quên trong lúc bú. Nhất là với những bé dưới 3 tháng, lực hút còn yếu chưa tự ti được cần sử dụng núm ti có lỗ cắt hình tròn.,Khi đó, sữa tự chảy vào miệng bé mà không cần lực hút. Khi bé hít thở nhanh, bé có thể hít sữa lên mũi, đi vào khí quản, phế quản gây ra sặc sữa.
1.2. 6 Nguyên nhân do cách mẹ cho bé bú
1 – Núm vú để xa so với miệng bé: Nếu núm vú để xa, miệng bé ngậm không kín khiến không khí dễ chui vào miệng bé, bé dễ hút phải không khí trong lúc bú, gây trướng bụng, sặc sữa hoặc nôn sau khi bú.
2 – Trẻ bú bình hay bị sặc do mẹ cho bé bú sai tư thế: Mẹ cho bé bú bình trong khi bé đang trong tư thế gập cổ hoặc ngửa cổ sẽ khiến bé khó nuốt sữa, dễ bị sặc sữa.
3 – Cho bé bú lúc bé đang quấy khóc: Có mẹ nghĩ rằng bé quấy khóc là dấu hiệu bé đang đói sữa và cần cho bú ngay. Tuy nhiên khi bé đang khóc mà mẹ cho núm ti bình vào miệng bé luôn bé rất dễ bị sặc do chưa sẵn sàng bú. Mẹ hãy kiên nhẫn dỗ bé nín khóc đã rồi mới cho bé bú bình mẹ nha.
4 – Trẻ bú bình hay bị sặc do mẹ đặt bé nằm ngay sau lúc bú: Ngay sau khi bú, sữa vẫn còn ở thực quản, chưa xuống đến dạ dày bé. Nếu đặt bé nằm ngay sau đó, sữa từ thực quản dễ sặc lên mũi gây sặc sữa [do cấu tạo mũi và họng thông nhau]. Vì vậy ngay sau khi bú, mẹ hãy bế bé dựng lên và vỗ ợ hơi cho bé, sau khoảng 5 – 10 phút hãy đặt bé nằm mẹ nhé!
5 – Mẹ ép bé bú sữa quá nhiều: Nếu bé không muốn bú nữa, mẹ không nên ép bé vì lúc này bé có xu hướng không nuốt, sữa đầy miệng nên dễ bị sặc.
6 – Núm vú có kích thước dòng chảy quá lớn: Với các bé sơ sinh, mẹ thường sử dụng núm ti có lỗ cắt hình tròn vì bé chưa tự mút được. Thiết kế này giúp sữa có thể tự chảy vào miệng bé ngay cả khi bé không mút. Nếu kích thước lỗ tiết sữa quá to, sữa chảy xuống nhiều và nhanh hơn tốc độ bú của bé, bé nuốt không kịp dẫn đến sặc sữa.
2. Trẻ bú bình hay bị sặc có nguy hiểm không?
Đây là vấn đề thường gặp ở bé, đặc biệt với các bé mới tập ti bình những ngày đầu tiên. Khi thấy con mẹ sặc, mẹ hiểu con, bình tĩnh xử lý kịp thời, con sẽ không gặp phải bất kỳ nguy hiểm nào đâu ạ.
Tuy nhiên, cũng giống việc người lớn bị sặc nước, việc sặc sữa khiến bé bị kích ứng mũi, đau nhức mũi và quấy khóc. Nếu tình trạng sặc sữa diễn ra thường xuyên, bé sẽ sợ bú sữa, lâu dần sẽ chán ăn, biếng ăn, chậm lớn,…
Ngoài ra, sặc sữa khiến sữa đi vào đường hô hấp gây ngạt thở. Nặng hơn sẽ để lại những di chứng nguy hiểm như tổn thương não [xuất huyết, chết não] hay viêm phổi [do khi hít phải thức ăn, vi trùng đường ruột được đưa lên phổi], hoặc thậm chí có thể tử vong.
Tuy nhiên, mẹ hoàn toàn có thể kiểm soát được vấn đề này. Lưu lại cách xử lý khoa học được các chuyên gia trong ngành chia sẻ dưới đây để luôn tự tin mỗi khi cho con tu ti mẹ nhé!
3. Mách mẹ cách xử lý khi trẻ bú bình hay bị sặc
Khi mẹ thấy bé bị sặc sữa khi bú bình, thực hiện ngay theo các bước sau:
- Bước 1: Để bé ngồi dậy giúp bé dễ thở hơn.
- Bước 2: Mẹ nhanh chóng dùng miệng hút sữa ra khỏi miệng và mũi bé. hút sữa từ miệng bé trước, mũi sau, càng nhanh càng tốt
- Bước 3: Hơi dốc ngược bé lên và vỗ nhẹ lưng bé. Một tay đỡ ngực bé, lòng bàn tay còn lại vỗ nhẹ 5 cái vào lưng bé ở giữa 2 xương bả vai nhằm tăng áp lực lồng ngực giúp sữa trào hết ra ngoài.
- Bước 4: Nếu thấy bé vẫn khó thở, mặt tím tái, mẹ đặt bé nằm ngửa trên mặt phẳng như giường, sàn, dùng ngón tay trỏ và ngón giữa ấn đột ngột một lực vừa phải xuống phần dưới xương ức của bé. Lặp lại 5 – 10 lần cho đến khi bé hết sặc, có thể thở bình thường.
Sơ cứu xong, nếu bé vẫn còn quấy khóc, khó chịu, mẹ đưa bé đến cơ sở ý tế gần nhất để thăm khám nhé!
Lưu ý: Tuyệt đối không đưa bé đi khi chưa sơ cứu. Sặc sữa dẫn đến khó thở nếu không được sơ cứu dẫn tới thiếu oxy lên não, gây ra biến chứng khôn lường.
4. Giải pháp giúp mẹ hạn chế tối đa tình trạng sặc sữa cho bé
Mẹ lưu lại 3 mẹo sau để phòng tránh trẻ bú bình hay bị sặc mẹ nha!
4.1. Chọn núm ti bình sữa giúp chống sặc, đầy hơi
Chỉ cần chú ý 3 điểm dưới đây, mẹ có thể chọn được núm ti chống sặc và đầy hơi cho bé:
- Lỗ tiết sữa có kích thước phù hợp với nhu cầu bú của bé: Trên vành của núm ti thường có kí hiệu S, M, L,… hoặc các số 1, 2, 3, 4,… kí hiệu lỗ chảy sữa to nhỏ tùy vào tháng tuổi của bé. Với trẻ sơ sinh, mẹ nên chọn loại núm vú có tốc độ sữa chảy chậm 2 – 3 giọt/giây [size nhỏ nhất] để yên tâm nhất, vì bé chưa thể tự kiểm soát được tốc độ bú của mình.
- Thiết kế lỗ tiết sữa hình chữ thập – sữa chỉ chảy ra khi có lực bú của bé – bé sẽ tự kiểm soát được dòng chảy của sữa khi bú bình.
- Núm ti có tích hợp van chống sặc và đầy hơi: Khi bé bú sẽ thở ra lượng khí không nhỏ vào trong bình. Lúc này, van chống sặc được thiết kế để dẫn bọt khi này xuống đáy bình, giúp bé không bị hít lại bọt khí dẫn đến bị sặc và đầy hơi.
4.2. Cho bé bú đúng tư thế
Cách cho trẻ bú bình không bị sặc mẹ đã biết chưa?
Cho bé bú đúng tư thế sẽ giúp hạn chế tối đa tình trạng sặc sữa, đầy hơi. Mẹ bế bé cao đầu, ở tư thế thoải mái, không để bé bị gập cổ hoặc ngửa cổ, gập cổ khiến bé bú khó khăn hơn, ngửa cổ lại dễ làm bé bị sặc sữa lên mũi đó mẹ. Ngoài ra, mẹ nên cho bé bú đúng cữ bú, nếu bé ngủ quên cần đánh thức bé dậy, tránh để bé đói quá, bú vội vàng gây sặc sữa.
Khi cho bé bú xong, mẹ đừng quên vỗ ợ hơi cho bé nhé! Điều này sẽ giúp đưa khí đang kẹt trong dạ dày bé ra ngoài, giúp bé thấy thoải mái, dễ chịu, giảm tình trạng nôn trớ sau bú hay bé bú bình bị sặc. Mẹ vỗ ợ hơi cho bé bằng cách bế bé theo tư thế thẳng, áp ngực vào một bên ngực mẹ, mặt bé kê lên vai rồi vỗ nhẹ lưng cho bé ợ hơi.
4.3. Không để bé vừa ngủ vừa bú bình
Với bé sơ sinh, mẹ thường dùng núm ti có lỗ cắt hình tròn vì bé chưa biết cách tự mút. Đặc điểm của thiết kế này là sữa có thể tự chảy vào miệng bé ngay cả khi bé không mút.
Tư thế bú nằm khiến bé tưởng mẹ đang cho bé đi ngủ và có thể ngủ luôn trong lúc bú. Lúc này, sữa vẫn chảy và ứ đọng trong miệng bé. Nếu bé hít thở nhanh có thể hít sữa lên mũi, tràn sữa vào khí quản, phế quản gây nghẹt thở, khó thở, sặc sữa,…
Nếu mẹ thấy bé đã ngủ, nhẹ nhàng rút núm ti ra khỏi miệng bé để tránh đọng sữa gây sặc. Bé nào có thói quen ngậm ti cho dễ ngủ thì mẹ nên sắm cho bé một núm ti giả để ngậm riêng.
Lưu ý thêm cho mẹ: Nên cho bé bú trước hoặc sau giấc ngủ của bé khoảng 30 phút để tránh tình trạng sặc sữa do bé ngủ quên.
Như vậy, trẻ bú bình hay bị sặc sữa sẽ không nguy hiểm nếu mẹ bình tĩnh xử lý thật khoa học. Tốt nhất, để hạn chế tình trạng sặc sữa cho con, mẹ chọn bình sữa có thiết kế chống sặc, chống đầy hơi và chú ý cho bé bú đúng cách..
Nếu còn băn khoăn về tại sao bé bú bình hay bị sặc, mẹ hãy để lại bình luận ở bên dưới để hỗ trợ mẹ nhé!