Đua top nhận quà tháng 5/2022Đại sứ văn hoá đọc 2022
Hãy luôn nhớ cảm ơn và vote 5*
nếu câu trả lời hữu ích nhé!
XEM GIẢI BÀI TẬP SGK SỬ 8 - TẠI ĐÂY
Vào cuối thế kỷ XIX, Nhật Bản cũng như các quốc gia châu Á khác bị các nước phương Tây dòm ngó. Năm 1853, quân đội Mỹ đã nổ súng uy hiếp Nhật Bản. Sau đó, các nước hùng mạnh khác như: Anh, Pháp, Nga, Hà Lan cũng có ý định xâm chiếm đất nước này nhưng không thành công. Vì sao Nhật Bản thoát khỏi số phận thuộc địa? Hãy cùng 24h Thông Tin tìm hiểu xem người Nhật Đã làm gì để giữ vững chủ quyền và độc lập, tự do của mình.
Bối cảnh Nhật Bản giữa thế kỷ XIX
Vào thời gian từ năm 1603 đến năm 1868, ở Nhật tồn tại chế độ Mạc phủ, được cai quản bởi các đại tướng quân nhà Tokugawa. Chế độ này tồn tại khá nhiều lỗ hổng nên sinh ra những bất bình và dẫn đến các cuộc nổi loạn ở nhân dân. Ngày 8 tháng 7 năm 1853, quân đội Mỹ đã nổ súng vào vịnh Edo, yêu cầu Nhật Bản phải mở cửa cho phương Tây. Đến năm 1958, sau hàng loạt các hiệp ước bất bình đẳng giữa Mỹ và Nhật, họ phải đối mặt với lực lượng thù địch trong và ngoài nước. Năm 1867, Thiên hoàng Minh Trị [Mutsuhito] kế vị vua cha khi chỉ vừa 15 tuổi. Lúc này, Thiên hoàng chỉ là bù nhìn của phe chống Mạc phủ. Sau khi lật đổ được chế độ Mạc phủ, các công thần nắm giữ quyền lực, cải cách đất nước theo hướng Tư Bản Chủ Nghĩa. Sau đó, Thiên hoàng Minh Trị bắt đầu đứng lên giành lại quyền đích thân chấp chính và thực hiện cuộc cải cách Minh Trị, xóa bỏ chế độ phong kiến Nhật Bản.
Cuộc cải cách Minh Trị Duy Tân là tiền đề để Nhật Bản phát triển theo đường lối chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa tư bản, bành trướng thế lực ra bên ngoài. Cuộc cải cách này được tiến hành trên tất cả các mặt kinh tế, chính trị, xã hội, quân sự và giáo dục. Cụ thể:
Về kinh tế:
- Thống nhất chính sách tiền tệ.
- Bãi bỏ chế độ độc quyền ruộng đất.
- Phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn.
- Tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, phục vụ cho đời sống người dân [đường sá, cầu cống, hệ thống thông tin liên lạc,…].
- Xây dựng các nhà máy công nghiệp.
- Ban hành quyền tự do buôn bán và đi lại.
- Mở cửa giao thương với nước ngoài.
Về chính trị:
- Xóa bỏ chế độ nông nô.
- Đưa giai cấp quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm quyền.
- Ban hành hiến pháp đầu tiên của Nhật Bản, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.
- Bãi bỏ hệ thống lãnh địa cũ, thay thế bằng các đơn vị hành chính cấp tỉnh do trung ương quản lý.
Về xã hội:
Tuyên bố “tứ dân bình đẳng”, không còn phân biệt đối xử giữa các giai cấp.
Về quân sự:
- Tổ chức quân đội theo kiểu phương Tây.
- Thực hiện chế độ nghĩa vụ, bãi bỏ chế độ trưng binh.
- Phát triển công nghiệp đóng tàu và sản xuất vũ khí.
- Đưa các giảng viên quân sự nước ngoài về dạy.
Về giáo dục:
- Lập các trường đại học đào tạo chuyên ngành.
- Mời giảng viên nước ngoài về giảng dạy.
- Đưa khoa học, kỹ thuật vào giảng dạy bắt buộc.
- Cử các học sinh giỏi đi du học phương Tây.
- Thực hiện mô hình quản lý trường học theo kiểu phương Tây, cho phép mở trường tư nhân.
Kết quả là vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, Nhật Bản trở thành quốc gia tư bản công nghiệp hùng mạnh nhất châu Á. Sau đó, đất nước này bắt đầu thực hiện các cuộc xâm chiếm thuộc địa khác. Bên cạnh đó, vì mở cửa giao thiệp với phương Tây mà Nhật Bản học hỏi được nhiều kỹ thuật tiên tiến và phát triển mối quan hệ với họ. Từ đó, các quốc gia khác phải dè chừng và dẹp bỏ ý định xâm chiếm Nhật Bản.
Trên đây là những lý do giải thích tại sao Nhật Bản không bị xâm lược và thoát khỏi số phận thuộc địa mà đội ngũ biên tập viên chúng tôi muốn chia sẻ với bạn đọc. Hi vọng sau khi tham khảo bài viết, các bạn đã phần nào hiểu rõ hơn về lịch sử của đất nước tươi đẹp được mệnh danh là xứ sở hoa Anh đào.
Bài 12:NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
1. Tình hình kinh kế trước cải cách
– Đầu thế kỉ XIX chính sách Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân [ Sô – gun ] làm vào khủng hoảng cục bộ suy yếu .Bạn đang xem : Vì sao nhật bản thoát khỏi sự xâm lược của các nước đế quốc* Kinh tế :
– Nông nghiệp lạc hậu, tô thuế nặng nề, mất mùa đói kém thường xuyên.
– Công nghiệp : kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa tăng trưởng, công trường thi công thủ công bằng tay Open ngày càng nhiều, kinh tế tài chính tư bản tăng trưởng nhanh gọn .* Xã hội : nổi lên xích míc giữa nông dân, tư sản thị dân với chính sách phong kiến lỗi thời .* Chính trị : Nổi lên xích míc giữa Thiên hoàng và Tướng quân .- Giữa lúc Nhật Bản khủng hoảng cục bộ suy yếu, các nước tư bản Âu – Mĩ tìm cách xâm nhập .+ Đi đầu là Mĩ dùng vũ lực buộc Nhật Bản “ Open ” sau đó Anh, Pháp, Nga, Đức cũng ép Nhật ký các Hiệp ước bất bình đẳng .+ Trước rủi ro tiềm ẩn bị xâm lược Nhật Bản phải lựa chọn một trong hai con đường là : bảo thủ duy trì chính sách phong kiến lỗi thời, hoặc là cải cách .
2. Cuộc Duy tân Minh Trị
Tháng 01/1868 Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị [ Meiji ] trở lại nắm quyền và triển khai một loạt cải cách ;+ Về chính trị Nhật hoàng công bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập cơ quan chính phủ mới, triển khai bình đẳng ban bố quyền tự do .+ Về kinh tế tài chính : xóa bỏ độc quyền ruộng đất của phong kiến thực thi cải cách theo hướng tư bản chủ nghĩa .+ Về quân sự chiến lược : được tổ chức triển khai giảng dạy theo kiểu phương Tây, chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược .+ Giáo dục đào tạo : chú trọng nội dung khoa học – kỹ thuật. Cử HS giỏi đi du học phương Tây .* Tính chất – ý nghĩa :Cải cách Minh Trị mang đặc thù của một cuộc cách mạng tư sản, mở đường cho chủ nghĩa tư bản tăng trưởng ở Nhật .
II. Nhật Bản chuyển sang Chủ nghĩa Đế quốc
Thiên hoàng Minh Trị trẻ tuổi trong bộ quân phục- Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX quy trình tập trung chuyên sâu trong công nghiệp, thương nghiệp với ngân hành đã đưa đến sự sinh ra những công ty độc quyền, Mít-xưi, Mit-su-bi-si chi phối đời sống kinh tế tài chính, chính trị Nhật Bản .- Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX Nhật tăng cường chủ trương bành trướng xâm lược .+ Năm 1874 Nhật Bản xâm lược Đài Loan+ Năm 1894 – 1895 cuộc chiến tranh với Trung Quốc+ Năm 1904 – 1905 cuộc chiến tranh với Nga
Lược đồ về sự bành trướng của đế quốc Nhật Bản cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX .
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Vào thế kỉ XIX, Nhật Bản có đúng trước nguy cơ bị thực dân phương Tây xâm lược như các nước châu Á khác không?
Trả lời
Vào thế kỉ XIX, Nhật Bản cũng như các nước khác ở châu Á đều đứng trước rủi ro tiềm ẩn bị các nước phương Tây xâm lược. Tháng 5-1853, một hạm quân Mĩ đã bắn phá uy hiếp vùng biển Nhật bản, đòi Open cho người Mĩ ra vào tự do. Sau đó, các nước Anh, Pháp, Nga, Hà Lan cũng nhòm ngó, can thiệp .
2. Em hãy nêu vài nét về Thiên hoàng Minh Trị?
Trả lời
– Thiên hoàngMinh Trị [ Mây-gi-i, 1852 – 1912 ] là hiệu của nhà vua Nhật Bản Mut-xô-hi-tô .- Năm 1865, Mut-xô-hi-tô lên ngôi khi mới 15 tuổi. Tất cả mọi quyền hành trong nước đều năm trong tay Mạc phủ dòng họ Tô-cư-goa-oa .- Sau khi lật đổ chế độ Mạc phủ, Thiên hoàngMut-xô-hi-tô đã triển khai một loạt cải cách tân tiến đưa Nhật Bản thoát khỏi thực trạng phong kiến lỗi thời. Đó là cuộc Duy tân Minh Trị, biến Nhật bản từ nước phong kiến thành một nước tư bản chủ nghĩa, thoát khỏi sự nô dịch của quốc tế .
3. Trình bày nội dung và kết quả của cuộc Duy tân Minh Trị.
Trả lời
Tháng 1-1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh Trị thực thi một loạt cải cách nhằm mục đích đưa Nhật Bản thoát khỏi thực trạng phong kiến lỗi thời. Cuộc Duy tân Minh Trị được tiến hàng trên tổng thể các nghành đời sống, xã hội, kinh tế tài chính, chính trị, xã hội, văn hóa truyền thống, giáo dục, quân sự chiến lược .* Về kinh tế tài chính :- Thống nhất tiền tệ .
– Xóa bỏ độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến.
Xem thêm: Đặc điểm dân cư xã hội Châu Á
– Tăng cường tăng trưởng kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa ở nông thôn .Xem thêm : Thực Trạng Các Thiết Chế Văn Hóa Là Gì, Thực Trạng Các Thiết Chế Văn Hóa Cơ Sở- Xây dựng hạ tầng, đường sá, cầu và cống … ship hàng giao thông vận tải liên lạc .* Về chính trị :- Bãi bỏ chính sách nông nô .- Đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm chính quyền sở tại .- Ban hành Hiến pháp 1889, thiết lập chế độ quân chủ lập hiế* Về giáo dục :- Thi hành chủ trương giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học – kĩ thuật trong chương trình giảng dạy .- Cử những học viên xuất sắc ưu tú đi du học ở phương Tây .* Về quân sự chiến lược- Quân đội được tổ chức triển khai và đào tạo và giảng dạy theo kiểu phương Tây .- Chế độ nghĩa vụ và trách nhiệm thay thế sửa chữa cho chính sách chưng binh .- Công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí được chú trọng .* Kết quả :Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, Nhật Bản trở thành một nước tư bản công nghiệp :- Giúp nước Nhật giữ vững được độc lập chủ quyền lãnh thổ trước sự xâm lược của đế quốc phương Tây, thoát khỏi rủi ro tiềm ẩn trở thành một nước thuộc địa .- Đưa Nhật Bản trở thành một nước đế quốc hùng mạnh duy nhất ở châu Á .
4. Quan sát hình 48 [SGK trang 67], em hãy cho biết ngành đóng tàu biển ở Nhật Bản như thế nào ? Vì sao ngành đóng tàu biểu lại phát triển mạnh ở Nhật Bản?
Trả lời
– Ngành đóng tàu biển ở Nhật Bản rất tăng trưởng bì sớm nước Nhật sớm tăng trưởng giao thông vận tải và mạng lưới hệ thống thông tin liên lạc, đặc biệt quan trọng do mẫu sản phẩm công – nông nghiệp đều tăng nên thương nghiệp khá phát đạt .- Nhật Bản phải thiết kế xây dựng được một đội tàu buôn tân tiến hoàn toàn có thể đi biển xa thay cho những tàu buồm trước đây, do có ngành đóng tàu tăng trưởng .
5. Căn cứ vào đâu để khẳng định cuộc Duy tân Minh Trị là một cuộc cách mạng tư sản?
Trả lời .
– Đầu năm 1868, chính sách phong kiến Nhật Bản đã chấm hết, chính quyền sở tại phong kiến của Sô-gun đã chuyển sang tay quý tộc tư sản hóa đứng đầu là Thiên hoàng Minh Trị .- Những cải cách ” Âu hóa ” về hành chính, kinh tế tài chính, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, giáo dục mang đặc thù tư sản rõ ràng : thống nhất thị trường dân tộc bản địa, thống nhất tiền tệ, xóa bỏ quyền sở hữu ruộng đất phong kiến, kiến thiết xây dựng quân đội thường trực theo nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược .- Cuộc Duy tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản không triệt để vì còn tàn dư của chính sách phong kiến .
6. Đặc điểm của cuộc Duy tân Minh Trị là gì?
Trả lời
Đặc điểm của cuộc Duy tân Minh Trị là một cuộc cách mạng tư sản, do liên minh quý tộc tư sản tiến hàng ” từ trên xuống ” dưới mang hình thức là một cuộc cải cách .
7. Vì sao kinh tế Nhật Bản từ cuối thế kỉ XIX phát triển mạnh?
Trả lời
Sau cuộc cuộc chiến tranh Trung – Nhật [ 1894 – 1895 ], nhờ số tiền bồi thường và của cải cướp được ở Triều Tiên và Trung Quốc, kinh tế tài chính Nhật Bản càng tăng trưởng mạnh .
8. Những sự kiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, Nhật Bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc?
Trả lời
Những sự kiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, Nhật Bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc :- Từ năm 1900 đến năm 1914, tỉ lệ công nghiệp trong nền kinh tế tài chính quốc dân đă tăng từ 19 % lên 42 % .- Việc tăng nhanh công nghiệp hóa kéo theo sự tập trung chuyên sâu trong công nghiệp, thương nghiệp và ngân hàng nhà nước .- Nhiều công ty độc quyền Open như : Mit-xưi và Mít-su-bi-si giữ vai trò to lớn, bao trùm lên đời sống kinh tế tài chính, chính trị của nước Nhật .
– Bước sang thế kỉ XX, giới cầm quyền Nhật Bản đã đẩy mạnh chính sách xâm lược và bành trướng. Chiến tranh Nga – Nhật [1904-1905] kết thúc với sự thất bại của đế quốc Nga. Năm 1914, Nhật Bản đã dùng vũ lực để mở rộng khu vực ảnh hưởng ở Trung Quốc và chiếm Sơn Đông. Thuộc địa của đế quốc Nhật mở rộng rất nhiều.
Xem thêm: Vì sao Nhật Bản thoát ra khỏi sự xâm lược của tư bản phương Tây?
9. Vì sao Nhật thoát khỏi số phận một nước thuộc địa và trở thành đế quốc?
Trả lời
– Đến giữa thế kỉ XIX, trước rủi ro tiềm ẩn xâm lược của thực dân phương Tây, Nhật Bản đã có những chủ trương tương thích với tình hình quốc gia .- Trong khi ở hầu hết các nước châu Á, chính sách phong kiến thi hành chủ trương ” ngừng hoạt động “, duy trì đường lối quản lý cũ, làm cho tiềm lực quốc gia ngày càng suy yếu để rồi lần lượt bị biến thành thuộc địa thì trái lại ở Nhật Bản, bằng cuộc Duy tân Minh Trị, Nhật Bản đã triển khai ” Open “, tăng trưởng kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa, văn minh hóa quốc gia, triển khai xâm lược các thuộc địa, đưa quốc gia Nhật Bản tiến lên con đường đế quốc chủ nghĩa. Nhờ đó, Nhật thoát khỏi số phận nước thuộc địa và trở thành nước đế quốc chủ nghĩa.