Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Tên lửa UR-100UTTKh mang theo Avangard phóng từ căn cứ không quân Dombarovsky |
| Hypersonic glide vehicle |
| Liên bang Nga |
| 27/12/2019 |
| Lực lượng tên lửa chiến lược Liên bang Nga |
| Moscow Institute of Thermal Technology |
| Nhà máy chế tạo Votkinsk |
| 2018-nay[1] |
| 5.4 m[2] |
| 0.8 - 2 Mt[2] |
| Mach 20 [khi bay ở độ cao nhỏ] - Mach 27 [khi bay ở độ cao lớn][3][4] |
| ICBM |
The Avangard [tiếng Nga: Авангард; tiếng Anh: Vanguard], trước đây có mã thử nghiệm là Objekt 4202, Yu-71 and Yu-74, là một phương tiện lượn siêu vượt âm [HGV] tốc độ đạt tới Mach 27. Nó được mang theo như một đầu đạn [MIRV] bởi tên lửa đạn đạo cỡ lớn như UR-100UTTKh[5][6] R-36M2 và RS-28 Sarmat. Nó có thể mang theo đầu đạn hạt nhân hoặc đầu đạn thông thường.[7][8][9][10]
Avangard là phương tiện lượn siêu vượt âm đầu tiên được chế tạo thành công trên thế giới. Nó là 1 trong 6 vũ khí chiến lược được Tổng thống Nga Vladimir Putin nhắc tới vào ngày 1/3/2018.[9]
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Phóng tên lửa UR-100UTTKh ICBM, mang theo đầu đạn Avangard HGV, Dombarovsky, 26/12/2018
Ngay từ thập niên 1980, các kỹ sư Liên Xô đã chế tạo được vật liệu chịu nhiệt siêu hạng là hợp kim có biệt danh unobtainium [có gốc từ tiếng Anh un/obtain] mà các nước khác không thể đạt tới. Trên cơ sở này, Liên Xô đã bắt đầu nghiên cứu chế tạo và đến cuối thập niên 1980 đã phát triển thành công rất nhiều loại tên lửa gần đạt mức bội siêu thanh. Ví dụ như: Liên hiệp các nhà sản xuất khoa học công nghệ chế tạo máy NPO Mashinostroyenia chế tạo tên lửa P-750 Grom/Kh-80 Meteorit [Kh-80/AS-X-19 Koala] đạt vận tốc Mach 4, sau đó lại tiếp tục chế tạo loại tên lửa siêu thanh mang mật danh 4002. Còn Cục thiết kế chế tạo máy Raduga phát triển thành công tên lửa siêu thanh X-90 GELA [Kh-90/AS-X-21]. Dựa trên cơ sở hệ thống tên lửa phòng không S-200, Liên Xô đã chế tạo thành công tên lửa bội siêu thanh Kholod. Năm 1991, tên lửa này đã thử nghiệm thành công đạt vận tốc Mach 5,75 [6.500 km/h], tuy nhiên Liên Xô tan rã khiến dự án đình trệ. Tuy nhiên, trên cơ sở Kholod, Nga tiếp tục phát triển dự án phương tiện lượn siêu vượt âm Yu-71, chính là tiền thân của Avangard.
Avangard [từng được gọi là Yu-71 và Yu-74] được thiết kế để vượt qua mọi hệ thống phòng thủ chống tên lửa đạn đạo đã được biết hoặc đã được lên kế hoạch của Hoa Kỳ, bao gồm MIM-104 Patriot, THAAD và Hệ thống Chiến đấu Aegis. Nguyên lý hoạt động của các hệ thống phòng thủ chống tên lửa đạn đạo hiện nay là: radar phát hiện vị trí tên lửa địch rồi truyền thông số về tốc độ, hướng bay của nó cho máy tính, sau đó máy tính có thể dựa trên các thông số để tính toán tọa độ đánh chặn [do tên lửa đạn đạo có quỹ đạo bay luôn theo hình parabol cố định]. Nhưng Avangard thì khác, nó là một phương tiện lượn có thể thay đổi quỹ đạo bay liên tục [từ trái sang phải, từ leo cao tới trượt xuống], do đó các hệ thống phòng thủ chống tên lửa đạn đạo không thể tính toán được quỹ đạo bay của nó, khiến việc đánh chặn là gần như không thể.
Avangard được thử nghiệm vào khoảng giữa tháng 2/2015 tới tháng 6/2016 trên tên lửa đạn đạo liên lục địa UR-100UTTKh [NATO định danh là SS-19 Stiletto] phóng từ căn cứ không quân Dombarovsky, tỉnh Orenburg, nó đã đạt tốc độ 11,200 kilômét trên giờ [6,959 mph; 3,111 m/s] và đánh trúng mục tiêu ở bãi thử Kura, Kamchatka Krai.[11][12]
Tháng 10/2016, 1 lần phóng thử khác sử dụng tên lửa đạn đạo hạng nặng R-36M2 cũng từ Dombarovsky, và đánh trúng mục tiêu ở bãi thử Kura. Đây là lần thử toàn diện thành công lần đầu tiên.[13][14]
Ngày 1/3/2018, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Avangard đã hoàn tất thử nghiệm và bắt đầu được sản xuất hàng loạt.[15][16][17][18]
Trong lần bắn thử vào 26/12/2018, từ bãi thử Dombarovsky tại miền nam Nga, Avangard đã đánh trúng mục tiêu giả định cách địa điểm phóng 6.000 km ở bãi thử Kura tại bán đảo Kamchatka. Bộ trưởng Yury Borisov công bố rằng Avangard đã đạt vận tốc gốc 27 lần tốc độ âm thanh [tương đương 33.000 km/h], khiến nó trở nên "không thể bị đánh chặn".[4]
Ngày 27/12/2019, trung đoàn tên lửa đầu tiên trang bị Avangard đã đi vào trực chiến.[19] Trung đoàn này được cho là triển khai ở vùng Orenburg, miền nam Nga gần giáp với Kazakhstan.
Thiết kế[sửa | sửa mã nguồn]
Tổ hợp lượn Avangard được thiết kế để bay với tốc độ siêu vượt âm. Ở độ cao vũ trụ [trên 100 km], nó có thể bay với vận tốc Mach 28 [xấp xỉ 9,2 km/giây]. Còn khi bay trong lớp khí quyển dày đặc [độ cao dưới 10 km], do ma sát với không khí nên nó sẽ bay chậm hơn khoảng 25%, tức là vẫn đạt tới khoảng Mach 20 [xấp xỉ 6,8 km/giây].
Trong phát biểu vào năm 2018, Thứ trưởng Quốc phòng Nga Yuri Borisov cho biết khó khăn lớn nhất trong việc phát triển Avangard chính là chế tạo vây kiểm soát và hệ thống che chắn nhiệt cho đầu đạn. Việc bay trong lớp khí quyển với tốc độ cực cao sẽ tạo ra ma sát cực mạnh, nhiệt độ bề mặt của Avangard khi bay ở tốc độ siêu vượt âm có thể lên đến hơn 2.000 độ C, đủ để nung chảy cả sắt thép. Để khắc phục vấn đề này, phần vỏ ngoài của Avangard được chế tạo bằng một vật liệu tuyệt mật có thể chịu được nhiệt độ cực cao, kết hợp với lớp cách nhiệt đảm bảo an toàn cho các thiết bị bên trong. Đây là thành tựu công nghệ vật liệu mà chưa nước nào đạt được khi đó.
Tên lửa đạn đạo UR-100N UTTH sẽ mang đầu đạn Avangard bay vào quỹ đạo, dự kiến ở độ cao khoảng 100 km thì lập tức sẽ có 3-6 đầu đạn Avangard được tách ra và bay đến mục tiêu được chỉ định. Đầu đạn thông thường của tên lửa đạn đạo bay theo quỹ đạo hình parabol cố định ở độ cao cả nghìn km, nên radar đối phương có thể phát hiện từ xa và các hệ thống phòng không có thể tính toán trước quỹ đạo bay để đánh chặn. Nhưng với Avangard, nó không bay theo quỹ đạo cố định mà có thể lượn và thay đổi quỹ đạo liên tục, nên không thể tính toán trước đường bay của nó. Bên cạnh đó, Avangard bay với tốc độ gấp 27 lần vận tốc âm thanh [khoảng 9,2 km/s], với tốc độ siêu nhanh cũng khả năng cơ động không thể tính toán trước, việc đánh chặn Avangard gần như là "nhiệm vụ bất khả thi" với các công nghệ phòng không hiện tại.[20][21][22][23][24]
Avangard có thể tấn công chính xác mục tiêu ở khoảng cách trên 10.000 km. Avangard khi mang nguyên liệu nổ hạt nhân thì có thể đạt sức công phá 2 megatons [2 triệu tấn] thuốc nổ TNT.[25] [Để so sánh, quả bom nguyên tử Mỹ thả xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản trong Thế chiến 2 chỉ tương đương 13.000 tấn TNT]. Còn trong trường hợp mang chất nổ thông thường, động năng của 1 vật thể nặng 2 tấn, lao xuống với tốc độ 7 km/giây như Avangard vẫn sẽ đạt tới 49 tỷ jun, tương đương với 10,7 tấn thuốc nổ TNT. Động năng cực lớn này thừa sức phá hủy hoàn toàn cả một tàu sân bay cỡ lớn hoặc hầu hết các công trình kiên cố chỉ với 1 đầu đạn trúng đích.
Ban đầu, Avangard được gắn vào tên lửa đạn đạo liên lục địa UR-100N phóng từ hầm ngầm trên mặt đất [silo], sau này nó sẽ được gắn vào tên lửa đạn đạo liên lục địa RS-28 Sarmat.
Trong cuộc điều trần trước Quốc hội Mỹ vào tháng 2/2019, tướng không quân Mỹ Terrence O'Shaughnessy, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Phòng không Vũ trụ Bắc Mỹ [NORAD] cảnh báo, phương tiện lượn Avangard với tốc độ khoảng 32.000 km/h sẽ “đủ nhanh để đánh bại hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại và có khả năng tấn công Mỹ trong vòng 15 phút”[26].
Tomas Karaco, giám đốc dự án phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế [Hoa Kỳ], nói với CNBC: "Những loại tên lửa có cánh siêu tốc này đang tấn công những khoảng trống trong hệ thống phòng thủ tên lửa của chúng tôi [Mỹ]. Thật không may, chúng tôi đã chủ quan để Nga đi quá xa". Trong một báo cáo hôm 18/12/2019, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ công nhận rằng nước này chưa thể đánh chặn các vũ khí siêu vượt âm mà Nga đang sở hữu: "Nga đang tập trung phát triển vũ khí siêu vượt âm. Có một thực tế là tốc độ, tầm bắn và khả năng cơ động cực cao của loại vũ khí này cho phép đánh bại hầu hết các hệ thống phòng thủ tên lửa".
Năm 2018, Tổng thống Putin khẳng định Nga là nước đầu tiên trên thế giới phát triển thành công đầu đạn lượn siêu vượt âm. Các tên lửa mang đầu đạn Avangard có thể tấn công hầu như tất cả các mục tiêu trên thế giới và có thể dễ dàng xuyên qua lá chắn phòng thủ tên lửa của Mỹ. Việc sản xuất hàng loạt vũ khí này cũng đã được khởi động, giúp Nga tăng cường đáng kể năng lực quân sự và đảm bảo an ninh nước này trong những thập niên tới.
Năm 2019, Bộ Quốc phòng Nga cho hay, tổng cộng 31 bệ phóng của hệ thống tên lửa Yars và Avangard sẽ đảm nhận nhiệm vụ chiến đấu, tuy nhiên số lượng cụ thể cho mỗi hệ thống không được đề cập.
Trang bị[sửa | sửa mã nguồn]
Lực lượng tên lửa chiến lược Nga[27], 2 Avangard-equipped UR-100NUTTH:
- Sư đoàn tên lửa Cờ đỏ số 13 tại Yasny, Orenburg
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- MIRV
- Kh-47M2 Kinzhal
- 3M22 Zircon
- BrahMos-II
- DF-ZF
- Boeing X-51 Waverider
- Prompt Global Strike
- DARPA Falcon Project
- Hypersonic Technology Demonstrator Vehicle
- Silbervogel
- Tupolev Tu-130
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “В России запустили серийное производство гиперзвуковой ракеты «Авангард»”. РБК.
- ^ a b “Шахты "Авангарда". Почему гиперзвуковые блоки решили ставить на Урале” [bằng tiếng Nga]. ngày 18 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 15 tháng 10 năm 2019.
- ^ Avangard, CSIS Missile Threat, //missilethreat.csis.org/missile/avangard/
- ^ a b “Борисов: испытания комплекса "Авангард" доказали его способность разгоняться до 27 Махов”. TASS [bằng tiếng Nga]. ngày 27 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2018.
- ^ Majumdar, Dave. “We Now Know How Russia's New Avangard Hypersonic Boost-Glide Weapon Will Launch”. The National Interest.
- ^ “Russia to use SS-19 ICBMs as carriers for Avangard hypersonic glide vehicles — source”.
- ^ Trevithick, Joseph. “Here's The Six Super Weapons Putin Unveiled During Fiery Address”. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2018.
- ^ “Russia's New Avangard Hypersonic Missile System To Enter Service By 2019”. www.defenseworld.net. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2018.
- ^ a b Sputnik. “Russia's Avangard Hypersonic Glider Warhead Enters Production – Source”. sputniknews.com. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2018.
- ^ “Introducing 'Avangard' and 'Sarmat': Putin shows off new hypersonic, nuclear missiles”. ngày 1 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2018.
- ^ “Secret Russian Hypersonic Nuke Glider Can Pierce Any Missile Defense”. Sputnik [news agency]. ngày 28 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2018.
- ^ “Russian Top Secret Hypersonic Glider Can Penetrate Any Missile Defense”. Sputnik [news agency]. ngày 11 tháng 7 năm 2016. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2018.
- ^ “Эксперт об "изделии 4202": теперь США будут меньше бряцать оружием”. Ria. ngày 28 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 9 năm 2018.
- ^ “'Object 4202': New Russian Hypersonic Warhead to Be Coupled With Sarmat ICBM”. Sputnik [news agency]. ngày 29 tháng 10 năm 2016. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2018.
- ^ “Russia begins serial production of new cutting-edge glide vehicle”. TASS.
- ^ “Russia's Avangard strategic systems enter series production – source”. TASS.
- ^ “Russia's Defense Ministry signs production contract for Avangard hypersonic systems”. TASS.
- ^ “Russia's Avangard hypersonic missile system”. TASS.
- ^ “Первый ракетный полк "Авангарда" заступил на боевое дежурство”. TASS [bằng tiếng Nga]. ngày 27 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 27 tháng 12 năm 2019.
- ^ //www.janes.com/article/85511/russia-announces-successful-flight-test-of-avangard-hypersonic-glide-vehicle
- ^ “Юрий Борисов: испытания «Авангарда» подтвердили, что он может развить скорость в 27М”. www.armstrade.org [bằng tiếng Nga]. ngày 27 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2018.
- ^ “Putin boasts new strategic weapons will make US missile defense "useless"”. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2018.
- ^ Macias, Amanda [ngày 26 tháng 12 năm 2018]. “The Kremlin says it conducted another successful test of a hypersonic weapon”. www.cnbc.com.
- ^ “Putin says Russia ready to deploy new hypersonic nuclear missile”. NBC News.
- ^ “Источник: первыми носителями гиперзвуковых блоков "Авангард" станут ракеты УР-100Н УТТХ”. TASS [bằng tiếng Nga]. ngày 20 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2018.
- ^ //baovephapluat.vn/quoc-te/tin-tuc/nga-cong-bo-du-lieu-moi-ve-toc-do-kinh-hoang-cua-dau-dan-avangard-99341.html
- ^ “Strategic Rocket Forces”. russianforces.org. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2020.
Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Andrew Cockburn, "Like a Ball of Fire: Andrew Cockburn on hypersonic weaponry", London Review of Books, vol. 42, no. 5 [ngày 5 tháng 3 năm 2020], pp. 31–32. "'Welcome to the world of strategic analysis, where we program weapons that don't work to meet threats that don't exist.' This was what Ivan Selin, a senior Pentagon official, used to tell subordinates in the Defence Department in the 1960s." [p. 31.] Cockburn recounts impracticable-weapons projects, including Russia's Avangard "hypersonic glide missile", Ronald Reagan's "Star Wars" project, the US's 1951 nuclear-powered-bomber project, and the US's 1950s Dyna-Soar "boost-glide"-weapon project suggested by Walter Dornberger, a favorite of Hitler's who had overseen the V2 rocket program. "[T]he US and Russia have both taken Selin's axiom a step further: they mean to deploy a weapon that doesn't work against a threat that doesn't exist that was in turn developed to counter an equally non-existent threat." [p. 32.]
Tên lửa Kinzhal đã được trang bị cho máy bay chiến đấu MiG-31K của Nga, như thể hiện trong tài liệu của Bộ Quốc phòng này Quân đội Nga đã bắn một tên lửa đạn đạo siêu âm và phá hủy một kho vũ khí ngầm lớn ở phía tây Ukraine, Bộ Quốc phòng ở Moscow cho biết. Nếu được xác nhận, đó sẽ là cách sử dụng đầu tiên của Nga trong cuộc chiến của Kinzhal, hoặc dao găm, tên lửa đạn đạo được phóng từ trên không, rất có thể là một máy bay chiến đấu MiG-31.Tên lửa siêu âm là gì?
Tổng thống Vladimir Putin đã nhiều lần nhấn mạnh khoản đầu tư của Nga vào tên lửa siêu âm, có thể di chuyển với tốc độ cao hơn năm lần so với tốc độ âm thanh, hoặc Mach 5.
Các số liệu thống kê rất ấn tượng: Theo các quan chức Nga, Kinzhal có thể đạt được mục tiêu lên tới 2.000km [1.240 dặm] và có thể bay nhanh hơn 6.000 km/h. Nhưng điều đó có làm cho chúng nguy hiểm hơn các tên lửa hoặc thậm chí pháo binh khác có thể gây ra nhiều cái chết và sự hủy diệt không?
"Tôi không xem nó là điều quan trọng", James Acton, chuyên gia chính sách hạt nhân tại Carnegie Endowment cho Hòa bình Quốc tế nói. "Tôi không biết có bao nhiêu lợi thế mà Nga nhận được từ việc sử dụng tên lửa siêu âm."
Tổng thống Putin tự hào vào tháng 12 năm ngoái rằng Nga đang dẫn đầu thế giới về tên lửa siêu âm, rất khó theo dõi vì họ có thể thay đổi hướng trong khi bay giữa.
Nga đã đăng một đoạn video về những gì nó nói là cuộc tấn công tên lửa của nó vào kho vũ khí ở Deliatyn, một ngôi làng ở phía tây nam Ukraine chỉ cách biên giới với Romania 100km.
Việc ngăn chặn một kho vũ khí của các lực lượng vũ trang của Ukraine bằng cách tấn công vũ khí tên lửa chính xác cao. Chúng ta có thể thấy hit chính xác của một nhà chứa máy bay dưới lòng đất với vũ khí và đạn dược. pic.twitter.com/SKTF46TDB0
- м
BBC không chịu trách nhiệm về nội dung của các trang web bên ngoài. View tweet gốc trên TwitterView original tweet on Twitter
"Đó là một dấu hiệu của sự thể hiện. Ngay cả khi nó được sử dụng, chúng tôi nên coi đó là một khoảnh khắc biệt lập vì Nga không có một số lượng lớn các tên lửa này", Dominika Kunertova thuộc Trung tâm nghiên cứu an ninh ở Zurich nói.
'Không phải là người thay đổi trò chơi'
Nhà lãnh đạo Nga đã tiết lộ Kinzhal bốn năm trước là một trong những loạt vũ khí "bất khả chiến bại" mà ông nói sẽ trốn tránh sự phòng thủ của kẻ thù. Các tên lửa siêu âm khác là Zirkon và Avangard, vừa nhanh hơn vừa có phạm vi lớn hơn nhiều.
Kinzhal có thể mang một đầu đạn hạt nhân cũng như một báo cáo thông thường và các báo cáo gần đây cho biết các máy bay chiến đấu MIG-31 đã được gửi đến Kaliningrad, đưa nhiều thủ đô châu Âu trong tầm tay. Không có dấu hiệu nào từ đâu cuộc tấn công vào kho vũ khí được phát động.
"Đó là một tín hiệu cho phương Tây, bởi vì Putin cảm thấy khó chịu khi phương Tây dám chuyển tất cả các vũ khí này [sang Ukraine]", bà Kunertova nói với BBC. "Nó có thể nghi ngờ rằng nó rất chính xác, vì vậy nó không phải là một người thay đổi trò chơi."
Chiến tranh ở Ukraine: Bảo hiểm nhiều hơn
James Acton cho biết Kinzhal được cho là một tên lửa Iskander đã được sửa đổi cho các máy bay chiến đấu, và các tên lửa Iskander-M đã bị bắn bởi các phóng lên mặt đất của Nga kể từ khi bắt đầu chiến tranh.
Mặc dù Iskander-M có phạm vi ngắn hơn nhiều so với tên lửa phóng không trên không, Bộ Quốc phòng Ukraine tuyên bố trong tuần này rằng Nga đã bắn gần như tất cả các tên lửa Iskander của mình trong 20 ngày đầu tiên của cuộc chiến.
Một quan chức quốc phòng Hoa Kỳ đã được trích dẫn vào thứ Sáu rằng các lực lượng Nga đã bắn hơn 1.080 tên lửa kể từ ngày 24 tháng 2.
"[Đó] là một con số đáng kinh ngạc và một phần rất đáng kể trong hàng tồn kho trước chiến tranh của Nga", ông Acton nói với BBC, chỉ ra việc sử dụng bom không điều khiển ngày càng tăng trong các cuộc tấn công trên không của Nga. "Họ rất có thể đang chạy thiếu đạn chính xác."
Chú thích phương tiện truyền thông,
Tổng thống Putin đã giới thiệu video ra mắt tên lửa vào năm 2018