Bài tập chương 2 sinh học 12 nâng cao năm 2024

Ở chó, lông ngắn trội hoàn toàn so với lông dài. Xác định kết quả về kiểu gen và kiểu hình của các phép lai sau đây:

1. P : Chó lông ngắn × chó lông dài

2. P : Chó lông ngắn × chó lông ngắn

Hướng dẫn giải

Câu a)

• Chó lông ngắn có thể có 2 kiểu gen: A A hoặc Aa ; Chó lông dài chỉ có 1 kiểu gen aa.
  • Nếu P : AA X aa

F1 : Aa ( 100% lông ngắn)

• Nếu P : Aa X aa

F1 : Aa ; aa (1 lông ngắn : 1 lông dài)

Câu b)

• Nếu P : AA X AA

F1 : A A (100% lông ngắn)

• Nếu P : Aa X Aa

F1 : 1 A A : 2 Aa : 1aa (3 lông ngắn : 1 lông dài)

---

Ở cà chua gen A quy định thân đỏ thẫm, gen a quy định thân xanh lục. Sau đây là kết quả của các phép lai:

1. P : Thân đỏ thẫm x thân đỏ thẫm F1 : 74,9% đỏ thẫm ; 25,1% xanh lục.

2. P : Thân đỏ thẫm x thân đỏ thẫm F1 : 100% đỏ thẫm

3. p : Thân đỏ thẫm x thân xanh lục F1 : 50,2% đỏ thẫm ; 49,8% xanh lục.

Kiểu gen của P trong các công thức lai trên như thế nào?

Hướng dẫn giải

Câu a.

• P : Thân đỏ thẫm × Thân đỏ thẫm → F1 : 74,9% đỏ thẫm ; 25,1% xanh lục.
  • F1 phân li với tỉ lệ 3 : 1 → di truyền theo quy luật phân li → P: có kiểu gen dị hợp ở cả bố và mẹ.
  • Sơ đồ lai:

P: Aa × Aa

GP: A,a A, a

F1: 1AA: 2Aa : 1aa

(3 đỏ thẫm : 1 xanh lục)

Câu b.

• P : Thân đỏ thẫm × Thân đỏ thẫm → F1 : 100% đỏ thẫm.
• P có thể có các kiểu gen:
  • TH1: P: AA × AA

F1: AA (100% lông ngắn)

• TH2: P: AA × Aa

GP: A A, a

F1: AA : Aa

(100% lông ngắn)

Câu c.

• P : Thân đỏ thẫm × Thân xanh lục → F1 : 50,2% đỏ thẫm ; 49,8% xanh lục
  • F1 phân li tỉ lệ 1 : 1, có kiểu hình xanh lục có kiểu gen: aa → Nhận giao tử a từ cả cha và mẹ → P thân đỏ sẫm có kiểu gen: Aa, P xanh lục có kiểu gen: aa.
  • Sơ đồ lai:

P: Aa × aa

GP: A, a a

F1: Aa : aa

(1 đỏ sẫm : 1 xanh lục)

---

Bài 3 trang 73 SGK Sinh 12 nâng cao

Màu lông gà do 1 gen quy định và nằm trên NST thường. Khi lai gà trống trắng với gà mái đen đều thuần chủng thu được F1 đều có lông màu xanh da trời. Cho gà F1 giao phối với nhau được F2 có kết quả về kiểu hình như thế nào? Cho biết lông trắng do gen lặn quy định?

Hướng dẫn giải

• Bài toán này, màu lông xanh da trời là tính trạng trung gian, ở đây xảy ra hiện tượng trội không hoàn toàn.
• Quy ước: AA - lông đen ; Aa - lông màu xanh da trời; aa – lông trắng

P : AA × aa

F1 : Aa (xanh da trời) × Aa (xanh da trời)

F2: 1AA : 2 Aa : 1aa ( 1 trắng : 2 xanh da trời : 1 đen)

---

Bài 4 trang 73 SGK Sinh 12 nâng cao

Ở người, gen A quy định mắt đen trội hoàn toàn so với gen a quy định mắt xanh. Gen quy định màu mắt nằm trên NST thường.

1. Mẹ và bố phải có kiểu gen và kiểu hình như thế nào để con sinh ra có người mắt đen, có người mắt xanh?

2. Mẹ và bố phải có kiểu gen và kiểu hình như thế nào để con sinh ra đều mắt đen?

Hướng dẫn giải

Câu a.

• Con mắt xanh có kiểu gen aa → Nhận giao tử a từ cả bố và mẹ → Cha mẹ đều tạo giao tử a.
• Con mắt đen có kiểu gen AA hoặc Aa

→ Kiểu gen của bố mẹ có thể là: Aa × Aa (mắt đen × mắt đen) và Aa × aa (mắt đen × mắt xanh).

Câu b.

• Để sinh ra con đều mắt đen thì bố mẹ phải có kiểu gen:
  • P: AA × AA (mắt đen × mắt đen).
  • P: AA × aa (mắt đen × mắt xanh).
  • P: AA × Aa (mắt đen × mắt đen).

---

Bài 5 trang 73 SGK Sinh 12 nâng cao

Khi lai thuận và lai nghịch hai nòi ngựa thuần chủng lông xám và lông hung đỏ đều được F1 có lông xám. Cho ngựa F1 giao phối với nhau được F2 có tỉ lệ 12 ngựa lông xám : 3 ngựa lông đen : 1 ngựa lông hung. Giải thích kết quả của phép lai?

Hướng dẫn giải

• F2: có 16 tổ hợp các loại giao tử → F1 tạo 4 loại kiểu tổ giao tử ở cả bố và mẹ. F1 có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen không alen ở cả bố và mẹ. Cặp tính trạng màu lông chịu sự chi phối của hiện tượng di truyền tương tác gen.
• F2 có tỉ lệ: 12:3:1 → Như vậy, tính trạng màu lông chịu sự chi phối của quy luật di truyền tương tác gen không alen, kiểu át chế gen trội.

---

Bài 6 trang 73 SGK Sinh 12 nâng cao

Khi lai thuận và lai nghịch hai nòi gà thuần chủng mào hình hạt đào với gà mào hình lá được gà F1 toàn gà mào hình hạt đào. Cho gà F1 giao phối với nhau được F2 có tỉ lệ : 93 mào hạt đào, 31 mào hoa hồng, 26 mào hình hạt đậu, 9 mào hình lá.

1. Hình dạng mào bị chi phối bởi kiểu tác động nào của gen?

2. Phải chọn cặp lai như thế nào để thể hệ sau sinh ra có tỉ lệ 1 mào hình hạt đào : 1 mào hình hoa hồng : 1 mào hình hạt đậu: 1 mào hình lá?

Hướng dẫn giải

Câu a.

• F2 phân li tỉ lệ: 9:3:3:1 (khác quy luật của Menđen) → F1 có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen không alen ở cả bố và mẹ. Cặp tính trạng màu lông chịu sự chi phối của quy luật di truyền tương tác bổ trợ.
  • Quy ước gen: A, B quy ước hình mào gà
  • Sơ đồ lai:

F1 × F1: AaBb × AaBb

GP: AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab

F2:

AB

Ab aB ab

AB

AABB AABb AaBB AaBb

Ab

AABb AAbb AaBb Aabb

aB

AaBB AaBb aaBB aaBb

Ab

AaBb Aabb aaBb aabb

• Kiểu hình:

9 (A-B-): gà mào hạt đào

3 (A-bb): gà mào hoa hồng

3 (aaB-): gà mào hạt đậu

1 aabb: gà mào hình lá

Câu b.

• Để F1 có 4 kiểu tổ hợp các loại giao tử → P có thể tạo giao tử trong 2 trường hợp: (4 × 1) và (2 × 2).
  • Trường hợp 1:

P: AaBb × aabb

GP: AB, Ab, aB, ab ab

F1: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb

Kiểu hình: 1 mào hạt đào: 1 mào hoa hồng : 1 mào hạt đậu : 1 mào hình lá.

• Trường hợp 2:

P: Aabb × aaBb

GP: Ab, ab aB, ab

F1: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb

Kiểu hình: 1 mào hạt đào: 1 mào hoa hồng : 1 mào hạt đậu : 1 mào hình lá.

---

Bài 7 trang 73, 74 SGK Sinh 12 nâng cao

Khi lai cá vảy đỏ thuần chủng với cá vảy trắng được F1. Cho F1 giao phối với nhau được F2 có tỉ lệ 3 cá vảy đỏ : 1 cá vảy trắng, trong đó cá vảy trắng toàn con cái.

1. Biện luận và viết sơ đồ lai từ P đến F2.

2. Khi thực hiện phép lai nghịch với phép lai trên thì sự phân li về kiểu gen và kiểu hình ở F2 sẽ như thế nào?

Hướng dẫn giải

Câu a.

• F2 có tỉ lệ 3 cá vảy đỏ : 1 cá vảy trắng → Tính trạng vảy đỏ trội hoàn toàn so với vảy trắng.
• Quy ước gen: A: vảy đỏ; a: vảy trắng
• Trong đó, cá vảy trắng toàn con cái. F2 phân li kiểu hình không đều ở 2 giới. Cặp tính trạng này chịu sự chi phối của quy luật di truyền liên kết với giới tính, trên gen X.
• Ở cá: cá đực: XX và cá cái: XY
• Sơ đồ lai:

P: XaY × XAXA

(cá cái vảy trắng) (cá đực vảy đỏ)

Gp: Xa : Y XA

F1: XAXa : XAY (100% cá vảy đỏ)

F1×F1: XAXa × XAY

GF1: XA : Xa XA : Y

F2: XAXA : XAY : XaY : XAXa

(3 cá vảy đỏ : 1 cá vảy trắng)

Câu b.

• Sơ đồ lai:

P: XAY × XaXa

(cá mái màu đỏ) (cá trống vảy trắng)

Gp: XA : Y Xa

F1: XAXa : XaY

(1 cá vảy đỏ : 1 cá vảy trắng)

---

Bài 8 trang 74 SGK Sinh 12 nâng cao

Ở gà, cho rằng gen A quy định chân thấp, a - chân cao, BB - lông đen, Bb - lông đốm (trắng đen), bb - lông trắng. Cho biết các gen quy định chiều cao chân và màu lông phân li độc lập.

1. Cho nòi gà thuần chủng chân thấp, lông trắng giao phối với gà chân cao, lông đen được F1. Cho gà F1 giao phối với nhau thì tỉ lệ kiểu hình ở F2 như thế nào?

2. Xác định kết quả phép lai giữa gà F1 và gà chân cao, lông trắng.

Hướng dẫn giải

Câu a.

• Chân thấp – lông trắng: AAbb
• Chân cao – lông đen: aaBB
  • Sơ đồ lai:

P: AAbb × aaBB

GP: Ab aB

F1: AaBb (100% chân thấp – lông đốm)

F1 × F1: AaBb × AaBb

GP: AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab

F2:

AB Ab aB ab

AB

AABB AABb AaBB AaBb

Ab

AABb AAbb AaBb Aabb

aB

AaBB AaBb aaBB aaBb

Ab

AaBb Aabb aaBb aabb

KG - KH: 1AABB + 2AaBB: chân thấp – lông đen

2AABb + 4AaBb: chân thấp – lông đốm

3 A-bb: chân thấp – lông trắng

1aaBB: chân cao – lông đen

2 aaBb: chân cao – lông đốm

1 aabb: chân cao – lông trắng

Câu b.

• Sơ đồ lai:

F1 × F1: AaBb × aabb

GP: AB, Ab, aB, ab ab

F2: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb

Kiểu hình: 1 chân thấp – lông đen : 1 chân thấp – lông trắng : 1 chân cao – lông đốm : 1 chân cao – lông trắng.

---

Bài 9 trang 74 SGK Sinh 12 nâng cao

Ở cà chua, gen A quy định quả đỏ, a - quả vàng ; B - quả tròn, b - quả bầu dục. Khi cho lai hai giống cà chua quả màu đỏ, dạng bầu dục và quả màu vàng, dạng tròn với nhau được F1 đều cho cà chua quả đỏ, dạng tròn. F1 giao phấn với nhau được F2 có 1604 cây, trong đó có 901 cây quả đỏ, tròn.

1. Màu sắc và hình dạng quả cà chua bị chi phối bởi quy luật di truyền nào?

2. Cho cây F1 lai phân tích, xác định kết quả của phép lai.

Hướng dẫn giải

Câu a.

• F1 đều cho cà chua quả đỏ, dạng tròn. Theo định luật của Menđen thì F1 có kiểu gen dị hợp về hai cặp gen, P thuần chủng. F1 giao phấn được F2 có A-B- : 9/16. Tính trạng di truyền theo quy luật di truyền phân li độc lập.
  • Quả đỏ, bầu dục: AAbb
  • Quả vàng, tròn: aaBB
  • Sơ đồ lai:

P: AAbb × aaBB

GP: Ab aB

F1: AaBb (quả đỏ - tròn)

F1 × F1: AaBb × AaBb

GP: AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab

F2:

AB Ab aB ab

AB

AABB AABb AaBB AaBb

Ab

AABb AAbb AaBb Aabb

aB

AaBB AaBb aaBB aaBb

Ab

AaBb Aabb aaBb aabb

• Kiểu hình: 9 quả đỏ - tròn : 3 quả đỏ - bầu dục : 3 quả vàng – tròn : 1 vàng – bầu dục.

Câu b.

• Sơ đồ lai:

F1 × F1: AaBb × aabb

GP: AB, Ab, aB, ab ab

F2: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1aabb

Kiểu hình: 1 quả đỏ - tròn : 1 quả đỏ - bầu dục : 1 quả vàng – tròn : 1 vàng – bầu dục.

---

Bài 10 trang 74 SGK Sinh 12 nâng cao

Ở ruồi giấm, gen V quy định cánh dài , gen v - cánh cụt; gen B quy định thân xám, gen b - thân đen. Các gen quy định các tính trạng trên nằm trên cùng một cặp NST tương đồng. Phải chọn cặp lai có kiểu gen và kiểu hình như thế nào để thế hệ sau có tỉ lệ 1 thân xám, cánh dài : 1 thân xám, cánh cụt : 1 thân đen, cánh dài : 1 thân đen, cánh cụt?

Hướng dẫn giải

• F1 có thân đen, cánh cụt: bv//bv → P đều tạo giao tử bv.
• F1 có 4 kiểu tổ hợp các loại giao tử → P đều có kiểu gen dị hợp 1 cặp gen.
• F1 có kiểu hình thân xám, cánh dài (B-V-) → P tạo giao tử B và V.

→ P có kiểu gen: Bv//bv × bV//bv

• Sơ đồ lai:

P: Bv//bv × bV//bv

Gp: Bv : bv bV : bv

F1: Bv//bV : Bv//bv : bV//bv : bv//bv

Kiểu hình: 1 thân xám, cánh dài : 1 thân xám, cánh cụt : 1 thân đen, cánh dài : 1 thân đen, cánh cụt.

---

Bài 11 trang 74 SGK Sinh 12 nâng cao

Trên NST số II ở ruồi giấm, các gen quy định mắt hồng và cánh vênh cách nhau 18 cM. Các tính trạng trội tương ứng là mắt đỏ và cánh bình thường. Khi lai ruồi mắt đỏ, cánh bình thường thuần chủng và ruồi mắt hồng, cánh vênh được ruồi F1. Cho ruồi F1giao phối với nhau thì kết quả ở F2 như thế nào về kiểu gen và kiểu hình?

Hướng dẫn giải

• Các gen quy định mắt hồng và cánh vênh cách nhau 18 cm → Hai gen này xảy ra hoán vị với tần số 18%.
  • Quy ước gen: A: mắt đỏ; a: mắt hồng
  • B: cánh bình thường; b: cánh vênh
• Sơ đồ lai:

P: AB//AB × ab//ab

GP: AB ab

F1: AB//ab (100% mắt đỏ, cánh bình thường)

F1×F1: ♀ AB//ab × ♂ AB//ab

GP: AB = ab = 0,41 AB = ab = 0,5

Ab = aB = 0,09

F2:

0,41 AB 0,41 ab 0,09 Ab 0,09 aB

0,5 AB

0,205 AB//AB 0,205 AB//ab 0,045 AB//Ab 0,045 AB//aB

0,5 ab

0,205 AB//ab 0,205 ab//ab 0,045 Ab//ab 0,045 aB//ab

• Kiểu gen: 0,205 AB//AB : 0,41 AB//ab : 0,045 AB//Ab : 0,045 AB//aB : 0,045 Ab//ab : 0,045 aB//ab : 0,205 ab//ab
• Kiểu hình: 0,705 thân xám, cánh dài : 0,045 thân xám, cánh cụt : 0,045 thân đen, cánh dài : 0,205 thân đen, cánh cụt.

---

Bài tập trắc nghiệm khách quan trang 74, 75 SGK Sinh 12 nâng cao

---

Câu 1 trang 74 SGK Sinh học 12 nâng cao

Ở đậu Hà Lan, hạt vàng trội hoàn toàn so với hạt xanh. Cho giao phấn giữa cây hạt vàng thuần chủng với cây hạt xanh được F1. Cho cây F1 tự thụ phấn thì tỉ lệ kiểu hình ở cây F2 như thế nào?