X-quang hoặc CT ngực, xét nghiệm nồng độ ACE huyết thanh để chẩn đoán sarcoidosis
MRI nếu khởi phát từ từ hoặc các thiếu sót thần kinh khác hiện diện
Các xét nghiệm khác dựa trên các dấu hiệu lâm sàng
Liệt dây VII được chẩn đoán dựa trên đánh giá lâm sàng. Không có xét nghiệm chẩn đoán đặc hiệu.
Liệt thần kinh mặt có thể được chẩn đoán phân biệt được với tổn thương thần kinh mặt trung ương [do đột quỵ hoặc khối u], gây liệt chủ yếu ở vùng mặt dưới, trừ cơ trán và bệnh nhân có thể nhăn trán; ngoài ra, bệnh nhân có tổn thương trung ương thường có thể nhăn trán và nhắm kín mắt.
Thông thường, bác sĩ lâm sàng cũng có thể phân biệt liệt thần kinh mặt với các bệnh lý khác gây liệt mặt ngoại vi dựa trên các triệu chứng và dấu hiệu đặc trưng của chúng; những rối loạn này bao gồm:
Ngoài ra, các rối loạn khác gây liệt mặt ngoại vi thường tiến triển chậm hơn liệt thần kinh mặt. Vì vậy, nếu bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng cơ năng hoặc thực thể nào tiến triển từ từ, nên tiến hành chụp MRI.
Trong liệt VII nguyên phát, MRI có thể cho thấy tăng sự tương phản dây thần kinh VII ở 2 vị trí gần hạch gối và dọc theo nguyên ủy của dây thần kinh. Tuy nhiên, hiện tượng tăng tương phản có thể phản ánh các nguyên nhân khác, như u màng não. Nếu liệt tiến triển trong vài tuần tới vài tháng, nhiều khả năng là do khối u [ví dụ, phổ biến nhất là u tế bào Schwann] chèn ép các dây thần kinh mặt. MRI cũng có thể giúp loại trừ các bệnh lý cấu trúc khác gây liệt mặt. CT thường âm tính trong liệt Bell, nhưng vẫn được làm nếu nghi ngờ gãy xương hoặc có nguy cơ đột quỵ trong khi không chụp ngay được MRI.
Ngoài ra, các xét nghiệm huyết thanh học chẩn đoán Lyme nên được thực hiện nếu bệnh nhân đã ở trong khu vực lưu hành của bệnh ve và bệnh Lyme.
Đối với tất cả các bệnh nhân, chụp X quang ngực hoặc CT và đo nồng độ ACE trong huyết thanh để chẩn đoán loại trừ sarcoidosis. Đo nồng độ glucose máu để kiếm tra đái tháo đường. Xét nghiệm virus không hữu ích.
- Trong hội chứng Bell's palsy, các cơ một bên mặt của bạn sẽ trở nên yếu đi hoặc bị tê liệt. Bên phần mặt bị liệt dây thần kinh có thể bị chảy xệ hoặc trở nên cứng đơ. Đây là kết quả của việc dây thần kinh sọ thứ 7 bị tổn thương.
- Dây thần kinh sọ thứ 7 còn được gọi là dây thần kinh mặt. Bất cứ ai cũng có thể bị liệt dây thần kinh mặt, nhưng những người mắc bệnh tiểu đường hoặc đang phục hồi sau khi bị nhiễm vi-rút có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng chỉ là tạm thời.
Liệt mặt có nguy hiểm không?
Hầu hết các trường hợp bị bệnh Bell's palsy - liệt Bell [hay còn gọi là liệt mặt, liệt dây thần kinh mặt, liệt mặt ngoại biên] đều nhẹ và các triệu chứng sẽ thuyên giảm trong vòng 1 - 2 tháng. Tuy nhiên, vẫn có thể xảy ra các biến chứng tiềm ẩn nghiêm trọng như tê liệt toàn bộ khu vực bị ảnh hưởng không thể phục hồi được.
Đối với một số người, các cơn co giật không chủ ý cũng có thể xảy ra và không thể cứu chữa được. Ngoài ra, một số người còn có thể bị mù một phần hoặc hoàn toàn mắt bị ảnh hưởng. Ngoài các triệu chứng của liệt mặt Bell có thể xảy ra đồng thời với bệnh Lyme, rối loạn di truyền, khối u não, đột quỵ, nhiễm trùng tai và chấn thương thể chất...
Điều trị liệt mặt
Khi bị liệt mặt Bell, bạn có thể phải làm các xét nghiệm MRI, CT hoặc EMG để xác nhận tổn thương thần kinh và để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra tê liệt. Sau khi chẩn đoán, bác sỹ có thể kê toa Corticosteroid, thuốc kháng virus và vật lý trị liệu. Trước đây, phẫu thuật giải phóng chèn ép đã được khuyến cáo, tuy nhiên, thủ tục này có thể dẫn đến mất thính giác vĩnh viễn và có các phản ứng phụ không thể đảo ngược khác. Đối với những người có các triệu chứng kéo dài, phẫu thuật thẩm mỹ để khắc phục tổn thương thần kinh trên khuôn mặt có thể được khuyến cáo.
Ngoài ra, bạn có thể áp dụng 13 giải pháp tụe nhiên cho liệt mặt Bell trong infographic dưới đây:
Bell's Palsy là rối loạn dây thần kinh mặt, trong đó dây thần kinh kiểm soát cơ một bên mặt bị tổn thương, dẫn đến yếu hoặc tê liệt khiến bên mặt bị ảnh hưởng xệ xuống. Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh Bell’s Palsy chưa được xác định [có thể là do một loại vi-rút] nên chưa có cách phòng ngừa hay chữa khỏi. Rất may mắn là bệnh Bell's Palsy thường thuyên giảm trong vòng vài tuần hoặc vài tháng và có nhiều cách giúp bạn hỗ trợ quá trình hồi phục.[1] [2] Bác sĩ có thể kê thuốc kê đơn và bạn nên tuân thủ các phương pháp chăm sóc tại nhà để tăng thời gian hồi phục. Ngoài ra, có nhiều phương pháp thay thế dù không chữa khỏi bệnh nhưng có thể giúp giảm triệu chứng.
-
1
Đi khám bác sĩ ngay. Bệnh Bell’s Palsy được điều trị dễ dàng nếu bạn chú ý. Nếu cảm thấy bất thường ở một bên mặt hoặc không thể kiểm soát cơ mặt, bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể xác định đó có phải bệnh liệt dây thần kinh mặt Bell’s Palsy hay do vấn đề khác. Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra phương án điều trị phù hợp. Dấu hiệu cho thấy có thể bạn mắc bệnh Bell’s Palsy bao gồm:[3] [4]
- Khó nhắm hoặc nháy một bên hoặc hai bên mắt
- Khó kiểm soát biểu hiện trên mặt
- Co giật
- Sụp mí mắt
- Chảy nước miếng
- Vấn đề về vị giác
- Khô mắt hoặc khô miệng
- Chảy nhiều nước mắt
-
2
Uống Prednisone. Loại thuốc corticosteroid này là thuốc kháng viêm mà bác sĩ có thể kê đơn cho bạn.[5] [6] Bác sĩ sẽ kê đơn uống trong 1 tuần, sau đó giảm liều uống trong tuần tiếp theo.[7]
- Là thuốc kháng viêm nên Prednisone có thể giúp giảm sưng dây thần kinh mặt do bệnh Bell's Palsy. Thuốc cũng giúp giảm đau do căng cơ.[8]
- Trước khi uống Prednisone, bạn nên trao đổi với bác sĩ về tình trạng tương tác thuốc, đặc biệt là nếu đang uống thuốc ngừa thai, thuốc chống đông máu, hoặc đang mắc bệnh lý như tiểu đường, HIV, bệnh tim mạch, hoặc đang mang thai và cho con bú.
-
3
Uống thuốc kháng vi-rút. Acyclovir là thuốc kháng vi-rút được dùng chống lại vi-rút Herpes Simplex [gây lở miệng] và cũng có thể giúp điều trị bệnh Bell’s Palsy.[9] [10] Chỉ dùng thuốc Acyclovir thì chưa đảm bảo hiệu quả nên thuốc thường được kê đơn cùng Prednisone để điều trị tình trạng rối loạn này.[11] [12]
- Sự kết hợp của Acyclovir và Prednisone trong điều trị cho thấy Bell's Palsy có thể là do vi-rút Herpes Simplex gây ra.[13]
-
4
Dùng thuốc giảm đau không kê đơn. Bệnh Bell’s Palsy có thể gây đau đi kèm mất kiểm soát cơ mặt và các triệu chứng khác. Uống thuốc giảm đau không kê đơn như Aspirin, Acetaminophen hoặc Ibuprofen có thể giúp giảm cảm giác khó chịu.[14] [15]
- Để phòng tránh tương tác thuốc gây hại, bạn nên trao đổi với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn nếu đang uống bất kỳ thuốc kê đơn nào.
Quảng cáo
-
1
Bảo vệ mắt. Vì bệnh Bell's Palsy có thể khiến bạn khó khép mí mắt lại nên bên mắt bị ảnh hưởng có thể trở nên khô và kích ứng. Để giữ ẩm cho mắt, bạn nên dùng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ và đeo miếng che mắt.[16] [17] Đeo mắt kính hoặc kính bảo hộ vào ban ngày và miếng che mắt vào ban đêm có thể giúp ngăn các mảnh vụn gây kích ứng xâm nhập vào trong mắt.[18]
- Hạn chế sử dụng máy vi tính khi đang mắc bệnh vì dùng máy vi tính quá nhiều có thể gây khô mắt.[19]
-
2
Chườm ẩm. Nhúng khăn mềm vào nước ấm rồi vắt bớt nước. Chườm khăn lên vùng mặt bị ảnh hưởng khoảng vài phút. Chườm nhiều lần mỗi ngày để giảm đau do bệnh Bell’s Palsy.[20] [21]
-
3
Bổ sung vitamin. Một số vitamin và khoáng chất [bao gồm vitamin B12, B6 và kẽm] có thể kích thích sự phát triển của dây thần kinh. Các vitamin và khoáng chất này giúp giảm triệu chứng bệnh Bell’s Palsy vì triệu chứng xuất hiện do tổn thương dây thần kinh.[22] [23]
- Nguồn bổ sung vitamin B6 tuyệt vời gồm có quả bơ, chuối, các loại đậu, thịt, các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt.[24]
- Nguồn bổ sung vitamin B12 tuyệt vời gồm có gan bò, hải sản có vỏ, thịt, trứng, sữa và ngũ cốc tăng cường.[25]
- Nguồn bổ sung kẽm tuyệt vời gồm có thịt giàu protein như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, thịt gà đen; các loại đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt.[26]
- Ngoài ra, bạn có thể hỏi bác sĩ về việc uống thực phẩm chức năng để đảm bảo bổ sung đủ vitamin B12, B6 và kẽm.
-
4
Kiên nhẫn. Thời gian hồi phục tùy thuộc vào mức độ tổn thương dây thần kinh và liệu bạn có đang điều trị nguyên nhân rõ ràng gây ra bệnh Bell's Palsy không. Mặc dù thời gian phục hồi của từng người là khác nhau nhưng triệu chứng thường cải thiện sau 2 tuần [kết hợp hoặc không kết hợp điều trị]. Mặc dù vậy, sẽ mất khoảng 3-6 tháng thì cơ thể mới hồi phục hoàn toàn.[27]
- Triệu chứng bệnh Bell's Palsy có thể tái phát, ngay cả khi đã hồi phục hoàn toàn. Bạn nên trao đổi với bác sĩ để xác định nguyên nhân gây bệnh.
Quảng cáo
-
1
Thử phương pháp phản hồi sinh học. Đây là quá trình học hỏi để tập luyện khả năng hiểu và kiểm soát cơ thể cho trí não. Phương pháp này giúp hồi phục chức năng cơ mặt bằng cách tạo điều kiện cho bạn suy nghĩ có ý thức về việc kiểm soát cơ mặt và nhận thức được cảm giác ở khu vực bị ảnh hưởng. [28] [29] Kỹ thuật phản hồi sinh học cụ thể sẽ khác nhau tùy trường hợp nên bạn có thể yêu cầu khác sĩ đề xuất một chương trình phù hợp.
-
2
Tiếp nhận vật lý trị liệu. Tập luyện cơ mặt thông qua nhiều bài vật lý trị liệu có thể giúp hồi phục chức năng cơ mặt. Các bài tập này còn giúp giảm một số triệu chứng của bệnh Bell’s Palsy, bao gồm đau.[30] [31] Bạn nên hỏi bác sĩ để được giới thiệu đến gặp nhà trị liệu vật lý có kinh nghiệm điều trị bệnh Bell’s Palsy.
-
3
Mát-xa mặt.[32] Tương tự như vật lý trị liệu, mát-xa mặt có thể giúp khôi phục chức năng của khu vực bị ảnh hưởng và xoa dịu cảm giác bất tiện do bệnh Bell’s Palsy. Bạn có thể yêu cầu bác sĩ giới thiệu đến gặp chuyên gia mát-xa có kinh nghiệm điều trị bệnh Bell’s Palsy bằng phương pháp mát-xa mặt.
-
4
Thử châm cứu.[33] Kỹ thuật này là quy trình châm kim mỏng vào một số huyệt cụ thể trên da. Châm cứu kích thích dây thần kinh vào cơ, giúp giảm đau và các triệu chứng khác của bệnh Bell’s Palsy.[34] [35] Bạn có thể yêu cầu bác sĩ giới thiệu đến gặp chuyên gia châm cứu được cấp phép hành nghề trong khu vực.
-
5
Cân nhắc phương pháp kích điện.[36] Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyến nghị phương pháp kích điện để khôi phục chức năng cơ mặt và/hoặc kích thích sự phát triển của dây thần kinh giúp hỗ trợ quá trình hồi phục. Phương pháp này phải được tiến hành bởi chuyên gia y tế đã qua đào tạo và chỉ khi bác sĩ xác định có mang đến lợi ích.
-
6
Thử phương pháp thư giãn. Thiền, Yoga và bài tập thở có thể giúp giảm căng và đau cơ. Mặc dù không chắc chắn chữa khỏi nhưng phương pháp thư giãn có thể giúp giảm cảm giác khó chịu nói chung do bệnh Bell’s Palsy.[37] [38]
- Bệnh Bell’s Palsy có thể gây căng thẳng và khó chịu trong người. Phương pháp thư giãn có thể dùng để giảm căng thẳng về mặt tinh thần. [39]
Quảng cáo
- Bệnh Bell’s Palsy xảy ra khi cơ mặt bị chèn ép. Nguyên nhân chính xác chưa được xác định nhưng bệnh có thể là do một loại vi-rút như Meningitis hoặc Herpes Simplex. Bệnh Bell’s Palsy cũng liên quan đến các bệnh khác như cảm cúm, tiểu đường và bệnh Lyme. [40]
- Bệnh Bell's Palsy không giống bệnh liệt mặt do tai biến mạch máu não.
- Bệnh Bell's Palsy không ảnh hưởng đến dây thần kinh kiểm soát chuyển động của mắt.
- Phương án phẫu thuật hiếm khi được khuyến nghị trong trường hợp bệnh Bell’s Palsy và chỉ dùng để điều trị tổn thương nghiêm trọng. [41] [42] Phẫu thuật giải phẫu giúp giảm áp lực trên dây thần kinh mặt bằng cách mở đường xương mà dây thần kinh đi qua. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể gây chấn thương thần kinh, mất thính lực và các tổn thương khác nên không được khuyến nghị. [43]
Bài viết này đã được cùng viết bởi Janice Litza, MD. Tiến sĩ Litza là bác sĩ gia đình được cấp bằng hành nghề tại Wisconsin. Cô là bác sĩ thực hành và được giảng dạy với vai trò là giáo sư lâm sàng trong 13 năm sau khi nhận bằng MD từ Trường Y khoa và Sức khỏe cộng đồng của Đại học Wisconsin-Madison vào năm 1998. Bài viết này đã được xem 4.468 lần.
Chuyên mục: Sức khỏe Tổng quan
Trang này đã được đọc 4.468 lần.