Nghệ đen hay còn gọi là nga truật, một vị thuốc nổi tiếng được sử dụng phổ biến trong Đông y. Tác dụng nổi bật của nó là chữa bệnh đau dạ dày, chậm kinh, ăn không tiêu, nôn trớ ở trẻ nhỏ.
Nhiều người nói rằng tác dụng của nghệ đen tốt hơn nghệ vàng. Tuy nhiên sự thật như thế nào? Bài thuốc sử dụng ra sao cho hiệu quả? Mời bạn tham khảo bài viết của Omega3.vn để biết thêm chi tiết về loại nghệ này.
Nghệ đen là gì?
Nghệ đen có nhiều cái tên gọi khác nhau như nga truật, tam nại, ngải xanh, bồng nga truật, thanh khương, xú thể khương, thuật dược,… Tên khoa học của nó là Cucurma Caesia thuộc họ Gừng.
Đây là thực vật thân thảo thường được trồng nhiều ở khu vực miền Bắc nước ta. Cây có nguồn gốc từ Ấn Độ và Indonesia. Người dân đem loài thảo dược này đến Châu Âu vào khoảng thế kỷ thứ 6, nhưng ít người biết đến thảo dược có thể sử dụng làm gia vị. Thỉnh thoảng họ sử dụng nghệ đen để thay thế cho gừng.
Cây nghệ đen rừng có kích thước cao gần 2m. Thân rễ của nó có hình nón, xuất hiện các khía chạy dọc, bên trong chứa nhiều củ có thịt màu vàng. Ngoài những củ chính, còn có các củ phụ cuốn dọc hình trứng xung quanh.
Lá nghệ đen có đốm đỏ, gân lá chạy dọc, chiều dài khoảng từ 40-60cm, đường kính 7-9cm. Hoa thường mọc thành cụm mọc trước khi cây có lá. Lá bắc bên trên có màu đỏ và vàng, bên dưới có màu xanh nhạt. Hoa của cây có màu vàng nhạt, bầu có lông mịn, môi lõm ở đầu.
Tại các khu vực phía Nam thì loại nghệ này ít khi được sử dụng. Do đó, nhiều người nghĩ rằng, nghệ đen ít xuất hiện nên nó rất quý hiếm và nhiều dược tính tốt như những lời đồn. Bởi thường cái nào khó gặp thì người ta nghĩ nó rất quý hiếm, giá trị cao.
Thật sự thì giữa nghệ đen và nghệ vàng có giá trị tương đương nhau. Tuy vậy, theo Đông y, khả năng phá ứ, thông huyết, điều kinh của nghệ đen tốt hơn nghệ vàng. Về hình dạng thì chúng đều gần giống nhau, khác nhau về thịt bên trong. Nghệ đen có màu tím đậm.
Mô tả, đặc điểm cây nghệ đen
Trong Đông y, người ta sử dụng củ để làm thuốc chữa. Củ có hình trứng hoặc hình bầu dục. Bên trên củ phình to và dần thu nhỏ về phía bên dưới. Chiều dài của củ trung bình từ 3-5cm, bên ngoài có lớp vỏ màu vàng nâu, trơn bóng. Thịt của củ có màu tím nhạt hoặc màu xanh.
Cây nghệ đen sử dụng củ để làm thuốc. Củ của nó có hình dạng trứng hoặc hình thoi. Đầu bên trên của củ phình to và dần thu nhỏ về phía thân dưới. Chiều dài của củ trung bình khoảng từ 3-5cm, bên ngoài vỏ có màu nâu vàng, bề mặt trơn. Bên trong có lớp thịt màu tím nhạt hoặc màu xanh.
Khác với củ ngải đen chỉ to bằng ngón tay út, không thể to hơn được nữa, nghệ đen thì có kích thước lớn hơn, phần thịt bên trong màu tím nhạt chứ không phải màu tím sẫm như ngải đen. Vì vậy, bạn cần lưu ý để tránh nhầm lẫn.
Phân bố
Nghệ đen có nguồn gốc từ Ấn Độ và Indonesia. Vào khoảng thế kỷ thứ 6 thì người dân đem thảo dược này đến với Châu Âu. Nhưng không được người phương Tây sử dụng nhiều.
Ngày nay, chúng được trồng và sử dụng nhiều ở các nước Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Ở nước ta, loại thực vật này thích nghi và sống tốt ở những đất xốp, rừng núi hoặc ở ven suối.
Bộ phận dùng
Bộ phận sử dụng của thảo dược chủ yếu là củ tươi hoặc khô, thường dùng thái lát hoặc phơi khô nghiền thành bột làm dược liệu.
Thu hái, Sơ chế và Bảo quản
Thông thường củ nghệ đen được thu hoạch vào khoảng tháng 10-12 hàng năm. Sau khi thu hoạch sẽ được đem về rửa sạch đất cát, loại bỏ hết các rễ con.
Theo cuốn Công Bào Chế Tính Giải: Đầu tiên bạn cho giấm vào chậu sành có đáy nhám. Tiếp theo mài củ nghệ đen và hơ lên lửa nóng sao cho bột khô lại.
Trong sách Bản thảo Cương Mục: Sử dụng nghệ đen ủ vào trong tro cho đến khi chín mềm, giã nhuyễn và cho vào với giấm.
Tài liệu Dược Tài Học: Củ nghệ đen đem luộc cho chín, thái lát mỏng, rồi phơi khô. Ngoài ra, một cách khác dùng củ nghệ đun với giấm theo tỷ lệ 700g nghệ/170g giấm, đun đến cạn nước và phơi khô.
Bảo quản: Sau khi đã sơ chế đem thảo dược để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh những nơi ẩm ướt, sâu bọ,…
Tham khảo: Gừng gió – Thần dược điều trị xơ gan, ung thư gan tuyệt hay.
Thành phần hóa học
Nghệ đen được xem như là vị thuốc có tác dụng cực kỳ tốt đối với sức khoẻ của chúng ta nhờ vào tính vị, quy kinh và thành phần hoá học đa dạng, hiếm thấy.
Theo các nghiên cứu hiện đại thì củ nghệ đen có các thành phần hoá học như sau: 1-1,5% tinh dầu: Bao gồm sesquiterpen alcol [48%], Cinecol [9,6%], D – camphen, Zingiberene [35%] và một số hợp chất khác.
Ngoài ra, còn có một số dưỡng chất khác như 3,5% chất nhầy, Curzerenone 44,93%, Secquitecpen, Ar-turmerone, Germacrone 6,16%, Curcurmenole, Isocurcurmenole,…
Tính vị, quy kinh
Theo cuốn Khai Bản Thảo: Thảo dược có tính ôn, không độc, vị cay, đắng nhẹ.
Nghệ đen có tác dụng quy kinh: Can, Tỳ, Phế, Túc Quyết tâm Can.
Nghệ đen có tác dụng gì?
Các vị thuốc từ họ nhà nghệ nhìn chung đều mang lại nhiều công dụng chữa bệnh hữu ích cho sức khỏe, nhưng nghệ đen đặc biệt hiệu quả trong tác dụng hỗ trợ điều trị và phòng ngừa ung thư, ngoài ra còn giúp kháng viêm, giảm đau, phá ứ, tán huyết, điều trị đau bụng kinh ở phụ nữ,…
Theo các nghiên cứu thì trong nghệ đen có chứa nhiều thành phần dưỡng chất lành mạnh như protein, chất xơ, vitamin,…. Vì thế, không chỉ dùng làm thuốc, nó được áp dụng làm gia vị các món ăn và chăm sóc sắc đẹp của các chị em phụ nữ.
Nghệ đen có tác dụng chống viêm, giảm đau
Tinh bột nghệ đen có trong thực phẩm có tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Bởi nó chứa các hoạt chất chống viêm, giúp ngăn ngừa các bệnh tật bệnh tim, hen suyễn và sự lão hoá sớm. Hơn thế, bên trong nghệ có chứa curcumin làm giảm đau khác do các triệu chứng viêm khớp.
Curcumin cũng có tương tự trong nghệ vàng, chất này còn có tác dụng làm lành các vết viêm loét ở ổ dạ dày, đại tràng. Vì thế, người ta còn ứng dụng nó để điều trị cho các bệnh nhân bị viêm dạ dày.
Nghệ đen giúp phòng ngừa, hỗ trợ điều trị ung thư
Theo PGS.TS Bác sĩ Nguyễn Thị Bay [Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM] cho biết, trong khoa học, các tế bào ung thư có chứa nhiều gốc tự do, một khi các gốc tự do phát triển, khối u sẽ di căn đến các cơ quan khác. Trong dược liệu có các thành phần chống oxy hóa các gốc tự do rất tốt, những chất chống oxy hóa này góp một phần gián tiếp trong việc hỗ trợ điều trị một số bệnh mãn tính, trong đó có ung thư.
Một số nghiên cứu cho thấy nghệ đen có chứa curcumin có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành của các tế bào gây ung thư, giúp phòng ngừa ung thư hiệu quả hơn. Đặc biệt hoạt chất này còn phá huỷ các tế bào gây ung thư tuyến tiền liệt làm giảm sự hình thành các khối u, tế bào di căn. Bên cạnh đó, hỗ trợ các loại thuốc điều trị ung thư hiệu quả hơn.
Xem ngay: Cây xương khỉ – Thần dược chống ung thư không nên bỏ qua.
Nghệ đen có tác dụng hỗ trợ tiêu hoá
Nghệ đen là một sự lựa chọn hoàn hảo đối với những người gặp phải các triệu chứng về tiêu hoá. Thảo dược được áp dụng vào các bài thuốc chữa chứng bụng đầy hơi. Bởi trong thảo dược có chứa các hoạt chất làm kích thích túi mật, thúc đẩy quá trình tiêu hoá thức ăn. Đặc biệt là các bệnh nhân bị viêm đại tràng.
Người bệnh có thể lấy củ nghệ phơi khô, tán nhuyễn thành bột, pha nước ấm để uống. Hoặc lấy bột này, trộn với mật ong, tạo hỗn hợp sền sệt, sau đó vo viên hoàn, to cỡ đầu ngón tay út, làm thuốc viên để dành uống dần.
Nghệ đen có tác dụng làm đẹp
Bạn có biết rằng nghệ đen là bí quyết giúp cho da của các chị em phụ nữ được tốt hơn. Công dụng của mặt nạ nghệ đen có tác dụng giúp cho vết mụn mau lành, làm phẳng sẹo lồi, làm chậm quá trình lão hoá. Mặt khác nó có tác dụng điều trị các bệnh ngoài da như vẩy nến, chứng đỏ mặt, bệnh chàm và một số căn bệnh ngoài da khác.
Không chỉ thế mà các dưỡng chất vitamin, collagen hỗ trợ vết thương mau chóng lành và hạn chế để lại sẹo. Vì thế mà nghệ đen là bí quyết làm đẹp được rất nhiều chị em ưa chuộng.
Bài thuốc sử dụng nghệ đen
Trong Đông y, người ta sử dụng nó như một bài thuốc chữa các bệnh ăn không tiêu, đầy bụng, hoa mắt, chóng mặt, thiếu máu,…. Nó được làm ra rượu bồi bổ sức khỏe cơ thể gồm có các vị: Nghệ đen, long đởm thảo, đại hoàng, lô hội, phan hồng hoa, tá dược.
Ngoài ra, chị em phụ nữ có thể dùng nghệ đen thái lát hoặc nghiền bột đắp mắt để trị mụn, nám da, sạm da, tàn nhang rất hiệu quả.
Chữa ăn không tiêu, chướng bụng, đầy hơi
Nguyên liệu: 30g nghệ đen và quả tim lợn.
Cách thực hiện:
Đầu tiên sơ chế tim lợn sạch sẽ và thái nhỏ, đem nghệ thái nhỏ rồi nấu cùng với tim lợn. Sau đó, nêm gia vị sao cho vừa ăn, dọn ăn cùng với cơm.
Thực hiện liên tục trong 1 tuần giúp cho việc ăn uống thực hiện dễ dàng và cải thiện triệu chứng khác ở bụng.
Xem thêm: Chè dây – “Thần dược” chữa đau dạ dày, khắc tinh của khuẩn HP.
Chữa nôn trớ ở trẻ khi bú sữa ở trẻ nhỏ
Nguyên liệu: 5g nghệ đen, 5 hạt muối ăn, ngưu hoàng lượng cỡ bằng hạt gạo.
Cách thực hiện: Bạn đem nghệ hòa cùng với muối và sữa, nấu với nước sôi khoảng 20 phút. Tiếp theo cho thêm ngưu hoàng và quậy cùng với hỗn hợp trên. Chia đều uống trong ngày.
Chữa ăn uống không ngon miệng, hoa mắt, chóng mặt
Chuẩn bị nguyên liệu: Đương quy, ngưu tất, hà thủ ô, sài hồ mỗi vị 25g, lô hội 20g, nghệ đen và hoàng kỳ mỗi vị 35g, đại hoàng và long đờm thảo 12g.
Cách thực hiện: Đem tất cả các vị thuốc đi sao vàng, thái nhỏ. Cho tất cả nguyên liệu vào bình thuỷ tinh, cho rượu ngập mặt vào khoảng 2 tuần. Mỗi ngày sử dụng từ 30ml 2-3 lần trong 1 ngày.
Chữa tắc kinh, ứ huyết, đau bụng trong thời kỳ hành kinh
Nguyên liệu: 25g nghệ đen, 10g ngải cứu và 20g cây ích mẫu.
Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu sắc cùng với 1 lít nước sắc cạn còn đến 300ml nước thì dừng lại. Mỗi ngày chia làm 2 lần uống, nên nhớ sử dụng trước bữa ăn chính. Lưu ý khi sử dụng bài thuốc này trước thời kỳ kinh nguyệt 1 tuần.
Bồi bổ khí huyết, chữa thiếu máu, suy nhược, da dẻ xanh xao, hấp thu kém
Nguyên liệu: Nghệ đen, xuyên khung, cam thảo, đỗ nhược, đương quy, hồi hương, địa hoàng thán, bạch thược mỗi vị 40g.
Cách thực hiện: Đem tất cả các vị thuốc tán thành bột và vo thành từng viên nhỏ. Mỗi ngày sử dụng từ 7-12g thuốc.
Làm mờ vết thâm, sẹo rỗ trên da, giúp nhanh lành vết thương
Nguyên liệu: Nghệ đen tươi.
Cách thực hiện: Rửa sạch vùng da bị sẹo, thâm. Sau đó thái nghệ thành từng lát mỏng rồi đắp lên da. Để khoảng từ 15-30 phút, mỗi ngày lặp lại hai lần.
Bạn có thể thay nghệ tươi bằng bột nghệ đen khô, trộn với sữa chua [sữa tươi] với mật ong đều được.
Điều trị đau dạ dày, viêm đại tràng
Nguyên liệu: 2 thìa bột nghệ đen và 1 thìa mật ong nguyên chất.
Cách thực hiện: Pha hai nguyên liệu trên cùng với 300ml nước giấm. Mỗi buổi sáng uống 1 ly nước.
Xem thêm: Lá khôi – “Khắc tinh” của bệnh viêm dạ dày ít ai biết.
Món ăn có chứa nghệ đen
Không chỉ được áp dụng vào các bài thuốc chữa bệnh cho con người. Người ta còn sử dụng chúng vào các món ăn Việt Nam để bồi bổ sức khỏe cho gia đình. Để thực hiện các món ăn mời bạn tham khảo các nước sau đây.
Tim lợn hầm nghệ đen
Bạn sử dụng tim lợn 200g, nghệ đen 30g và các gia vị vừa đủ. Mổ tim lợn rửa sạch, rồi cho nghệ vào hầm cùng. Sau đó nêm nếm gia vị cho vừa ăn, cùng với cơm. Thế là bạn đã có được món tim lợn hầm nghệ đen bổ dưỡng để bồi bổ khí huyết. Chị em có thể ăn sau chu kỳ kinh nguyệt.
Nước sữa nghệ đen
Bạn cần chuẩn bị:
- 120ml sữa không đường
- 1 nhúm hạt tiêu đen
- 2 muỗng cà phê mật ong.
- 10g Bột quế.
- 2 miếng gừng tươi
- 30g bột nghệ đen.
Cách làm:
Cho tất cả nguyên liệu vào một nồi nhỏ đun lên. Đến khi hỗn hợp có mùi thơm toát lên, lọc nước qua rây mịn, cho thêm bột quế vào, khuấy đều và thưởng thức.
Sữa nghệ đen cho vào tủ lạnh bảo quản tối đa 5 ngày. Mỗi lần uống nên hâm lại để tốt cho tiêu hóa. Trẻ con hay nôn trớ, ọc sữa, đầy bụng các mẹ cũng có thể cho uống sữa này.
Sử dụng nghệ đen hay nghệ vàng tốt hơn?
Nhiều nghiên cứu cho thấy, nghệ đen và nghệ vàng có tác dụng khác nhau. Nghệ đen có tính hoạt huyết, phá ứ mạnh, vì thế không nên sử dụng cho phụ nữ mang thai. Nghệ vàng có khả năng tiêu viêm, tiêu thực, chữa viêm gan, vàng da,… Xét về hiệu quả chữa đau dạ dày, nghệ vàng chiếm ưu thế hơn. Do đó, bạn có thể dùng phối hợp nhưng không thể thay thế chúng cho nhau.
Theo bác sĩ y học cổ truyền, cả hai đều có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe nhưng chỉ có công dụng hỗ trợ điều trị và không phải là thuốc chữa bệnh nên cần kết hợp với các dược liệu khác để mang lại hiệu quả cao hơn.
Lưu ý khi sử dụng nghệ đen
Như bạn đã biết, nghệ đen có nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khoẻ, nhưng không phải vì thế mà lạm dụng nó như thần dược. Một vài lưu ý khi sử dụng nghệ đen trị bệnh:
Mặc dù chất curcumin trong nghệ đen có công dụng kháng viêm, chống oxy hóa nhưng nếu lạm dụng quá nhiều có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, rối loạn hấp thu dưỡng chất.
Những người bị chảy máu dạ dày, rong kinh hoặc đang mang thai tuyệt đối không tự ý sử dụng nghệ đen. Bởi nó khả năng phá huyết rất mạnh, chỉ có tác dụng phá ứ, khai huyết trong trường hợp ứ huyết, tích huyết, kinh bế,… chứ không thể trị rong kinh hay một số trường hợp xuất huyết khác.
Giá nghệ đen bao nhiêu tiền 1kg?
Hiện nay trên thị trường nghệ đen không có nhiều, có thể nói là khá khan hiếm song nguồn hàng trong nước vẫn đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng. Bởi nó ít xuất hiện ở miền Nam nên rất khó định giá chính xác, mỗi nơi giá biến động khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung giá bán dao động từ 220.000 đồng/kg – 300.000 đồng/kg.
Rẻ nhất là tại Omega3.vn, giá bán nghệ đen chỉ: 200.000 đồng/kg.
Giá trên chưa bao gồm phí vận chuyển. Theo khảo sát, đây là mức giá hợp lý nhất mà bạn có thể tìm thấy trên thị trường. Thậm chí nhiều nơi hét giá nghệ đen lên tới nửa triệu đồng/kg dù dược liệu không khan hiếm đến mức đắt đỏ như vậy. Do đó, người mua không nên có tâm lý “giá đắt là hàng tốt” để tránh bị lợi dụng, tốt nhất nên lựa chọn địa chỉ mua uy tín, giá hợp với túi tiền là được.
Mua nghệ đen ở đâu?
Nghệ đen là thảo dược quý, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, vì thế, bạn cần lựa chọn địa chỉ mua uy tín lâu năm để tránh bị lừa. Tốt nhất nên mua tại những địa chỉ chuyên cung cấp thảo dược chất lượng như Omega3.vn.
Chúng tôi Omega3.vn là địa chỉ bán nghệ đen chất lượng, giá cả ổn định, được rất nhiều khách hàng dùng tin tưởng và sử dụng trong nhiều năm qua. Nghệ đen tại Omega3.vn được khai thác hoàn toàn tự nhiên, không pha trộn hàng giả, hàng nhái.
Bạn đọc có thể liên hệ mua hàng tại:
Omega Việt Nam – Vì sức khỏe cộng đồng
- Địa chỉ: 62/1/28 Trương Công Định, phường 14, quận Tân Bình, TPHCM.
- Liên hệ đặt mua qua SĐT: 0902743250.
- Website: //omega3.vn/.
- Giá bán: 200.000 đồng/kg.
Bạn đọc vừa xem xong bài viết: “Nghệ đen có tác dụng gì? Cách dùng nghệ đen đúng cách, tốt sức khỏe”, cảm ơn đã dành thời gian theo dõi bài viết của chúng tôi.
Nếu thấy bài viết hữu ích, đừng quên chia sẻ rộng rãi để mọi người cùng biết đến loại thảo dược nhiều tác dụng này nhé.
Nguồn tham khảo:
Nghệ đen hay nghệ vàng tốt hơn? [vnexpress.vn]
Nghệ đen: Công dụng và cách dùng nghệ đen đúng cách [thuocdactoc.org]
Nghệ đen [//vi.wikipedia.org/]