Chức năng phương pháp luận của triết học Mác -- Lênin được hiểu là gì

Phương pháp luận là gì?

Phương pháp luận là lý luận về phương pháp hoặc hệ thống phương pháp, là hệ thống các quan điểm chỉ đạo con người trong việc tìm tòi, xây dựng, lựa chọn và vận dụng phương pháp trong hoạt động nhận thức và thực tiễn để giải quyết vấn đề đã đặt ra để có hiệu quả cao.

Nguồn gốc của phương pháp luận: Trong khoa học con người sử dụng rất nhiều phương pháp như phương pháp thống kê, phương pháp mô tả, phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, phương pháp phỏng vấn…. Quá trình lựa chọn phương pháp để sử dụng nó có thể đúng và đi đến thành công, nhưng chọn sai chắc chắn sẽ dẫn đến thất bại [ví dụ: trong cách mạng lựa chọn sai phương pháp đánh giặc]. Đứng trước vấn đề này, xuất hiện nhu cầu phải có nhận thức khoa học về phương pháp và thông qua đó phương pháp luận ra đời.

Chức năng cơ bản của triết học

Cũng như mọi khoa học triết học có thể cùng một lúc có thể thực hiện nhiều chức năng khác nhau. Triết học có chức năng thế giới quan và phương pháp luận, chức năng nhận thức và giáo dục, chức năng phê phán… Tuy nhiên, chức năng thế giới quanchức năng phương pháp luận là hai chức năng cơ bản của triết học nói chung, đặc biệt là triết học Mác – Lênin nói riêng.

Sơ đồ hóa chức năng của Triết Học

Chức năng thế giới quan của Triết học

Trong thế giới những vấn đề đặt ra và cần tìm lời giải đáp trước hết là những vấn đề thuộc về thế giới quan. Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm về thế giới và về vị trí vai trò của con người trong thế giới đó triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan.

Thế giới quan đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc sống của loài người và xã hội loài người. Có thể ví thế giới quan như một “thấu kính”, qua đó, con người nhìn nhận thế giới xung quanh cũng như xem xét bản thân mình nhằm xác định cho mình mục đích, ý nghĩa cuộc sống và lựa chọn cách thức hoạt động sao cho phù hợp để đạt được mục đích đặt ra. Đây là cơ sở đúng đắn để cho mỗi người xây dựng nhân sinh quan, xác định để sống một cách tích cực trong nhận thức và cải tạo thế giới. Triết học ra đời với tư cách là hạt nhân lý luận của thế giới quan, làm cho thế giới quan phát triển như quá trình tự giác dựa trên sự tổng kết kinh nghiệm thực tiễn và trí thức do các khoa học đưa lại.

Chức năng thế giới quan của Triết học

Thế giới quan duy vật biện chứng có vai trò đặc biệt quan trọng, là nhân tố định hướng cho con người nhận thức đúng đắn thế giới hiện thực đây chính là “thấu kính”, triết học để con người xem xét, nhận dạng thế giới, xét đoán mọi sự vật hiện tượng và xem xét chính mình. Nó giúp cho con người có cơ sở khoa học đi sâu nhận thức bản chất của tự nhiên, xã hội và nhận thức được mục đích, ý nghĩa của cuộc sống Thế giới quan duy vật biện chứng còn giúp con người hình thành quan điểm khoa học định hướng mọi hoạt động. Từ đó, nó giúp con người xác định thái độ và cách thức hoạt động của mình. Giữa thế giới quan và phương pháp luận trong triết học có sự thống nhất hữu cơ. Trong một ý nghĩa nhất định, thế giới quan cũng đóng vai trò của phương pháp luận.

Thế giới quan duy vật biện chứng nâng cao vai trò tích cực, sáng tạo của con người. Thế giới quan đúng đắn chính là tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực. Trình độ phát triển về thế giới quan là tiêu chí quan trọng của sự trưởng thành cá nhân cũng như một cộng đồng xã hội nhất định.

Các khoa học đều góp phần giúp con người hình thành thế giới quan đúng đắn. Thế giới quan duy vật biện chứng có vai trò là cơ sở khoa học để đấu tranh với các loại thế giới quan duy tâm, tôn giáo, phản khoa học. Với bản chất khoa học và cách mạng thế giới quan duy vật biện chứng là hạt nhân trong hệ tư tưởng của giai cấp công nhân và các lực lượng tiến bộ, cách mạng, là cơ sở lý luận trong cuộc đấu tranh với các tư tưởng phản tiến bộ phản cách mạng.

Chức năng phương pháp luận của Triết học

Phương pháp luận là hệ thống những quan điểm những nguyên tắc xuất phát, những cách thức chung để thực hiện hoạt động nhận thức và thực tiễn.

Phương pháp luận cũng cố định nghĩa là lý luận về hệ thống phương pháp là hệ thống các quan điểm chỉ đạo việc tìm tòi, xây dựng, lựa chọn vận dụng các phương pháp.

Tuy không phải là một ngành khoa học độc lập những phương pháp luận là một bộ phận không thể thiếu sót trong bất kỳ một ngành khoa học nào. Xét phạm vi tác dụng của nó, phương pháp luận có thể chia thành ba cấp độ: phương pháp luận ngành, phương pháp luận chung, phương pháp luận chung nhất.

  • Phương pháp luận ngành của triết học [còn gọi là phương pháp luật bộ môn] là phương pháp luận của một ngành khoa học cụ thể nào đó.
  • Phương pháp luận chung của triết học là phương pháp luận được sử dụng trong một số ngành khoa học.
  • Phương pháp luận chung nhất của triết họclà phương pháp được dùng làm điểm suất phát cho việc xác định phương pháp luận chung, phương pháp luận ngành và các phương pháp hoạt động khác của con người.

Với tư cách là hệ thống tri thức chung nhất của con người về thế giới và vai trò của con người trong thế giới đó, với đối tượng nghiên cứu những quy định chung của tự nhiên, xã hội và tư duy, triết học thực hiện chức năng phương pháp luận chung nhất.

>>> Xem thêm: [Download] Giáo trình Triết học – NXB Đại học Sư phạm

Trong nhận thức và hoạt động thực tiễn, không được xem thường hoặc tuyệt đối hóa phương pháp luận triết học. Nếu xem thường phương pháp luận triết học sẽ xa vào tình trạng mò mẫm, dễ mất phương hướng, thiếu chủ động, sáng tạo trong công tác. Ngược lại, nếu tuyệt đối hóa vai trò của phương pháp luận triết học sẽ xa vào chủ nghĩa giáo điều và dễ bị vấp váp, thất bại. Bồi dưỡng phương pháp luận duy vật biện chứng giúp cho mọi người tránh được những sai lầm do chủ quan, duy ý chí và phương pháp tư duy máy móc, siêu hình gây ra.

Phương pháp luận là gì? Vai trò của phương pháp luận trong triết học

[Cập nhật: 20/08/2021 | 8:35]

Với sự phát triển như hiện nay, con người cần phải trang bị cho mình lý luận của phương pháp luận đầy đủ. Vậy phương pháp luận là gì? Phương pháp luận có vai trò thế nào trong triết học? Hãy cùng TBT VN tìm hiểu trong nội dung bài viết dưới đây.
Phương pháp luận là gì?
Phương pháp là một hệ thống những nguyên tắc được rút ra từ các quy luật khách quan, thường dùng để điều

  • Triết học được hiểu là hệ thống các quan điểm lí luận chung nhất về thế giới và?
  • Phương pháp luận là học thuyết về phương pháp nhận thức khoa học và?
  • Đặc trưng nào là đặc điểm phân biệt quy phạm pháp luật với quy phạm đạo đức?

Với sự phát triển như hiện nay, con người cần phải trang bị cho mình lý luận của phương pháp luận đầy đủ. Vậy phương pháp luận là gì? Phương pháp luận có vai trò thế nào trong triết học? Hãy cùng TBT VN tìm hiểu trong nội dung bài viết dưới đây.

Phương pháp luận là gì?

Lý thuyết: Thế giới quan, phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác - Lênin

Quảng cáo

Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm, quan niệm của con người về thế giới, về bản thân con người, về cuộc sống và vị trí của con người trong thế giới đó. Thế giới quan đóng vai trò định hướng cho toàn bộ cuộc sống của con người, từ thực tiễn đến hoạt động nhận thức thế giới cũng như tự nhận thức bản thân để từ đó xác định lý tưởng, hệ giá lối sống, nếp sống của mình. Như vậy, thế giới quan đúng đắn, khoa học là tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực và trình độ phát triển của thế giới quan là một trong những tiêu chí cơ bản để đánh giá sự trưởng thành của mỗi cánhân cũng như của mỗi cộng đồng xã hội.

Phương pháp luận là lý luận về phương pháp, là hệ thống quan điểm, các nguyên tắc chỉ đạo con người tìm tòi, xây dựng, lựa chọn và vận dụng các phương pháp trong nhận thức và thực tiễn. Phương pháp luận có nhiều cấp độ; trong đó, phuơng pháp luận triết học là phương pháp luận chung nhất.

Thế giới quan và phương pháp luận triết học là lý luận nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin: là sự kế thừa, phát triển tinh hoa chủu nghĩa duy vật và phép biện chứng trong lịch sử tư tưởng của nhân loại.

Chủ nghĩa duy vật trong chủ nghĩa Mác - Lênin là chủ nghĩa duy vật biện chứng với tư cách là hạt nhân lý luận của thế giới quan khoa học: là chủ nghĩa duy vật lịch sử với tư cách là hệ thống: các quan điểm duy vật biện chứng về nguồn gốc, động lực và những quy luật chung nhất chi phối sự vận động, phát triển xã hội loài người.

Phép biện chứng trong chủ nghĩa Mác-Lênin là phép biện chứng duy vật với tư cách là "học thuyết về sự phát triển, dưới hình thức hoàn bị nhất, sâu sấc nhất và không phiến diện", học thuyết về tính tương đối của nhận thức - "cái mà ngày nay người ta gọi là lý luận nhận thức hay nhận thức luận".

Nắm vững những nội dung cơ bản về thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác — Lênin vừa lả điều kiện tiên quyết đế nghiên cứu toàn bộ hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, vừa là điều kiện tiên quyết để vận dụng nó một cách sáng tạo trong hoạt động nhận thức và thực tiễn nhằm giải quyết những vấn đề mà đời sống xã hội của đất nước, của thời đại đang đặt ra.

Loigiaihay.com

Bài tiếp theo

  • Chủ nghĩa Mác - Lênin giữ vai trò gì đối với sự nghiệp cách mạng ở nước ta trong giai đoạn hiện nay? Sinh viên học tập những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin để làm gì và cần học tập như thế nào?

    - Chủ nghĩa Mác - Lênin cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò là nền tảng tư tưởng khoa học của toàn bộ quá trình cách mạng Việt Nam. Trong giai đoạn hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định

  • Chủ nghĩa Mác hình thành và phát triển qua các giai đoạn lớn [thời kỳ chính yếu] nào?

    Chủ nghĩa Mác với tư cách là “hệ thống quan điểm và học thuyết” được hình thành và phát triển qua 3 giai đoạn lớn: - Giai đoạn lớn thứ nhất: là giai đoạn hình thành và phát triển do C. Mác và Ph. Ăngghen thực hiện [diễn ra vào những năm thuộc nửa sau của thế kỷ XIX]

  • Chủ nghĩa Mác ra đời, phát triển trên cơ sở những điều kiện, tiền dề cơ bản nào? Hãy nêu khái quát các điều kiện, tiền đề đó?

    Chủ nghĩa Mác ra đời, phát triển trên cơ sở ba điều kiện, tiền đề cơ bản sau đây: - Điều kiện kinh tế - xã hội Cho đến giữa thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản đã được thiết lập và đã đạt được sự phát triển mạnh mẽ của nó ở các nước Tây Âu, đặc biệt là tại các nước Anh, Pháp.

  • Chủ nghĩa Mác - Lênin là gì? Chủ nghĩa Mác - Lênin được cấu thành từ những bộ phận lý luân cơ bản nào? Chức năng và mối quan hệ cơ bản của mỗi bộ phận đó trong chủ nghĩa Mác - Lênin?

    - Khái niệm “Chủ nghĩa Mác – Lênin” Chủ nghĩa Mác - Lênin là: + Hệ thống quan điểm và học thuyết khoa học về sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản, giải phóng nhân dân lao động khỏi chế độ áp bức, bóc lột, tiến tới thực hiện sự nghiệp giải phóng con người.

  • Khái lược sự ra đời và phát triển của chủ nghĩa Mác — Lênin
  • Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
  • Con người và bản chất của con người
  • Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Quảng cáo
Báo lỗi - Góp ý

Video liên quan

Bài Viết Liên Quan

Chủ Đề