Điện mang lại nhiều lợi ích cho cuộc sống, không một quốc gia văn minh nào lại không có điện. Điện được sử dụng rộng rãi trong đời sống [đèn điện, radio, tivi, máy lạnh, điện thoại,…] và trong sản xuất để vận hành máy móc công nghiệp,…
Vậy dòng điện là gì? nguồn điện là gì? các nguồn điện thường dùng có cấu tạo thế nào? chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
I. Dòng điện
Bạn đang xem: Dòng điện là gì? Nguồn điện là gì? và Bài tập – Vật lý 7 bài 19
– Dòng điện là gì? Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
– Đèn điện sáng, quạt điện quay và các thiết bị điện khác hoạt động khi có dòng điện chạy qua.
II. Nguồn điện
1. Các nguồn điện thường dùng
– Nguồn điện có khả năng cung cấp dòng điện để các dụng cụ điện hoạt động.
– Mỗi nguồn điện đều có 2 cực, cực dương [+] và cực âm [-]
* Ví dụ: Pin và Acquy
2. Mạch điện có nguồn điện
– Dòng điện chạy trong mạch điện kín bao gồm các thiết bị điện được nối liền với hai cực của nguồn điện bằng dây điện
– Khi đóng công tắc nếu mạch điện kín bóng đèn sẽ sáng
III. Bài tập về dòng điện, nguồn điện
* Câu C1 trang 53 SGK Vật Lý 7: Hãy tìm hiểu sự tương tự giữa dòng điện và dòng nước.
b] Đối chiếu hình 19.1c với hình 19.1d, hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống của câu sau: Điện tích dịch chuyển từ mảnh phim nhựa qua bóng đèn đến tay ta tương tự như nước … từ bình A xuống bình B.
° Lời giải câu C1 trang 53 SGK Vật Lý 7:
a] Điện tích trên phim tương tự như nước trong bình.
b] Điện tích dịch chuyền từ phim qua bóng đèn tương tự như nước chảy từ bình A sang bình B.
* Câu C2 trang 53 SGK Vật Lý 7: Khi nước ngừng chảy, ta phải đổ thêm nước vào bình A để nước lại chảy qua ống xuống bình B. Đèn bút thử điện ngừng sáng, làm thế nào để đèn này lại sáng?
Nhận xét: Bóng đèn bút thử điện sáng khi các điện tích … qua nó.
° Lời giải câu C2 trang 53 SGK Vật Lý 7:
– Đèn hết sáng chứng tỏ bản phim hết [hay cạn] điện tích, như vậy để đèn sáng lại ta có thể làm nhiễn điện bản phim bằng cách cọ xát để làm nhiễm điện mảnh phim nhựa, rồi chạm bút thử điện vào mảnh tôn đã được áp sát trên mảnh phim nhựa.
– Nhận xét: Bóng đèn bút thử điện sáng khi các điện tích dịch chuyển qua nó.
* Câu C3 trang 54 SGK Vật Lý 7: Hãy kể tên các nguồn điện có trong hình 19.2 và một vài nguồn điện khác mà em biết.
° Lời giải câu C3 trang 54 SGK Vật Lý 7:
+ Các nguồn điện trong hình: pin tiểu, pin tròn, pin vuông, pin dạng cúc áo và acquy.
+ Các nguồn điện khác trong cuộc sống: pin mặt trời [pin quang điện], máy phát thủy điện nhỏ, máy phát điện xách tay chạy bằng xăng dầu, nhà máy phát điện, ổ lấy điện trong gia đình và đinamô ở xe đạp.
+ Cách nhận ra cực dương và cực âm:
– Ở pin tròn, cực âm là đáy bằng [vỏ pin] còn cực dương là núm nhỏ nhô lên [đầu có ghi +].
– Ở pin vuông thì đầu loe ra là cực [-], đầu khum tròn là cực dương [có ghi dấu – và + tương ứng].
– Ở pin dạng cúc áo, đáy có mặt phẳng bằng to là cực dương, có ghi dấu [+] ở tâm mặt, mặt tròn nhỏ ở đáy kia là là cực âm [không ghi dấu].
– Ở acquy, hai cực có dạng giống nhau, gần cực dương có ghi dấu [+] ở thành acquy, cực âm có ghi dấu [-].
* Câu C4 trang 54 SGK Vật Lý 7: Cho các từ và cụm từ sau đây: đèn điện, quạt điện, điện tích, dòng diện. Hãy viết ba câu, mỗi câu có sử dụng hai trong số các từ, cụm từ đã cho.
° Lời giải câu C4 trang 54 SGK Vật Lý 7:
+ Có thể viết như sau:
– Dòng điện tích dịch chuyển có hướng tạo thành dòng điện.
– Quạt điện sẽ hoạt động [quay] khi có dòng điện chạy vào nó.
– Bóng đèn điện sẽ sáng lên khi có dòng điện chạy vào.
* Câu C5 trang 54 SGK Vật Lý 7: Hãy kể tên năm dụng cụ hay thiết bị điện sử dụng nguồn điện là pin.
° Lời giải câu C5 trang 54 SGK Vật Lý 7:
– Các dụng cụ hay thiết bị điện sử dụng nguồn điện là pin bao gồm:
– Đèn pin, rađio, máy tính bỏ túi, máy ảnh tự động, đồng hồ điện [điện tử], ô tô đồ chơi chạy điện, bộ phận điều khiển từ xa [tivi, máy lạnh, quạt],…
* Câu C6 trang 54 SGK Vật Lý 7: Ở nhiều xe đạp có một bộ phận là nguồn điện gọi là đinamo tạo ra dòng điện để thắp sáng đèn. Hãy cho biết làm thế nào để nguồn điện này hoạt động thắp sáng đèn.
° Lời giải câu C6 trang 54 SGK Vật Lý 7:
+ Để nguồn điện này hoạt động thắp sáng đèn ta làm như sau:
– Ta cần ấn vào lẫy để núm xoay của nó tì sát vào vành xe đạp của đinamô tiếp xúc với vỏ xe đạp.
– Làm quay bánh xe đạp thì bánh răng của đinamô quay, đồng thời dây nối từ đinamô tới đèn không có chỗ hở [có thể vỏ của đinamô là cực âm và chỗ dây điện nối với đinamô lên đèn là cực dương].
Hy vọng với bài viết Dòng điện là gì? Nguồn điện là gì? và Bài tập ở trên giúp ích cho các em. Mọi góp ý và thắc mắc các em hãy để lại nhận xét dưới bài viết để THPT Sóc Trăngghi nhận và hỗ trợ, chúc các em học tốt.
Đăng bởi: THPT Sóc Trăng
Chuyên mục: Giáo Dục
Câu hỏi: Kể tên tác dụng của dòng điện
Lời giải:
Các tác dụng của dòng điện là :
- Tác dụng về nhiệt: đèn dây tóc, bàn ủi,...
- Tác dụng phát sáng: đèn huỳnh quang, đèn LED,...
- Tác dụng từ: quạt điện, chuông điện,....
- Tác dụng hóa học: mạ vàng,...
- Tác dụng sinh lý: châm cứu, sốc điện tim,...
Cùng Toploigiai đi tìm hiểu chi tiết về ứng dụng của dòng điện nhé.
Trước khi đi vào tìm hiểu sâu hơn về các tác dụng của dòng điện và ứng dụng của từng loại, chúng ta sẽ cùng nhau làm rõ khái niệm về dòng điện, cũng như một số khái niệm liên quan khác.
I. Dòng điện là gì?
Dòng điện được định nghĩa là dòng chuyển dịch có hướng của các hạt mang điện. Trong các mạch điện, dòng điện được tạo ra do sự chuyển dịch của các electron dọc theo dây dẫn. Ngoài ra, hạt mang điện cũng có thể là các ion hoặc chất điện ly.
Các hạt tích điện có khả năng dịch chuyển tạo ra dòng điện gọi là các hạt mang điện.Trong kim loại, chất dẫn điện là phổ biến nhất. Những hạt nhân tích điện dương không thể dịch chuyển mà chỉ có các electron tích điện âm mới có khả năng di chuyển tự do trong vùng dẫn. Do đó, trong kim loại các electron là các hạt mang điện. Trong những loại vật liệu dẫn khác, ví dụ như các chất bán dẫn, hạt mang điện có thể tích điện dương hay âm phụ thuộc vào chất pha. Hạt mang điện âm và dương có thể cùng lúc xuất hiện trong vật liệu, điển hình như trong dung dịch điện ly ở các pin điện hóa.
Điều kiện để có dòng điện là phải có một hiệu điện thế đặt vào 2 đầu của vật dẫn điện. Phần tử dòng điện dòng điện là một đoạn rất ngắn của dòng điện, được đặc trưng bởi Id→l, có phương chiều là phương chiều của dòng điện và có độ lớn bằng Idl.
II. Ứng dụng của dòng điện trong đời sống
Chúng ta dễ dàng nhận thấy dòng điện trong cuộc sống hàng ngày có rất nhiều các tác dụng khác nhau. Từ đó mà dòng điện mang lại nhiều ứng dụng thực tiễn, cụ thể,…
1. Tác dụng nhiệt của dòng điện
Rất dễ thấy, tác dụng nhiệt của dòng điện biểu hiện khi cho dòng điện chạy qua một vật dẫn điện thì vật đó sẽ bị nóng lên. Nguyên nhân có tác dụng nhiệt là do các vật dẫn có điện trở, trở kháng cản trở dòng điện nên sinh ra nhiệt.
Ứng dụng của tác dụng nhiệt được biểu hiện qua sự vận hành của bàn là. Khi cắm điện, dòng điện chạy qua làm bàn là nóng lên cho khả năng là phẳng quần áo. Ngoài ra tác dụng này còn được biểu hiện qua đèn dây tóc, bếp điện, nồi cơm điện, cầu chì,…
2. Tác dụng quang của dòng điện
Dòng điện đi qua các thiết bị như bóng đèn biến điện năng thành quang năng khiến bóng đèn phát sáng. Đó là một trong những tác dụng rất quan trọng của dòng điện.Dòng điện cho khả năng làm sáng bóng đèn của bút thử điện và đèn điot phát quang mặc dù chưa tới nhiệt độ cao. Tác dụng quang được ứng dụng để chế tạo các loại đèn.Ngày nay, các nhà khoa học đang không ngừng nghiên cứu ra nhiều loại bóng đèn giúp tiết kiệm điện năng như đèn huỳnh quang, compact, đèn led,…
3. Dòng điện có tác dụng từ
Mọi điện tích dịch chuyển luôn sinh ra từ trường. Khi dòng điện chạy qua một cuộn dây quấn quanh lõi sắt sẽ làm cho kim nam châm bị lệch ra khỏi vị trí cân bằng cũng như cho khả năng hút kim loại.Ứng dụng thực tiễn từ tác dụng từ của dòng điện chính là để chế tạo chuông điện, động cơ điện, nam châm điện,…
4. Tác dụng hóa học của dòng điện
Để có thể làm rõ được tác dụng này chúng ta cần tiến hành làm thí nghiệm. Cho dòng điện đi qua dung dịch muối đồng. Sau một thời gian, thỏi than trong dung dịch muối đồng nối với cực âm của nguồn sẽ được phủ một lớp đồng. Hiện tượng này chứng tỏ dòng điện có tác dụng hóa học.Ứng dụng lớn nhất cho tác dụng hóa học chính là khả năng mạ điện.
5. Tác dụng sinh lí của dòng điện
Tác dụng này chúng ta dễ gặp trong ngành Y. Dòng điện với cường độ nhỏ phù hợp với việc chữa bệnh như châm cứu, sốc tim,…Tuy nhiên, nếu như sử dụng điện với cường độ không phù hợp thì có thể gây nguy hiểm như các cơ bị co giật, nghẹt thở, thần kinh tê liệt, tim ngừng đập,…