Gắn kết văn bản với nhau
Nói một cách đơn giản nhất, liên kết là quá trình liên kết và kết nối các câu với nhau thông qua nhiều mối quan hệ ngôn ngữ và ngữ nghĩa, có thể được chia thành ba loại quan hệ ngữ nghĩa: quan hệ tức thời, trung gian và từ xa. Trong mỗi trường hợp, sự gắn kết là mối quan hệ giữa hai yếu tố trong văn bản viết hoặc văn nói trong đó hai yếu tố có thể là mệnh đề, từ hoặc cụm từ .
Trong quan hệ ngay lập tức, hai yếu tố được liên kết xảy ra trong các câu liền kề, như trong:
"Cory thần tượng Troye Sivan. Anh ấy cũng rất thích hát."
Trong ví dụ này, Cory được nhắc đến bằng tên trong câu đầu tiên và sau đó được chuyển tải trong câu thứ hai thông qua việc sử dụng đại từ "anh ấy", đổi tên Cory.
Mặt khác, các ràng buộc qua trung gian xảy ra thông qua một liên kết trong một câu xen vào, chẳng hạn như:
"Hailey thích cưỡi ngựa. Cô ấy tham gia các bài học vào mùa thu. Cô ấy trở nên tốt hơn mỗi năm."
Trong ví dụ này, đại từ "she" được sử dụng như một công cụ gắn kết để gắn tên và chủ đề Hailey qua cả ba câu.
Cuối cùng, nếu hai yếu tố gắn kết xuất hiện trong các câu không liền kề, chúng tạo ra một mối liên kết từ xa, trong đó câu giữa của một đoạn hoặc một nhóm câu có thể không liên quan gì đến chủ đề của câu đầu tiên hoặc thứ ba, nhưng các yếu tố cố kết thông báo hoặc nhắc nhở người đọc về câu thứ ba của chủ ngữ đầu tiên.
Văn bản
- Xem
- Lịch sử chỉnh sửa
- Bản đồ
- Files
Văn bản
Mục lục
1. KHÁI NIỆM VỀ VĂN BẢN [edit]
2. LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN [edit]
3. BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN [edit]
4. MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN [edit]
5. QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN [edit]
Văn bản và các yếu tố liên quan đến văn bản [liên kết, bố cục, mạch lạc...] sẽ được đọc rải ra ở nhiều lớp. Trong giới hạn của chương trình Ngữ Văn 7, học sinh sẽ được học những kiến thức và kĩ năng để tạo lập văn bản một cách có phương pháp và hiệu quả hơn.
KHÁI NIỆM VỀ VĂN BẢN [edit]
Văn bản là một tập hợp gồm nhiều câutrong đoạn, các đoạn trong văn bản thể hiện một ý đồ của người viết, tức là phải hướng đến một nội dung chủ đề nhất định.
LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN [edit]
1. Tác dụng của liên kết
Liên kết là một trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản. Nhờ liên kết mà các câu trong văn bản mới có mối quan hệ chặt chẽ, trở nên có nghĩa và dễ hiểu, việc giao tiếp mới đạt được mục đích.
2. Phương diện liên kết
- Liên kết nội dung:Nội dung các câu, các đoạn thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau.
Đoạn văn trên có sự liên kết về mặt nội dung. Các câu văn trong đoạn đều hướng đến việc thể hiện nội dungđiểm mạnh và điểm yếu trong tính cách và thói quen của con người Việt Nam. Trình tự các câu được sắp xếp hợp lí: hai câu đầu nói đến phẩm chất cao quý của người Việt là đoàn kết, câu cuối nêu nhược điểm trong tính cách của người Việt là sự đố kị.
- Liên kết hình thức:
-Nối các câu, các đoạn bằng những phương tiện ngôn ngữ [từ, cụm từ, câu…] thích hợp nhằm tạo sự liên kết chặt chẽ, thể hiện nội dung của văn bản.
-Khi chuyển từ đoạn văn này sang đoạn văn khác cần sử dụng các phương tiện liên kết để thể hiện quan hệ ý nghĩa.
+ Dùng từ ngữ có tác dụng liên kết: quan hệ từ, đại từ, chỉ từ, các cụm từ thể hiện ý liệt kê, so sánh, đối lập, tổng kết, khái quát…
+Dùng câu nối.
Đoạn văn trên có sự liên kết về mặt hình thức qua các từ ngữ được lặp lại và từ nối"thế là".
[Khái Hưng]
Đoạn văn trên có sự liên kết giữa các câu với nhau bằng cách lặp lại cấu trúc"có chiếc lá như",và các câu văn trong đoạn văn diễn giải cho chủ đề của đoạn văn ở câu đầu.BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN [edit]
1. Khái niệm về bố cục của văn bản
- Bố cục là sự bố trí sắp xếp các phần, các đoạn theo một trình tự, một hệ thống rành mạch và hợp lý.
- Bố cục của văn bản còn là sự tổ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề.
2. Những yêu cầu về bố cục trong văn bản
Các điều kiện để bố cục được rành mạch, hợp lý:
- Nội dung các phần, các đoạn trong văn bản phải thống nhất chặt chẽ với nhau; đồng thời giữa chúng lại phải có sự phân biệt rạch ròi.
- Trình tự xếp đặt các phần, các đoạn phải giúp cho người viết [người nói] dễ dàng đạt được mục đích giao tiếp đã đặt ra.
3. Các phần của bố cục
Bố cục cơ bản của một văn bản thường bao gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
- Phần Mở bài
- Nêu ra chủ đề của văn bản/Thông báo đề tài của văn bản
- Giúp người đọc/người nghe tiếp cận vào đề tài một cách nhẹ nhàng, hứng thú, ít nhiều hình dung được các bước đi của bài.
- Phần Thân bài
- Thường được chia làm các đoạn nhỏ trình bày các khía cạnh của chủ đề/đề tài của văn bản.
- Nội dung được trình bày theo trình tự tùy thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiếp của người viết. Nhìn chung, nội dung ấy thường được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian, theo sự phát triển của sự việc hay theo mạch suy luận, sao cho phù hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc.
- Phần Kết bài
- Tổng kết chủ đề/đề tài của văn bản.
- Bày tỏ cảm tưởng, hứa hẹn... của người viết
- Để lại ấn tượng tốt đẹp của văn bản cho người đọc/người nghe
Đoạn văn trên có một bố cục rõ ràng, hợp lí. Chủ đề của đoạn văn nói về nhân vật Chu Văn An.
+ Câu mở đầu đoạn: Giới thiệu về nhân vật Chu Văn An.
+ Những câu văn tiếp theo là những biểu hiện cho thấy "tính tình cứng cỏi và không màng danh lợi" của người thầy Chu Văn An trong cuộc đời của ông.
+ Câu văn cuối đoạn: Tình cảm của người dân dành cho Chu Văn An sau khi ông mất.
MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN [edit]
1. Khái niệm về mạch lạc
Mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí.
- Đầu tiên là lời giới thiệu của nhân vật "tôi" nói rõ lí do vì sao bố viết thư cho mình.
-Phần tiếp theo là nội dung của bức thư, gồm có các phần sau:
+ Nỗi buồn của bố trước thái độ hỗn láo của En-ri-cô đối với mẹ.
+ Người bố gợi lại những ngày tháng mẹ lo lắng, chăm sóc cho En-ri-cô.
+ Nói về sự hi sinh và vai trò to lớn của người mẹ.
+ Bố giả định ngày mẹ mất và sự vô ích của nỗi hối hận muộn màng.
+ Thái độ nghiêm khắc của bố: yêu cầu En-ri-cô phải xin lỗi mẹ và sửa chữa lỗi lầm.
\[ \rightarrow \] Tất cả các phần, các đoạn trong văn bản được liên kết chặt chẽ, mạch lạc, đều tập trung thể hiện chủ đề: lòng yêu thương của người mẹ đối với con.
2. Tính chất của mạch lạc trong văn bản
Mạch lạc trong văn bản có những tính chất sau:
- Trôi chảy thành dòng, thành mạch;
- Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong văn bản;
- Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.
3. Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc
Một văn bản có tính mạch lạc là văn bản:
- Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản đều nói về một đề tài, một chủ đề chung xuyên suốt.
- Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng nhau nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gợi được nhiều hứng thú cho người đọc [người nghe].
3. Các mối liên hệ
Tính mạch lạc thường thể hiện ra trong các mối quan hệ về thời gian, không gian, nhân quả, tương phản, tăng tiến, nhượng bộ, đối chiếu… Trong khi trình bày văn bản, nếu các mối quan hệ đó bị phá vỡ thì văn bản sẽ không mạch lạc.
Đoạn văn trên có sự mạch lạc nhờ sử dụng các mối liên hệ:
-Mối liên hệ thời gian: Người mẹ nhớ về quãng thời gian còn nhỏ, vào mùa hè – quãng thời gian trong quá khứ, ngày khai trường của mẹ; còn thời gian hiện tại là con sắp vào lớp Một.
-Mối liên hệ tâm lý: Mẹ nhớ lại những kí ức về ngày khai trường trong quá khứ khi mẹ còn nhỏ.
Có thể thấy, những kiến thức về liên kết, bố cục và mạch lạc trong văn bản là những kiến thức quan trọng giúp học sinh có được quá trình tạo lập văn bản có phương pháp.
QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN [edit]
Để làm nên một văn bản, người tạo lập văn bản cần phải lần lượt thực hiện các bước:
- BƯỚC 1:Định hướng chính xác
- Đối tượng: Văn bản viết cho ai?
- Mục đích: Văn bản viết ra để làm gì?
- Nội dung: Văn bản viết về cái gì?
- Cách thức: Văn bản viết như thế nào?
- BƯỚC 2:Tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục rành mạch, hợp lí, thể hiện đúng định hướng trên với 3 phần cơ bản và các ý lớn, ý nhỏ được đánh số theo hệ thống kí hiệu chặt chẽ, rõ ràng:
- BƯỚC 3:Diễn đạt các ý đã nêu ra trong bố cục thành những câu, đoạn văn chính xác, trong sáng, có mạch lạc và liên kết chặt chẽ với nhau.
- BƯỚC 4:Kiểm tra xem văn bản vừa tạo lập có đạt các yêu cầu đã nêu ở trên chưa và có cần sửa chữa gì không.
- văn bản
- liên kết
- liên kết trong văn bản
- phương tiện liên kết
- mạch lạc trong văn bản
- bố cục trong văn bản
- quá trình tạo lập văn bản
- khái niệm
- bố cục
- điều kiện
- các bước để tạo lập văn bản
- đoạn văn trong văn bản
- tính thống nhất về chủ đề của văn bản
- more...
- less...