Xin chào Luật sư X, tôi năm nay 56 tuổi, cư trú tại Đức Phổ, Quảng Ngãi, con trai tôi cuối tháng 9 năm nay sẽ hoàn thành chương trình tại trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân tại thành phố Hồ Chí Minh. Con trai tôi sau khi học xong có nguyện vọng hoạt động với cương vị Điều tra viên hình sự. Do tôi không nắm rõ được quy định về ngành này, mong Luật sư giải đáp giúp tôi: Điều tra viên hình sự có cần trình độ đại học không? Và còn kèm theo những điều kiện nào khác hay không? Xin cảm ơn Luật sư!
Chào anh, cảm ơn anh đã gửi câu hỏi về cho Luật sư X. Sau đây, chúng tôi sẽ giải đáp những thắc mắc và băn khoăn của anh thông qua bài viết dưới đây. Mời anh và các độc giả cùng đón đọc!
Căn cứ pháp lý:
- Bộ luật tố tụng hình sự 2015;
- Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015.
Điều tra viên hình sự là ai?
Theo quy định tại Điều 45 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 đã đưa ra quy định về Điều tra viên thì Điều tra viên được hiểu như sau:
“Điều 45. Điều tra viên
1. Điều tra viên là người được bổ nhiệm để làm nhiệm vụ Điều tra hình sự.
2. Điều tra viên gồm có các ngạch sau đây:
a] Điều tra viên sơ cấp;
b] Điều tra viên trung cấp;
c] Điều tra viên cao cấp.”
Như vậy, có thể hiểu điều tra viên sẽ là người thực hiện những nhiệm vụ trong quá trình điều tra. Nằm trong phạm vi công việc được phân công thực hiện bao gồm các công việc khởi tổ vụ án hình sự, điều tra vụ án hình sự.
Nhiệm vụ và quyền hạn của điều tra viên hình sự
Điều tra viên hình sự được giao cho các trách nhiệm, quyền hạn được quy định tại Điều 37 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 sau đây:
– Trực tiếp thực hiện công tác kiểm tra, xác minh và lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm, lập hồ sơ vụ án hình sự theo quy định;
– Yêu cầu hoặc đề nghị cử, thay đổi người bào chữa [Luật sư,…] hoặc yêu cầu cử, thay đổi người phiên dịch, người dịch thuật theo quy định pháp luật;
– Triệu tập, hỏi cung bị can; triệu tập và lấy lời khai người tố giác/báo tin về tội phạm, người bị tố giác, kiến nghị khởi tố, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân;
– Thực hiện lấy lời khai người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ; triệu tập và lấy lời khai của người làm chứng, bị hại, đương sự;
– Điều tra viên là người quyết định áp giải người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, bị tạm giữ, bị can hoặc quyết định dẫn giải người làm chứng, người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, bị hại hoặc quyết định giao người dưới 18 tuổi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm giám sát và là người có quyền quyết định thay đổi người giám sát người dưới 18 tuổi phạm tội;
– Tiến hành khám nghiệm hiện trường, khai quật tử thi, khám nghiệm tử thi, xem xét dấu vết trên thân thể, đối chất, nhận dạng, thực nghiệm điều tra. Thi hành lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp, lệnh hoặc quyết định bắt, tạm giữ, tạm giam;
– Thi hành lệnh khám xét, thu giữ, tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, xử lý vật chứng theo quy định pháp luật;
– Điều tra viên là người thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng khác theo quy định pháp luật thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra theo sự phân công của Thủ trưởng Cơ quan điều tra theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Điều kiện để trở thành điều tra viên hình sự
Theo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015 quy định về điều kiện để trở thành điều tra viên hình sự sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện sau đây căn cứ theo Điều 46:
“Điều 46. Tiêu chuẩn chung của Điều tra viên
1. Là công dân Việt Nam trung thành với Tổ quốc và Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết, trung thực, bản lĩnh chính trị vững vàng, có tinh thần kiên quyết bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.
2. Có trình độ đại học An ninh, đại học Cảnh sát hoặc cử nhân luật trở lên.
3. Có thời gian làm công tác pháp luật theo quy định của Luật này.
4. Đã được đào tạo về nghiệp vụ Điều tra.
5. Có sức khỏe bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ được giao.”
Điều tra viên hình sự có cần trình độ đại học không?
Theo như khoản 2 Điều 46 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015 quy định như trên, có thể thấy, muốn trở thành một Điều tra viên hình sự, công dân không những phải có trình độ đại học mà còn phải là những trường đại học có ngành học đặc thù để đáp ứng với tiêu chí ngành. Ví dụ như: Đại học An ninh, đại học Cảnh sát hoặc từ cử nhân luật trở lên.
Ngoài ra, còn có những điều kiện ngặt nghèo khác nhằm đảm bảo chất lượng đội ngũ Điều tra viên hình sự, một ngành nghề đòi hỏi tính phán đoán và nghiệp vụ cao.
Đó chỉ mới là tiêu chuẩn chung để trở thành Điều tra viên. Khi xét ngạch còn có 03 ngạch là Điều tra viên sơ cấp, trung cấp và cao cấp. Muốn được xét vào 03 ngạch này cũng cần có những tiêu chuẩn đòi hỏi cao hơn.
Như vậy, Điều tra viên hình sự có cần trình độ đại học. Đây là một trong những điều kiện bắt buộc.
Tiêu chuẩn bổ nhiệm Điều tra viên sơ cấp
Người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 46 của Luật này, là sĩ quan Công an nhân dân tại ngũ, sĩ quan Quân đội nhân dân tại ngũ, cán bộ Viện kiểm sát nhân dân và có đủ các Điều kiện sau đây thì có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên sơ cấp:
1. Có thời gian làm công tác pháp luật từ 04 năm trở lên;
2. Có năng lực Điều tra các vụ án thuộc loại tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng;
3. Đã trúng tuyển kỳ thi vào ngạch Điều tra viên sơ cấp.
Tiêu chuẩn bổ nhiệm Điều tra viên trung cấp
1. Người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 46 của Luật này và có đủ các Điều kiện sau đây thì có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên trung cấp:
a] Đã là Điều tra viên sơ cấp ít nhất là 05 năm;
b] Có năng lực Điều tra các vụ án thuộc loại tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng;
c] Có khả năng hướng dẫn các hoạt động Điều tra của Điều tra viên sơ cấp;
d] Đã trúng tuyển kỳ thi vào ngạch Điều tra viên trung cấp.
2. Trường hợp do nhu cầu cán bộ của Cơ quan Điều tra, người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 46 của Luật này, các điểm b, c và d Khoản 1 Điều này, đã có thời gian làm công tác pháp luật từ 09 năm trở lên thì có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên trung cấp.
Tiêu chuẩn bổ nhiệm Điều tra viên cao cấp
1. Người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 46 của Luật này và có đủ các Điều kiện sau đây thì có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên cao cấp:
a] Đã là Điều tra viên trung cấp ít nhất 05 năm;
b] Có năng lực Điều tra các vụ án thuộc loại tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp;
c] Có khả năng nghiên cứu, tổng hợp, đề xuất biện pháp phòng, chống tội phạm;
d] Có khả năng hướng dẫn các hoạt động Điều tra của Điều tra viên sơ cấp, Điều tra viên trung cấp;
đ] Đã trúng tuyển kỳ thi vào ngạch Điều tra viên cao cấp.
2. Trong trường hợp do nhu cầu cán bộ của Cơ quan Điều tra, người có đủ tiêu chuẩn quy định tại Điều 46 của Luật này, các điểm b, c, d và đ Khoản 1 Điều này, đã có thời gian làm công tác pháp luật từ 14 năm trở lên thì có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên cao cấp.
Có thể thấy, dù là bất cứ phân ngạch nào thì để trở thành Điều tra viên hình sự đều cần đáp ứng tiêu chuẩn chung tạo Điều 46 như đã phân tích trên. Ngoài ra, còn có trường hợp đặc biệt bổ nhiệm Điều tra viên hình sự được quy định cụ thể tại Điều 50 Luật này.
Thông tin liên hệ:
Trên đây là bài viết Luật sư X tư vấn về “Điều tra viên hình sự cần trình độ đại học không theo QĐ mới 2022Điều tra viên hình sự là ai?Nhiệm vụ và quyền hạn của điều tra viên hình sự