Thời tiết nắng nóng dễ làm cơ thể kiệt quệ, thiếu sức sống. Đây là thời điểm cần bổ sung nhiều loại trái cây cũng như nước ép từ chúng để tăng cường sức đề kháng. Quả na là loại quả dễ tìm trong mùa hè không chỉ ngon mà dinh dưỡng rất cao. Cùng YouMed tìm hiểu về na và những công dụng đối với sức khỏe nhé.
Giới thiệu chung
Quả na còn gọi là mãng cầu ta, mãng cầu dai, phan lệ chi. Là quả của cây na có tên khoa học là Annona squamosa. Thuộc họ Mãng cầu Annonaceae.
Quả na còn có tên tiếng anh là Sugar apple hay Sweetsop.
Đây là loại trái cây thơm ngon, phổ biến và hấp dẫn cho thịt quả ngon, ngọt khi chín.
Mô tả cây
Cây na thuộc loại cây gỗ nhỏ. Cao khoảng 3-8m. Thân ngắn, tán rộng, các nhánh phân tán không đều.
Lá mọc xen kẽ, cuống lá dài. Lá có hình elip hoặc hình mác, đỉnh nhọn đến tù, đáy rộng.
Cụm hoa gồm các hoa đơn độc. Hoa thơm có màu xanh lục đến vàng.
Quả na là dạng quả tụ, mỗi lá noãn sẽ phát triển thành 1 quả mọng. Tất cả những quả này dính với nhau thành một khối hình tim, hình cầu. Mặt ngoài trái na có hình màu xanh, nhiều rãnh. Đường kính 6-10cm. Quả thơm, ngọt và có màu trắng đến vàng nhạt.
Hạt bóng, hình thuôn dài và nhẵn, màu nâu sẫm đến đen. Kích thước từ 1.3-1.6 cm. Hạt chứa độc tố, có thể làm bỏng da và trừ sâu bọ, chấy rận.
Phân bố, sinh thái
Nguồn gốc của na ở quần đảo Angti, được đem vào trồng ở nước ta lấy quả ăn. Thịt quả mềm và thơm, ngọt, ngon.
Các bộ phận của cây có thể thu hái quanh năm, thường dùng tươi.
Thành phần dinh dưỡng
Trong quả có:
- 72% glucose.
- 14,52% saccharose.
- 1,73% tinh bột.
- 2,7% protid.
- Vitamin C.
Trong lá có một alcaloid vô định hình, không có glucosid, lá xanh chứa 0,08% dầu.
Hạt chứa 38.5-42% dầu, trong đó các acid béo:
- Acid myristic
- Acid palmitic.
- Acid stearic.
- Acid arachidic
- Acid hexadecanoic.
- Acid oleic.
Ngoài ra hạt có một alcaloid là anonain.
Trong hạt và rễ là các glycerid và các acid có phân tử lớn.
- Thành phần dinh dưỡng trong 100g na:
- Năng lượng: 64 kcal.
- Nước: 82.5g.
- Protein 1.6g.
- Gluxit: 14,5g.
- Chất xơ: 0,8g.
- Vitamin và khoáng chất: canxi: 35mg; photpho: 45mg; vitamin C: 36mg. Ngoài ra trong quả na chứa nhiều vitamin nhóm B tốt cho sức khỏe.
Công dụng của na
Quả na tốt cho tóc và da
Ăn na hỗ trợ duy trì sức khỏe của làn da và mái tóc. Na chứa nhiều vitamin A và chất chống oxy hóa giúp phục hồi tổn thương mô và bảo vệ cấu trúc tế bào, giúp da bóng mềm cũng như tóc mượt. Chất chống oxy hóa ngăn ngừa tác hại của gốc tự do giúp bảo vệ da khỏi dấu hiệu lão hóa. Đồng thời, chống lại sự phát triển bất thường gây ra ung thư. Vitamin A cùng với protein trong cơ thể giúp dây chằng, gân và cơ bắp khỏe mạnh. Ngoài ra, còn hỗ trợ sản xuất collagen.
Quả na tốt cho thai kì
Folate cần thiết để thúc đẩy thai kỳ khỏe mạnh vì ngăn ngừa nguy cơ khuyết tật ống thần kinh. Na có hàm lượng folate cao giúp tăng cường sức khỏe thai kỳ. Tiêu thụ na trong thời kỳ mang thai làm giảm nguy cơ sẩy thai, có lợi trong việc sản xuất sữa mẹ. Ngoài ra, còn giúp kiểm soát tâm trạng, ngừa ốm nghén.
Ăn quả na giúp phòng ngừa ung thư
Một nghiên cứu gần đây cho thấy na chứa chất dinh dưỡng có tác dụng chống ung thư. Na chứa acetogenin và alcaloid có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào khối u.
Khả năng ngăn ngừa bệnh thiếu máu từ quả na
Những người bị thiếu máu có thể ăn na để phục hồi sức khỏe. Thiếu máu thiếu sắt xuất hiện do sự thiếu hụt chất sắt trong cơ thể. Mặt khác, các triệu chứng của bệnh có thể khác nhau. Tuy nhiên, triệu chứng thường xuyên nhất là chóng mặt và mệt mỏi mãn tính. Các nghiên cứu cho thấy ăn na là lựa chọn giúp ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt.
Na giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt
Na là nguồn cung cấp đồng và chất xơ dồi dào giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa làm việc hiệu quả. Na giúp làm giảm nguy cơ táo bón và khó chịu ở ruột. Ngoài ra, ăn na còn giúp làm giảm bệnh Chron và IBS.
Khả năng làm giảm cholesterol của na
Nồng độ cholesterol cao có hại với sức khỏe, gây ra các bệnh: nhồi máu cơ tim, đột quỵ… Do chế độ ăn uống và lối sống ít vận động, cơ thể dễ tích lũy lượng lipid không tốt này. Sự thiếu hụt Vitamin B3 làm tăng mức độ cholesterol xấu. Niacin [vitamin B3] giúp giảm mức cholesterol xuống 20%. Nó thúc đẩy hình thành HDL-c, một lipid tốt cho cơ thể, giúp ngăn chặn tiến trình xơ vữa mạch máu.
Ăn quả na giúp giảm đau khớp
Nghiên cứu cho thấy thuốc sắc từ lá na giúp giảm đau khớp bằng cách cân bằng nước trong cơ thể để loại bỏ acid. Ngoài ra, na còn chứa magie giúp kiểm soát sự cân bằng nước và điện giải.
Quả na giúp tăng cường thị lực cho mắt
Lutein-caroten là chất chống oxy hóa chống lại gốc tự do giúp mắt sáng khỏe. Một số nghiên cứu cho thấy, lượng lutein cao giúp cải thiện thị lực và nguy cơ thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi. Ngoài ra, còn ngăn ngừa tiến triển của bệnh đục thủy tinh thể. Do đó, ăn na giúp tăng cường độ sáng của mắt.
Cách sử dụng – Lưu ý khi dùng
Quả na có vị ngon và có thể được dùng để làm sinh tố, kem hoặc thêm vào các món salad trái cây. Tuy nhiên, hạt na lại không tốt cho sức khỏe. Vì vậy, khi ăn phải bỏ hết hạt đi.
Trong na chứa annonacin, có thể ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh. Thực tế khi nghiên cứu trên người tại khu vực nhiệt đới tiêu thụ trái cây chứa annonacin như quả na làm tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson. Các bộ phận chứa nhiều annonacin là hạt và vỏ của quả na.
Khi ăn quả na cần lưu ý, ăn các quả chín mềm. Không ăn quả xanh hoặc chưa chín kỹ dẫn tới hấp thụ nhiều chất annonacin không tốt cho cơ thể.
Na không những là loại trái cây thơm ngon mà còn nhiều lợi ích với sức khỏe. Hy vọng bài viết này giúp bạn biết hơn về công dụng của na. Hãy bổ sung na vào thực đơn tráng miệng của gia đình để cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể nhé.