Bác sĩ Trần Thu Thủy, Bệnh viện Nhi Trung Ương đã có những chia sẻ những kiến thức cần biết về nguyên nhân, cách sơ cứu và một số điều cần biết giúp các bậc phụ huynh bình tĩnh xử trí đúng khi trẻ nhỏ trong gia đình gặp phải hiện tượng này.
1. Nguyên nhân
Chảy máu mũi có thể xuất hiện vì nhiều lý do:
- Mạch máu quá nhạy cảm và có thể vỡ khi thời tiết hanh khô, hoặc khi sử dụng lò sưởi, máy điều hòa trong một thời gian dài.
- Dị ứng, nhiễm trùng ở mũi họng và xoang.
- Ngoáy mũi hay các loại chấn thương cục bộ khác.
- Xì mũi quá mạnh.
- Trẻ nhét dị vật vào mũi, ví dụ hạt cườm, cục pin…
- Rặn mạnh khi đi ngoài phân bị táo bón.
- Vách ngăn mũi bị vẹo.
- Thở oxy qua ống thông mũi.
- Một số loại thuốc như thuốc chống viêm, các loại thuốc xịt mũi.
- Gãy xương mũi hay vỡ nền sọ [cần đặc biệt cẩn thận nếu chảy máu mũi xuất hiện sau chấn thương đầu].
- Bệnh chảy máu hay rối loạn đông máu.
- Rất hiếm khi, các khối u [lành tính và ác tính] có thể là thủ phạm gây chảy máu mũi.
Nguyên nhân chảy máu mũi xuất hiện thường không rõ ràng và có nhiều cách nguyên nhân khác khau nhưng phần lớn là do chấn thương bởi niêm mạc mũi được bao bọc bởi các mạch máu ở ngay sát bề mặt.
2. Cách sơ cứu
Nếu chăm sóc đúng cách, phần lớn các trường hợp chảy máu mũi trước sẽ tự ngừng. Sau khi trẻ đã bình tĩnh, hãy thực hiện các bước sau:
- Yêu cầu trẻ xì mũi nhẹ nhàng để loại bỏ các cục máu đống đã hình thành bên trong mũi. Điều này có thể khiến máu chảy nhiều hơn trong chốc lát nhưng sau đó mọi việc sẽ ổn. Bỏ qua giai đoạn này nếu trẻ quá nhỏ.
- Đặt trẻ ngồi thẳng, đầu và cổ hơi ngả về trước. Tư thế này giúp máu không chảy xuống họng, tránh gây nôn và tiêu chảy. Không đặt trẻ nằm hay ngả đầu ra sau hoặc kẹp đầu giữa hai đầu gối.
- Dùng ngón trỏ và ngón cái của bạn bóp chặt hai bên cánh mũi [phần chóp mũi mềm] của trẻ. Không bóp phần xương sống mũi vì làm vậy không thể giúp cầm máu, cũng đừng ấn một bên cánh mũi, kể cả nếu chỉ chảy máu ở một phía.
- Bóp chặt cánh mũi trong 10 phút, dùng đồng hồ để xem giờ cho chính xác. Trong khi chờ đợi, cho trẻ đọc sách hay xem tivi. Đừng thả tay quá thường xuyên để kiểm tra xem máu ngừng chảy chưa. Máu cần thời gian để tạo cục máu đông. Thả tay quá sớm hoặc quá thường xuyên có thể khiến máu chảy kéo dài.
- Nếu muốn, có thể chườm lạnh hay đặt khăn mát lên vùng gốc mũi và má của trẻ hoặc cho trẻ ngậm một viên đá. Điều này giúp mạch máu ở mũi co lại, làm chậm quá trình chảy máu. Chỉ nên áp dụng biện pháp này nếu trẻ đồng ý phối hợp.
- Hướng dẫn trẻ nhổ máu tích tụ trong miệng vì nuốt máu có thể gây nôn.
- Cho trẻ uống chút nước mát để đỡ căng thẳng và tẩy bớt mùi máu trong miệng.
- Sau 10 phút, thả tay xem máu ngừng chảy chưa.
3. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Đưa trẻ đến các cơ sở tai mũi họng để được khám và xử trí kịp thời nếu:
- Không cầm máu sau khi áp dụng các biện pháp sơ cứu trong vòng 20 phút.
- Chảy máu mũi tái đi tái lại nhiều lần.
- Máu chảy nhanh hoặc mất nhiều máu [hơn một cốc đầy].
- Chảy máu do chấn thương, ví vụ ngã hay bị đấm vào mặt.
- Cảm thấy người yếu, chóng mặt.
- Máu chảy xuống phần sau họng chứ không chảy ra phần trước mũi kể cả khi trẻ đã ngồi ngả đầu về phía trước. Trường hợp chảy máu sau này luôn cần đến sự trợ giúp của bác sĩ.
- Chảy máu mũi khi dùng một loại thuốc mới.
- Cháy máu mũi đi kèm các vết tím bầm dập trên khắp cơ thể hoặc đi kèm chảy máu ở khu vực khác như xuất hiện máu trong phân, nước tiểu.
- Đang dùng thuốc chống đông máu.
- Trẻ có bệnh toàn thân khác ảnh hưởng tới đông máu như bệnh gan, bệnh thận, bệnh hemophilia.
- Mới trải qua hóa trị liệu.
4. Các biện pháp phòng ngừa chảy máu mũi trở lại:
- Trẻ cần được nghỉ ngơi ít nhất trong vòng 2 giờ [hoạt động nhẹ nhàng như đọc sách, vẽ tranh hay xem tivi].
- Không cho trẻ uống đồ nóng, thức ăn nóng hay tắm nước nóng trong vòng ít nhất 24 giờ sau khi chảy máu cam.
- Động viên trẻ không ngoáy mũi hay xì mũi trong vòng 24 giờ [1 tuần nếu trẻ đã được ‘đốt’ điểm mạch].
- Trong vòng 1 tuần, trẻ cần tránh các hoạt động mạnh hay các môn thể dục như chạy, tránh nhấc vật nặng.
- Nếu trẻ bị táo bón thì cho uống nhiều nước và tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn. Nếu cần thì yêu cầu bác sĩ cho thuốc làm mềm phân để trẻ không phải rặn.
- Có thể làm ẩm niêm mạc mũi bằng kem làm ẩm hoặc nước muối sinh lý.
Nếu chảy máu trở lại:
- Xì mũi để tống hết các khối máu đông ra ngoài.
- Dùng thuốc co mạch tại chỗ [Afrin hoặc Rhinex] nhỏ vào lỗ mũi bị chảy máu.
- Nhắc lại các bước sơ cứu nêu ở phần trên. Thực hiện động tác bóp hai cánh mũi trong vòng 10 phút.
5. Diễn biến
Phần lớn chảy máu mũi chỉ gây khó chịu chút ít. Trẻ có thể bị vài đợt chảy máu mũi trong vài tuần. Rất hiếm khi trẻ mất máu tới mức gây thiếu máu. Hiện tượng này có thể xảy ra nếu trẻ mất máu nặng nhiều lần trong vòng vài tuần.
6. Dự phòng
Một khi đã xuất hiện tình trạng chảy máu mũi trước, khu vực này sẽ nhạy cảm hơn nhiều và rất dễ chảy máu trở lại nếu niêm mạc mũi chưa bình phục hoàn toàn. Lúc này vòng xoắn luẩn quẩn sẽ tiếp tục. Từ chỗ vài tuần mới có một lần chảy máu cam, khi niêm mạc mũi bị tổn thương nặng dần, trẻ có thể bị 4-5 lần chảy máu liên tục. Hiện tượng chảy máu cam chỉ ngừng lại khi niêm mạc mũi bình phục. Vì vậy việc áp dụng các biện pháp ngăn ngừa chảy máu mũi trước là hết sức quan trọng.
- Giữ cho niêm mạc mũi được ẩm. Có thể bôi một chút kem vaseline vào phần trước của vách ngăn mũi. Số lần bôi tùy vào từng trẻ. Nếu bé thường xuyên chảy máu mũi thì cần bôi 2 lần mỗi ngày cho tới khi không còn chảy máu cam trong vài ngày liên tục. Các trường hợp khác có thể bôi khi thấy có nhu cầu.
- Cho trẻ uống đủ nước.
- Tránh chấn thương vùng vách ngăn mũi.
- Dùng máy phun sương làm ẩm không khí. Chú ý làm vệ sinh máy thường xuyên.
- Dùng nước muối sinh lý nhỏ hoặc xịt mũi giúp làm ẩm niêm mạc. Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ thường xuyên bị cảm, ngạt mũi hay dị ứng mũi.
Nếu chảy máu cam dai dẳng, nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
Hồng Vân
ad syt ad
Mỗi ngày trôi qua, bé cưng nhà bạn dần lớn lên và ngày càng trở nên tinh nghịch. Và dù bạn có cố gắng chăm sóc trẻ cẩn thận đến thế nào đi nữa thì cũng sẽ có lúc trẻ bị ốm hoặc bị thương. Do đó, trẻ bị chảy máu cam là một vấn đề phổ biến nhưng không ít bố mẹ lại chưa biết cách cầm máu cho bé.
Chảy máu cam hay chảy máu mũi ở trẻ em là một hiện tượng rất bình thường. Thế nhưng, đôi lúc điều này khiến nhiều phụ huynh lo lắng và sợ hãi. Tại sao trẻ lại bị chảy máu mũi hay nguyên nhân của trẻ bị chảy máu cam là gì? Và nếu thấy con rơi vào tình trạng này, mình cần phải làm gì? Nếu bạn có những thắc mắc này, hãy cùng Hello Bacsi theo dõi những chia sẻ dưới đây nhé.
Vì sao trẻ bị chảy máu cam?
Vì sao trẻ bị chảy máu cam hay nguyên nhân của trẻ bị chảy máu cam là gì? Nguyên nhân chảy máu mũi ở trẻ em là do đâu? Thực tế, chảy máu mũi là một tình trạng rất bình thường ở trẻ 2–3 tuổi. Thậm chí, trong một tuần, trẻ có thể bị chảy máu mũi đến vài lần. Dù điều này không có gì phải lo lắng và máu sẽ ngưng chảy sau một thời gian, nhưng nó cũng khiến nhiều phụ huynh hoảng sợ. Tìm hiểu rõ nguyên nhân gây ra hiện tượng chảy máu cam ở trẻ em sẽ giúp bạn phòng tránh cho con yêu hiệu quả hơn.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị chảy máu cam như mạch máu quá nhạy cảm và mong manh, do đó chúng có thể vỡ khi thời tiết hanh khô. Bên cạnh nguyên nhân chảy máu mũi ở trẻ em này, còn có một số lý do vì sao trẻ bị chảy máu cam khác như:
1. Trẻ thường xuyên chảy máu cam có thể do bé ngoáy mũi
2. Nguyên nhân của trẻ bị chảy máu cam: Trẻ vô tình cào vào bên trong mũi
3. Trẻ hay chảy máu cam là bệnh gì? Trẻ nhét dị vật vào mũi
4. Nguyên nhân trẻ bị chảy máu cam: Thời tiết hanh khô
5. Trẻ thường xuyên chảy máu cam có thể do bé cọ xát vào mũi
6. Nguyên nhân chảy máu mũi ở trẻ em: Trẻ ở dưới ánh mặt trời quá lâu
7. Nguyên nhân trẻ bị chảy máu cam: Trẻ bị va chạm mạnh ở mũi khi chơi đùa hoặc chạy nhảy xung quanh
8. Trẻ hắt hơi nhiều lần và mạnh
9. Trẻ hay chảy máu cam là bệnh gì? Trẻ xì mũi quá mạnh
>>> Bạn có thể quan tâm: Trị thói xấu mút tay, bứt tóc, ngoáy mũi… cho trẻ siêu dễ
Phân loại các dạng chảy máu cam ở trẻ
Trẻ bị chảy máu cam thường xảy ra từ 3 đến 10 tuổi. Hiện tượng chảy máu cam ở trẻ em có mấy loại? Hầu hết chảy máu cam sẽ tự khỏi và có thể dễ dàng xử lý ở nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng xảy ra với tần suất nhiều và diễn biến nghiêm trọng, trẻ cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Loại chảy máu cam thông thường nhất là chảy máu mũi trước, xuất phát từ phần trước của mũi. Mao mạch hoặc các mạch máu rất nhỏ bên trong mũi có thể bị vỡ và chảy máu gây ra loại chảy máu cam này.
Chảy máu mũi sau xuất phát từ phần sâu nhất của mũi. Khi trẻ bị chảy máu cam, máu chảy xuống sau cổ họng ngay cả khi đang ngồi hoặc đứng. Trường hợp này xảy ra thường xuyên hơn ở người lớn tuổi, những người bị cao huyết áp và những người bị thương ở mũi hoặc mặt.
>>> Bạn có thể quan tâm: Trẻ bị chảy máu cam một bên mũi tiết lộ nhiều vấn đề sức khỏe
Những sai lầm khi chữa chảy máu mũi ở trẻ nhỏ
Một thói quen sai lầm của nhiều bậc phụ huynh khi thấy trẻ bị chảy máu mũi là để đầu bé ngửa ra sau. Điều này càng khiến máu chảy nhiều xuống cổ họng, làm cho hiện tượng chảy máu mũi ở trẻ em nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những điều bạn cần phải tránh khi phát hiện trẻ bị chảy máu cam:
- Hoảng loạn
- Cho bé nằm xuống hoặc ngửa đầu ra sau
- Cho bông, giấy, gạc hoặc bất kỳ thứ gì vào mũi của con để cầm máu
Thay vào đó, bạn nên tuân thủ các nguyên tắc sau để xử lý hiện tượng chảy máu cam ở trẻ em một cách khoa học.
Cách xử trí khi trẻ bị chảy máu cam
Bố mẹ nên làm gì?
- Bước 1: Khi trẻ bị chảy máu cam, bạn cần giữ bình tĩnh cho con vì bị chảy máu cam có thể đáng sợ nhưng hiếm khi nghiêm trọng
- Bước 2: Giữ trẻ bị chảy máu cam ở tư thế ngồi hoặc đứng, nghiêng đầu nhẹ về phía trước
- Bước 3: Bóp phần nửa dưới của mũi trẻ bị chảy máu cam [phần mềm] và giữ chặt trong vòng mười phút. Nếu con bạn đủ lớn, bé có thể tự làm một mình
- Bước 4: Thả tay ra sau 10 phút và chờ đợi, giữ im lặng. Nếu máu không ngừng chảy, lặp lại bước này. Nếu sau hơn 10 phút nữa mà máu vẫn chảy thì bạn hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất
- Bước 5: Sau bước sơ cứu, bạn để trẻ bị chảy máu cam nằm nghỉ một lúc. Nếu nhận thấy máu cam vẫn tiếp tục chảy xuống cổ họng thì đặt trẻ nằm nghiêng. Tuyệt đối tránh để trẻ nuốt máu vì có thể gây ngộ độc, nôn mửa, khó chịu.
Trường hợp trẻ bị chảy máu cam cần thông báo cho bác sĩ
- Bố mẹ thấy con bị mất quá nhiều máu hoặc tình trạng này diễn ra nhiều lần mà không rõ nguyên nhân
- Máu chảy ra từ miệng, bé ho hoặc nôn ra máu có màu nâu như bã cà phê
- Khi trẻ bị chảy máu mũi, trẻ lại trông nhợt nhạt bất thường, đổ mồ hôi hoặc hoặc không phản ứng. Hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức trong trường hợp này và sắp xếp để đưa bé đến phòng cấp cứu
- Bé bị chảy máu mũi rất nhiều lần cùng với bệnh nghẹt mũi kinh niên. Điều này có nghĩa là bé có mạch máu nhỏ và dễ bị phá vỡ ở mũi hoặc trên bề mặt của niêm mạc mũi hoặc sự tăng trưởng bất thường trong hốc mũi
- Trẻ hay bị chảy máu mũi kèm theo xuất hiện các vết bầm tím trên cơ thể hoặc xuất hiện máu ở trong phân, nước tiểu
- Nếu nguyên nhân là do mạch máu, bác sĩ có thể dùng hóa chất [bạc nitrat] để cầm máu
>>> Bạn có thể quan tâm: Hiện tượng trẻ bị sốt chảy máu cam do đâu?
Nhất là khi thời tiết lạnh và hanh khô, việc trẻ thường xuyên chảy máu cam hay trẻ hay bị chảy máu mũi thường xuyên có thể được giảm thiểu bằng các biện pháp như:
- Sử dụng thiết bị tạo ẩm trong nhà, đồng thời kết hợp dùng mỡ kháng sinh và vaseline, nước muối sinh lý để nhỏ mũi cho trẻ. Đều đặn vệ sinh mũi hằng ngày và nhắc nhở bé không nên xì mũi hay ngoáy mũi quá mạnh.
- Đưa trẻ khám sức khỏe định kỳ và nêu rõ tần suất trẻ bị chảy máu cam cho bác sĩ. Ngoài ra, cần phải thông báo cho bác sĩ nắm được liệu bé có đang dùng thuốc kháng đông, hay các loại thuốc điều trị bệnh lý khác. Từ đó, bác sĩ có thể tiên lượng liều thuốc cũng như biện pháp chữa trị thích hợp cho tình trạng này.
Hiện tượng chảy máu cam ở trẻ em khá phổ biến. Bạn cần nắm vững những nguyên tắc cầm máu đúng cách trên để sơ cứu trẻ bị chảy máu cam kịp thời nếu không may trẻ gặp phải nhé.
Giao lưu, học hỏi kinh nghiệm cùng hơn 5.000 bố mẹ khác
Vừa bỏ túi bí quyết chăm sóc bé yêu miễn phí vừa có cơ hội nhận quà hàng tháng tại cộng đồng Nuôi dạy con. Click đăng ký ngay!
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.