Sao Kim là hành tinh sáng nhất trong Hệ Mặt trời sau Mặt trăng và Mặt trời. Sao Kim được đặt theo tên vị thần tình yêu và sắc đẹp của La Mã - Venus. Lý do nó được đặt theo tên của vị thần đẹp nhất trong quần thể vì nó tỏa sáng nhất trong số 5 hành tinh mà các nhà thiên văn học cổ đại biết đến.
Sao Kim còn được biết đến với tên gọi sao Hôm hoặc sao Mai.
Sao Kim là một trong những vật thể sáng nhất trên bầu trời, do đó nó hay bị nhầm là vật thể bay không xác định [UFO]. Vào thời cổ đại, sao Kim thường được cho là 2 ngôi sao khác nhau, ngôi sao buổi tối và ngôi sao buổi sáng. Nó là ngôi sao xuất hiện đầu tiên vào ban đêm và biến mất cuối cùng vào lúc bình minh. Trong tiếng Latinh, chúng lần lượt được gọi là Vesper và Lucifer.
Vị trí của sao Kim trong hệ Mặt trời.
Kích thước của sao Kim
Sao Kim và Trái đất thường được gọi là anh em sinh đôi vì chúng giống nhau về kích thước, khối lượng, mật độ, thành phần và lực hấp dẫn. Đường kính của sao Kim bằng 12.092km, chỉ nhỏ hơn 650km so với Trái Đất của chúng ta, và khối lượng bằng khoảng 80% Trái đất.
Cấu tạo sao Kim
Bên trong của Sao Kim được làm bằng một lõi sắt kim loại rộng khoảng 6.000 km. Lớp phủ đá nóng chảy của sao Kim dày khoảng 3.000 km. Vỏ sao Kim chủ yếu là đá bazan và ước tính dày trung bình từ 10 đến 20 km.
Nhiệt độ của sao Kim
Sao Kim là hành tinh nóng nhất trong hệ mặt trời. Mặc dù sao Kim không phải là hành tinh gần mặt trời nhất, bầu khí quyển dày đặc của nó giữ nhiệt trong một phiên bản chạy trốn của hiệu ứng nhà kính làm Trái đất ấm lên. Kết quả là nhiệt độ trên sao Kim lên tới 880 độ F [471 độ C], đủ nóng để nấu chảy chì. Các tàu vũ trụ đã sống sót chỉ vài giờ sau khi hạ cánh xuống hành tinh này trước khi bị phá hủy.
Với nhiệt độ thiêu đốt, sao Kim có bầu khí quyển địa ngục, chủ yếu bao gồm carbon dioxide với các đám mây axit sunfuric và chỉ có một lượng nhỏ nước. Bầu khí quyển của nó nặng hơn bất kỳ hành tinh nào khác, dẫn đến áp suất bề mặt gấp 90 lần Trái đất - tương tự như áp suất tồn tại sâu 1000 mét trong đại dương.
Sao Kim hoạt động như thế nào?
Sao Kim mất 243 ngày Trái đất để quay trên trục của nó, đây là hành tinh chậm nhất trong số các hành tinh chính. Sao Kim quay một vòng quanh Mặt trời mất 225 ngày [so với Trái đất là 365 ngày].
Nếu nhìn từ trên cao, sao Kim quay trên trục của nó theo hướng ngược lại với hầu hết các hành tinh. Sao Kim quay từ Đông sang Tây, trong khi tất cả các hành tinh khác đều quay theo hướng ngược lại [từ Tây sang Đông]. Nói cách khác, ở sao Kim, Mặt Trời mọc ở hướng Tây và lặn ở hướng Đông.
Khí hậu sao Kim
Lớp trên cùng của các đám mây của sao Kim được đẩy bởi sức gió bão với tốc độ di chuyển khoảng 360 km/h. Bầu khí quyển dày đặc tạo ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính làm cho hành tinh này trở nên cực nóng.
Tàu vũ trụ Venus Express hoạt động từ năm 2005 đến năm 2014, đã tìm thấy bằng chứng về tia sét trên hành tinh, hình thành trong các đám mây axit sunfuric. Nó có khả năng phóng điện từ sét có thể giúp hình thành các phân tử cần thiết để bắt đầu sự sống giống như Trái Đất.
Bề mặt sao Kim lỗ chỗ do có nhiều hố va chạm.
Theo các nhà thiên văn học, có khoảng hơn 1.000 hố va chạm phân bố khắp bề mặt sao Kim. Và 85% hố va chạm vẫn còn ở trạng thái nguyên thủy. Áp suất khí quyển trên sao Kim lớn hơn ở Trái Đất 92 lần.
Thám hiểm sao Kim
Hoa Kỳ, Liên Xô, Cơ quan Vũ trụ Châu u và Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản đã triển khai nhiều tàu vũ trụ đến Sao Kim - hơn 20 chiếc cho đến nay.
Mariner 2 của NASA cách Sao Kim 34.760 km vào năm 1962, trở thành hành tinh đầu tiên được quan sát bởi một tàu vũ trụ đi qua.
Venera 7 của Liên Xô là tàu vũ trụ đầu tiên hạ cánh trên một hành tinh khác, đáp xuống Sao Kim vào tháng 12 năm 1970. Venera 9 đã quay lại những bức ảnh đầu tiên về bề mặt Sao Kim.
Tàu quỹ đạo sao Kim đầu tiên, Magellan của NASA, đã tạo ra bản đồ của 98% bề mặt hành tinh, cho thấy các đặc điểm có chiều ngang nhỏ tới 100m.
Tàu Venus Express của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu đã dành 8 năm trên quỹ đạo xung quanh Sao Kim với nhiều loại thiết bị và xác nhận sự hiện diện của tia sét ở đó. Đến tháng 12 năm 2014, tàu vũ trụ hết thuốc phóng và cuối cùng bốc cháy trong bầu khí quyển của Sao Kim. Năm 2021, NASA đã công bố 2 con tàu vũ trụ mới tới Sao Kim sẽ khởi động vào năm 2030.
VÂN ANH
Ảnh: Internet
[Theo Mực Tím]
Như chúng ta đã biết, các hành tinh trong hệ mặt trời quay quanh Mặt trời với các quỹ đạo xa gần khác nhau. Hành tinh nào càng xa Mặt trời thì lại càng lạnh [do ít hấp thụ ánh sáng mặt trời hơn]. Ví dụ như sao Hỏa xa hơn Trái Đất nên có nhiệt độ thấp hơn. Tuy vậy, hệ mặt trời có hai ngoại lệ là sao Kim và sao Thủy. Nhiệt độ trên bề mặt sao Kim nóng hơn nhiệt độ trên bề mặt sao Thủy rất nhiều mặc dù khoảng cách từ Mặt trời tới sao Kim phải xa gấp đôi khoảng cách từ Mặt trời tới sao Thủy. Tại sao lại có chuyện này?
Câu trả lời cho sự trái ngược này giống như câu trả lời đã gây ra hiệu ứng nhà kính cho Trái Đất : khí Carbon Dioxide [CO2]. Trên sao Kim có một lớp CO2 khá dày, cho phép ánh sáng xuyên qua mình nhưng lại giữ lại nhiệt trên bề mặt của sao Kim. Do vậy nhiệt lượng nhận được từ sao Kim tuy ít hơn sao Thủy nhưng lớp khí quyển dày này đã giúp sao Kim giữ được nhiệt độ nhiều hơn. Kết quả là nhiệt độ trên bề mặt sao Kim cỡ gần 700 độ K [~ 427 độ C], nhiệt độ đủ cao để làm nóng chảy Chì [Pb]. Trong khi đó nhiệt độ trên sao Thủy chỉ là 440K[~167 độ C]. Cũng bởi nhiệt độ quá cao cho nên dù trên bề mặt sao Kim có bầu khí quyển nhưng không thể có một sinh vật sống nào có khả năng tồn tại ở nhiệt độ đó [chưa kể bầu khí quyển này có Oxy hay lưu huỳnh hay không].
[pix courtesy of Wikipedia – Under Creative Commons License]
- Bạn có biết: Sao Hỏa, sao Kim có mùi trứng thối còn Mặt Trăng có mùi thuốc súng
- 40 sự thật thú vị bạn chưa biết về Mặt Trời
- Sự thật thú vị về vũ trụ không hoàn toàn giống với những gì ta nghĩ
Sao Kim hay Kim tinh là hành tinh nóng nhất trong hệ Mặt Trời bởi hành tinh này được bao phủ bởi lớp mây dày chứa cacbon điôxít và các khí khác, điều này ngăn không cho nhiệt từ Mặt Trời thoát ra không gian bên ngoài. Đó là lý do tại sao hành tinh thứ hai, sau sao Thủy hấp thu nhiệt từ Mặt Trời lại trở nên nóng hơn.
Chuỗi hành tinh xoay quanh Mặt Trời trong hệ Mặt Trời của chúng ta, sao Thủy là hành tinh nằm gần Mặt Trời nhất. Tiếp đó đến sao Kim và vị trí thứ ba là hành tinh Trái Đất - nơi mà con người chúng ta đang sinh sống.
Ngày nay, khi áp dụng theo logic thông thường thì dường như hành tinh nào nằm gần Mặt Trời sẽ chịu phần nhiệt độ lớn nhất từ Mặt Trời và trở nên nóng nhất đúng không? Tuy nhiên, thật thú vị, logic đó không thể áp dụng được trong trường hợp này.
Đúng vậy! Mặc dù nằm ở vị trí gần nhất với Mặt Trời, nhưng sao Thủy không phải là hành tinh nóng nhất trong hệ Mặt Trời... nhưng tại sao lại vậy?
Những điều cần biết về sao Kim
Sao Kim là hành tinh thứ hai tính từ Mặt Trời và là hàng xóm liền kề với hành tinh Trái Đất của chúng ta. Theo khối lượng và kích thước, sao Kim gần giống với hành tinh Trái đất, đôi khi sao Kim còn được gọi là "hành tinh sinh đôi" hoặc "hành tinh chị em" với Trái Đất.
Sao Kim được xếp vào nhóm hành tinh đất đá. Sao Kim bị bao bọc bởi lớp mây dày có tính phản xạ cao chứa axít sunfuric và khiến chúng ta không thể quan sát bề mặt của nó dưới bước sóng ánh sáng khả kiến. Mật độ không khí trong khí quyển của sao Kim lớn nhất trong số bốn hành tinh đất đá, thành phần chủ yếu là cacbon điôxít.
Với đường kính 12.014 km [7.465 dặm], sao Kim chỉ hơi nhỏ hơn một chút so với hành tinh Trái Đất chúng ta và khối lượng của nó bằng 81,5% khối lượng Trái Đất. Kim tinh không có bất kỳ vệ tinh hoặc vành đai tự nhiên, quay từ đông sang tây, nghĩa là theo hướng ngược lại với hầu hết các hành tinh khác.
Mọi hành tinh trong hệ Mặt Trời quay trên quỹ đạo theo chiều ngược chiều kim đồng hồ khi nhìn từ trên cực bắc của Mặt Trời. Hầu hết các hành tinh tự quay quanh trục của nó theo chiều ngược chiều kim đồng hồ, nhưng sao Kim lại quay quanh trục cùng chiều kim đồng hồ [đó gọi là sự quanh nghịch hành] với khoảng thời gian 243 ngày Trái Đất - tốc độ tự quay chậm nhất so với mọi hành tinh trong hệ Mặt Trời.
Cấu trúc bên trong
Khoảng 80% diện tích bề mặt Sao Kim bao phủ bởi những đồng bằng núi lửa phẳng, hành tinh này cũng bao gồm hai lục địa lớn - Ishtar Terra [lục địa nằm ở bán cầu bắc] và Aphrodite Terra [lục địa nằm ở ngay phía nam xích đạo hành tinh]. Bề mặt của Kim tinh tương đối "trơn tru" hơn so với bề mặt của sao Thủy và sao Hỏa, hành tinh có bề mặt tương ứng với các miệng núi lửa tác động. Tuy nhiên, đặc biệt rất khó quan sát sao Kim bằng mắt thường do bởi những đám mây khí dày che nó khỏi tầm nhìn của các nhà quan sát từ khoảng cách xa xôi.
Do bởi có những điểm tương đồng về đường kính và khối lượng riêng với hành tinh Trái Đất, các nhà thiên văn học cho rằng cấu trúc bên trong của sao Kim cũng tương tự giống với hành tinh Trái Đất: gồm lõi sắt ở giữa, lớp phủ đá và lớp vỏ [giống như hành tinh của chúng ta], nhưng từ trường của nó yếu hơn Trái Đất.
Bề mặt của sao Kim
Bề mặt của sao Kim liên tục bị dao động bởi các vụ phun trào núi lửa khốc liệt. Hiện tại, các nhà khoa học vũ trụ biết gần 1.600 núi lửa trên bề mặt của sao Kim, nhưng trên thực tế, có thể còn nhiều hơn nữa đơn giản chỉ là do con người chúng ta quá nhỏ để có thể quan sát bằng cách sử dụng các công nghệ kỹ thuật và thiết bị hiện có. Hơn nữa, lớp phủ dày được bao phủ bởi đám mây dày [tạo thành axit sulfuric] trải khắp toàn bộ hành tinh khiến các nhà khoa học khó có thể quan sát.
Bây giờ, hãy đến với vấn đề được nêu ra trong phần đầu của bài viết - sức nóng đáng kinh ngạc của sao Kim! Nhiệt độ trên sao Kim có thể lên tới 470 độ C [870 độ F]! Nhiệt độ này đủ cao để có thể dễ dàng làm chảy chì trên bề mặt hành tinh.
Tại sao sao Kim lại nóng đến vậy?
Nhiệt độ cực đại của sao Kim có thể được tạo ra bởi bầu không khí dày của nó. Thực tế, sao Kim có khí quyển rất dày, chứa chủ yếu CO2 và lượng nhỏ N2. Nếu ở lại đó, bạn sẽ được cảm nhận khối lượng khí quyển cao hơn khoảng 93 lần so với khối lượng khí quyển Trái Đất - áp suất khí quyển này tương đương với độ sâu gần bằng 1 kilômét tính từ bề mặt đại dương trên Trái Đất.
Khí quyển giàu CO2, cùng với đám mây dày SO2, tạo ra hiệu ứng nhà kính mạnh nhất trong các hành tinh trong hệ Mặt Trời, với nhiệt độ tại bề mặt ít nhất bằng 462 °C, khiến cho bề mặt của sao Kim nóng hơn so với sao Thủy, với nhiệt độ bề mặt cực tiểu −220 °C và cực đại bằng 420 °C. Khí nhà kính bao gồm mêtan, oxit nitơ, khí fluoric [như các hydrofluorocarbons, perfluorocarbons, lưu huỳnh hexafluoride và nitơ trifluoride].
Ngay cả khi khoảng cách từ sao Kim đến Mặt Trời gần bằng hai lần khoảng cách từ đó đến sao Thủy, hành tinh này chỉ nhận được khoảng 25% năng lượng bức xạ Mặt Trời so với năng lượng sao Thủy nhận được. Nhiều người thường miêu tả bề mặt sao Kim là địa ngục nóng rực. Nhiệt độ này thậm chí còn cao hơn nhiệt độ cần thiết trong một số quá trình khử trùng.
Vì khí quyển của sao Kim chủ yếu bao gồm cacbon điôxít nên nhiệt từ Mặt Trời khó thoát khỏi bề mặt sao Kim. Ánh sáng Mặt Trời đi qua lớp phủ dày của các đám mây cacbon điôxít và làm ấm các tảng đá trên bề mặt sao Kim.
Tuy nhiên, bầu khí quyển "cồng kềnh", giàu cacbon điôxít này ngăn nhiệt hồng ngoại phát ra từ những tảng đá này để thoát khỏi hành tinh, làm tăng nhiệt độ của sao Kim và khiến nó trở thành hành tinh nóng nhất trong hệ Mặt Trời.
Ngược lại, sao Thủy, hành tinh gần Mặt Trời nhất nhưng không nóng nhất vì nó không có bầu khí quyển để giữ nhiệt của Mặt Trời. Lượng nhiệt đó đã bị "đốt cháy" từ lâu rồi. Do đó, mặc dù sao Thủy chịu ảnh hưởng nặng nề nhất về nhiệt độ nóng bức từ Mặt Trời nhưng do không có bầu khí quyển, nhiệt tràn vào không gian, làm cho nó chỉ là hành tinh nóng thứ hai trong hệ Mặt Trời.
Xem thêm: Khoảng cách chính xác từ Trái Đất đến sao Thủy là bao xa?
Sao Kim đạt độ sáng lớn nhất ngay sát thời điểm hoàng hôn hoặc bình minh khi quan sát từ Trái Đất, do vậy dân gian ta còn gọi là sao Hôm, khi hành tinh này mọc lên lúc hoàng hôn và sao Mai, khi hành tinh này mọc lên lúc bình minh.
Ngoài ra, sao Kim cũng là một hành tinh sáng nhất của hệ Mặt Trời khi quan sát từ Trái Đất. Độ sáng đặc biệt của Kim tinh được cho là do các đám mây dày đặc, phản xạ khí và acid sulfuric, cho phép các tia sáng dễ dàng thoát ra khỏi chúng.
Xem thêm: Điều "khủng khiếp" gì sẽ xảy ra nếu Trái Đất bỗng ngừng quay?
Chúc các bạn vui vẻ!