Trong tình hình dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp, để tân sinh viên cả nước có điều kiện tham gia chương trình, Ban tổ chức đã quyết định tổ chức bằng hình thức livestream trực tuyến, kết nối các điểm cầu tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.
Nhằm giúp những tân sinh viên có sự chuẩn bị tốt nhất, các khách mời đã nhấn mạnh về chủ đề “Thích nghi trong thế giới VUCA” nhằm chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm hữu ích để các bạn trẻ tự tin sống trong một thế giới luôn đổi thay và nhiều thách thức. Theo Ban tổ chức, VUCA là viết tắt của từ Volatility [Biến động], Uncertainty [Bất định], Complexity [Phức tạp] và Ambiguity [Mơ hồ] với ngụ ý rằng trong cuộc sống, chúng ta luôn phải đối mặt với những biến động, bất định, phức tạp và mơ hồ. Thông qua chủ đề, những người làm chương trình muốn gửi đến tân sinh viên thông điệp, rằng chúng ta không thể thay đổi được thế giới, không thể dự đoán được điều gì sẽ xảy ra vào ngày mai, thì cách duy nhất là thay đổi chính bản thân bằng sự linh hoạt thích nghi.
Sinh viên Phạm Thị Linh Chi chia sẻ câu chuyện và cái duyên đến với nghề sư phạm: “Em mong được làm bác sĩ và học tại Trường đại học Y Hà Nội, nhưng vì thiếu một điểm nên em đã theo nguyện vọng của gia đình vào sư phạm. Thời gian đầu, em cảm thấy khá hụt hẫng. Nhưng sau khi vào trường, nhận được sự chia sẻ của các anh, chị đi trước rằng không quan trọng quá trình mình đang đi, mà quan trọng quyết tâm như thế nào với con đường mình chọn, đã làm thay đổi suy nghĩ trong em. Hôm nay, em muốn nhắn nhủ với các bạn tân sinh viên hãy cứ cố gắng, có niềm tin thì thành công sẽ đến”.
Bàn về sự cố gắng, diễn giả Vũ Thị Hường đã truyền cảm hứng thông qua câu chuyện của chính bản thân và trả lời câu hỏi: “Đứng yên và thất bại hay linh hoạt thích nghi để thành công?”. Bà Hường là người Việt Nam duy nhất được bầu chọn vào danh sách “Women of the Future Awards South East Asia 2020” và là Giám đốc quốc gia cho Cộng đồng Thanh niên quốc tế [International Youth Society]. Bà đã xuất bản sáu cuốn sách về phát triển con người, tiềm năng lãnh đạo và khởi nghiệp sáng tạo. “Từng làm kỹ sư điện tử viễn thông nhưng một năm sau, tôi đã có một quyết định táo bạo là chuyển hướng thành diễn giả, nhà văn. Khi thay đổi công việc, gặp rất nhiều khó khăn, nhưng trước những biến động, tôi coi đó là điều đương nhiên và phải từng bước hoàn thiện bản thân để đạt được thành công”, bà Hường chia sẻ.
Cùng quan điểm, cô Trịnh Thu Tuyết, cựu giáo viên Ngữ văn Trường THPT Chu Văn An [Hà Nội] nhắn nhủ các bạn trẻ đừng bao giờ nói, hay có suy nghĩ “tôi không thể”. Tại sự kiện, cô Tuyết đã có những chia sẻ xúc động với các tân sinh viên - những bạn trẻ sinh năm 2002 phải chịu nhiều khó khăn, thách thức trong một năm học đầy biến động để có thể thi đỗ vào ngôi trường đại học mơ ước. Mượn lời trong một cuốn tiểu thuyết, rằng mỗi người cần “linh hoạt trong môi trường linh hoạt”, cô Tuyết cho rằng sự thích nghi ở đây là thay đổi để phù hợp mỗi hoàn cảnh. “Trong một thế giới đang biến động, nếu đứng im, chúng ta sẽ bị đào thải. Tuy nhiên, dù thích nghi với bất cứ môi trường, hoàn cảnh nào cũng cần là chính mình”, cô Tuyết nói.
Qua những chia sẻ và đúc kết lại, sự chủ động, linh hoạt và vận động không ngừng chính là “chìa khóa” để các bạn tân sinh viên thích nghi và phát triển trong một thế giới nhiều bất định. Tuy nhiên, mỗi người phải có “chiến thuật” để tồn tại. Thầy Nguyễn Thành Công, giáo viên môn Sinh học ví von giống như cơ chế của quá trình tiến hóa: “Chỉ những cá thể mang những đặc điểm thích nghi điều kiện của môi trường được giữ lại, còn những cá thể không thích ứng sẽ bị đào thải. Các em muốn trở thành người như thế nào thì phải tự tạo những giá trị thích nghi cho riêng mình về học thuật, kỹ năng, tầm hiểu biết nhằm tiếp cận những hướng đi tốt nhất và thích nghi được trong thế giới đầy biến động”, thầy Công nói.
Thế kỷ 21 gọi tên một kỹ năng mềm quan trọng: “Khả năng thích nghi”. Natalie Fratto – một nhà đầu tư và tác giả người Mỹ – khẳng định rằng: khả năng thích ứng là một kỹ năng must-have của thời đại mới. Khả năng thích nghi nhanh chóng với môi trường sống và môi trường công việc mới là cơ chế chọn lọc những người có tố chất thành công.
Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã từng thay đổi môi trường làm việc, khi sang một công ty mới bạn là người nhanh chóng gây ấn tượng và hòa nhập hay trở nên khép mình và căng thẳng? Hoặc trường hợp sếp yêu cầu bạn cải tiến cách thức làm việc và áp dụng công nghệ mới bạn có sẵn sàng nắm bắt cơ hội hay cảm thấy lo sợ trước lĩnh vực mà mình chưa biết?
Không ai làm một công việc đến hết đời và chính khả năng thích nghi sẽ giúp bạn “xoay sở” tốt trong mọi tình huống và đương nhiên bạn sẽ có nhiều cơ hội thành công hơn những người khác. Vậy làm cách nào để rèn luyện kỹ năng thích nghi?
- Thường xuyên giả định các trường hợp có thể xảy ra
Trong thế giới đang thay đổi khó lường như hiện nay, có rất nhiều chuyện có thể xảy ra, ví dụ như dịch bệnh xuất hiện, chiến tranh, xung đột, hoặc trào lưu kinh doanh mới. Bạn sẽ làm gì nếu tình hình dịch bệnh khiến thị trường làm ăn của bạn bị thu hẹp?
Thực tế là dịch covid-19 vừa qua đã ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế nói chung và người lao động nói riêng, tuy nhiên ngay khi rất nhiều công ty khủng hoảng, sa thải nhân viên thì có rất nhiều công ty nắm bắt cơ hội mang về nguồn doanh thu lớn và tạo ra thương hiệu mạnh, phải kể đến là các công ty công nghệ với các nền tảng làm việc trực tuyến, công ty thực phẩm chuyển sang giao hàng tại nhà, logistic, học tiếng anh trực tuyến,…
Những người có khả năng thích nghi cao là những người có thể hình dung ra được nhiều viễn cảnh đa dạng và biết suy nghĩ về phương án đối phó. Họ luôn ở trong tư thế sẵn sàng và nắm lấy quyền chủ động xử lý nhanh chóng khi có bất kỳ thay đổi nào ập tới.
- Luôn khám phá và kích thích sự sáng tạo
Trong lịch sử loài người đến nay, những phát hiện vĩ đại luôn đến tự sự khám phá. Một trong những cách kích thích sự sáng tạo để có nhiều sáng kiến mới chính là đọc thật nhiều, tiếp thu thật nhiều kiến thức mới mỗi ngày. Khi đã có vốn kiến thức bạn có thể áp dụng trong công việc cũng như cải thiện cuộc sống chất lượng hơn.
Tuy nhiên, đều quan trọng là bạn luôn phải sẵn sàng và chủ động đón những điều mới, những kiến thức mới hay nhiệm vụ mới trong công việc. Khả năng thích nghi sẽ giúp bạn vượt khỏi vùng an toàn của bản thân học được thêm nhiều kỹ năng khác.
- Chấp nhận từ bỏ những kiến thức cũ
Khi dịch bệnh ập đến, các doanh nghiệp buộc phải thay đổi nếu muốn tồn tại, họ cần từ bỏ hệ thống làm việc cũ và xây dựng những giải pháp mới – như cho phép nhân viên làm việc từ xa và bán hàng online thay vì duy trì mô hình công sở. Điều khó nhất khi “từ bỏ” những kiến thức cũ là việc gạt đi những định kiến, thói quen đã hằn sâu trong tiềm thức của chúng ta.
Khả năng thích nghi chính là chấp nhận thay đổi và nhìn mọi việc theo hướng tích cực hơn. Thay vì nhìn việc làm việc tại nhà như một thách thức tạm thời, hãy coi đây là một thay đổi có thể sẽ tiếp diễn trong tương lai và học cách làm việc đó một cách tốt nhất.
- Hãy coi thất bại là một bài học
Khi chấp nhận thay đổi chắc chắn bạn sẽ ít nhất một lần gặp phải thất bài, tuy nhiên thay vì xấu hổ và chán nản bạn hãy coi đó là một bài học thực tế nhất để tránh được sai lầm, một cơ hội để bạn có thể làm lại tốt hơn
Hãy cùng thành thật với bản thân: Bạn có phải là người hay thay đổi thói quen và sẵn sàng thử thách những cái mới? Hay, bạn có xu hướng quen với những thói quen cũ, không thích sự thay đổi?
Với sự biến động của thị trường kinh tế trong những năm gần đây, các công ty thay đổi hướng đi là điều không thể tránh khỏi. Do đó, khả năng thích nghi luôn là tiêu chí hàng đầu của các nhà tuyển dụng khi đánh giá nhân viên của mình. Họ cho rằng những nhân sự có kỹ năng này sẽ có khả năng sáng tạo, linh hoạt hơn trong mọi hoàn cảnh và vấn đề. Việc sở hữu khả năng này, bạn đã có được ưu thế hơn rất nhiều so với các ứng viên khác.
Khả năng thích nghi là gì?
Thích nghi là khả năng thích ứng tốt trước sự thay đổi của môi trường, hoàn cảnh để phù hợp với xu hướng ngày nay. Nó có thể được rèn luyện bằng ý chí, thái độ và được xem là một trong các kỹ năng mềm cần có của mỗi người.
Tại sao chúng ta cần phải có khả năng thích nghi?
Mỗi giây phút trôi qua đều có những sự thay đổi không ai có thể lường trước được. Bằng chứng là các năm gần đây, sự biến động từ môi trường, chính trị, kinh tế, dịch bệnh khiến hoạt động của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng và mỗi quốc gia phải chao đảo. Để vượt qua sự thay đổi của môi trường ngoại cảnh, mỗi người trong chúng ta cần phải “biến hóa” liên tục giống như cách chú “tắc kè hoa” đổi màu để thích nghi với từng điều kiện sống khác nhau.
Covid-19 là một ví dụ điển hình cho sự thích nghi đó. Nó đến và phá vỡ hoàn toàn những hoạt động vốn có thường ngày, đảo lộn cuộc sống của con người. Nhưng không phải chúng ta đã thích nghi rất tốt đó sao? Chúng ta đã học được cách làm việc tại nhà, học online,… chúng ta đã tạm gác những hoạt động, thói quen thường ngày để chung tay bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Và kết quả là không chỉ dịch bệnh được đẩy lùi mà cả những hoạt động học tập, làm việc thường nhật cũng không hoàn toàn ngưng trệ như chúng ta nghĩ trước đó..
Làm thế nào để thích nghi tốt?
Đặt ra các câu hỏi “Nếu như…” trước khi hành động
Hãy tạo cho bản thân thói quen đặt ra những câu hỏi “nếu như” trước khi bắt đầu làm chuyện gì đó. Ở đây sẽ là dạng các câu hỏi chứ không phải là các câu phủ định, hay mang nghĩa tiêu cực. Việc đặt ra các câu hỏi giúp chúng ta có được sự chuẩn bị, rèn luyện cho bản thân cách nhìn nhận theo góc nhìn tương lai, và hoạch định hướng đi kế tiếp. Từ đó, chúng ta có thể đưa dự đoán trước các tình huống và đưa ra các giải pháp cho vấn đề phát sinh.
Chủ động khám phá và học hỏi những cái mới
Bạn đã bao giờ gặp trường hợp này chưa? Khi con đường đi làm của bạn ngày nào cũng kẹt xe và bạn phải thức dậy từ sớm để có thể đi làm đúng giờ. Nay bạn lại thử đi con đường khác cũng kẹt xe nhưng nó lại ngắn hơn và nó giúp bạn tiết kiệm được thời gian dậy sớm để chuẩn bị bữa sáng. Bạn có thường xuyên làm điều đó trong cuộc sống của bạn?
Cuộc sống sẽ trở nên thú vị rất nhiều khi bạn thay đổi những thói quen của mình. Bạn có thể khám phá và tìm cách phá vỡ những thói quen của bạn, có thể là xem một bộ phim mà không cần phụ đề, nấu món ăn đang hot trên mạng hay đơn giản hơn là đi một tuyến đường khác. Dẫu chỉ là sự thay đổi nhỏ nhưng nó sẽ kích thích được sự tò mò, tính sáng tạo của bản thân và biết đâu bạn sẽ tìm ra được thứ mình yêu thích đấy!
Đầu tư cho bản thân chưa bao giờ là cuộc đầu tư lỗ. Có thể những kiến thức, thông tin đó không liên quan tới công việc của bạn nhưng nó sẽ giúp bạn trong các mối quan hệ khác không chỉ riêng mối quan hệ đồng nghiệp. Chủ động trong việc thay đổi những quy tắc cũ, tác phong làm việc lỗi thời, học hỏi các kĩ năng mới.
Xử lý các tình huống và khả năng làm việc nhóm
Khi bắt đầu một công việc nào đó, chắc chắn bạn không thể hoàn thành tốt 100%. Sẽ có những lúc bạn gây ra sai lầm, bị chỉ trích từ cấp trên hay gặp khách hàng khó tính. Chính lúc này, chúng ta sẽ dễ bị mất tinh thần nhất. Người có khả năng thích ứng sẽ nhanh chóng lấy lại bình tĩnh, họ hiểu được những sai phạm, chỉ trích ấy là điều họ cần phải làm tốt hơn để thích ứng với môi trường.
Khả năng làm việc nhóm cũng là một trong các tiêu chí mà các nhà tuyển dụng quan tâm. Trong môi trường làm việc hiện nay, nhân sự thường được chia ra các nhóm nhỏ để làm việc và các nhóm luôn có sự thay đổi theo chu kỳ. Để có thể làm việc tốt trong môi trường này, chúng ta phải thích ứng và chuyển đổi thói quen từ làm việc cá nhân sang làm việc nhóm một cách nhanh chóng.
Cuối cùng, rút ra được bài học từ các sai lầm
Đừng ngại ngần hay xấu hổ vì những lỗi lầm của mình, mà hãy coi nó là một bài học giúp chúng ta có kinh nghiệm, không để sai phạm thêm lần nữa. Lối suy nghĩ trốn tránh sự thật tiềm ẩn trong mỗi người cực kỳ tệ hại. Bạn nên có cái nhìn tích cực trong mọi hoàn cảnh, tình huống, chấp nhận nó và sửa đổi nó.
Hãy thoát ra khỏi vùng an toàn, đón nhận nhiều thay đổi và trải nghiệm từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm. Mọi kỹ năng cần được trau dồi, hoàn thiện mỗi ngày. Thực hiện những hành động nhỏ để phá vỡ thói quen cũ mỗi ngày. Hi vọng sau khi đọc xong bài viết này, các bạn sẽ rút ra những bài học thật giá trị cho mình nhé!