Tóm tắt lý thuyết Sinh học 11 học kì 2

SỰ HẤP THỤ NƯỚC VÀ MUỐI KHOÁNG Ở RỄ I. KHÁI QUÁT VỀ TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT Trong suốt quá trình sống, trao đổi nước diễn ra gồm 3 quá trình: II. VAI TRÒ CỦA NƯỚC ĐỐI VỚI THỰC VẬT Nước là nhân tố quan trọng đối với cơ thể sống  quyết định sự phân bố thực vật trên Trái Đất. Nước tự do: làm dung môi, làm giảm nhiệt độ của cơ thể khi hoát hơi nước, tham gia vào một số quá trình trao đổi chất, đảm bảo độ nhớt của chất nguyên sinh, giúp cho quá trình trao đổi chất diễn ra bình thường trong cơ thể. Nước liên kết: đảm bảo độ bền vững của hệ thống keo trong chất nguyên sinh của tế bào  đánh giá tính chịu nóng, chịu hạn của cây. III. CẤU TẠO RỄ PHÙ HỢP VỚI CHỨC NĂNG HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHOÁNG Bộ rễ: do nhiều loại rễ tạo thành; phát triển mạnh về số lượng, kích thước và diện tích (sinh trưởng nhanh về chiều sâu, phân nhánh chiếm chiều rộng). Lông hút: được hình thành từ tế bào biểu bì rễ, có hàng trăm lông hút trên mỗi mm2  tạo bề mặt tiếp xúc với đất hàng chục, thậm chí hàng trăm m2; có cấu tạo bằng thành tế bào mỏng, không thấm cutin, chỉ có một không bào trung tâm lớn, áp suất thẩm thấu cao do hoạt động hô hấp rễ mạnh  nước và ion khoáng được hấp thụ dễ dàng nhờ sự chênh lệch nồng độ giữa lông hút và dung dịch đất. IV. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHOÁNG Ở RỄ Hấp thụ nước: theo cơ chế thụ động (thẩm thấu); dịch tế bào lông hút ưu trương so với dung dịch đất vì quá trình thoát hơi nước qua lá và nồng độ các chất tan ở tế bào lông hút. Hấp thụ ion khoáng: thụ động và chủ động. V. DÒNG NƯỚC VÀ ION KHOÁNG ĐI VÀO MẠCH GỖ CỦA RỄ Con đường gian bào: đi theo không gian giữa các tế bào và không gian giữa các bó sợi xenlulôzơ bên trong thành tế bào  nội bì  đai Caspari  con đường tế bào chất. Con đường tế bào chất: xuyên qua tế bào chất các tế bào. VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY I. CÁC DÒNG VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY Dòng mạch gỗ (còn gọi là dòng đi lên – xylem) vận chuyển nước và các ion khoáng vào đến mạch gỗ của rễ rồi tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ của rễ trong thân để lan tỏa đến lá và những phần khác của cây. Dòng mạch rây (còn gọi là dòng đi xuống – phloem) vận chuyển các chất hữu cơ từ các tế bào quang hợp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ (rễ, hạt, củ, quả…). Ngoài ra, nước cũng có thể vận chuyển theo chiều từ trên xuống ở mạch rây hoặc vận chuyển ngang từ mạch gỗ sang mạch rây hoặc ngược lại. II. SO SÁNH CẤU TAO MẠCH GỖ VÀ MẠCH RÂY MẠCH GỖ MẠCH RÂY Là những tế bào chết gồm: quản bào và mạch ống Thành tế bào có chứa linhin (lignin) Các tế bào nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá. Là những tế bào sống gồm: ống rây và tế bào kèm Các ống rây nối với nhau (bản rây) thành ống dài. III. SO SÁNH THÀNH PHẦN DỊCH MẠCH GỖ VÀ MẠCH RÂY Dịch mạch gỗ: gồm chủ yếu là nước, các ion khoáng. Ngoài ra còn có các chất hữu cơ (axit min, vitamin…) được tổng hợp ở rễ. Dịch mạch rây: gồm chủ yếu là saccarôzơ, các axit amin, vitamin, hoocmôn thực vật. Ngoài ra còn có mốt số ion khoáng được sử dụng lại (như K+). IV. SO SÁNH ĐỘNG LỰC ĐẨY DÒNG MẠCH GỖ VÀ DÒNG MẠCH RÂY Hiện tượng rỉ nhựa: Cắt cây thân thảo đến gần gốc, sau vài phút sẽ thấy những giọt nhựa rỉ ra từ phần thân bị cắt. Đó chính là những giọt nhựa do rễ cây đẩy từ mạch gỗ ở rễ lên mạch gỗ ở thân. Hiện tượng ứ giọt: Úp cây trong chuông thủy tinh kín, sau một đêm, ta sẽ thấy các giọt nước ứ ra ở mép lá. Như vậy, không khí trong chuông thủy tinh đã bão hòa hơi nước, nước bị đẩy từ mạch gỗ của rễ lên lá không thoát được thành hơi qua khí khổng đã ứ thành các giọt ở mép lá. Dòng nước và các ion khoáng đi từ đất vào mạch gỗ của rễ. Dòng mạch gỗ Áp suất rễ Dòng mạch rây - Thoát hơi nước ở lá Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ Sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan đích THOÁT HƠI NƢỚC I. VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƢỚC Cây sử dụng 2% để tạo môi trường cho các hoạt động sống, trong đó có chuyển hóa vật chất, tạo vật chất hữu cơ cho cơ thể. Ví dụ: bắp là cây sử dụng nước tương đối tiết kiệm cũng thoát 250kg nước để tổng hợp một kg chất khô. Vai trò 1: Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ có vai trò: giúp vận chuyển nước, các ion khoáng và các chất tan khác từ rễ đến mọi cơ quan của cây trên mặt đất. Tạo môi trường liên kết các bộ phận của cây. Tạo độ cứng cho thực vật thân thảo. Vai trò 2: Nhờ có thoát hơi nước, khí khổng mở ra cho khí CO2 khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp. Vai trò 3: Thoát hơi nước giúp hạ nhiệt độ của lá cây vào những ngày nắng nóng, đảm bảo cho các quá trình sinh lí diễn ra bình thường. Nhiệt độ của lá cây đang thoát hơi nước mạnh có thể thấp hơn nhiệt độ của lá đang héo đến 70C. II. CON ĐƢỜNG THOÁT HƠI NƢỚC Ở LÁ Qua khí khổng - Vận tốc lớn Được điều chỉnh bằng việc đóng, mở khí khổng Chủ yếu bằng con đường này Qua cutin - Vận tốc nhỏ Không được điều chỉnh Lớp cutin càng dày, thoát hơi nước càng giảm và ngược lại Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nƣớc qua khí khổng: Độ mở của khí khổng phụ thuộc chủ yếu vào hàm lượng nước trong các tế bào khí khổng còn gọi là tế bào hạt đậu. Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo thành mỏng và khí khổng mở ra. Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng, khí khổng đóng lại. Tuy nhiên, khí khổng không bao giờ đóng hoàn toàn. III. CÁC TÁC NHÂN ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƢỚC 1. Nƣớc Điều kiện cung cấp nước và độ ẩm không khí ảnh hưởng nhiều đến sự thoát hơi nước thông qua việc điều tiết đóng mở của khí khổng. 2. Ánh sáng Khí khổng mở khi cây được chiếu sáng. Độ mở của khí khổng tang từ sáng đến trưa và nhỏ nhất lúc chiều tối. Ban đêm khí khổng vẫn hé mở. 3. Nhiệt độ, gió, một số ion khoáng… Ví dụ: Ion Kali làm tăng sự thoát hơi nước thông qua ảnh hưởng đến hàm lượng nước trong tế bào khí khổng, do đó nó điều chỉnh độ đóng mở của khí khổng. IV. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC TƢỚI NƢỚC HỢP LÍ CHO CÂY TRỒNG – CÂN BẰNG NƢỚC Cân bằng nước được tính bằng sự so sánh lượng nước do rễ hút vào (A) và lượng nước thoát ra (B). Mô của cây đủ nước, cây phát triển bình thường Mô của cây dư thừa nước, cây phát triển bình thường Mất cân bằng nước, lá héo. Nếu lá héo lâu ngày, cây sẽ bị hư hại nên sinh trưởng của cây giảm, cây có thể chết. Do đó, năng suất của cây sẽ giảm. Tƣới nƣớc hợp lí Căn cứ vào các chỉ tiêu sinh lí về chế độ nước của cây trồng như: sức hút nước của lá, nồng độ hay áp suất thẩm thấu của dịch tế bào, trạng thái của khí khổng, cường độ hô hấp của lá… để xác định thời điểm cần tưới nước. Lượng nước tưới phải căn cứ vào nhu cầu của từng loại cây, tính chất vật lí, hóa học của từng loại đất và các điều kiện môi trường cụ thể. Cách tưới phụ thuộc vào nhóm các cây trồng khác nhau.

nguon tai.lieu . vn

Tóm tắt lý thuyết Sinh học 11

• I. Dòng mạch gỗ
• II. Dòng mạch rây

Tóm tắt lý thuyết Sinh học 11 bài 2 vừa được VnDoc.com biên soạn và xin gửi tới bạn đọc cùng tham khảo. Bài viết tóm tắt nội dung cơ bản trong sách giáo khoa chương trình Sinh học 11, hỗ trợ thầy cô cùng các em trong quá trình dạy và học đạt chất lượng cao. Mời bạn đọc cùng tham khảo chi tiết và tải về tại đây.

• Tóm tắt lý thuyết Sinh học 11 bài 1
• Tóm tắt lý thuyết Sinh học 11 bài 3

Sinh học 11 - Lý thuyết Vận chuyển các chất trong cây

Phần I. Tóm tắt lý thuyết và những vấn đề cần lưu ý

Trong cây có các dòng vận chuyển vật chất sau:

- Dòng mạch gỗ (dòng đi lên): vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây.

- Dòng mạch rây (dòng đi xuống): vận chuyển các chất hữu cơ được quang hợp từ lá đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ trong rễ, hạt, củ, quả …

I. Dòng mạch gỗ

1. Cấu tạo của mạch gỗ:

- Tế bào mạch gỗ gồm các tế bào chết, có 2 loại là: quản bào và mạch ống. Chúng không có màng và bào quan. Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên lá để dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.

- Quản bào và mạch ống nối với nhau theo cách: đầu của tế bào này nối với đầu của tế bào kia thành những ống dài từ rễ đến lá cho dòng mạch gỗ di chuyển bên trong.

- Thành của mạch gỗ được linhin hoá tạo cho mạch gỗ có độ bền chắc và chịu nước.

2. Thành phần dịch mạch gỗ:

- Chủ yếu là nước và ion khoáng. Ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp từ rễ (a. amin, amit, vitamin …)

3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ:

Là sự phối hợp của 3 lực:

- Lực đẩy (áp suất rễ).

Sự trao đổi chất của rễ đã tạo ra các chất làm tăng nồng độ trong tế bào do đó tăng sự hút nước.

Hiện tượng ứ giọt và rỉ nhựa đều do áp suất rễ gây nên.

- Lực hút do thoát hơi nước ở lá.

Quá trình thoát hơi nước ở lá làm cho nước ở lá luôn bị mất gây ra tình trạng thiếu nước thường xuyên trong tế bào, do đó làm động lực cho sự hút nước liên tục từ đất vào rễ. Thoát hơi nước là động lực chủ yếu của sự hút nước vào rễ.

- Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ.

Nhờ có lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ tạo thành cột nước đảm bảo dòng mạch gỗ liên tục trong cây.

II. Dòng mạch rây

1. Cấu tạo của mạch rây:

- Mạch rây gồm các tế bào sống là ống rây và tế bào kèm.

2. Thành phần của dịch mạch rây:

- Chủ yếu là đường saccarozơ, các axít amin, hoocmon thực vật, một số hợp chất hữu cơ khác (như ATP), một số ion khoáng được sử dụng lại, đặc biệt rất nhiều kali.

3. Động lực của dòng mạch rây:

- Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá) và cơ quan chứa (rễ, củ, quả …)

- Mạch rây nối các tế bào của cơ quan nguồn với các tế bào của cơ quan chứa giúp dòng mạch rây chảy từ nơi có áp suất thẩm thấu cao đến nơi có áp suất thẩm thấu thấp

Trên đây VnDoc.com vừa giới thiệu tới các bạn bài viết Tóm tắt lý thuyết Sinh học 11 bài 2 Vận chuyển các chất trong cây, chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã nắm được nội dung chính của bài học rồi đúng không ạ. Bài học cho chúng ta thấy được cấu tạo, thành phần và động lực đẩy của dòng mạch gỗ, bên cạnh đó cũng cho thấy được cấu tạo, thành phần và động lực của dòng mạch rây. Mong rằng qua bài viết này các bạn có thể học tập tốt hơn môn Sinh học lớp 11 nhé. Đẻ giúp bạn đọc học tập tốt hơn VnDoc.com mời các bạn cùng tham khảo thêm các môn Toán 11, Ngữ văn 11, tiếng Anh 11, đề thi học kì 1 lớp 11, đề thi học kì 2 lớp 11... được chúng tôi biên soạn và tổng hợp. Mời các bạn cùng tham khảo.

Mời bạn đọc cùng tham gia nhóm Tài liệu học tập lớp 11 để có thêm tài liệu học tập nhé