Nội dung chính:
“Ai ơi mồng 9 tháng 4” là văn bản thuyết minh về hội Gióng. Người viết cung cấp những thông tin như thời gian, địa điểm, ý nghĩa và đặc biệt là các nghi thức độc đáo cho người đọc.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 [trang 15 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới]
- Văn bản thuật lại sự kiện lễ hội Gióng hay còn gọi là hội làng Phù Đổng, diễn ra vào ngày mồng 9 tháng 4 âm lịch, tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.
Câu 2 [trang 15 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới]
- Đoạn mở đàu nêu rõ các thông tin:
+ Tên sự kiện: lễ hội Gióng.
+ Thời gian diễn ra sự kiện: mồng 9 tháng 4 âm lịch.
+ Bối cảnh: có mưa, có dông.
+ Tính chất, đặc điểm: là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.
Câu 3 [trang 15 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới]
- Một số địa danh diễn ra hội Gióng:
+ Cố Viên - giữa đồng thôn Đổng Viên: vườn cà của mẹ Thánh Gióng - nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.
+ Miếu Ban - thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn: nơi Thánh Gióng được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.
+ Đến Mẫu [đền Hạ]: nơi thờ mẹ Thánh Gióng, xây ở ngoài đê.
+ Đền Thượng: nơi phụng thờ Thánh - xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh – có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.
Câu 4 [trang 16 sgk ngữ văn 6 tập 2
Thứ tự
Thời gian
Không gian
Sự kiện
Người tham gia
Ngày chuẩn bị Hội Gióng
1/3 đến 5/4 âm lịch
Khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương làng Phù Đổng.
Chuẩn bị lễ hội.
Dân làng, …
Bắt đầu Hội
6/4 âm lịch
Đền Mẫu, đền Thượng.
Lễ rước cờ, rước cơm chay [cơm cà].
Dân làng, …
8/4 âm lịch
Từ đền hạ về đền Thượng.
Lễ rước nước.
Dân làng, …
Chính Hội
9/4 âm lịch
Trước thủy đình ở đền Thượng. Một cánh đồng rộng lớn.
Múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hát dân ca. Đánh cờ người. Chia nhau đồ tế lễ.
28 cô tướng từ 9-12 tuổi, 80 phù giá, dăm ba bé trai, ông Hổ, ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cồ, Dân chúng xem hội, …
Vãn Hội
10/4 âm lịch
Làng Phù Đổng.
Lễ duyệt quân, tạ ơn Thánh.
Dân làng, …
11/4 âm lịch
Làng Phù Đổng.
Làm lễ rửa khí giới.
Dân làng, …
12/4 âm lịch
Làng Phù Đổng.
Làm lễ rước cờ báo tin thắng trận với trời đất.
Dân làng, …
Câu 5 [trang 16 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới]
- Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội đã được tác giả giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng như:
+ Lễ rước nước từ đền hạ về đến đền Thượng, ngày mồng 8: tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc.
+ Hội trận mô phỏng cảnh Thánh Gióng đánh giặc.
+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù.
+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.
+ Dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường, tượng trưng cho đạo quân mục đồng.
+ Cảnh chia nhau những đồ tế lễ tượng trưng cho việc xin lộc Thánh để được may mắn cho cả năm.
+ Ngày 12 là lễ rước cờ tượng trưng cho việc báo tin thắng trận với trời đất, thiên hạ hưởng thái bình.
Câu 6 [trang 16 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới]
Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng là 1 di sản vô giá của văn hóa dân tộc, là dịp để mỗi người Việt Nam có thể cảm nhận được mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế,… Lễ hội cần được bảo tồn và phát huy để giữ gìn những giá trị truyền thống tốt đẹp cho muôn đời.
Từ xưa người Kẻ Chợ đã có câu ngạn ngữ : “Nắng ông Từa, mưa ông Gióng”. Có nghĩa là cứ vào ngày hôị thánh Từa [tức Từ Đạo Hạnh] mồng 7 tháng 3 âm lịch thì thể nào cũng nắng to, còn vào hội thánh Gióng, mồng 9 tháng 4 âm lịch thì có mưa, vì bắt đầu mùa mưa dông. Lễ hội Thánh Gióng hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Đấy là nguồn gốc của câu nói Ai ơi mồng 9 tháng 4. Dưới đây là nội dung chi tiết.
Bài đọc ai ơi mồng 9 tháng 4
“Ai ơi mồng chín tháng tư
Không đi hội Gióng cũng hư mất đời”
Thánh Gióng – Phù Đổng Thiên Vương một trong bốn vị thánh bất tử trong tâm tưởng người Việt. Bác Hồ kính yêu đã dành nhiều mĩ từ khi nhắc tới người anh hùng dân tộc này: “Đảng ta vĩ đại thật. Một ví dụ trong lịch sử ta có ghi chuyện vị anh hùng dân tộc là Thánh Gióng đã dùng gốc tre đánh đuổi giặc ngoại xâm. Trong những ngày đầu kháng chiến Đảng ta đã lãnh đạo hàng nghìn, hàng vạn anh hùng noi gương Thánh Gióng dùng gậy tầm vông đánh thực dân Pháp. “ Hồ Chí Minh [lời khai mạc lễ kỉ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng – 5/1/1960].
Lễ hội Gióng diễn ra trên một khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương. Cố Viên, tức vườn cũ nay ở giưã đồng thôn Đổng Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, tại đây bà đã dẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân thần cũng ở vườn này. Miếu Ban, thuộc thôn Phù Dực, tên cũ là rừng Trại Nòn, là nơi Ngài được sinh ra, hiện tại sau toà miếu còn có một ao nhỏ, giữa ao có gò nổi, trên gò có một bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn người anh hùng. Đền Mẫu nơi thờ mẹ Gióng, xây ở ngoài đê. Chùa Kiến Sơ nằm sát đền Thượng thờ cả Tam giáo [Phật Thích Ca – Lão tử – Khổng tử] là nơi thửa nhỏ vua Lý Công Uẩn tu hành. Và đặc là đền Thượng thờ Phù Đổng Thiên Vương là một phức hợp kiến trúc, ngôi đền nằm sát chân đê bờ bắc sông Đuống được xây dựng từ đời Lý, trong đền còn có nhiều câu đối, hoành phi và những đồ thờ tự có giá trị từ đời Lê để lại.
Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4 âm lịch là thời gian chuẩn bị lẽ hội. Hội bắt đầu từ ngày mồng 6, trong những ngày này dân làng tổ chức lễ rước cờ tới đền Mẫu, rước cơm chay [cơm cà] lên đền Thượng. Mồng 8 có lễ rước nước từ đền Hạ về đền Thượng tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trưóc khi đánh giặc. Mồng 9 vào chính hội có múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hát thờ diễn ra trước thuỷ đình phía trước đền Thượng do phường hát ải Lao và hội Tùng Choặc biểu diễn chủ yếu là hát dân ca. Hội trận mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc tại cả một khu vực cánh đồng rộng lớn [khoảng 3km] gọi là Soi Bia. 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục thật đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù. 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta. Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường tượng trưng cho đạo quân mục đồng. Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh phá giặc. Trong đám rước còn có cả ông Trống, ông Chiêng và 3 viên tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng. Tại Soi Bia còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội đã tranh nhau những đồ tế lễ ngay cả cái bát nước thờ, manh chiếu trải trên nền cỏ… Họ tin rằng như vậy đã được Thánh ban lộc, những vật dụng kia sẽ đem lại may mắn cho cả năm trời. Đám rước đi đến tận Đổng Viên, đi đến đâu cờ quạt tưng bừng đến đấy. Vào ngày mồng 10, vãn hội có lễ duyệt quân tạ ơn Thánh. Ngày 11 làm lễ rửa khí giới và ngày 12 lễ rước cờ báo tin thắng trận với trời đất.
Lễ hội Gióng không chỉ làm người xem được chứng kiến các nghi thức của một hệ thống lễ với các thao tác thuần thục mang tính nghệ thuật và biểu trưng cao mà còn là dịp để mỗi người Việt Nam có thể cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều “tình làng nghĩa xóm”, giữa cá nhân và cộng đồng, giữa thực tại và hư vô, giữa thiêng liêng và trần thế… tất cả đều được gìn giữ là một tài sản vô giá lưu truyền mãi về sau.
Phù Đổng giờ đã đổi thay nhiều. Bây giờ về với Phù Đổng ngoài đường qua Gia Lâm, theo quốc lộ 1 về hướng Bắc Ninh thẳng tới Cầu Đuống, qua cầu rẽ phải dọc con đê khoảng 7 km thì tới còn có thể từ Hà Nội theo quốc lộc 5 khoảng gần 20 km rẽ trái, theo tuyến đường đi Lạng Sơn mới đã gặp đựoc cây đa, bến nước, sân đình huyền thoại gắn với sự tích vị anh hùng. Phù Đổng là một trong những vành đai xanh cung cấp rau cho thủ đô. Chẳng những rau Phù Đổng trước đây từng nổi tiếng xa gần mà bây giờ bò sữa Phù Đổng, cây cảnh Phù Đổng, nghề trồng dâu nuôi tằm bán kén cũng đã được đầu tư chăm chút phát triển. Đúng như những điều căn dặn của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, trong dịp về dự Đại hội Đảng bộ Phù Đổng trung tuần tháng 9 năm 2000, trong tương lai nơi đây sẽ trở thành khu du lịch sinh thái, tuyến đường nối liền quần thể di tích sẽ được mở rộng và tiền trạm sẽ có nhà khách với lượng hàng hoá phong phú phục vụ khách thập phương xa gần mỗi dịp hành hương về đất Thánh
Đọc văn bản – Ai ơi mồng 9 tháng 4
Giới thiệu chung về hội Gióng
– Tên gọi: Lễ hội Gióng, hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.
– Thời gian:
- Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4: thời gian chuẩn bị.
- Hội chính bắt đầu từ ngày mồng 6.
– Địa điểm diễn ra trên một khu vực rộng lớn, xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương:
- Cố Viên: tức vườn cũ, nay ở giữa đồng thông Đổng Viên, tương truyền là vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.
- Miếu Ban: thuộc thôn Phù Dực [tên cũ là rừng Trại Nòn], nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn một ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.
- Đền Mẫu [đền Hạ]: nơi thờ mẹ Gióng, xây ở ngoài đê.
- Đền Thượng: nơi thờ phụng Thánh, xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh, có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.
Các hoạt động chính của hội Gióng:
* Lễ rước
- Rước cờ tới đến mẫu, rước cơm chay lên đền Thượng.
- Mồng 8 rước nước từ đền Hạ về đền Thượng.
- Ngày mồng 10, vãn hội có lễ duyệt quân, tạ ơn thánh.
- Ngày 11 làm lễ rửa khí giới.
- Ngày 12 làm lễ rước cờ báo tin thắng trận.
* Hát thờ
- Địa điểm: trước thủy đình ở đền Thượng.
- Loại hình chủ yếu: Hát dân ca.
* Hội trận
– Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.
– Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:
- 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù; 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.
- Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.
- Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh đánh giặc.
- Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng.
- Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.
- Điểm kết thúc: Đổng Viên.
c. Ý nghĩa hội Gióng
- Giúp người xem chứng kiến được các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.
- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế…
- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.
Câu 1. Văn bản này thuật lại sự kiện gì?
Văn bản thuật lại sự kiện về lễ hội Thánh Gióng.
Câu 2. Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?
- Thời gian diễn ra sự kiện: mồng 9 tháng 4 âm lịch, bắt đầu mùa mưa dông.
- Tên gọi: Lễ hội Gióng, hay còn gọi là hội làng Phù Đổng.
- Quy mô: một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.
Câu 3. Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến các chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng?
– Địa điểm diễn ra trên một khu vực rộng lớn, xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương:
- Cố Viên: tức vườn cũ, nay ở giữa đồng thôn Đổng Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.
- Miếu Ban: thuộc thôn Phù Dực [tên cũ là rừng Trại Nòn], nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn một ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có một bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.
- Đền Mẫu [đền Hạ]: nơi thờ mẹ Gióng, xây ở ngoài đê.
- Đền Thượng: nơi thờ phụng Thánh, xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh, có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.
Câu 4. Hãy tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng một bảng với các nội dung: thứ tự, thời gian, không gian, sự kiện, người tham gia.
- Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4: thời gian chuẩn bị.
- Mồng 6 tháng 4: Bắt đầu hội chính.
- Mồng 8 tháng 4, Rước nước từ đền Hạ về đền Thượng.
- Mồng 9 tháng 4, múa hát thờ, hội trận và khao quân.
- Ngày mồng 10, vãn hôi có lễ duyệt quân, tạ ơn thánh.
- Ngày 11 làm lễ rửa khí giới.
- Ngày 12 làm lễ rước cờ báo tin thắng trận.
Câu 5. Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội được tác giả bài biết giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng. Tìm và liệt kê các hình ảnh, hoạt động đó.
- Lễ rước nước từ đền Hạ về đến Thượng, ngày mồng 8: tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc
- Hội trận mô phỏng cảnh Thánh Gióng đánh giặc.
- 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù.
- 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.
- Dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường, tượng trưng cho đạo quân mục đồng.
- Cảnh chia nhau những đồ tế lễ tượng trưng cho việc xin lộc Thánh để được may mắn trong cả năm.
- Ngày 12 là lễ rước cờ tượng trưng cho việc báo tin thắng trận với trời đất, thiên hạ hưởng thái bình.
Câu 6. Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng có ý nghĩa, giá trị gì?
- Giúp người xem chứng kiến được các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.
- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế…
- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.