Nhân Ngày động vật, thực vật hoang dã thế giới 3/3, Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học [Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường] vừa lan tỏa thông điệp “Rừng và Sinh kế: Duy trì sự bền vững cho nhân loại và hành tinh,” qua đó nhấn mạnh vai trò của rừng, các loài hoang dã và các dịch vụ hệ sinh thái trong việc ổn định sinh kế cho hàng trăm triệu người trên trái đất, đặc biệt là cộng đồng bản địa gắn kết với rừng, sinh sống gần rừng.
Hạn chế tốc độ suy giảm các loài hoang dã
Theo đại diện Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học, hiện nay, động vật, thực vật hoang dã tại Việt Nam cũng như trên thế giới đều đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa từ biến đổi khí hậu, sự thu hẹp môi trường sống và vấn nạn săn bắn, buôn bán trái phép các loài hoang dã quý, hiếm từ tự nhiên.
Báo cáo "Sức sống hành tinh 2020" của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới, cho thấy trong khoảng thời gian chưa đầy nửa thế kỷ, 2/3 quần thể động vật có vú, chim, lưỡng cư, bò sát và cá trên toàn cầu đã giảm.
Các loài thực vật cũng đối mặt với nguy cơ tương tự khi báo cáo mới nhất của Vườn thực vật Hoàng gia Kew cho thấy 2/5 tổng số các loài thực vật trên thế giới có nguy cơ tuyệt chủng.
Nhận thức được các mối đe dọa trên, thời gian qua, cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực thi pháp luật của Việt Nam cùng với các tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế đã có nhiều nỗ lực và biện pháp, hoạt động nhằm hạn chế tốc độ suy giảm và tuyệt chủng của các loài sinh vật.
[Bảo vệ các loài động vật hoang dã vì ‘ngôi nhà chung" đa dạng sinh học]
Theo Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên [ENV], năm 2020 đã có hơn 1.100 cá thể động vật hoang dã được cứu hộ, tịch thu và tự nguyện chuyển giao đến trung tâm cứu hộ. Trong đó, 436 cá thể chim, 362 cá thể rùa, 120 cá thể khỉ, 15 cá thể rùa biển và nhiều loài động vật hoang dã khác.
Đối với thực vật hoang dã, các công tác bảo tồn cũng được triển khai và thu được nhiều kết quả tích cực. Trong việc bảo tồn rừng, mô hình bảo vệ rừng kết hợp tạo sinh kế cho cộng đồng đã được áp dụng tại nhiều địa phương. Kết quả là chất lượng rừng nhiều nơi đã được nâng cao, nhiều loài thực vật quý hiếm được phục hồi, mang lại hy vọng bảo tồn mới. Ngoài ra, đời sống người dân cũng được nâng cao, cải thiện diện mạo của nhiều địa phương.
Đặc biệt, trong năm 2020, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã phê duyệt đề án “Bảo tồn, phát triển các loài động vật, thực vật hoang dã có nguồn gen quý hiếm trên địa bàn thành phố Hà Nội” với ngân sách hơn 28 tỷ đồng. Đề án này nhằm đánh giá hiện trạng các loài động, thực vật quý hiếm trên địa bàn cũng như nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của bảo tồn động, thực vật quý hiếm.
Cũng trong năm qua, Khu Bảo tồn Thiên nhiên Pù Luông đã bảo tồn thành công hai loài thông quý hiếm là thông Pà Cò và thông Đỏ Bắc. Nếu như thông Pà Cò là cây gỗ có giá trị kinh tế cao, được ưa chuộng trong ngành xây dựng thì thông Đỏ Bắc là nguồn dược liệu quý hiếm, có giá trị cao trong việc đặc trị bệnh ung thư...
Thay đổi nhận thức để tránh các mối đe dọa
Theo đánh giá của Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học, động, thực vật hoang dã là tài nguyên thiên nhiên và có vai trò quan trọng với đời sống con người. Thực tế cho thấy có tới 200 đến 350 triệu người trên thế giới sống trong hoặc quanh các khu rừng và phụ thuộc vào các dịch vụ sinh thái mà rừng và các loài sinh vật đem lại; phục vụ cho nhu cầu sinh kế và các nhu cầu cơ bản như thức ăn, nơi trú ẩn, năng lượng và dược phẩm.
Mỗi loài hoang dã đều góp phần tạo nên đa dạng sinh học, giữ được sự cân bằng trong tự nhiên, từ đó hỗ trợ ngăn chặn thảm họa thiên nhiên và điều tiết môi trường. Nhiều loài có khả năng chỉ thị môi trường như chim hoang dã sẽ chọn nơi trong lành để sinh sản, kiếm ăn...
“Ngược lại, nếu chim hoang dã đã từ bỏ một điểm đến quen thuộc, nghĩa là khu vực này có thể đang chịu tác động của biến đổi khí hậu hoặc ô nhiễm môi trường. Do đó, khi một loài biến mất sẽ phá vỡ thế cân bằng, tạo phản ứng dây chuyền ảnh hưởng đến các loài khác, bao gồm cả con người,” đại diện Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học nhấn mạnh.
[Bảo vệ động vật hoang dã: Hãy bắt đầu bằng 'sự lựa chọn sáng suốt']
Phía Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học cũng lưu ý, trong quá khứ, động vật hoang dã thường bị coi là nguồn thức ăn, thuốc đông y hoặc các món đồ có tác dụng tâm linh, trừ tà... Thế nhưng, khi xã hội ngày càng phát triển, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã không mang lại lợi ích cho sức khỏe con người, thậm chí còn có nguy cơ gây ra các đại dịch nguy hiểm như Ebola, HIV, SARS... Gần đây nhất, dịch bệnh COVID-19 cũng được cho là có nguồn gốc từ động vật hoang dã.
Ngoài ra, sở hữu các sản phẩm, bộ phận, dẫn xuất… của động vật hoang dã nguy cấp như da, móng, vuốt, ngà voi, sừng tê… có thể bị truy tố hình sự theo quy định của pháp luật.
“Chính vì vậy, thay vì hứng chịu bệnh tật hay lâm vào vòng lao lý, con người cần nhìn nhận động vật hoang dã là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái và bảo vệ động vật hoang dã cũng là bảo vệ cuộc sống của chính bản thân mình,” phía Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học kêu gọi và cảnh báo rằng: “Khi động vật hoang dã dần tuyệt chủng, cuộc sống của con người cũng sẽ bị đe dọa do bệnh tật, thiên tai hoặc biến đổi khí hậu.”
Với những thông điệp trên, Ngày quốc tế động, thực vật hoang dã năm 2021 một lần nữa nhắc nhở người dân Việt Nam và thế giới về trách nhiệm đối với tự nhiên. Thiên nhiên là điểm tựa để tạo ra sinh kế cho nhiều cộng đồng, nhưng đổi lại, con người cần học cách bảo vệ món quà này không chỉ hôm nay mà còn cho thế hệ mai sau./.
Hùng Võ [Vietnam+]
Guides-574|Animal welfare-67742
Với tư cách là đối tác của Booking.com, Quý vị có thể đã tuân theo đúng các Tiêu chuẩn Phúc lợi Động vật của chúng tôi. Những nguyên tắc này phản ánh cam kết của chúng tôi trong việc ưu tiên sức khỏe của động vật trong các trải nghiệm du lịch của mình. Trong phần này, chúng tôi đi sâu hơn vào chủ đề phúc lợi của động vật, không chỉ bao gồm những điều nên/không nên mà còn cả lý do tại sao phúc lợi của động vật lại quan trọng đến vậy, cũng như vì sao yếu tố này cần được cân nhắc kỹ cho tương lai phát triển của ngành du lịch.
Một phần khiến trải nghiệm du lịch trở nên phong phú chính là khám phá sự đa dạng trong cuộc sống của động vật hoang dã. Thật không may, rất nhiều điểm tham quan và hoạt động du lịch lại liên quan hoặc dẫn đến việc vi phạm các quyền của động vật, dưới nhiều hình thức lạm dụng và ngược đãi. Một hình thức thu hút khách du lịch gây ảnh hưởng không tốt đó là việc giải trí với động vật hoang dã, bao gồm các hoạt động và điểm tham quan cho phép mọi người tiếp xúc gần với động vật hoang dã hoặc xem chúng biểu diễn. Các hoạt động hay địa điểm trên thường gây căng thẳng cho động vật, hoặc thúc ép chúng thực hiện các hành vi có hại hoặc không theo bản năng tự nhiên.
Phúc lợi của động vật là một thuật ngữ đề cập đến cách hành xử với động vật, cả trong điều kiện nuôi nhốt lẫn ngoài môi trường tự nhiên, và tác động của việc này lên sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng. Phúc lợi động vật áp dụng cho mọi loài động vật trong mọi bối cảnh, từ voi ở Thái Lan, rùa biển ở Địa Trung Hải, cho đến mèo trong hostel ở Tel Aviv hay vịt ở Công viên Trung tâm.
Mô hình 5 Chức năng [Five Domains], được xây dựng trên công cụ 5 Quyền tự do ban đầu, mang đến một khuôn khổ chung để hiểu về phúc lợi của động vật. Mô hình chỉ ra 5 khía cạnh phúc lợi cơ bản phải được thỏa mãn để đáp ứng nhu cầu phúc lợi của động vật. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nhu cầu của động vật hoang dã chỉ có thể được đáp ứng đầy đủ trong môi trường tự nhiên.
| 1. Quyền được đầy đủ về mặt dinh dưỡng, không bị bỏ đói hay bỏ khát | 1. Dinh dưỡng - các yếu tố liên quan đến khả năng tiếp cận của động vật đối với nguồn thức ăn đủ chất, cân bằng, đa dạng và nguồn nước sạch. |
| 2. Quyền có được điều kiện sống tốt | 2. Môi trường - các yếu tố mang đến sự thoải mái thông qua nhiệt độ, chất nền, không gian, không khí, mùi, tiếng ồn và khả năng dự đoán. |
| 3. Quyền không phải chịu đau đớn, thương tật hay bệnh tật | 3. Sức khỏe - các yếu tố giữ cho sức khỏe tốt, không bị bệnh tật, chấn thương hay suy giảm thể lực. |
| 4. Quyền được thoải mái biểu hiện các hành vi bình thường của loài | 4. Hành vi - các yếu tố mang đến những thử thách về môi trường đa dạng, mới mẻ và hấp dẫn thông qua các giác quan, sự khám phá, hoạt động kiếm ăn, kết nối, chơi đùa, nghỉ ngơi và nhiều hoạt động khác. |
| 5. Quyền không bị hoảng sợ hoặc bị áp lực về mặt tinh thần | 5. Trạng thái tinh thần - với lợi ích từ những điều tích cực trong bốn chức năng trước đó, tinh thần của động vật cũng sẽ được duy trì ở trạng thái tích cực, chẳng hạn như vui vẻ, thoải mái và có sức sống, đồng thời giảm các trạng thái tiêu cực như sợ hãi, thất vọng, đói khát, đau đớn và chán nản. |
Tại sao phúc lợi động vật lại quan trọng?
Chúng tôi bao gồm phúc lợi động vật vào các cuộc thảo luận về tính bền vững không chỉ vì tôn trọng các sinh vật sống khác, mà còn vì khả năng phát triển lâu dài ngành du lịch. Tại Booking.com, chúng tôi tự thấy có trách nhiệm phải đảm bảo rằng ngành du lịch không ảnh hưởng tiêu cực đến tất cả sự sống nói riêng và hành tinh nói chung, cũng như vẻ đẹp của thế giới sẽ được gìn giữ cho thế hệ mai sau. Đó là lý do tại sao các Tiêu chuẩn Phúc lợi Động vật lại đóng vai trò quan trọng trong việc giúp chúng tôi chọn các bên để hợp tác.
Cho dù Quý vị có động vật tại chỗ nghỉ hoặc có tổ chức các hoạt động du lịch liên quan đến động vật, điều quan trọng là những trải nghiệm đó không ảnh hưởng tiêu cực đến động vật. Ngành công nghiệp du lịch đóng vai trò lớn trong việc duy trì du lịch và giải trí liên quan đến động vật hoang dã, và do đó có ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc tạo ra những thay đổi tốt đẹp hơn.
Môi trường mà chúng ta đang sinh sống và thu hút khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới, được duy trì bởi nhiều loài động vật bản địa khác nhau. Bằng cách chung tay bảo vệ phúc lợi của động vật, chúng ta đang giúp duy trì sự bền vững của các môi trường đó.
4 lợi ích của việc ưu tiên phúc lợi động vật
1. Đảm bảo doanh thu trong tương lai
Việc có thể nhìn thấy các loài động vật khác nhau sẽ tiếp tục là một phần thú vị của các kỳ nghỉ đến một chân trời mới. Khảo sát năm 2019 của chúng tôi cho thấy 81% du khách toàn cầu xem cảnh quan thiên nhiên là yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn điểm đến – các loài động vật bản địa có ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm này. Đồng thời, du khách ngày càng cập nhật và quan tâm đến phúc lợi của những động vật mà họ thấy trong chuyến đi. Một cuộc khảo sát năm 2019 của Kantar TNS chỉ ra 85% du khách tin rằng các nhà điều hành tour nên tránh các hoạt động gây thương tổn đến động vật hoang dã.
Khi thiết lập các tiêu chuẩn phúc lợi động vật rõ ràng, Quý vị đang định vị mình trở thành người tiên phong trong thị trường. Cũng trong cùng một khảo sát của Kantas TNS, 64% du khách chia sẻ rằng họ sẽ không chọn một nhà điều hành tour nếu biết công ty quảng bá việc lạm dụng động vật hoang dã để giải trí, trong đó 79% người từng chứng kiến ngược đãi động vật nói rằng họ sẵn sàng trả nhiều hơn cho một hoạt động nếu biết các động vật không bị ảnh hưởng.
2. Bảo vệ danh tiếng của Quý vị
Du khách luôn quan tâm và chia sẻ. Ngày càng có nhiều người chia sẻ trên mạng về trải nghiệm của họ khi chứng kiến ngược đãi động, thậm chí họ còn bắt đầu các chiến dịch để chống lại những hành vi tệ hại này. Nhờ các phương tiện truyền thông xã hội và diễn đàn công cộng, các trải nghiệm và chiến dịch trên đang ngày càng được công chúng biết đến. Đó là lý do tại sao việc áp dụng các tiêu chuẩn phúc lợi động vật là một khoản đầu tư dài hạn vào danh tiếng thương hiệu của Quý vị.
3. Giúp xây dựng một nền kinh tế du lịch vững chắc và có trách nhiệm
Sự phụ thuộc của chúng ta vào thế giới tự nhiên có thể vẫn còn mơ hồ vào lúc này, nhưng sự tồn tại của nó là không thể chối cãi. Đây là một thực tế khó nhận thấy, cũng giống như việc hải ly tạo ra các vùng đất ngập nước, giúp bổ sung các tầng chứa nước ngọt vậy. Tuy nhiên, trong một số trường hợp chẳng hạn như dịch COVID-19, mối quan hệ mong manh giữa con người và thế giới tự nhiên lại được nhấn mạnh.
Khi môi trường tự nhiên xung quanh bị mất cân bằng, hiển nhiên chúng ta sẽ bị ảnh hưởng. Vì vậy, việc bảo vệ các loài động vật hoang dã và môi trường sống tự nhiên của chúng cũng là điều mà con người chúng ta cần để tâm đến. Bảo vệ tương lai của các hệ sinh thái này cũng tức là bảo vệ tương lai của các địa điểm mà chúng ta đang sống và làm việc. Bằng việc đảm nhận trách nhiệm này, chúng tôi có thể hỗ trợ khả năng phục hồi của ngành du lịch khách sạn.
4. Thúc đẩy các hành vi bảo vệ sức khỏe con người
Sức khỏe và phúc lợi của con người, động vật và hệ sinh thái luôn kết nối với nhau. Khoảng 60% trong tất cả các bệnh hiện đang ảnh hưởng đến con người, cùng với 75% bệnh mới xuất hiện, đều liên quan đến động vật – bởi các mầm bệnh được lây truyền từ động vật sang người. Do đó, việc duy trì các tiêu chuẩn phúc lợi động vật không chỉ đơn thuần là một điều bắt buộc về đạo đức và tài chính. Chúng giúp giữ cho chúng ta được an toàn bằng cách giảm đáng kể sự xuất hiện và lây lan của các bệnh truyền nhiễm. Chính vì thế, loại bỏ nuôi nhốt động vật hoang dã để giải trí là một nước đi quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu trên.
Cách để ưu tiên phúc lợi động vật
Soạn chính sách phúc lợi động vật
Cách tốt nhất để bắt đầu tập trung vào phúc lợi động vật là tích hợp ưu tiên này vào sứ mệnh và tầm nhìn của doanh nghiệp. Việc soạn thảo một chính sách về phúc lợi động vật sẽ giúp cụ thể hóa ý định của Quý vị, giúp đề ra các hướng dẫn rõ ràng cho đội ngũ và đối tác của Quý vị về những điều nên làm cũng như không được phép phạm phải. Hiệp hội Bảo vệ Động vật Thế giới có sẵn các công cụ để giúp Quý vị soạn thảo, đánh giá và cải thiện chính sách phúc lợi động vật của mình [xem Phụ lục 2].
Chắt lọc lại đối tác và nhà cung cấp của Quý vị
Với chính sách rõ ràng, Quý vị có thể tiến hành đánh giá các quan hệ đối tác hiện tại theo hướng dẫn đề ra. Tất cả các nhà cung cấp có đáp ứng được các tiêu chuẩn mà Quý vị đã nêu trong chính sách phúc lợi động vật không? Điều gì có thể được cải thiện thêm? Nếu vẫn còn các hoạt động giải trí liên quan đến động vật hoang dã, hãy loại bỏ khỏi chuỗi cung ứng của Quý vị và thay thế bằng các hoạt động du lịch có trách nhiệm.
Giúp khách hàng hiểu hơn về phúc lợi động vật
Cả Quý vị và khách hàng đều có trách nhiệm với động vật. Việc cung cấp cho họ trải nghiệm bền vững, thân thiện với động vật cũng giúp bảo tồn môi trường địa phương. Việc đặt biển báo hoặc chia sẻ tờ rơi về du lịch động vật hoang dã có trách nhiệm cũng có thể giúp hướng dẫn hành vi của khách – cả trong thời gian lưu trú với Quý vị và trong các chuyến đi tương lai.
Cho khách biết về các biện pháp Quý vị đang áp dụng
Quý vị có chắc chắn rằng chỗ nghỉ của mình không săn bắn, tiêu thụ, buôn bán, trưng bày hay tương tác với động vật hoang dã không? Quý vị có thể truyền tải thông tin này đến du khách qua nền tảng của chúng tôi.
Cập nhật các tiện nghi
Khoảng một phần ba lượng thực phẩm được sản xuất cho con người tiêu thụ bị mất đi hoặc lãng phí. Thực phẩm cũng đại diện cho một khoản chi phí đáng kể, vì thế giảm lượng chất thải thực phẩm cũng là cơ hội tiết kiệm rất nhiều tiền bạc, đồng thời tạo ra tác động tích cực bù đắp cho các ảnh hưởng của Quý vị lên môi trường.
Tìm hiểu cách
Tình trạng Trái Đất đang ngày càng nóng lên – cùng hậu quả đối với hệ sinh thái và nền kinh tế – khiến cho các nguồn năng lượng và việc sử dụng chúng hiệu quả trở thành ưu tiên hàng đầu vì sự bền vững. Nhưng việc giảm mức tiêu thụ năng lượng và chuyển nhu cầu sử dụng điện còn lại của Quý vị sang các nguồn có thể tái tạo không chỉ có lợi cho hành tinh của chúng ta. Việc này còn giúp cắt giảm chi phí vận hành của Quý vị.
Bắt đầu như thế nào?
Giờ đây chỗ nghỉ có thể dễ dàng vận hành mà không cần đến đồ nhựa và điều này cũng quan trọng hơn bao giờ hết. Nhựa mất nhiều năm để phân hủy, gây hại cho đời sống hoang dã và tàn phá môi trường. Cẩm nang này sẽ hướng dẫn Quý vị cách giảm mức tiêu thụ nhựa để bảo vệ môi trường.
Tôi nên bắt đầu từ đâu?
Sứ mệnh của chúng tôi tại Booking.com là giúp mọi người trải nghiệm thế giới dễ dàng hơn. Chúng tôi tin rằng điều này cần được thực hiện dựa trên sự tôn trọng, khiêm nhường và quan...
Sứ mệnh của chúng tôi tại Booking.com là giúp mọi người trải nghiệm thế giới dễ dàng hơn. Chúng tôi tin rằng điều này cần được thực hiện dựa trên sự tôn trọng, khiêm nhường và quan...
Linda Close là chủ của The Botanic Apartments tại Warrnambool, Úc. Cô chia sẻ việc những nỗ lực vì sự bền vững của mình đã mang lại lợi ích cho doanh nghiệp như thế nào