Bài học kinh nghiệm thực hiện quy chế dân chủ

Như chúng ta đã biết, dân vận là nhiệm vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là điều kiện để bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.

Do đó, mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị phải thực hiện đúng trách nhiệm của mình theo cơ chế và phương thức được Đảng quy định (trước đây là Quyết định số 290-QĐ/TW, ngày 25/02/2010 và nay là Quyết định số 23-QĐ/TW, ngày 30/7/2021 của Bộ Chính trị).

Từ thực tiễn việc thực hiện Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị theo quy định của Bộ Chính trị trong thời gian qua, huyện Thanh Chương rút ra một số bài học sau đây:

Một là, tổ chức quán triệt Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị của Đảng sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Ban Thường vụ Huyện ủy Thanh Chương đã mở hội nghị quán triệt đến đội ngũ cán bộ cốt cán cấp huyện và cơ sở, đồng thời chỉ đạo 100% đảng ủy, chi ủy trực thuộc quán triệt đến đảng viên và giao MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội tuyên truyền, quán triệt đến đoàn viên, hội viên và nhân dân.

Đây là công việc quan trọng, để các tổ chức, cá nhân và nhân dân biết được trách nhiệm của tổ chức mình, cơ chế vận hành của hệ thống chính trị, từ đó thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

Hai là, cụ thể hóa Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị trên địa bàn huyện để thực hiện có hiệu quả. Ngay sau Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXXI, nhiệm kỳ 2020 – 2025, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện đã xây dựng Quy chế làm việc của Ban Chấp hành, trong đó quy định rõ trách nhiệm của BCH, BTV, Thường trực Huyện ủy; trách nhiệm của các ủy viên BCH, ủy viên BTV, Bí thư, các Phó Bí thư; mối quan hệ công tác của BCH Đảng bộ huyện với Tỉnh ủy, các Ban ngành cấp tỉnh, với HĐND, UBND, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội cấp huyện.

Trên cơ sở Quyết định số 23-QĐ/TW, ngày 30/7/2021 của Bộ Chính trị và Quy chế số 07-QC/TU ngày 08 tháng 12 năm 2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị tỉnh Nghệ An, Ban Thường vụ Huyện ủy đã xây dựng, ban hành quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị trên địa bàn huyện Thanh Chương.

Việc đưa Quy công tác dân vận vào Quy chế làm việc của BCH và ban hành Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị trên địa bàn huyện đã quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị ở huyện và cơ sở, đảm bảo thực hiện có hiệu quả Quy chế của Bộ Chính trị. Năm 2021, có 15 Sở, ban ngành cấp tỉnh xếp loại cho Thanh Chương Xuất sắc (xếp thứ 2 toàn tỉnh).

Ba là, đưa vào chương trình công tác toàn khóa, chương trình công tác hàng năm, hàng tháng về thực hiện Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị. BCH Đảng bộ huyện đã xây dựng Chương trình làm việc toàn khóa đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của Cấp ủy, trong đó có việc quán triệt, cụ thể hoá, triển khai thực hiện, kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến công tác dân vận. Trong nhiệm kỳ 2020-2025, BCH, BTV chỉ đạo xây dựng và thực hiện 14 đề án, chương trình trên các lĩnh vực, trong đó có những đề án về đổi mới công tác dân vận, cải cách hành chính; đaảy mạnh công tác giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các đoàn thể chính trị.v.v.

Theo Quy chế và Chương trình làm việc toàn khóa, Thường trực tổ chức giao ban Văn phòng và các Ban Huyện ủy mỗi tháng một lần; giao ban khối nội chính mỗi tháng một lần và giao ban, làm việc với MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội mỗi quý một lần; thực hiện nghiêm túc lịch tiếp công dân của Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND, UBND theo quy định và mỗi năm phối hợp tổ chức đối thoại trực tiếp với nhân dân 4-5 lần.

Bốn là, phân công nhiệm vụ cụ thể cho MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội để tránh chồng chéo, trùng lắp; phát huy tốt tính chủ động sáng tạo của từng tổ chức. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội, ngoài việc thực hiện trách nhiệm được quy định tại Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị, Ban Thường vụ huyện ủy đã phân công mỗi tổ chức phụ trách một lĩnh vực chính để thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXXI. Cụ thể là:

- MTTQ thực hiện vai trò nòng cốt trong tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết, phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội. Xây dựng và triển khai thực hiện Đề án “Mặt trận Tổ quốc nâng cao chất lượng giám sát, phản biện xã hội”; “Kế hoạch đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ dân cư tự quản”; “Kế hoạch kêu gọi, vận động ủng hộ xây dựng, sửa chữa nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ có hoàn cảnh khó khăn đột xuất”; “Kế hoạch hỗ trợ tạo sinh kế cho hộ nghèo, hộ cận nghèo giai đoạn 2021-2025”.

- Hội nông dân huyện xây dựng và triển khai thực hiện “Kế hoạch Hội Nông dân tham gia phát triển cây trồng hàng hóa và xây dựng nông thôn mới”.

- Hội phụ nữ huyện xây dựng và triển khai thực hiện “Kế hoạch Hội Phụ nữ tham gia chương trình phát triển chăn nuôi hàng hóa, xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới”.

- Hội Cựu chiến binh huyện xây dựng và triển khai thực hiện “Kế hoạch Hội Cựu chiến binh tham gia Giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ và Xây dựng nông thôn mới”.

- Liên đoàn lao động huyện xây dựng và thực hiện “Kế hoạch tuyên truyền vận động thực hiện phong trào thi đua cải cách hành chính trong cán bộ công chức”.

- Đoàn Thanh niên xây dựng và thực hiện “Kế hoạch Đoàn Thanh niên tham gia phong trào vệ sinh môi trường và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025”.

Các đề án, kế hoạch của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đều được Ban Thường vụ Huyện ủy nghe và cho ý kiến trước lúc ban hành nên đảm bảo về nội dung theo yêu cầu.

Năm là, thực hiện tốt công tác phối hợp với các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn trong công tác dân vận. Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị trên địa bàn, BTV Huyện ủy đã lãnh đạo thực hiện tốt công tác phối hợp giữa các đơn vị đóng trên địa bàn. Huyện đã cơ cấu một đồng chí lãnh đạo đồn biên phòng tham gia BCH Huyện ủy và làm đại biểu HĐND huyện; các xã biên giới có một chiến sỹ biên phòng làm Phó bí thư Đảng ủy. Các đồn biên phòng thực hiện giao ban định kỳ với các địa phương và các ban ngành cấp huyện trong việc vận động nhân dân bảo vệ đường biên cột mốc, tuyên truyền nhân dân, thực hiện các chủ trương để bảo vệ an ninh biên giới. Mối quan hệ giữa huyện và các địa phương với Trại giam số 6 cũng rất tốt đẹp, nhất là trong công tác giữ gìn an ninh trật tự, phòng, chữa cháy rừng và công tác xóa đói, giảm nghèo, nhân đạo từ thiện.

Sáu là, tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị ở cơ sở. Hàng năm, BTV Huyện ủy đều đưa vào chương trình kiểm tra, giám sát của BTV nội dung giám sát việc thực hiện Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị để kịp thời khắc phục những hạn chế, yếu kém. Bên cạnh đó, Thường trực Huyện ủy chỉ đạo Ban Dân vận Huyện ủy tăng cường kiểm tra giám sát các Nghị quyết, chỉ thị về công tác dân vận. Nhờ đó, việc thực hiện Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị trên địa bàn luôn được đảm bảo theo quy định.

Sáu bài học kinh nghiệm của huyện Thanh Chương trong việc thực hiện Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị trong thời gian qua, là tiền đề để huyện tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác dân vận trong thời gian tới./.

                                                         Nguyễn Mạnh Khôi 

                                         Phó trưởng ban TT Ban Dân vận Tỉnh ủy 

Một số kinh nghiệm trong thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở 

Thời gian qua, cùng với các cấp ủy Đảng, chính quyền, các cấp công đoàn trên địa bàn huyện Quảng Ninh đã tích cực tham mưu cho cấp ủy Đảng, tham gia với chính quyền, chuyên môn đồng cấp triển khai thực hiện tốt quy chế dân chủ trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Liên đoàn Lao động huyện đã chủ động tham mưu với huyện ủy, phối hợp với UBND huyện triển khai nhiều giải pháp trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động trong cán bộ, đoàn viên, CNVCLĐ phát huy dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện trong việc tham gia xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Các công đoàn cơ sở đã chủ động đề xuất và phối hợp với chuyên môn tổ chức tốt hội nghị CBCC trong các cơ quan HCSN; hội nghị người lao động trong các doanh nghiệp... Thông qua hội nghị dân chủ, CĐCS đã đề xuất với chuyên môn đưa vào quy chế nội bộ những nội dung đảm bảo quyền của người lao động được biết, được bàn, được tham gia và kiểm tra giám sát; tổ chức lấy ý kiến người lao động; chủ động phối hợp với người sử dụng lao động tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung quy chế đến người lao động; giám sát thực hiện quy chế dân chủ...

Thông qua thực hiện quy chế dân chủ trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã góp phần đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, tăng cường vai trò chủ động của thủ trưởng, người sử dụng lao động, đồng thời phát huy dân chủ trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Các quy định của Đảng, Nhà nước được cụ thể hóa vào các quy định, quy chế nội bộ cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phù hợp. Hội nghị cán bộ công chức, hội nghị người lao động được tổ chức dân chủ, cởi mở, tạo sự đồng thuận cao. Công tác cải cách thủ tục hành chính có những chuyển biến tích cực; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phát huy tinh thần trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ theo hướng trọng dân, gần dân, học dân và có trách nhiệm với dân, từ đó củng cố được lòng tin của nhân dân, tạo thêm động lực thúc đẩy việc thực hiện thành công các nhiệm vụ kinh tế, văn hoá - xã hội, an ninh - quốc phòng, góp phần ổn định chính trị tại địa phương.

Mặc dù vậy, trong tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở ở một số cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn chất lượng chưa cao, hiệu quả chưa rõ nét. Hoạt động một số ban thanh tra nhân dân còn hình thức, một số nội dung về thực hiện QCDC chưa được công khai thảo luận. Các doanh nghiệp ở địa bàn huyện chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân, nên việc thực hiện Quy chế dân chủ cơ s một số đơn vị tổ chức chưa đầy đủ nội dung, còn lồng ghép, theo đó chưa phát huy quyền dân chủ trực tiếp của người lao động. Để thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở trong thời gian tới cần tập trung một số nối dung chủ yếu sau:

Thứ nhất: tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục sâu rộng trong cán bộ, đoàn viên, CNVCLĐ không ngừng nâng cao nhận thức về dân chủ và thực hành dân chủ ở cơ sở. Các ngành, các cấp tổ chức thực hiện nghiêm túc việc lấy ý kiến của CNVCLĐ và các cấp công đoàn về xây dựng các chủ trương, chính sách liên quan đến quyền và lợi ích trực tiếp của CNVCLĐ; thực hành dân chủ, tạo nền nếp và những chuyển biến mới, tích cực ở cơ sở.

Vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng, Ban chỉ đạo từ huyện đến cơ sở, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên có tầm quan trọng trong quá trình thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Kế hoạch triển khai của ban chỉ đạo huyện phải được xây dựng chu đáo, phân công trách nhiệm rõ ràng.

Làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng công tác, nhằm làm cho mỗi cán bộ, công chức khi thực thi công vụ, thực sự trở thành những người cán bộ mẫu mực, phát huy dân chủ trong từng công việc cụ thể và lĩnh vực, nhiệm vụ được phân công.

Thứ hai: Phát huy vai trò, trách nhiệm người đứng đầu của các tổ chức trong hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở. Quan tâm chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ gắn với việc thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch các thủ tục hành chính. Nâng cao chất lượng dân chủ đại diện, mở rộng dân chủ trực tiếp; nêu cao tinh thần phục vụ, tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân; ngăn chặn tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong cán bộ công chức, tăng cường đối thoại tháo gỡ khó khăn từ cơ sở, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Thứ ba: Tăng cường sự phối hợp hoạt động giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị về chỉ đạo quán triệt, tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc và đánh giá kết quả việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Phát huy dân chủ ở cơ sở gắn với đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động ở cơ sở. Phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị, quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, xem xét, đánh giá kết quả thực hiện; khen thưởng và động viên kịp thời; tạo phong trào sâu rộng, có hiệu quả ở từng loại hình cơ sở. Phối hợp hoạt động giữa các tổ chức ở cơ sở mở ra các cơ chế vận hành đồng bộ, thống nhất trong triển khai, thực hiện, trong quản lý, điều hành của chính quyền. Đối với các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước, việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ đã tạo môi trường thuận lợi để cán bộ, công chức, người lao động phát huy năng lực, trí tuệ, nâng cao trách nhiệm tham gia về hoạch định cơ chế, chính sách, tham gia giải quyết những vướng mắc, khó khăn trong hoạt động, sản xuất kinh doanh...

Thứ tư: Phát huy vai trò, trách nhiệm của ban chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở các ngành, các cấp; nâng cao chất lượng tham mưu cho cấp ủy, phối hợp chặt chẽ với chính quyền, các đoàn thể nhân dân trong xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Thường xuyên đề cao vai trò, trách nhiệm của các thành viên trong ban chỉ đạo, tiếp tục phân công theo dõi và trực tiếp giúp đỡ cơ sở, phát hiện và nhân rộng các điển hình tiên tiến, thí điểm việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở chưa thực hiện; kịp thời thay thế, bổ sung, kiện toàn ban chỉ đạo; sửa đổi, bổ sung quy chế, kinh phí hoạt động. Phối hợp với các cơ quan chính quyền, tập trung chỉ đạo, nâng cao chất lượng thực hiện Quy chế dân chủ và ý thức chấp hành pháp luật, xây dựng xã hội đồng thuận, đoàn kết, giúp đỡ nhau, tạo sự đồng đều về kết quả xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở.

Thứ năm: Phát huy dân chủ gắn với kỷ cương pháp luật, xử lý nghiêm minh đối với các vụ việc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; kiên quyết xử lý đối với những trường hợp lợi dụng các vấn đề dân chủ, dân tộc, tôn giáo chống phá Nhà nước ta, gây mất ổn định về an ninh, trật tự. Nâng cao ý thức sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở, đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm, phẩm chất và năng lực của cán bộ, công chức để thực hiện các quy chế, quy định, quy trình công khai, dân chủ ở cơ sở. Phát huy dân chủ, tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, phát hiện, tố giác các vụ việc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; tham gia giám sát các vụ, việc vi phạm pháp luật và kết quả xử lý, giải quyết sau thanh tra. Phát huy sức mạnh đoàn kết trong cộng đồng dân cư, nêu cao tinh thần cảnh giác, tích cực tham gia ngăn chặn các tệ nạn xã hội gây mất ổn định an ninh, trật tự ở cơ sở.

Thứ sáu: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Kiên trì chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở, đề cao vai trò lãnh đạo của Đảng, điều hành của chính quyền, phát huy dân chủ của cán bộ, công chức. Gắn xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở với xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, góp phần tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị ở từng địa bàn, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của quê hương.

Bùi Văn Miêng