Cách pha máu gà đá

Lai tạo bao gồm hai vai trò là “cải thiện” và “duy trì”. hồ hết thông tin trong lãnh vực lai tạo đều tụ hợp vào vai trò “cải thiện”, và nó thường được bộc lộ như là “lai tạo những cá thể tốt nhất”. Trên thực tại, việc loại bỏ tính trạng xấu và tuyển tính trạng tốt sẽ cải thiện dòng gà theo thời gian. Tính trạng tốt xuất hiện càng ngày càng nhiều cũng như tính trạng xấu càng ngày càng ít đi, điều này được gọi là “tăng tốt giảm xấu”.

>>>>Hướng dẫn nuôi gà đá cựa dao

Vai trò “duy trì” nhằm đảm bảo sự đa dạng gien cấp thiết của bầy đàn để có thể lai tạo trong nhiều thế hệ mà không sợ dòng gà bị suy. bởi thế, vai trò “duy trì” tụ hội vào việc kiểm soát mối quan hệ giữa các cá thể trong bầy đàn; dựa vào mối quan hệ mà cá thể nào được phép lai với cá thể nào. Có những mối quan hệ mà chúng ta sử dụng hoặc cố tránh. chả hạn lai giữa gà trống và gà mái cùng bầy là hình thức lai cận huyết sâu. Tuy nhiên, lai giữa anh chị em họ xa hoặc cô dì, chú bác lại đỡ cận huyết hơn. Lai cận huyết sâu có thể khiến dị tật xuất hiện. Bởi vậy, ý tưởng lai tạo là “đủ xa để bớt dị tật nhưng đủ gần để duy trì tính trạng”.

>>>Xem đá gà mỹ ở việt nam

Dưới đây là một số phương pháp lai tạo gà phổ quát. Điều khích là hồ hết các phương pháp lai tạo gà đều bắt nguồn từ kinh nghiệm của các sư kê [cocker] và nay lại được ứng dụng để lai tạo các giống vật nuôi khác.
Pha [crossbreeding] là phương pháp lai giữa hai cá thể hay dòng gà không có quan hệ huyết tộc để tận dụng ưu thế lai [hybrid vigor]. Gà đá trường thường được lai tạo theo cách này. Phương pháp lai tạo truyền thống ở ta cũng là một hình thức pha bởi người ta luôn dùng “mái bổn” nhà lai với “trống hay, ăn nhiều độ” từ nơi khác để tránh “đồng huyết”.

Lai xa [out-breeding/out-crossing] là phương pháp lai giữa hai phân dòng [line] trong cùng một dòng gà. Để duy trì một dòng gà [strain], người ta thường chia thành nhiều phân dòng. Khi một phân dòng xuất hiện thoái hóa cận huyết [inbreeding depression], người ta bèn lai xa với phân dòng khác để cải thiện. Bằng cách này dòng gà có thể được duy trì lâu dài mà không cần bổ sung máu mới từ bên ngoài [việc bổ sung có nguy cơ đưa những gien lỗi tật vào dòng gà]. Ở một số dòng gà chất lượng, người ta có thể lai xa giữa hai phân dòng để lấy gà đá trường.

Lưu ý:

*“Lai xa” và “pha” thường bị nhầm là một, nhất là trong những lãnh vực đơn giản hơn, chẳng hạn như gà cảnh, gà thịt.

*“Hybrid” cũng có nghĩa na ná nhưng hiếm khi được dùng. Trong khoa học, hybrid là hiện tượng “lai tạp” giữa hai loài khác biệt, chả hạn gà lai với trĩ.

*“Out-and-out breeding” tức là “luôn pha máu mới” hay đơn giản là “pha”. nguồn cội thuật ngữ này có nhẽ xuất phát từ bầy gà xuất sắc của Walter Kelso được đánh dấu bằng cách bấm lỗ màng ngoài ở cả hai chân, “Out-and-out Kelso”. Ông liên tục pha đến mười mấy bầy mới thu được bầy lai xuất sắc này. Vô tình, cách lai tạo của ông cũng trùng hợp với cách đánh dấu màng chân. Một số sư kê hiện tại hiểu “Out-and-out” như là phương pháp lai tạo. Dòng-Out-and-Out-Kelso

*Cải thiện [grading]: trường hợp bạn có phân dòng cận huyết quá sâu hoặc cần cải thiện máu mới thì bạn có thể lai xa một đời rồi lai dựa về dòng cũ [trong ngữ cảnh này người ta thường dùng từ “lai ngược” – back breeding]. Theo kinh nghiệm, nếu bền chí lai dựa từ 6 đến 8 đời thì bạn có thể khôi phục lại dòng thuần. Trường hợp thoái hóa cận huyết xảy ra trong tuốt luốt dòng gà thì bạn phải pha với máu mới từ bên ngoài.

Lai dựa [flock-sourcing] cũng là một dạng lai xa nhưng khác ở chỗ bạn luôn lấy gà trống từ một nguồn – chẳng hạn từ nhà lai tạo danh tiếng nơi bạn mua gà giống. Điểm thuận tiện của phương pháp này đó là tính trạng được cải thiện dần tùy thuộc vào dòng gà của nhà lai tạo. Điểm bất lợi ở chỗ bạn phải loại bỏ hết gà trống của mình và chất lượng dòng gà phụ thuộc vào người khác.

Lai quần [flock-mating] là phương pháp lai theo bầy [gà thịt]. Để hệ thống này tự vận động, bạn nên sử dụng 20 gà trống ghép với từ 180 đến 200 gà mái. Bầy gà sẽ tự quyết định việc ghép cặp sản xuất. Đây là kiểu lai tạo phổ thông trong các trại nuôi gà. Họ liền loại bỏ hết gà lớn tuổi mỗi năm và chỉ giữ lại những con gà tơ tốt nhất để lai tạo tiếp. Với phiên bản nhỏ hơn cho vườn nhà, bạn có thể duy trì theo tỉ lệ 1 trống – 5 đến 12 mái. Lưu ý, đây là cách lai tạo gà thịt!

Lai cuốn [rolling-mating] là phương pháp phân đàn gà ra làm hai nhóm vào mỗi mùa sinh sản [gà thịt]. Gà mái tơ ghép với gà trống trưởng thành. Gà trống tơ ghép với gà mái trưởng thành. Vào cuối mùa sinh sản, gà mái tơ và gà mái trưởng thành được gộp chung và tuyển những con tốt nhất làm giống cho mùa sau. Với gà trống cũng thực hành hao hao. Phương pháp này vừa cải thiện chất lượng bầy gà qua mỗi mùa mà vẫn giữ được sự đa dạng về gien. Tỷ lệ thả gà ăn nhập là 1 trống – 10 mái, với những giống gà lớn, nặng nề thì dùng tỉ lệ 1 trống – 8 mái.

Lai bầy [clan-mating] là phương pháp chia đàn gà thành ít nhất 3 phân dòng. Có hai cách duy trì dòng: theo mẹ [matriarchal] hoặc theo cha [patriarchal]. Cá thể cùng phân dòng không bao giờ được lai với nhau mà phải lấy từ phân dòng khác. Qua quá trình lai tạo, các phân dòng đều ít nhiều có quan hệ huyết hệ. Một con gà trống xuất sắc có thể được lai với quờ quạng gà mái ở phân dòng khác.

Với lai dòng mẹ thì ghép theo cặp. Trứng và gà con được đánh dấu theo dòng mẹ. Nếu cặp gà tre đá cho kết quả tốt thì có thể được giữ lại để đổ tiếp. Sau mỗi mùa, tuyển những mái ra con hay của mùa trước, những mái hay của mùa này để đổ với trống hay, ăn nhiều độ của phân dòng khác.

Với lai dòng cha thì thường ghép theo bầy với một gà trống và nhiều gà mái có quan hệ gần [thường là chị em cùng bầy]. Trứng và gà con được đánh dấu theo dòng cha. Sau mỗi mùa, tuyển chọn trống hay, ăn nhiều độ để ghép với bầy mái hay từ phân dòng khác.

Lai xoay [spiral-mating] là một trường hợp đặc biệt của lai bầy khi việc ghép cá thể từ phân dòng khác diễn ra theo quy luật. chả hạn, mùa đầu tiên gà mái được chia thành 3 phân dòng đặt tên là “xanh”, “đỏ” và “vàng”. Gà trống được tuyển để lai với mỗi phân dòng gà mái. ắt gà con được đánh dấu theo tên dòng mẹ. Vào mùa thứ hai, gà mái tơ được ghép chung với dòng mẹ. Tuy nhiên gà trống tơ lại được ghép sang phân dòng khác, chẳng hạn trống tơ “xanh” được ghép qua phân dòng “đỏ”, trống tơ “đỏ” được ghép qua phân dòng “vàng”, trống tơ “vàng” được ghép qua phân dòng “xanh”. Như vậy, gà rỗng bao giờ được lai cùng phân dòng mà “xoay” giữa các phân dòng. Bạn cần chú giải để nhớ quy luật “xoay”, chả hạn gà trống tơ “xanh” luôn được ghép với phân dòng “đỏ”.

Điểm thuận tiện của phương pháp lai xoay là bạn không lai cận huyết quá sâu và có thể duy trì đàn gà cả chục năm mà không cần lai xa. Nếu bạn quyết định lai xa thì gà trống mới có thể được ghép vào một phân dòng có sẵn, gà mái mới có thể tự lập thành phân dòng mới, thay thế cho phân dòng kém chất lượng hoặc được ghép vào phân dòng có sẵn.

>>>>>>Xem thêm các video đá gà nòi cựa sắt

Lai dòng [linebreeding] là chia một dòng hay phân dòng ra làm hai nhánh: trống & mái [còn gọi là “dòng trống” và “dòng mái”] và vận dụng công thức lai tạo. bình thường, khi lai đến đời F4 [tỷ lệ 15/16] thì người ta trộn hai nhánh lại rồi tiếp chuyện tách ra.

Lưu ý

*Hãy chọn phương pháp lai tạo thích hợp với cảnh ngộ của bạn. Nhà lai tạo nhiều kinh nghiệm thường tùy cơ ứng biến hoặc kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Có người lai hai đợt mỗi năm, có người lai một đợt mỗi năm tùy điều kiện.

*Bạn cần biên chép để nắm rõ thông báo về quá trình lai tạo. Lai dòng cần theo dõi đến từng cá thể. Lai dòng mẹ cần rất nhiều ghi chép để biết chuẩn xác Nguồn gốc của từng cá thể. Lai cuốn và lai xa ít đòi hỏi ghi chép hơn. Dẫu vậy, tốt nhất bạn nên ghi chép mỗi năm một lần khi bầy gà ra đời.

*Gà lớn quá nhanh sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ. Lưu ý điều này trong việc nuôi dưỡng và tuyển chọn.

*Một số cá thể thay lông sớm nên trông xấu hơn những con cùng độ tuổi. Không nên để điều này ảnh hưởng đến quy trình tuyển của bạn.