12- Hạt đào rất khó nảy mầm.- Hạt quất tỷ lệ nảy mầm rất thấp chỉ đạt khoảng 3 5%.- Nhiều biến dị: Cây mẹ tốt nhưng cây con có thể xấu; những cây đàogiống nhân giống từ một cây mẹ nhưng lại cho chất lượng và số lượng hoa rấtkhác nhau.- Cây nhân giống từ hạt sinh trưởng chậm (nhất là đối với cây quất)Những nhược điểm trên đây đã làm giá thành sản xuất cây giống bị độilên cao. Vì vậy ngày nay, trong việc nhân giống đào, quất cảnh người ta chủyếu sử dụng các phương nhân giống vô tính như chiết, ghép để sản xuất câygiống, hạn chế việc sử dụng phương pháp nhân giống bằng hạt.4.3. Các thao tác trong kỹ thuật nhân giống bằng hạt4.3.1. Chuẩn bị hạt giống cây đàoĐể có 1 cây đào có chất lượng hoa đẹp, thông thường chúng ta thườngphải thực hiện qua các bước như sau:* Chọn cây mẹ- Cây sinh trưởng, phát triểntốt.- Không bị sâu bệnh hại.- Có màu sắc hoa đặc trưngcho giống.- Có nhiều hoa.- Cây ra hoa liên tục trong 3năm liền.Hình 2.1.5. Cây đào mẹ* Chọn quả để làm giống- Chọn quả đều nhau.- Quả không bị sâu bệnh hại.- Quả có độ chín sinh lý.Hình 2.1.6. Quả đào 13* Chọn hạt- Chọn các hạt có kích thướcnhư nhau.- Hạt mẩy, không bị sâu bệnhhại.- Hạt có tỷ lệ nảy mầm cao(trên 85%).Hình 2.1.7. Hạt đào4.3.2. Chuẩn bị giá thể gieo hạtĐối với việc sản xuất cây giống hoa đào bằng phương pháp gieo hạt,chúng ta có thể tiến hành gieo hạt giống trực tiếp trên luống đất hoặc có thể gieohạt giống trong túi bầu PE.Bước 1: Chuẩn bị đất gieo hạt- Đất gieo hạt giống phảiđược cày bừa kỹ, làm nhỏ, lênluống có kích thước mặt luốngrộng từ 1,2 1,5m, chiều cao từ0,1 0,2 m, rãnh luống rộngkhoảng 0,3 0,5 m.Hình 2.1.8. Luống gieo hạt đàoBước 2: Chuẩn bị túi bầu PE và giá thể đóng bầu- Giá thể đóng bầu gồm các loại vật liệu sau: Đất phù sa, phân chuồng,trấu hun (sơ dừa), phân lân trộn đều với nhau theo tỷ lệ: 60% đất + 20% phânchuồng + 28% trấu hun (sơ dừa) + 1% phân lân.* Chuẩn bị túi bầu PE- Túi bầu PE có kích thước 20x 25 cm.- Túi bầu được đục lỗ để thoátnước. 14Hình 2.1.9. Túi bầu PE* Đóng bầu (cho giá thể vào túi bầu)- Giá thể được cho vàotúi bầu.Hình 2.1.9. Giá thể đóng bầu4.3.3. Các bước thao tác trong kỹ thuật nhân giống bằng hạtBước 1: Xử lý hạt giống* Ngâm hạt:Đây là một kỹ thuật thông thường cho các loại cây có hạt lớn, vỏ hạtcứng như hạt đào... Trước khi gieo, hạt giống được ngâm trong nước và túi vảiẩm cho đến khi chúng bắt đầu nảy mầm.Ưu điểm của biện pháp này là rút ngắn được thời gian, hạn chế đượchiện tượng khuyết cây do hạt mọc mầm không đều, giảm nước tưới... Cần phảiquan sát vỏ hạt trước khi đem ủ sao cho hạt giống phải đạt ở mức đủ nước.Xử lý hạt:Là quá trình nhằm mục đích tẩy rửa hạt giống đào hoặc bảo vệ hạt khỏitác hại của sâu hại. Có thể xử lý hạt bằng phương pháp vật lý, hóa học, cơ giới:- Phương pháp vật lý: Ngâm hạt trong nước ấm hoặc nhiệt độ khô. Hạtđào được ngâm trong nước ấm 45oC trong vòng 20 phút để trừ các loại nấmbệnh, sau đó chuyển sang ngâm bằng nước sạch trong vòng 48 giờ, đãi sạch, ủtrong cát ẩm 30 40 ngày đến nứt nanh.- Xử lý hóa học: Bao gồm thuốc trừ nấm, thuốc trừ sâu hoặc hỗn hợp của2 loại đó. Hóa chất này có thể dùng ở dạng bột, dung dịch phun với tỷ lệ rấtthấp khoảng 1-5g/kg hạt giống. Thuốc trừ nấm thông dụng nhất cho xử lý hạtgiống là Thiram và Captan (cả hai có phổ hoạt động rộng, ít độc cho động vậtvà người). Một số thuốc trừ nấm tổng hợp như Ridomil giúp bảo vệ hạt giốngđào đến lúc trưởng thành.Xử lý cơ giới: Để hạt ngoài không khí vài ngày nhằm cho hạt khô, đồngthời khi làm như vậy, nhân bên trong vỏ cứng sẽ co lại. Sau đó, dùng vật cứngđể ghè hạt ra, làm sao để không làm vỡ nhân bên trong. Lấy nhân ra khỏi hạtcứng. 15Ngâm nhân trong nước 3 ngày. Thay nước hàng ngày. Lấy nhân ra, dùnggiấy thấm ướt để bọc các nhân lại ----> cho vào bao nylon kín miệng ---> chovào tủ lạnh (không được cho vào ngăn đá) ----> để khoảng 4 - 6 tuần. Thithoảng kiểm tra xem hạt có nảy mầm hay không? Nếu thấy hiện tượng hạt bắtđầu nảy mầm chúng ta có thể đem hạt đào ra gieo ngoài ruộng sản xuất.Kiểm tra chất lượng hạt giống:Trong một số trường hợp hãn hữu, hạt giống có thể đã quá khô và đượcbảo quản nơi có độ ẩm thấp (như hạt đóng hộp được bảo quản trong kho lạnh)làm cho chúng không thể hút nước dễ dàng, nảy mầm yếu. Trong trường hợpnày, có thể điều chỉnh bằng cách: để chúng ở nơi có độ ẩm cao trong 1- 2 ngàytrước khi gieo. Cụ thể là để hạt giống trên một khay hay lưới treo lơ lửng trongmột cái lọ bịt kín có nước ở dưới để không làm ướt hạt giống.Bước 2: Gieo hạt trên luống đất- Sau khi xử lý hạt giống, chúng ta thấy hạt giống đã bắt đầu chuyển sangmột giai đoạn mới. Hạt bắt đầu nứt nanh và nảy mầm, lúc này chúng ta bắt đầutiến hành gieo hạt trên nền đất để chúng sinh trưởng và phát triển.- Hạt được gieo trên luống vớimật độ là 5 x 5 cm.- Sau khi gieo tiến hành lấp đấtcó độ dày từ 2 3 cm.Hình 2.1.10. Gieo hạt đào trên luốngđất- Phủ rơm, rạ lên trên mặt luống.- Tưới nước thường xuyên, giữ ẩmcho hạt tiếp tục nảy mầm và giúpcây sinh trưởng và phát triển mộtcách thuận lợi.Hình 2.1.11: Phủ rơm trên mặt luống 16Bước 3: Gieo hạt trong túi bầu PE- Sau khi ngâm ủ hạt, chúng ta tiếnhành gieo hạt vào trong túi bầu.- Phủ một lớp đất có độ dày 2 3 cmlên trên hạt.- Thường xuyên giữ ẩm cho hạt đếnkhi hạt nảy mầm và phát triển thànhcây con.Hình 2.1.12: Hạt đào gieo trong túibầu PEBước 4: Chăm sóc cây con giai đoạn vườn ươm- Sau thời gian khoảng 30 35 ngày,hạt đào bắt đầu nảy mầm chui lênkhỏi mặt đất và phát triển thành câyđào giống.- Trong giai đoạn đầu của cây hoađào, thường bị các loài sâu, bệnh hạinhư: nhện đỏ, sâu ăn lá, rệp sáp, bệnhlở cổ rễ.* Dùng thuốc Comite 73 EC, Sutin5EC, luân phiên hai loại thuốc này đểphòng trừ nhện đỏ.Hình 2.1.13: Cây đào giống* Dùng thuốc Anvil 10EC;Carbenzim 50WP để phòng trừ bệnhlở cổ rễ.* Dùng thuốc Supracide 40 EC đểphòng trừ rệp sáp, sâu ăn lá.Lưu ý: Phương pháp nhân giống bằng hạt không áp dụng cho cây quất cảnh vìmột số nhược điểm sau:- Tỷ lệ nảy mầm của hạt quất rất thấp chỉ khoảng 2 5%- Cây giống quất cảnh được gieo từ hạt có khả năng sinh trưởng và pháttriển rất yếu.- Cây khó ra hoa, kết quả.- Khả năng chống chịu với điều kiện ngoại cảnh kém, dễ bị sâu bệnh hạitấn công.- Thời gian từ khi trồng đến thu hoạch dài. 174.3.4. Tiêu chuẩn cây giống đào- Chiều cao cây từ 30 50 cm.- Có từ 2 -3 cành cấp 1.- Sinh trưởng và phát triểnkhỏe, không bị sâu bệnh hại.Hình 2.1.14: Cây giống đào nhângiống bằng hình thức gieo hạtB. Câu hỏi và bài tập thực hành1. Câu hỏi* Câu hỏi trắc nghiệm:Chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu dưới đây:Câu 1: Để có một cây giống đào tốt chúng ta phải chọn giống theo cácbước nào?A. Chọn cây mẹ - chọn quả - chọn hạt chọn cây giốngB. Chọn quả - chọn hạt chọn cây giốngC. Chọn hạt chọn cây giốngD. Chọn cây giốngCâu 2: Kỹ thuật ngâm ủ hạt giống đào như thế nào là đúng kỹ thuật?A. Hạt đào được ngâm trong nước sạch trong vòng 5 ngày, đãi sạch, ủtrong cát ẩm 30 40 ngày đến nứt nanh.B. Hạt đào được ngâm trong nước ấm 45 oC trong vòng 20 phút để trừ cácloại nấm bệnh, sau đó chuyển sang ngâm bằng nước sạch trong vòng 48 giờ, đãisạch, ủ trong cát ẩm 30 40 ngày đến nứt nanh.C. Hạt đào được ngâm trong nước sạch trong vòng 6 ngàyCâu 3: Sau bao nhiêu ngày ủ ẩm thì hạt đào bắt đầu nứt nanh?A. Sau 10 ngàyB. Sau 20 ngàyC. Sau 30 40 ngàyD. Sau 60 -70 ngày 18Câu 4: Khi gieo hạt, chúng ta cần phủ một lớp đất có độ dày là baonhiêu để cho hạt nảy mầm thuận lợi?A. Phủ lớp đất dày 1 cmB. Phủ lớp đất dày 2 3 cmC. Phủ lớp đất dày 4 5 cmD. Phủ lớp đất dày 6 7 cmCâu 5: Trong giai đoạn đầu của vườn ươm, cây đào giống thường bịbệnh nào sau đây gây hại nặng?A. Bệnh chảy gômB. Bệnh cháy láC. Bệnh lở cổ rễCâu 6: Trong giai đoạn đầu ở vườn ươm, cây đào giống thường bịcác loại sâu hại nào sau đây gây hại nặng?A. Nhện đỏ, rệp sáp, sâu ăn láB. Sâu đục ngọn đàoC. Sâu rómCâu 7: Để phòng trừ nhện đỏ gây hại trên cây đào ở giai đoạn vườnươm chúng ta nên dùng loại thuốc nào?A. Thuốc ComiteB. Thuốc PadanC. Thuốc RidomilCâu 8: Bệnh lở cổ rễ trên cây đào, thường gây hại nặng nhất vào giaiđoạn nào của cây?A. Giai đoạn cây conB. Giai đoạn kiến thiết cơ bảnC. Giai đoạn ra hoaCâu 9: Phương pháp nhân giống bằng hạt có áp dụng được cho việcnhân giống cây quất cảnh hay không?A. Có áp dụngB. Không áp dụng2. Bài thực hànhBài thực hành số: Ngâm ủ hạt giống đào.C. Ghi nhớ:- Cách chọn hạt giống đào