Công an và cảnh sát khác nhau ở đâu

Bộ máy công an Việt Nam bao gồm 2 lực lượng: cảnh sát và an ninh. Cảnh sát là lực lượng được giao nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; còn an ninh là lực lượng có nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng và chính quyền.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết điều này, ai cũng phân biệt được cảnh sát với an ninh. Bản thân tôi trước kia cũng vậy, không để ý đến chuyện này, lý do chủ yếu có lẽ là vì mình chẳng liên quan mắc mớ gì với họ cả.

Câu chuyện trong tù

Tôi chỉ bắt đầu để ý phân biệt giữa cảnh sát và an ninh sau khi bị Công an Quảng Trị bắt lần đầu tiên vào ngày 25.12.2009.

Thời gian đầu ở trại tạm giam Công an Quảng Trị, tôi bị giam cùng phòng với một “sếp” nhỏ trong hệ thống công quyền. Anh ta tên là Nguyễn Thanh Trọng, sinh năm 1960, nguyên trạm phó Trạm Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo, bị bắt vì hành vi mua ô tô từ Lào về rồi phù phép giấy tờ để bán lại cho người khác.

Bình thường thì với những hành vi phạm tội “nhỏ nhặt” như thế, người ta “chạy” khoẻ re. Kể cả khi bị bắt rồi thì người ta cũng dễ dàng lo lót để được tại ngoại hầu tra, rồi chịu một mức án treo nhẹ nhàng khi ra toà. Chính người bạn tù của tôi cũng nói với tôi vậy. Tuy nhiên, do vị trí công tác của mình, anh ta từng một lần “can tội” làm mếch lòng ngài Viện trưởng Viện KSND tỉnh Quảng Trị lúc bấy giờ, và đó là lý do chủ yếu khiến anh ta bị “hành” đến nơi đến chốn.

Làm việc với anh ta là những sỹ quan thuộc khối cảnh sát; còn tôi, với tội danh “tuyên truyền chống phá nhà nước” khi bị bắt, lại là đối tượng của các sỹ quan an ninh.

Là một công chức lâu năm, lại làm việc trong một môi trường tiếp xúc với đủ loại công an, nên người bạn tù của tôi chẳng lạ gì họ.

Một hôm, sẵn bức xúc với mấy tay cảnh sát điều tra làm việc với mình, anh ta tâm sự với tôi: “Bọn cảnh sát bây giờ đúng là quá bẩn. Với cây gậy pháp luật trong tay, lại được phụ trách những lĩnh vực ‘màu mỡ’ như buôn lậu, ma tuý, mại dâm, giao thông, kinh tế… nên thằng nào thằng nấy đều mập ú, ăn chơi, nhậu nhẹt, bù khú tá lả. Có quyền, có tiền, bị quyền lực tha hoá từng ngày nên chúng rất tham lam, tàn bạo, trắng trợn, lỗ mãng. Nhìn chúng rất khó cảm tình.”

Ngưng một lát, anh ta tiếp tục: “Còn đám an ninh thì nghèo hơn vì ít được tiếp xúc với kim tiền, ngoại trừ mấy tay an ninh kinh tế, phụ trách những vụ án kinh tế liên quan đến an ninh quốc gia, như lưu hành tiền giả chẳng hạn. Vì thế, trông họ lịch sự, đứng đắn và tử tế hơn đám cảnh sát kia.”

Thay ngôi đổi thứ

Kể từ đấy, tôi mới bắt đầu để ý quan sát và phân biệt giữa cảnh sát và an ninh. Rõ ràng là trong dân chúng, danh xưng “sỹ quan an ninh” nghe vẫn oai hơn “sỹ quan cảnh sát”; trường Đại học An ninh Nhân dân luôn “danh giá” hơn, với điểm thi tuyển đầu vào cao hơn trường Đại học Cảnh sát Nhân dân. Quân phục sỹ quan an ninh trông đẹp, trang nhã hơn quân phục sỹ quan cảnh sát. Bộ trưởng Công an và giám đốc công an các tỉnh, thành đa phần đều xuất thân từ lực lượng an ninh.

Lực lượng cảnh sát thì quả đúng như lời người bạn tù của tôi từng nhận xét. Điều khác biệt duy nhất hiện nay so với thời điểm tôi ngồi tù có lẽ là họ ngày càng mập mạp hơn, tham lam hơn, tàn bạo hơn, trắng trợn hơn, lỗ mãng hơn mà thôi.

Tuy nhiên, sự chênh lệch về “phẩm giá” giữa cảnh sát và an ninh trong mắt tôi lại chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn ngủi. Càng ngày tôi lại càng thấy đám cảnh sát võ biền thực ra còn dễ chấp nhận hơn đám an ninh trông có vẻ trí thức kia, không phải vì các sỹ quan an ninh ở Quảng Trị đã không bảo vệ tôi trong vụ án của mình. [Dù họ có muốn như vậy đi chăng nữa thì điều đó cũng nằm ngoài khả năng của họ.]

‘Thượng bất chính…’

Hình ảnh những tên cướp ngày mang phù hiệu “Cảnh sát Giao thông” giờ đây đã trở nên quá đỗi quen thuộc với người dân Việt Nam. Dù vẫn là một hình ảnh phản cảm nhưng ở mức độ nào đó người ta cũng “chia sẻ” với những tên cướp mang quân phục khi họ không úp mở rằng để được cầm chiếc gậy ấy ra đứng đường, họ phải chạy chọt hàng trăm triệu, thậm chí cả tỷ bạc.

Số tiền mà họ ăn cướp được chỉ nằm lại túi họ một phần nào thôi: họ phải trích ra để rải từ đội trưởng đến trưởng phòng CSGT, đến ban giám đốc công an tỉnh, đến lãnh đạo Bộ Công an. Để được ngồi vào chiếc ghế của mình, đội trưởng CSGT phải lo chạy chọt trưởng phòng CSGT; trưởng phòng CSGT phải lo “cống nộp” ban giám đốc công an tỉnh, ban tổ chức tỉnh uỷ; ban giám đốc công an tỉnh phải lo “quà cáp” cho lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo Bộ Công an; lãnh đạo Bộ Công an phải lo lót Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Quốc hội… tất thảy đều từ những đồng tiền ăn cướp của nhân dân mà ra cả.

“Nhà dột từ nóc”, tham nhũng bắt đầu từ chính những lãnh đạo chóp bu của hệ thống, bất kể đó là người vẫn ví von “tham nhũng như ngứa ghẻ” hay đó là kẻ từng trịnh trọng tuyên bố “nếu không chống được tham nhũng tôi xin từ chức ngay”. Tình cảnh “ngậm miệng ăn tiền” trong các vụ tham nhũng không đơn thuần là điều mà đám cảnh sát chống tham nhũng vốn đã bị tha hoá ưa thích: họ không thể hành xử trái với “chỉ đạo” của những thực thể nằm ngoài sự điều chỉnh của pháp luật là “huyện uỷ”, “tỉnh uỷ” và “Bộ Chính trị”.

Nhìn chung, những viên CSGT kia, cũng như những cảnh sát điều tra trong các vụ án hình sự, thường lợi dụng cây gậy pháp luật mà “đảng và nhà nước” giao cho để dụ các khổ chủ, những “con mồi” của họ, tuân theo “đạo lý”: “của đồng chia ba, của nhà chia đôi”.

‘Anh là ai?’

Trong khi đó, đối tượng của lực lượng an ninh Việt Nam hiện nay xem ra chủ yếu là giới đấu tranh, những người sẵn sàng hy sinh tất cả những gì mình có để đổi lấy tương lai tươi sáng cho đất nước, và… bà con dân oan, những nạn nhân bị cướp đoạt tài sản và bị đẩy vào đường cùng.

Trong khi người Trung Quốc, kẻ thù truyền kiếp của dân tộc, nghênh ngang khắp Việt Nam như đi vào chốn không người mà vẫn không khiến bộ máy an ninh Việt Nam phải bận tâm thì hầu như bất cứ động tĩnh nào của những người lên tiếng đấu tranh chống bành trướng Trung Quốc ở Việt Nam cũng đều không thoát khỏi con mắt cú vọ của họ.

Lực lượng an ninh không chỉ sách nhiễu, bắt giam, bỏ tù… những người dấn thân đấu tranh đòi tự do - dân chủ - nhân quyền cho Việt Nam, mà còn sẵn sàng hành xử như những tên côn đồ khát máu với họ. Chưa hết, an ninh cộng sản còn bày ra đủ trò cài cắm, mua chuộc, gây chia rẽ… vô cùng thâm độc, xảo quyệt hòng phá hoại phong trào đấu tranh.

Bà con dân oan, những người phải rời bỏ quê hương bản quán ra thủ đô “ngàn năm văn hiến” lay lắt vật vạ để đòi quyền thiêng liêng nhất của con người là quyền được sống, cũng là đối tượng được bộ máy an ninh “chăm sóc” kỹ. Những vụ đàn áp nhằm vào dân oan do bộ máy an ninh chỉ đạo vẫn thường xuyên xẩy ra, thậm chí ngay cả khi bà con đang ngủ trong lều bạt giữa thời tiết giá rét.

Trong bài “Đôi mắt người dân oan”, blogger Người Buôn Gió đã tả cảnh một người dân oan bị mấy tay an ninh mặc thường phục hành hung và ngã xuống ở vườn hoa Mai Xuân Thưởng, nơi chỉ cách “Lăng Bác” mấy bước chân. Ông nằm bất động, với đôi mắt vô hồn, trống rỗng, ai oán, tuyệt vọng, không còn tha thiết gì với sự đời… Lảng vảng xung quanh ông là những sỹ quan “an ninh nhân dân” mặc thường phục, mang bộ mặt lạnh lùng, vô cảm.

‘Thanh kiếm của Đảng’

Nhân kỷ niệm 70 năm hung thần “Công an Nhân dân” ra đời, ban lãnh đạo Đảng CSVN vừa mới trao tặng Huân chương Sao Vàng, phần thưởng “cao quý” nhất của chế độ, lần thứ 4 cho lực lượng mà họ luôn ví von là “thanh kiếm của Đảng”.

Để bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN “dân chủ gấp triệu lần tư bản” và bảo đảm cho cỗ máy tham tàn, buôn dân bán nước ở Việt Nam vận hành trơn tru, những “thanh kiếm của Đảng” mang tên an ninh và cảnh sát kia đều nhằm vào đầu nhân dân theo cách này hay cách khác.

Điều khác biệt đáng kể nhất ở đây là, trong khi lực lượng cảnh sát góp phần đưa đến ngày tàn của hệ thống, bởi nó khiến cho bộ máy ngày càng ruỗng mục, người dân ngày càng căm ghét chế độ, thì lực lượng an ninh lại không chỉ ra sức vùi dập bất cứ mầm mống nào đem đến hy vọng cho tương lai của giống nòi, mà còn sẵn sàng dẫm đạp lên những nỗi đau thê lương nhất của đồng loại.

Các bài viết được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.

Công an, cảnh sát – hai tên gọi khác nhau. Vậy liệu giữa 2 chức danh này có sự khác nhau hay không?

Trong bài viết này, Mobitool VN xin gửi đến bạn đọc bài So sánh công an và cảnh sát theo quy định tại Luật Công an nhân dân 2018

Điều 3 Luật Công an nhân dân 2018 định nghĩa như sau:

Công an nhân dân là lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Lực lượng công an nhân dân đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống lĩnh của Chủ tịch nước, sự thống nhất quản lý nhà nước của Chính phủ và sự chỉ huy, quản lý trực tiếp của Bộ trưởng Bộ Công an và được tổ chức tập trung, thống nhất, chuyên sâu, tinh gọn và theo cấp hành chính từ trung ương đến cơ sở.

Công an nhân dân có chức năng tham mưu với Đảng, Nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; đấu tranh phòng, chống âm mưu, hoạt động của các thế lực thù địch, các loại tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Cảnh sát là cán bộ, công chức nhà nước làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự an toàn xã hội.

Lực lượng trị an xã hội có tính chất vũ trang của nhà nước, là lực lượng nòng cốt của nhà nước trong bảo vệ trật tự, an toàn xã hội. Lực lượng cảnh sát nhân dân có nhiệm vụ phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn xã hội nhằm bảo vệ tính mạng, tài sản, các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm hoạt động bình thường của các cơ quan, tổ chức.

Lực lượng cảnh sát nhân dân được tổ chức theo hệ thống đơn vị hành chính và chịu sự chỉ huy tập trung, thống nhất của Bộ trưởng Bộ Công an.

Luật Công an nhân dân 2018 ra đời đã phần nào xóa đi những điểm khác nhau giữa công an – cảnh sát. Ngày nay người ta không phân định rạch ròi giữa công an và cảnh sát

Dưới đây là một số điểm khác nhau giữa công an và cảnh sát theo luật Công an nhân dân 2014:

Trên đây, Mobitool VN đã cung cấp cho các bạn Thế nào là công an?, Thế nào là cảnh sát?. Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết khác trong mục Hành chính của phần Hỏi đáp pháp luật.

Cơ sở pháp lý:

• Luật Công an nhân dân 2018
• Luật Công an nhân dân 2014

Các bài viết liên quan

• Số hiệu trên bảng tên công an
• Tên viết tắt các cơ quan, tổ chức trong ngành Công an
• Điều kiện đăng ký kết hôn với công an theo quy định