Mục Lục Nội Dung:
- Những nhược điểm của nền kinh tế chỉ huy là gì?
- Nền kinh tế chỉ huy so với nền kinh tế thị trường tự do
- Những quốc gia nào có nền kinh tế chỉ huy?
- Nền kinh tế chỉ huy là chủ nghĩa xã hội hay chủ nghĩa cộng sản?
- Lịch sử của nền kinh tế chỉ huy?
Những nhược điểm của nền kinh tế chỉ huy là gì?
Về lý thuyết, nền kinh tế chỉ huy có thể đạt được những kết quả nêu trên. Nhưng thực tế, hệ thống kinh tế này thường cho thấy sự kém hiệu quả. Đó là lý do tại sao các nước như Nga và Trung Quốc đã rời bỏ hệ thống kinh tế chỉ huy.
- Quyền tự do cá nhân thấp
Chính phủ quyết định thu nhập của bạn và loại công việc bạn làm. Ngay cả khi bạn được phép làm những công việc phi chính phủ, quyền này có thể bị thu hồi bất cứ lúc nào. Chính sách này làm giảm tự do cá nhân. Ví dụ, chính phủ Bắc Triều Tiên không cho phép công dân của mình di chuyển từ thành phố này sang thành phố khác, ngay cả trong nước.
- Thiếu hụt và lãng phí
Chính phủ quyết định những gì nên được sản xuất và với số lượng bao nhiêu. Nhưng chính phủ có thể không hiểu chính xác những gì người dân muốn. Nếu chính phủ tạo ra dư thừa thứ không cần thiết, sẽ có sự lãng phí. Tương tự, có thể xuất hiện tình trạng thiếu hụt nếu một hàng hóa hoặc dịch được sản xuất ít hơn nhu cầu.
- Hạn chế sự đổi mới và động lực sáng tạo
Ngay cả khi mọi người làm việc chăm chỉ, thu nhập của họ vẫn không đổi. Vì vậy, họ không có động cơ để làm việc tốt hơn. Gần như không có cạnh tranh, vì vậy các doanh nghiệp có thể trở nên hoạt động kém hiệu quả. Họ cũng thường không hướng tới năng suất và cải tiến công nghệ khi bị chính phủ kiểm soát. Tất cả điều này hạn chế sự đổi mới và làm giảm năng suất.
- Gia tăng những hành vi bất hợp pháp
Không phải lúc nào mọi người cũng có được những gì họ muốn, vì chính phủ kiểm soát hầu hết mọi khía cạnh tài chính trong cuộc sống của họ. Mọi người cũng nhận được lượng tiền bạc và cơ hội hạn chế. Vì vậy, họ có thể tham gia vào các hoạt động bất hợp pháp để tìm nguồn thu nhập mới, hoặc đôi khi mua những thứ mà chính phủ không sản xuất đủ.
Nếu sống ở Bắc Triều Tiên, bạn sẽ khó truy cập Internet do luật pháp nghiêm ngặt của chính phủ. Vì vậy, bạn có thể tìm đến chợ đen để mua các ổ USB nhập lậu có các trang web tương tự như Wikipedia, sách điện tử và phim Hollywood.
Xem thêm:
- Rebate là gì? Các loại forex rebate phổ biến
- Đánh giá sàn VNDC toàn diện cho người mới
Nền kinh tế chỉ huy so với nền kinh tế thị trường tự do
Nền kinh tế chỉ huy khác cơ bản với nền kinh tế thị trường tự do.
- Các quyết định trong hoạt động kinh doanh: Trong nền kinh tế thị trường tự do, các doanh nghiệp giống như những đứa trẻ không có sự giám sát của người lớn – Họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn. Cung và cầu của các mặt hàng khác nhau quyết định sự sẵn có và giá cả của chúng trong nền kinh tế thị trường tự do. Trong nền kinh tế chỉ huy, kế hoạch trung tâm quyết định mọi thứ.
- Tự do: Nền kinh tế thị trường tự do – Cái tên đã nói lên tất cả. Trong đó, mọi người có thể lựa chọn ngành nghề của mình và tự do di chuyển trong đất nước của họ. Ngược lại, mọi người có quyền tự do hạn chế trong nền kinh tế chỉ huy.
- Quyền sở hữu: Trong nền kinh tế thị trường tự do, người dân và công ty có thể sở hữu doanh nghiệp tự mình đầu tư. Trong nền kinh tế chỉ huy, chính phủ sở hữu hầu hết mọi thứ, vì vậy bạn không thể đầu tư vào bất cứ thứ gì.
- Lợi ích: Lợi nhuận là yếu tố thúc đẩy chính trong nền kinh tế thị trường tự do, trái ngược với phúc lợi của xã hội trong nền kinh tế chỉ huy.
Những quốc gia nào có nền kinh tế chỉ huy?
Hầu hết các quốc gia trong thời đại hiện nay không có nền kinh tế chỉ huy thuần túy hay nền kinh tế thị trường tự do thuần túy. Các nước thường kết hợp cả các doanh nghiệp do chính phủ điều hành và các công ty tư nhân [đây được gọi là nền kinh tế hỗn hợp]. Tuy nhiên, Triều Tiên, Cuba và Belarus là những nước gần nhất với nền kinh tế chỉ huy.
Venezuela cũng có các đặc điểm của nền kinh tế chỉ huy.
Nền kinh tế chỉ huy là chủ nghĩa xã hội hay chủ nghĩa cộng sản?
Nền kinh tế chỉ huy giống như một thân cây, trong khi chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản là những nhánh khác nhau của nó.
Cả chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản đều là loại hình kinh tế chỉ huy. Trong cả ba khái niệm này, chính phủ kiểm soát các doanh nghiệp, tài nguyên và hoạt động kinh tế trong nước. Tất cả đều có quy hoạch tập trung. Tuy nhiên, có sự khác biệt tinh tế giữa chúng.
Trong chủ nghĩa xã hội, mọi thứ đều do chính phủ kiểm soát. Người dân và chính phủ có một mục tiêu chung, thường là phúc lợi xã hội. Lợi nhuận trong chủ nghĩa xã hội được phân phối theo sự đóng góp của mọi người.
Trong chủ nghĩa cộng sản, tất cả mọi người đều sở hữu chung ruộng đất và tiền bạc, và sản lượng được phân phối như nhau. Trên thực tế, chủ nghĩa cộng sản thuần túy chưa bao giờ đạt được. Thay vào đó, chúng ta đã thấy những phiên bản đầy khát vọng của nó ở Liên Xô, Trung Quốc và Cuba. Trong chủ nghĩa cộng sản, quyền sở hữu tư nhân không được phép xuất hiện. Lương của mọi người chỉ dựa trên nhu cầu chứ không phải đóng góp của họ.
Nền kinh tế chỉ huy là một thuật ngữ bao trùm cho bất kỳ hệ thống kinh tế nào được chính phủ kiểm soát – bao gồm cả chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Mặt khác, chủ nghĩa tư bản là một loại hình kinh tế thị trường tự do, đặc trưng bởi quyền sở hữu tư nhân và sự can thiệp của chính phủ ở mức thấp. Mức lương của mọi người dựa trên số tiền mà người sử dụng lao động sẵn sàng trả cho họ trên thị trường. Nền kinh tế thị trường tự do và chủ nghĩa tư bản đối lập với nền kinh tế chỉ huy, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Giống như cách nguồn gốc của một siêu anh hùng giúp bạn sẽ hiểu rõ hơn cốt truyện, việc biết được khởi đầu của một hệ thống kinh tế sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều khi tìm hiểu về nó.
- Những mầm mống đầu tiên của nền kinh tế chỉ huy: Vương quốc Ai Cập cổ đại vào khoảng năm 2200 trước Công nguyên và nền văn minh Inca vào thế kỷ 16 đã có một số hình thức của nền kinh tế chỉ huy.
- Ngày nay chúng ta hiểu về nền kinh tế chỉ huy như thế nào: Nền kinh tế chỉ huy như chúng ta biết ngày nay lần đầu tiên được Karl Marx và Friedrich Engels trình bày đầy đủ trong Tuyên ngôn Cộng sản vào năm 1848. Cuộc đấu tranh giữa hai lực lượng công nhân và chủ sở hữu đã thúc đẩy nước Nga đến với hệ thống kinh tế chỉ huy. Công trình nghiên cứu của hai người đã tiếp bước một số nhà tư tưởng xã hội chủ nghĩa đầu tiên.
Ví dụ thực tế đầu tiên: Năm 1917, Liên Xô cũ trở thành nhà nước cộng sản đầu tiên trên thế giới và áp dụng nền kinh tế chỉ huy. Hệ thống này kéo dài cho đến khi đế chế Liên Xô sụp đổ vào năm 1991.
Nhatkytraders